West-Duitsland erkent nu eindelijk de waarde van de 20ste juli 1944 OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT HET WEER Communistische agitatie in Irak leidt tot straatterreur Westen met nieuw compromis Herdenkingsplechtigheid en eerbetoon in aanwezigheid van legerdeputatie BOEIENDE DAGTOCHT! Ernstig bloedvergieten uit Kirkoek gemeld Op de man af In de krant van heden: Rem raakte defect op helling van St. Gothard Geen paratyfus in kamp te IJmuiden VIJFTIEN JAAR NA DE AANSLAG OP HITLER DE MOEITE WAARD Zonnig Aan het strand Salarisverhoging voor metaalindustriebeambten fluit! me muftma veforeijou mit/i Op naar Sijtje Het woord is aan Geneefse conferentie 74e JAARGANG No 8 MAANDAG 20 JULI 1959 304e JAARGANG No 160 Grote Houtstraat 93, Haarlem. TeL 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damia'te N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755 «öi Ja fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107, L n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman KOPENHAGEN (UPI) De gehele Scandinavische tournee van de Russische premier Nikita Kroesjtsjev is afgelast, al dus is In Kopenhagen, Stockholm, Oslo en Helsinki vanmiddag officieel bekendge maakt. Een reden voor het afgelasten van het bezoek, dat op 9 augustus te Kopen hagen zou beginnen, is tot dusver niet ge geven. Ook het bezoek van Kroesjtsjev aan Finland is afgelast. De mededelingen kwamen kort na el kaar in officiële communiqué's in de drie Scandinavische hoofdsteden uit. Men ver diepte zich onmiddellijk in gissingen om trent de oorzaak van het Russische be sluit, dat in de internationale diplomatie vrijwel zonder precedent is. De gissingen variëren van vijandigheid in de Zweedse pers tot ziekte van Kroesjtsjev, en belang rijke politieke ontwikkelingen achter het IJzeren Gordijn zijn niet buiten beschou wing gelaten. Reuter vernam, dat de Russische rege ring het afgelasten wijt aan de kritiek, die de voorgenomen bezoeken in de Scandina vische landen hebben gewekt. Kroesjts jev zou evenwel de mogelijkheid hebben opengelaten om later, als de sfeer verbe terd zou zijn, nog eens terug te komen op zijn voornemen, een reis door Scandina vië te maken. Kroesjtsjev zou, met zijn vrouw Nina en zijn dochters Elena en Julia, op 9 augus tus aan boord van een Russisch oorlogs schip te Kopenhagen zijn gearriveerd. De Deense minister van Buitenlandse Zaken, Jens Otto Krag, verklaarde, dat het be richt van de afgelasting volkomen onver wacht kwam en zeer wordt betreurd. Er zijn geruchten geweest, dat Kroesjts- „Dat gaat niet goed. Hij komt recht op ons af", dachten de twee jongelieden, die men haastig de benen ziet nemen voor de „Presidente Dutra" een op de Verolmewerf te Alblasserdam ge bouwd tankschip. Het 33.000 ton me tende schip is gebouwd voor Brazi liaanse rekening. De tewaterlating was geen eenvoudige zaak. Het schip moest in zijn vaart worden geremd, wilde het niet op de oever lopen, een omstandig heid, die door de wegschietende toe schouwer als zeker werd aangenomen. Ze kregen ongelijk. Kroesjtsjev jev zijn tournee zou kunnen uitstellen als de Geneefse conferentie een formule mocht vinden, die de mogelijkheid biedt, dat bin nenkort een topconferentie wordt gehou den. Mevrouw Kroesjtsjev zou haar echtge noot op zijn Scandinavische reis verge zeld hebben. Twee leden van de Russi sche geheime dienst en functionarissen van het protocol zijn 4 juli uit Kopenha gen in Stockholm aangekomen voor be sprekingen over de voorbereiding van Kroesjtsjevs bezoek. pag. Weerrapporten 1, 