KROESJTSJEV NAAR AMERIKA EN EISENHOWER NAAR RUSLAND Instemmende reacties uit drie hoofdsteden OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Amerikaanse president komt eerst nog naar Europa HET WEER (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. ||^rezs| i 0^*% ij 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Washington verheugd, Parijs nog gereserveerd, Londen opgetogen «W M ORRIS 'Sefore ijou êuij! Prinses Soraya in Noordwijk aan Zee Bank Holiday: 42 doden op de Britse wegen Veranderlijke bewolking Aan het strand In de krant van heden: Drie doden in het verkeer Radar bij de Rijnvaart vereist een speciale opleiding Alsu gaaf verhuizen, Prinses Irene 20 jaar Het woord is aan Goed nieuws 74e JAARGANG No 21 DINSDAG 4 AUGUSTUS 1 959 304e JAARGANG No 173 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 gj |g j| B li Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- |j Ji J| |j' J| Jf jf i j ILJ| fLJl IL j| 1 11 j| Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 mm db Ja Jb X 9u0 JL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107, t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman De Amerikaanse vice-president Nixon heeft maandag in Warschau een on derhoud gehad met de Poolse partij secretaris Gomoelka. In het midden de tolk. (Men zie voorts pagina 7). WASHINGTON (Reuter-AFP) De Russische premier Kroesjtsjev heeft een uitnodiging van Eisenhower aanvaard om in september een officieel bezoek aan de Verenigde Staten te brengen, zo heeft de Amerikaanse president maandag op een speciale persconferentie meegedeeld. Van zijn kant heeft Eisenhower een uitnoaiging aanvaard om in de loop van de herfst Rusland te bezoeken. Voorts deelde net Amerikaanse staatshoofd mee dat hij eind augustus vóór de reis van Kroesjtsjev naar Amerika, Europa zal bezoeken om besprekingen te voeren met de x-egeringsleiders van de westelijke bondgenoten. Geen van deze bezoeken of besprekingen, zo onderstreepte Eisenhower, zal in de plaats komen van een „topconferentie" die mogelijk op een later tijdstip zal worden gehouden. Op zijn persconferentie gaf Eisenhower een toelichting op het officiële communi qué dat maandag gelijktijdig in Moskou en Washington is gepubliceerd. De voor naamste punten van de toelichting waren: 1) Bij zijn besprekingen met Kroesj tsjev in Washington en Moskou zal Eisen hower slechts de woordvoerder van de Verenigde Staten en de Amerikaanse re gering zijn. Eisenhower wil echter voor zijn besprekingen met de Russische regering contact opnemen met de staatshoofden of bevriende regeringen in Europa om met hen kwesties van wederzijds belang te bespreken. 2) De onderhandelingen over de bezoe ken over en weer begonnen begin juli via diplomatieke kanalen. De reis van vice- president Nixon hield geen enkel recht streeks verband met de uitnodigingen en de aanvaarding daarvan. 3) De Amerikaans-Russische onderhan delingen ter voorbereiding van deze bezoe ken geschiedden op initiatief van Eisen hower die er tevoren over gesproken had met hoge functionarissen van het State Department. Dit initiatief beoogde het ont dooien van de betrekkingen tussen beide landen. 4) Enkele dagen geleden zijn besprekin gen hierover gevoerd op het niveau van de ministers van Buitenlandse Zaken te Genève. De staats- of regeringshoofden zijn eveneens op de hoogte gesteld van de onderhandelingen. Sommigen hebben reeds geantwoord en allen schijnen te er kennen dat rechtstreeks contact positie ve resultaten zou kunnen opleveren. 