Nog geen officiële Amerikaanse
uitnodiging aan Kroesjtsjev
Uitzending van dienstplichtigen
naar Nieuw Guinea mogelijk
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Binnenkort nieuwe Amerikaanse
aardsatelliet de ruimte in
HET WEER
Omhoog, omlaag
Nixon in Siberië
Ook Maan en Venus
krijgen aandacht
Eerste Kamer keurt wijziging van
de Dienstplichtwet goed
Het droomwagentje van Nasser
74e JAARGANG No 16
WOENSDAG 29 JULI 1959
304e JAARGANG No 168
llii
Algerijnse gevangenen in
Frankrijk in hongerstaking
Enkele buien
Aan het strand
Papieren rijksdaalders
zijn gel
Robeco aan Parijse beurs
Geslaagd graafwerk van
leger ratten
Nederlander won de
coupe Blériot
Nieuw-Guinea expeditie
kan doorgaan
Scheepsbouwer Verolme
doet toezeggingen
Tienjarige emigrant viel
in Australië uit een trein
Record kolenvoorraden
in E.G.K.S.
Tragedie in Brazzaville
Het woord is aan
Overleg tussen Oost en West
verloopt stroef
Noorse zeeman beroofd
en in een sloot gegooid
Daders maakten het geld
in Duitsland op
Soraya naar Noordwijk
In de krant van heden:
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
«:.f
Op het vliegveld Melum Villaroche in
Frankrijk is bij een proefvlucht de
„Coleoptère" verongelukt. Het toestel
kan verticaal en horizontaal opstijgen
en landen. De schietstoel van de piloot
is zo gemaakt, dat hij onder alle om
standigheden het toestel verlaat. Dat
was het behoud van de piloot, die de
proefvlucht maakte. Hij kwam behou
den aan de grond. Een andere proef-
vlucht slaagde wel. De „Rotodyne", die
ook verticaal opstijgt, vervoerde over
een afstand van drie mijl een brugdeel
en bracht het precies op de plaats, waar
het ingepast moest worden.
WASHINGTON (AFP, Reuter, Tass)
De woordvoerder van het Witte Huis heeft
dinsdag op zijn persconferentie ver
klaard dat hij niets weet van een uitnodi
ging die de Amerikaanse vice-president
namens president Eisenhower zou hebben
gericht tot de Russische premier om bin
nen afzienbare tijd een officieel bezoek
aan de V.S. te brengen.
James Hagerty weigerde zelfs te zeggen
of Nixon een dergelijk bezoek heeft aan
bevolen in het rapport dat hij na zijn on
derhoud van zes uur met Kroesjtsjev naar
het Witte Huis heeft gezonden. De woord
voerder verklaarde dat dit rapport nog
wordt bestudeerd en dat de inhoud strikt
geheim is.
Vice-president Nixon heeft er dinsdag
bij de Sovjet-Unie op aangedrongen er geen
gesloten gebieden meer op na te houden
en het gehele land open te stellen voor de
buitenlanders.
Hij zei dit nog geen vijf minuten na
zijn aankomst in de „gesloten hoofdstad"
van West-Sibenië, Nowisibirsk. Staande
voor de Amerikaanse en Russische vlag
gen zei Nixon: „Ik ben er zeker van dat
ik voor allen van u spreek, als ik zeg dat
deze stad, evenals de Amerikaanse steden,
open zou moeten zijn zodat wij elkaar be
ter kunnen leren kennen en kunnen bou
wen aan de vrede en vriendschap die wij
allen wensen".
Zijn opmerking werd in stilte aangehoord.
Nowosibirsk is een van cie tientallen Rus
sische steden die alleen na speciale toe
stemming van de regering door buitenlan
ders mogen worden bezocht.
Bij zijn tocht door de stad kreeg Nixon
de warmste ontvangst die hem tot nu toe
in de Sovjet-Unie ten deel was gevallen.
Duizenden Russische gezinnen stonden
langs de wegen om hem toe te wuiven.
De burgemeester van Nowosibirsk,
PARIJS (Reuter) Volgens advocaten,
die de belangen van in Frankrijk aange
houden Algerijnen behartigen, zijn vrij
wel alle Algerijnen die naar aanleiding
van verzetsacties in Franse gevangenis
sen zitten, in hongerstaking. Hun aantal
wordt geschat op 5.000.