2 Economisch nieuws2 Op de Praatstoel3 Feuilleton 4 Radio en Televisie4 Uit stad en omgeving 4, 5, 6 Agenda 4 Beurs4 Examens 5 Sport 7 t.m. 9 Toch is het zo2 DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN PAGINA'S. ANDERMATT, Zwitserland (UPI) Een groep Spaanse toeristen heeft zon dag een angstige belevenis gehad toen de remmen van de autobus, waarin het ge zelschap onderweg was, op de helling van de Sint Gotthard, defect raakten. Een losliggende steen schoot bij het passeren van de autobus onder de wagen tegen een remcylinder. De chauffeur kon de wagen niet remmen, en steeds sneller reed deze de helling van de Sint Gotthard af. De 33 toeristen geraakten in angst en menigeen zag de dood reeds naderen toen de chauffeur op enige afstand een beton nen pijler van een bergspoorweg ont waarde. Hij stuurde de bus er tegenaan. De radiator en de motor van de wagen werden ernstig beschadigd en de passa giers werden door de schok dooreenge- smeten. Maar de bus stond stil en de men sen erin leefdenenkele meters van een ravijn, waar de bus hoogstwaarschijn lijk in gevallen was als de pijler er niet was geweest. Het onderzoek, in Haarlem ingesteld naar de mogelijkheid van paratyfus onder Canadese kampeerders in IJmuiden, heeft definitief uitgewezen, dat er geen sprake van paratyfus is geweest. De Canadese jongens zijn inmiddels naar Duitsland vertrokken. Een beeld van de vakantie van de i Italië. Koningin Juliana en Prinses Nederlandse koninklijke familie in I Beatrix wandelen door een smal straatje van Amalfi. (Van onze correspondent in Bonn) Het afgelopen weekeinde heeft men zich in West-Duitsland dan eindelijk toch in alle geledingen van staat en maatschappij uitgesproken vóór de 20ste juli 1944: de dag waarop rond 200 later geëxecuteerde Duitse officieren, vakbondsleiders en politici poogde via een revolutie tegen en een aanslag op Hitier zich van het nazisme te bevrijden. Vijftien jaar nadat de bom van de kolonel Clausgraf Schenk von Stauffcnberg in het Oostpruisische „Führerhauptkwartier" explodeerde, zonder Hitier te treffen, is met deze algemene herdenking een streep gezet onder het debat, waaronder vooral het prestige van het nieuwe Westduitse leger, de Bundeswehr, leed. Zaterdagavond sprak de Westberlijnse burgemeester Brandt op de binnenplaats van de gevangenis te Berlijn-Plötzensee, waar de meeste deelnemers aan de opstand tegen Hitler in juli en augustus 1944 zijn onthoofd of doodgeschoten. Zondagmorgen legde Bondskanselier Adenauer een krans te Bonn ter ere van de verzetslieden tegen de nazi's uit naam van de regering. De meest uitgebreide plechtigheid vond even- we] te Berlijn plaats in de vroegere Bendlerstrasse, thans Stauffenbergstrasse geheten, waar in de oorlogsjaren het voor malige oppercommando van het Duitse leger zijn zetel had, waar de draden van de opstand tegen Hitier samenkwamen en waar verscheidene officieren doodgescho ten werden op die 20ste juli. Aan deze plechtigheid nam voor het eerst in het Advertentie naar Lelystad en de Zuiderzeewerken met het m.s. Kasteel Staverden Prachtige boottocht dwars door de Zuiderzeewerken in volle actie In Lelystadca 1'/, uur aan land. Prima gidsen: ook aan boord! Vertrek, De Ruyterkade, Steiger B elke dag (beh. vrijd. en zat.) 9.30 u.; terug in A'dam ca 5 u. Vohw. f 4,50kind. t/m 12 j. f 2,75. Prima restaurant aan boord. Vraag iniidrtingen: tel. 46775! hol la nd"ve luwe lijn Verwachting tot morgenavond: Droog en overwegend zonnig weer. Zwakke tot matige wind, in hoofdzaak tussen west en noord. Weinig