5) De president heeft verscheidene le den van het Amerikaanse Congres ingelicht over het met Moskou bereikte akkoord over deze officiële bezoeken. Deze Con gresleden hebben het besluit gunstig ont vangen. 6) Eisenhower hoopt dat de aankondiging van deze bezoeken de ministers in Genève zal inspireren tot grotere activiteit om voor het opschorten van hun werkzaam heden op woensdag resultaten te bereiken die de bijeenroeping van een topconferen tie op een later tijdstip zullen rechtvaar digen. De ministers zelf zullen beslissen of het bijeenroepen van een topconferen tie is gerechtvaardigd. 7) De bezoeken, van Kroesjtsjev aan Washington en van Eisenhower aan Mos kou, zullen een zuiver persoonlijk karak ter hebben, maar de Amerikaanse presi dent hoopt dat zij zullen bijdragen tot het bevorderen van het begrip in het belang van de wereldvrede. 8) Alle voorzorgsmaatregelen zijn geno men om de veiligheid van Kroesjtsjev tij dens zijn bezoek te verzekeren De Russi sche autoriteiten zijn gewaarschuwd voor de mogelijkheid van demonstraties van ele menten die Kroesjtsjev vijandig gezind ziin. Eisenhower zal Kroesjtsjev niet op zijn hele Amerikaanse reis kunnen verge zellen. Eisenhower die in 1945, op uitnodiging in Moskou is geweest kan zeker zijn van een ontvangst die ongetwijfeld hartelijker zal zijn dan die welke Nixon te beurt viel. Advertentie BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 IEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596 BIG-BEN PLASTIC3ASSEN Verwachting tot morgenavond: Veranderlijke bewolking met op enkele plaatsen wat motregen. Zwakke tot matige wind tussen noord en west. Weinig verande ring in temperatuur. Volledige weerrapporten op pagina twee. Langere perioden met zonneschijn en afnemende kans op buien. Zwak ke wind tussen west en noord. Lichte stijging van temperatuur tot onge veer 20 gr. C. Zeewater helder met vrij sterke branding, temperatuur 18 gr. C. Laag water twaalf uur 's morgens en 's nachts, hoog water half vijf 's middags. Strand voor fietsen be rijdbaar van acht uur 's morgens tot half drie 's middags en 's avonds na acht uur. Ondanks alle politieke verschillen respec teert Kroesjtsjev Eisenhower, omdat hij in de laatste oorlog zijn woord heeft ge houden. Voor een groot aantal Russen is het bezoek de definitieve, ofschoon wat late, erkenning door het machtigste land in het Westen van de gelijke politieke sta tus en belangrijkheid van de Sovjet-Unie. Kroesjtsjev heeft herhaaldelijk betoogd dat een ontmoeting tussen Moskou en Washington voor Uentallen jaren de we reldvrede kan bevestigen. Als de grote broeders het eens z<jn, kunnen zij de orde handhaven onder de kleine broeders", zo heeft hij eens gezegd. De besn-ckingen tussen beide leiders worden omschreven als „onofficieel" maar diplomaten in Mos kou menen dat zij van beslissend belang zullen zijn voor de wereldpolitiek. Kroesjtsjev zal de eerste Russische pre mier zijn die de Verenigde Staten be zoekt. Hij heeft in 1956 Engeland bezocht. Eisenhower is in Moskou geweest toen Sta lin op het hoogtepunt van zijn macht was. Eisenhower was in die jaren opperbevel hebber van de geallieerde strijdkrachten in West-Europa. Hij werd met. grote praal in Moskou ontvangen en kreeg de uitno diging naast Stalin een grote parade op het Rode Plein bij te wonen. Eisenhower kreeg ook een onderscheiding, de „Sovjet orde van de overwinning". Eisenhower raakte toen ook persoonlijk bevriend met maarschalk Zjoekov, die later van het po litieke toneel verdween. Eisenhower en Kroesjtsjev hebben elkaar ontmoet in 1955 te Genève toen Boelganin nog pre mier