Verscheidene gevangenen te Fresnes, die
twaalf dagen geleden met hun actie begon
nen. zouden er ernstig aan toe zijn. Onder
hen bevindt zich de veertigjarige journa
list Ali Hadj, een van de schrijvers van
het omstreden boek „Gangrene", waarin
een aantal Algerijnen verklaren gemar
teld te zijn bij verhoren door de Franse
geheime politie.
WASHINGTON (UPI) Tegen 7 augus
tus wordt de lancering verwacht van een
nieuwe Amerikaanse aardsatelliet. Deze
zal in een sterk elliptische baan om de
aarde worden gebracht door een drie
trapsraket en een nuttige lading hebben
van 63 kg.
De aardsatelliet heeft de vorm van een
bol, met een doorsnee van 58 cm. Daaruit
zullen vier armen steken die ongeveer 90
cm. lang zijn, met eraan de uiteinden zon-
nebatterijen. Het zonnelicht wordt door
de batterijen in elektrische energie om
gezet, waarmee de radiozenders van de
satelliet in werking treden.
Tijdens de tocht naar het raakpunt van
de baan rond de aarde liggen de „sprie
ten" opgevouwen tegen de bol, die in een
plastic omhulsel >s verpakt. Dit omhulsel
zal door een tijdmechanisme worden af
geworpen als de satelliet in zijn baan
komt. De lancering zal geschieden door
middel van een drietrapsraket: een
„Thor" van de luchtmacht als eerste trap
en de tweede en de derde trap van een
verbouwde „Vanguard" die door de mari
ne geleverd wordt.
Men heeft de satelliet vanwege zijn on-
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking met enkele bui
en. Overwegend matige wind,
aanvankelijk zuidelijk, later ver
anderlijk. Koel weer.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Vry koel met een afnemende kans
op een regen- of onweersbui. Zwak
ke wind tussen zuid en west. Tem
per: luur 18 a 19 gr. C. Zeewater hel
der, temperatuur 18 gr. C. Goed
zicht. Laag water 's morgens om
half zeven en 's avonds half acht,
hoog water 's morgens half twaalf
en 'savonds twaalf uur. Strand voor
fietsen berijdbaar 's morgens half
tien, 's avonds van half vier tot tien
uur.
gebruikelijke vorm als bijnaam „Windmo
len" gegeven. De proef zal in de eerste
plaats dienen om na te gaan of de zonne-
batterijen en de daarop ingestelde radio
apparatuur bevredigend functioneren.
Behalve de „windmolen" hebben de
Amerikaanse ruim'egeleerden een nieuw
schot op de maan in voorbereiding. In be
gin oktober zullen zij trachten een nuttige
lading van 170 kg. in de richting van de
maan te lanceren, in de hoop dat de satel
liet een baan rond de maan gaat beschrij
ven.
In november wordt dan een raket naar
Venus gelanceerd. Feitelijk is deze lance
ring niet anders dan het afschieten van
een hoogteschot, want de raket gaat zeer
diep de wereldruimte in. Maar men noemt
het een Venusraket. omdat het projectiel
dichtbij deze planeet terecht zal komen
als Venus in gunstige positie staat. Dit
zal echter niet voor 1961 het geval zijn.
Sjevnin, zei verheugd te zijn Nixon te ont
vangen in deze stad die verscheidene
eeuwen jonger is dan Moskou en Lening
rad. Met Nixon reisden Milton Eisenho
wer en admiraal Rickover en tachtig cor
respondenten met drie straalvliegtuigen
van Leningrad naar Nowosibirsk dat in
1893 werd gesticht als halteplaats aan de
trans-Siberische spoorlijn.
Dinsdagavond woonde Nixon een uitvoe
ring van het ballet „Zwanenmeer" in het
Operahui s van Nowosibirsk bij. Terwijl
haar man zich in andere gedeelten van de
stad ophield, werd mevrouw Nixon direct
van de luchthaven naar het „Huis van de
mannequins" gebracht, waar haar een
modeshow werd geboden van de laatste
Russische snufjes op het gebied der da
meskleding.
(Van onze Haagse redacteur)
In verband met de vele verzoeken om in
lichtingen over de geldigheid van munt
biljetten van 2,50 gulden menen wij goed
te doen met het publiceren van navolgen
de mededeling. Uitdrukkelijk zij ver
meld, dat na 1945 nog geen muntbiljetten
van 2.50 gulden uit de circulatie zijn ge
nomen. Momenteel zijn er nog twee soor-
gen biljetten van een rijksdaalder in om
loop, te weten die van 18 mei 1945 (blauw
met rood) met in het midden de beelte
nis van koningin Wilhelmina, en die van
8 augustus 1949 (grijsblauw) met links op
het biljet de beeltenis van koningin Julia
na.