verandering in temperatuur. Volledige weerrapporten op pagina twee. Zonnig strandweer. Een zwakker wind tussen west en noord zorgt voor enige afkoeling. Temperatuur rond 20 gr. C. Zeewater helder met vrij sterke branding, temperatuur 18 gr. C. Laag water 's middag 12 uur, hoog water 's avonds half vijf. Strand voor fietsen berydbaar van acht uur 's morgens tot half drie 'smiddags. BEIROET (UPI) In Beiroet en Da mascus komen berichten binnen over ernstige ongeregeldheden, die sinds de herdenking van de staatsgreep van de 14de juli in verschillende Iraakse steden en vooral in het oliecentrum Kirkoek zou den zijn voorgekomen. Het Egyptische persbureau spreekt zelfs van een burger oorlog, die nu in de straten van Kirkoek zou woeden tussen communisten en na tionalisten. De communisten zouden een deel van de stad bezet hebben, waar zij acht Turkomannen (leden van een natio nalistische stam) zouden hebben opge hangen en de lijken van nog twee door de straten gesleurd zouden hebben. Een re giment, dat de politie en troepen van de stad te hulp gezonden was, zou naar de communisten zijn overgelopen. In de, eveneens onbevestigde berichten, die in Beiroet binnenkwamen wordt ge sproken over ruim vijftig doden die ge vallen zouden zijn bij gevechten tussen communistischgezinde Koerden en natio nalistische Turkomannen in Kirkoek. (Reuter) De gouverneur-generaal van Irak, brigade-generaal Abdi, heeft zondagavond een verklaring uitgegeven, waarin werd gezegd, dat velen zijn gedood bij de ongeregeldheden te Kirkoek. De toestand is volgens de verklaring thans weer normaal. Verder zei brigade-generaal Abdi, dat een speciale commissie naar Kirkoek is gezonden voor een onderzoek naar de ge beurtenissen daar. In Bagdad deden communistische groe pen woensdag een aanval op het huis van kolonel Sjamsoeddin Abdoellah, de voor zitter van de eerste legerraad, die bekend staat als anti-communist. Dit gebeurde toen premier Kassem de parade gade sloeg. De kolonel vroeg telefonisch om hulp en bestreed daarna de aanvallers met zijn revolver, waarbij er tenminste vier wer den gewond. Later arriveerde een leger eenheid, die de aanvallers verdreef. Het huis van de kolonel staat nu onder be waking, aldus de correspondent. Volgens andere berichten zou Sjamsoeddin do delijk gewond zijn. De beambten in de metaalindustrie kri gen een salarisverhoging van 5 percer ingaande 1 augustus. De centrale commissie voor de beamb ten in de metaalindustrie deelt mee, datl partyen by de C.A.O. voor de beambten in de metaalindustrie, in aansluiting op het in de vakraad voor de metaalindustrie overeengekomene ten aanzien van de uur lonen van de handarbeiders, overeenstem ming hebben bereikt over een salarisver hoging van 5 percent, welke behoudens goedkeuring door de betrokken werk gevers- en werknemersorganisaties en na verkregen goedkeuring van het College van R\jksbemiddelaars voor het eerst zal gelden over de maand augustus 1959. Het is de bedoeling om deze salarisver hoging tezamen met de verwerking van de huurbyslag op te nemen in de salarisscha len van een nieuwe collectieve arbeids overeenkomst. I bestaan van het nieuwe Westduitse leger een delegatie van de „Bundeswehr" deel, bestaande uit vertegenwoordigers van het ministerie van Defensie te Bonn en onder meer de zoon van de terechtgestelde Stauf- fenberg. Aan deze plechtigheid is de afge lopen week voorafgegaan een opzienbaren de oproep tot het leger van de hoogste militair in de lande, inspecteur-generaal Adolph Heusinger. In die oproep verklaar de Heusinger: ,,de daad van de 20ste juli 1944 een daad tegen het onrecht en tegen de onvrijheid was een lichtstraal in de donkerste tijd van Duitsland." Hij noemde de deelnemers aan de opstand „martelaren tegen de tiran Hitler" en zeide tenslotte: „wij, soldaten van de Bundes wehr, staan in eerbied voor het offer van die mannen, wier geweten was gewekt. Zij zijn de voornaamste getuigen tegen de collectieve schuld van het Duitse volk. Hun geest en hun houding zijn ons voorbeeld". Invloed Heusinger, die zelf bij de aanslag aan wezig was en daarbij ernstig gewond werd, is in de herfst van 1944 door de Gestapo gearresteerd, maar tenslotte toch weer vrijgelaten. Zijn bekentenis tot de plegers van de aanslag heeft in West-Duitsland opzien gebaard. Tot dusverre bestond er onder de officieren van het nieuwe leger een kloof tussen hen, voor wie Stauffen- berg en de andere samenzweerders in de grond van de zaak verraders waren, omdat zij hun officierseed aan Hitier hadden ge broken, en anderen, die de menselijke eer hoger stelden dan die eed en de cadaver- discipline, de gehoorzaamheidsdwang. Voor de eerste groep bleef de' opofferende samenzwering van hoge officieren als Beck, Hoepner, Von Witzleben, Olbricht, Von Stulpnagel en anderen een soort dolk steek in de rug. In de Bundeswehr heeft de invloed van deze officieren er tot dit jaar voor gezorgd, dat het nieuwe leger het niet over zijn hart kon krijgen een on omwonden „ja' 'tegen de samenzweerders te zeggen. Dit is thans eindelijk geschied, ongetwijfeld, zo meent men te Bonn, ten gevolge van de invloed van bondspresident Heuss, die enige tijd geleden in Hamburg en Kiel sprak over het nog niet over wonnen verleden. Men neemt aan dat de invloed van Heuss er in is geslaagd in het leger het normale menselijke geweten te laten zegevieren over het strikte militaire gehoorzamen. De mannen van de 20ste juli zijn thans een voorbeeld geworden voor de soldaten van het nieuwe leger. Maar hoezeer de daad van de 20ste juli 1944 nog altijd een betwiste daad vormt, blijkt uit allerlei commentaren, waarin de nadruk er op wordt gelegd dat de 20ste juli zowel opstand van het geweten als formeel het verbreken van een eed was. Men omzeilt voorts de vraag waarom de verantwoordelijke officieren onder Hitier niet vroeger, maar pas toen de nederlaag definitief in zicht kwam de nazi-tiran uit de weg wilden ruimen. In elk geval kan men de houding van de Bundeswehr-leiders, die het gehele officierskorps over de kloof van de 20ste juli laten springen, toejuichen, ook al is de bekenteis bepaald aan de late kant. Advertentie BARTELJORISSTR HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BI)' KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL: .223596' TOTALE OPRUIMING Nu Marken met het vasteland ver bonden is, stromen des zondags de toeristen toe. Het parkeerterrein was gisteren een aanlegsteiger vol nieuws gierige bezoekers. Alsof zij de kraal van Sijtje Boes gaan betreden zo wor den zij door de Marke(tentster) opge- wacht, die men rechts of de foto ziet. Vroeger verlieten de toeristen om zes uur het eiland met de laatste boot. Gisteravond waren ze er om elf uur nog Coleridge Een kunstwerk is iets dat tussen een gedachte en een ding ligt. Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) GENEVE, 20 juli. De Westelijke eenheid in Genève is hersteld. Nadat in zeven weken onderhandelen voort durend nieuwe barsten in het Weste lijke blok waren gekomen, is er, nu de ministersconferentie het beslissende stadium van concrete onderhandelin gen over Berlijn en al-Duits overleg is ingegaan, eindelijk bij het scheiden van de markt volledige eensgezindheid bereikt tussen Britten, Amerikanen, Fransen en Westduitsers. Tezamen hebben zij een nieuw Westelijk plan uitgewerkt, dat door sommigen als een tegenoffensief en door anderen als een compromis-voorstel wordt aangeduid. Het plan omvat een alter natief voor de al-Duitse commissie met gelijke vertegenwoordiging van Oost- en West-Duitsland, die de Rus sen hebben voorgesteld en die voor het Westen onaanvaardbaar is. Hoe on aanvaardbaar wordt Gromyko van daag nauwkeurig duidelijk gemaakt, eerst op het besloten overleg tijdens een lunch bij Selwyn Lloyd, daarna op een plenaire zitting, die op verzoek van het Westen reeds heden in plaats van morgen wordt gehouden. Na een zaterdag van intensief Westelijk beraad, waarin zelfs de Westduitsers hun achterdocht jegens de Britse soepelheid lieten varen en waarin de eensgezinde Westelijke conferentietactiek eindelijk tot stand kwam, namen de ministers de hele zondag vrij om zich eens ever. te ont spannen. Lloyd ging spelevaren op het meer van Genève, Couve speelde golf en Herter besteeg per kabelbaan Europa's hoogste top, de Mont Blanc. op welke on gewild symbolische plaats hij ook de Oost duitser Lothar Bolz aantrof. Vandaag trokken de ministers uitgerust met een nieuwe strategie ten strijde. Waaruit bestaat die strategie? Ten eerste, categorische en volledig met redenen om klede verwerping van de al-Duitse com missie, die Gromyko als prijs eist voor het bestand om Berlijn, waar het Westen op uit is. Nu begrijpt het Westen heel goed, dat het een prijs voor een tussentijdse re geling in Berlijn op tafel zal moeten leggen en het nieuwe Westelijke tegenvoorstel zal dus het alternatief daarvoor bevatten, dat door Gromyko zeker als mogelijkheid was aangeduid. Volgens hetgeen er over is uit gelekt houdt het Westelijke plan vast aan de uiteindelijke viermogendheden-verant- woordelijkheid voor Duitsland, vooral over de kwesties van vredesverdrag en hereni ging. Die verantwoordelijkheid zou be lichaamd kunnen worden in een perma nente viermogendhedencommissie. Maar daarnaast ziet ook het Westen ruimte voor een inter-Duits overleg, waarbij afgevaar digden van Bonn en Pankov dus aan één tafel zouden komen te zitten. Als taak voor wat b.v. een al-Duitse subcommissie zou kunnen zijn, zou het Westen in de eer ste plaats de technische contacten zien, die op het praktische plan van het vrije ver keer voor personen en goederen de coëxis tentie van de twee delen van Duitsland zou kunnen vergemakkelijken. Hoe het Weste lijke plan er precies uitziet, is ondanks alle speculaties nog niet bekend. Of het direct in zijn geheel ter tafel komt of slechts een uitgangspunt stelt, dat nog een paar ver volgen kan omvatten, is evenmin bekend. Tenslotte zal Gromyko zeker eisen, dat ieder al-Duits beraad ook politieke onder werpen moet raken. Het blijft uiteraard zeer goed mogelijk, dat hij het nieuwe Westelijke voorstel, dat in feite een vrij ingrijpend gewijzigde versie van een eer der Westduits voorstel is, van de hand zal wijzen. Maar de Westelijke delegaties ver zekerden gisteren, dat zij geen voorstel zullen doen, dat voor Gromyko reeds bij voorbaat volkomen onaanvaardbaar is. Zij weten immers, dat een of andere vorm van al-Duits overleg dat een verder gaande de facto-erkenning van de Oost- Duitse democratische republiek inhoudt een absolute voorwaarde voor een tussen tijdse regeling in Berlijn is.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1