was. Pag- Weerrapporten 1, 2 Economisch nieuws2 Van Dag tot Dag3 Op de Praatstoel3 Feuilleton4 Radio en Televisie 4 Agenda 4 Examens 5 Uit stad en omgeving 5, 6, 8 Beurs6 Nixon in Polen7 Mensen in Amerika9 Sport 9 DIT NUMMER BESTAAT UIT PI EN PAGINA's Prinses Soraya, de voormalige keizerin van Perzië, is maandagmiddag in gezel schap van haar moeder in Noordwijk aan Zee gearriveerd. Zij werden ver welkomd door de directeur van hotel (Van onze correspondenten in Washington, Londen en Parijs) De beslissing omtrent de wederzijdse bezoeken van Eisenhower en Kroesjtsjev is in de Amerikaanse hoofdstad niet als een verrassing gekomen. De plannen daar toe waren de laatste dagen een publiek geheim. Het voor en tegen is in de pers en in politieke kringen de afgelopen week druk besproken. Ondanks enkele beden kingen juicht men de beslissing toe. Ge zaghebbende bladen en politieke leiders zien in de komende persoonlijke contac ten tussen beide leiders een mogelijkheid van ontspanning in de koude oorlog en een nieuwe aanpak der tegenstellingen. Men waarschuwt daarbij uitdrukkelijk tegen overdreven verwachtingen. D«' toetssteen der Russische politiek wordt niet gevormd door vriendelijkheden en beleefdheidsver- toon tijdens een bezoek maar door wat er rondom Berlijn gebeurt. Het is opgevallen dat de president in zijn speciale persconferentie de nadruk legde op het informele en informatieve karak ter van de bezoeken. Zijn komende bespre kingen in Europa met westelijke staatslie den wijzen er echter op, zo meent men, dat de gesprekken wel eens wat meer dan alleen maar informatieve betekenis kun nen hebben. Bovendien zullen de contac- Huis ter Duin, waar de prinses haar intrek heeft genomen. Haar verblijf zal vermoedelijk een maand duren. Een deel van het privê-strand van het hotel is voor de prinses gereserveerd. LONDEN (UPI) De Bank Holiday van het afgelopen weekeinde heeft in Groot- Brittannië een record aantal dodelijke on gelukken op de weg opgeleverd, hoewel dit jaarlijkse vakantieweekeinde volgens de politiepatrouilles op de weg het rustigste was van de laatste dertig jaar. Volgens een telling van de Britse automobielclub kwa men zaterdag en zondag 42 mensen om het leven en werden 692 anderen gewond. Het vorig jaar waren deze cijfers respectieve lijk 22 doden en 2.017 gewonden. ten de wereld het vertrouwen kunnen ge ven dat diepe tegenstellingen nog niet al tijd fataal behoeven te zijn. Er gaan ook stemmen op, zovel in krin gen van het congres als onder het publiek, dat men Kroesjtsjev deze eer niet had moeten geven. Men verwijst daarbij naar recente grofheden jegens Nixon en de Ver enigde Staten en naar de misdaden die je gens Hongarije en andere satellieten zijn geoleegd. De mogelijkheid van ernstige incidenten tijdens Kroesjtsjevs bezoek wordt ook niet onderschat. Onder de talloze vluchte lingen en anderen heerst een diepe haat jegens Kroesjtsjev en een verwijzing naar de betrekkelijke rust tijdens de bezoeken van Mikojan en Kozlov acht men niet gel dig. Kroesjtsjev is nu eenmaal voor velen de verpersoonlijking van Ruslands dicta tuur en terreur. De federale recherche neemt dan ook uitgebreide maatregelen tot bescherming, maar men vraagt zich af of deze wel helemaal afdoende zullen kunnen zijn. Het gevoel overheerst echter dat de be zoeken iets geheel nieuws in de vastgelo pen koude oorlog betekenen en wellicht een andere sfeer kunnen tewf egbrengen. Men meent dat de Russen in Genève deze week, of anders na een hervatting der Geneefse conferentie, met een positieve en constructieve daad moeten