De Amerikaanse vice-president Richard
Nixon is bij zijn bezoek aan Leningrad,
toaar hij de Russische atoom-ijsbreker
„Lenin" bezichtigde, enthousiast door de
werfarbeiders ontvangen. Ze dromden
om hem samen en probeerden hem de
hand te drukken.
(Telefoto)
Het aandeel Robeco werd gisteren op
de beurs te Parijs geïntroduceerd. Op de
eerste dag van verhandeling bedroeg naar
Robeco meldt, de koers 27.600 Fr. frank,
hetgeen overeenkomt met de koers te
Amsterdam ad f 211,50.
(Van onze parlementaire redacteur)
Evenals de Tweede Kamer op 18 juni
heeft gisteren ook de Eerste Kamer, met
28 tegen 14 stemmen, de wijziging van
de Dienstplichtwet goedgekeurd, waar
door dienstplichtige militairen kunnen
worden uitgezonden naar Nieuw-Guinea.
Tegen stemden de F.v.d.A. en de commu
nisten. De P.v.d.A. wil zich niet princi
pieel verzetten tegen de uitzending van
dienstplichtigen overzee, verklaarde de
heer In 't Veld, maar dat moet altijd ge
beuren met goedkeuring van het parle
ment. De regering moet slagvaardig kun
nen optreden, waartegenover echter de
waarborg moet staan dat de Nederlandse
troepen niet worden meegesleept in een
ongewenst avontuur. Tijdige inlichtingen
over een voorgenomen uitzending nemen
de bezwaren niet weg. De socialistische
bezwaren zijn in hoofdzaak van juridische
aard, erkende de heer In 't Veld. Er zou
overleg moeten worden gepleegd met Su
riname en de Antillen, omdat het een zaak
betreft van het koninkrijk. Volgens de re
gering is de materie van de dienstplicht
echter aan Suriname en de Antillen zelf
overgelaten en daarom concludeerde de
heer Van Riel (V.V.D.), dat de juridische
argumenten alleen naar voren zijn gescho
ven om politieke wensen vervuld te krijgen
De wetswijziging zou naar de mening
van de heer Vixseboxse (C.H.U.) met een
hamerslag zijn afgehandeld, indien er
door het optreden van de pacifisten in de
P.v.d.A. geen onderlinge onenigheid zou
zijn ontstaan. En omdat ook in een kabi
net eensgezindheid noodzakelijk is over
de internationale politiek, betekende dat
het einde van de brede basis. Het stand
punt van de heer Algra (A.R.) was, dat
de wijziging van de Dienstplichtwet een
logisch uitvloeisel is van de schrapping
van de artikelen 198 en 199 uit de Grond-
Sx - v
Een der wallekanten van het kanaal
van Kortrijk is door ratten zo onder
graven, dat ze is ingestort. Op een
gegeven moment stroomde 250.000 ku
bieke meter water over het omliggende
land. De boeren waren in hun nopjes,
hun akkers waren totaal uitgedroogd.
De schippers zitten echter letterlijk
aan de grond.
De sportvlieger A. L. Bruijs, voorzitter
van de Westbrabantse Aeroclub, heeft de
hoofdprijs voor buitenlandse deelnemers
gewonnen in de sportvliegersrally te Ga
lais, waaraan hij samen met zijn dochter
Gonnie heeft deelgenomen. In zijn klasse
waren 75 vliegtuigen ingeschreven. De
prijs bestond uit een Bleriotbeker van een
halve meter hoog, die was uitgeloofd door
de stad Calais. De wedstrijd was georga
niseerd door de- Aeroclub de France.
wet. Dat was in december ook nog de me
ning van dr. Drees.
Namens de K.V.P.-fractie zei de heer De
Gou (K.V.P.) dat hij zich met de wijzi
ging van de Dienstplichtwet kon vereni
gen, maar niet met iedere uitzending van
dienstplichtigen. Daarom zal het parle
ment direct moeten worden ingelicht als
er plannen zijn voor de uitzending.
Minister Van den Bergh verklaarde dat
het zijn bedoeling i<= tijdig en zo spoedig
mogelijk de vaste commissie voor Defen
sie uit de Eerste en Tweede Kamer in te
lichten, alsmede eventueel de voorzitters
van de beide kamers en de voorzitters van
de fracties. Uitzending van dienstplichti
gen zal zo lang mogelijk worden voorko
men door in de eerste plaats vrijwilligers
uit te zenden. Met redelijke bezwaren te
gen uitzending zal rekening worden gehou
den.
De heer In 't Veld verklaarde bij de re
plieken dat hij gegriefd was dat niet de
bereidheid was gebleken mee te werken
aan het zoeken naar een oplossing. De Eer
ste Kamer kan echter geen wijzigingen
aanbrengen in een wetsontwerp en het ver
worpen amendement dat. de heer Wierda
(P.v.d.A.) in de Tweede Kamer had inge
diend, was volgens de heer Algra als basis
voor het zoeken naar een oplossing onge
schikt geweest, omdat de regering dan haar
plannen in het Staatsblad had moeten pu
bliceren en pas drie weken daarna aan de
uitvoering gevolgd had mogen geven.
Na de aanneming van het wetsontwerp
drukte met vele andere leden ook de heer
In 't Veld de minister de hand om hem
geluk te wensen met de aanvaarding van
het wetsontwerp.
De scheepsbouwer C. Verolme heeft
hedenmorgen een onderhoud gehad met de
heren prof. F. H. van Baren en H. Muller,
respectievelijk vice-voorzitter en penning
meester van de stichting „Expeditie
Nieuw-Guinea". Na afloop heeft de heer
Verolme verklaard „dat de expeditie niet
meer kan mislukken". Hoe het geld ter
tafel komt is een kwestie, die hy over
enkele dagen bekend zal kunnen maken.
Hy had zoveel belangstelling voor de ex
peditie, zo verklaarde hy, dat hy bepaalde
toezeggingen wilde doen, zodat de ont
dekkingstocht in Nieuw-Guinea verder
kan gaan.
Een tienjarige Nederlandse jongen,
Herman van de Brug, zal waarschijnlijk
nooit zijn eerste dag in Australië als immi
grant vergeten. Zeven uur nadat hij per
vliegtuig uit Nederland was aangekomen,
opende Herman dinsdagavond in een rij
dende trein een verkeerde deur met het
gevolg dat hij naar buiten werd gezogen.
De volgende ochtend werd de jongen in
een tunnel gevonden. Hij bleek vrijwel
ongedeerd te zijn. Hij had alleen wat
schrammen. Hij zéi: „Ik wist dat vader en
moeder naar mij zouden zoeken. Ik was
helemaal niet bang".
Herman was met zijn ouders en drie
broertjes op weg naar een immigranten
kamp in Albury.
De kolenvoorraden in de zes landen van
de E.G.K.S. bereikten in juni een nieuw
record van 31.7000.000 ton in vergelijking
met 30.762.000 ton in mei en 18.235.000 ton
aan het einde /an juni van 1958. In West-
Duitsland waren de voorraden 11.265.000
ton, de Saar 1.364.000 ton, België 7.624.000
ton, Frankrijk 10.406.000 ton, Italië 96.000
ton en Nederland 945.000 ton.
De produktie in het eerste halfjaar van
1959 was 43.638.000 ton in vergelijking met
44.868.000 ton in dezelfde periode van
1958. Dit betekende een daling van 2.7
percent.
BRAZZAVILLE (Reuter) Negenen
dertig leden van een godsdienstige sekte
in een voorstad van Brazzaville, de hoofd
stad van Frans Kongo, zijn dinsdag om het
leven gekomen en honderd man gewond
toen de politie trachtte het lege pakhuis
waarin zich 2500 Matswanisten bevonden,
te ontruimen. De politie handelde in op
dracht van de regering die de aanhangers
van de Matswa-sekte naar de noordelijke
gebieder, van het land wil doen verhuizen
om een eind te m '-en burgerlijke
ongehoorzaamheidscampagne. Het grote
aantal doden is te wijten aan hc uitbreken
van een paniek onder de 2500 Matswanis
ten bij de inval van de politie. De negers
verzetten zich en drongen tezamen in een
hoek van het nakhuis, waarbij mannen,
vrouwen en kinderen onder de voet wer
den gelopen en stikten. Volgens een re
geringscommuniqué vormt de sekte reeds
kele maanden een haard an onrust en
onttrekken de l^Hpn zich aan vele burger-
Hike nlichten zoals belastingbetaling. Eer
der had de regering de Matswanisten het
nakhuis als tijdeliik onderdak aangeboden
en er on aangedenken dat zij zich weer in
Sot leven van alle dag zouden aanpassen.
Maar de publieke orde bleef gevaar lopen
en dinsdagmnraen had men vrachtwagens
laten voorrijden om hen naar andere ge
bieden over te brengen. De rust is thans
teruggekeerd en de evacuatie van de sekte
leden naar snee'ale centra in het noorden
vindt voortgang, aldus de verklaring. Men
schaf dat in het gebied van de hoofdstad
°n.onfl aanhangers van deze sekte wonen.
De Matswanisten erkennen slechts het ge-
'ag van do stichter van hun sekte. Matswa,
die in 1942 in een gevangenis stierf.
C. E. van Koetsveld:
Zedelessen zijn als hagel op een
olifant: het verveelt hem, doch het
treft hem niet.
Staking kernwapenproeven
GENEVE (Reuter) De leider van de
Sovjetrussische afvaardiging naar de Ge-
neefse besprekingen over een eventueel
staken der proeven met kernwapens, Tsa-
rapkin, heeft dinsdag zijn beschuldigingen
herhaald dat het westen, onder het voor
wendsel van het sluiten en uitvoeren van
een verdrag om kernwapenproefnemin
gen te verbieden", poogt spionagegroepen
in de Sovjet-Unie te vormen.
Tsarapkin maakte in dit verband ge
wag van het Engels-Amerikaanse voor
stel om de technische staven van de op
gebieden der drie mogendheden met kern
wapens de Verenigde Staten, de Sov
jet-Unie en Groot-Brittannië in te stel
len controleposten voor een derde gedeel
te uit Russen, een derde gedeelte uit Ame
rikanen en Britten en voor de rest uit ver
tegenwoordigers van landen, die geen
kernwapens bezitten, samen te stellen.
De Rus verklaarde opnieuw niet te kun
nen instemmen met het opnemen van ver
tegenwoordigers van staten, die zelf geen
kernwapens bezitten, in de technische
staven van in de Sovjet-Unie in te stellen
controleposten. „Deze personen zouden
slechts bondgenoten van het Westen zijn,
dat hun zou opdragen overal hun neuzen
in te steken", aldus Tsarapkin. Hij voegde
hieraan toe dat, indien het nodig was ook
vertegenwoordigers van landen zonder
kernwapens in deze staven op te nemen,
zii deel zouden moeten uitmaken van het
voor de Verenigde Staten en Engeland be
stemde derde gedeelte der staven.
De vertegenwoordigers van Amerika
en Engeland, Wadsworth en Wright, ver
klaarden dat staten zonder kernwapens
hetzelfde recht op vertegenwoordiging in
de technische staven der in te stellen con
troleposten bezaten als de „Grote Drie".
Wadsworth voegde hieraan toe dat het
Brits-Amerikaanse voorstel de uiterste
grens vormt van waartoe het Westen be
reid is te gaan.
Een 22-jarige en een 31-jarige Amster
dammer hebben bekend zondagochtend
vroeg in de omgeving van Diemen een
overval op de Noorse zeeman Bürchard
te hebben gepleegd. Zij beroofden de Noor
van ongeveer 600 gulden en wierpen hem
in een sloot.
Zaterdagnacht hadden zij in een café in
Amsterdam gezien dat hij veel geld bij
zich had. Na de overval reden zij met een
auto waarin zij ook Bürchard naar Die-
men hadden gebracht, naar Duitsland,
waar zij het geld opmaakten. Daarna
keerden zij naar Amsterdam terug, waar
de politie inmiddels van de Noor vrij uit
voerige persoonsbeschrijvingen had ont
vangen. Kort na elkaar werden beide man
nen gearresteerd. De politie acht het niet
onwaarschijnlijk dat hun poging tot moord
ten laste zal worden gelegd.
Dezer dagen heeft in Alexandrië presi
dent Nasser aangekondigd, dat voor 1
januari met de volledige produktie zal
worden begonnen van de eerste perso
nenwagen van de Arabische republiek,
de „Ramses", die borg zal staan voor
een verbruik van 1 op 25. De eerste twee
wagens zijn verkocht aan president
Nasser en president Koewath
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
lEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 2235R6'
TOTALE OPRUIMING
Ex-koningin Soraya van Perzië is voor
nemens binnenkort naar Noordwijk te
reizen om in deze Nederlandse badplaats
een vakantie van een maand door te
brengen, zo meldt UPI uit Keulen.
Pag.
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Geneef.se conferentie3
Op de Praatstoel3
Feuilleton4
Radio en Televisie4
Kunst 4
Agenda4
Uit stad en o m geving5, 7
Examens 5
Beurs 7
Mensen in Amerika9
Sport 9
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN PAGINA'S.