kernen om daardoor de kans op bezoeken in een sfeer van wederzijds vertrouwen te ver groten. Men onderstreept algemeen de juistheid van Eisenhowers opvatting dat de bezoeken niet noodzakelijkerwijs tot een topbijeenkomst van de vier regeringslei ders zullen leiden. De president herinner de er, zo meent men, terecht aan dat daar voor eerst een positief resultaat van de conferentie der ministers nodig is. In officiële kringen in Londen is men verheugd, ja zelfs opgetogen, over de snel le verwezenlijking van het wederzijdse be zoek van Eisenhower en Kroesjtsjev. Het wordt beschouwd als een onverwachte en grote stap voorwaarts in de goede rich ting, al beseft men terdege dat de misluk king van Genève een van de redenen tot dit initiatief is. Het wordt in elk geval als een succes voor piemier Macmillan be schouwd, die, toen Amerika nog weer spannig was, besloot alleen naar Moskou te gaan. De Britten zien de komende be zoeken als een geweldig succes voor hun eigen diplomatie, waarvan het doel altijd is geweest de Verenigde Stalen en de Sovjet-Unie dichter tot elkaar te brengen, want zonder actieve medewerking van Amerika kunnen er nu eenmaal geen spij kers- met koppen worden geslagen. Mac millan baande de weg voor Nixon die op zijn beurt de ontmoeting tussen Kroesj tsjev en Eisenhower mogelijk maakte. Dit is voor Nixon een persoonlijke triomf. Macmillan, die in februari in Moskou een gevaarlijke impasse brak, bleef vol harden toen hij, ondanks de tegenstand van de westelijke bondgenoten, bleef plei ten -voor een topgesprek. Maar het is ook een succes voor Kroesjtsjev, die nooit iets voor de ministersconfei-entie van Genève heeft gevoeld en thans uit de diplomatie ke nevel de top ziet oprijzen, zonder dat aan de westelijke voorwaarden is vol daan, namelijk positieve resultaten inza ke Berlijn. Vandaar dat menigeen in Lon den sceptisch blijft staan tegenover deze dramatische opleving van het diplomatie ke toerisme. Men verwacht geen wonde ren maar wel een verbetering van de al gemene internationale sfeer. Al deze vi sites over en weer zullen moeten bijdra gen tot verwijdering van het grootste struikelblok voor elke overeenstemming de diepe vertrouwenscrisis tussen Oost en West. Macmillan legde onmiddellijk een ver klaring af waarin hij zijn vreugde uit sprak over de tussen Eisenhower en Kroesjtsjev gemaakte afspraak Verder zei hij, altijd geloofd te hebben dat de spanning tussen Oost en West grotendeels kan verdwijnen door persoonlijke contac ten en gedachtenwisseling. Deze zijn even In een ziekenhuis te Utrecht is het derde slachtoffer overleden van het ernstige verkeersongeluk dat vorige week dinsdag bij De Bilt gebeurde. Het is de 36-jarige heer N. W. de Groot, Nederlands consul te Port Said (Egypte) die met verlof in Den Haag verbleef. De heer De Groot bestuur de de auto, die achtereenvolgens met een trailer, een autobus en personenwagen in botsing kwam. Reeds eerder overleden de schoonouders van de heer De Groot, de 64- jarige heer L. A. Werner uit Soest en diens vrouw, de 67-jarige mevrouw G. J. Wer nerKuehbauen, die bij hem in de auto zaten. In het Friese dorpje Wieuwerd wilde de 50-jarige molenaar S. Jongstra met een tractor over een plankier rijden, dat over een sloot lag. Het kon de zware tractor echter niet houden, zodat deze kantelde en boven op de molenaar in de sloot viei. Toen men na een halfuur met een kraan wagen de tractor uit 't water had gehaald kon zijn stoffelijk overschot worden ge borgen. In Vught kwam de 35-jarige bromfietser S. uit 's Hertogenbosch op een kruispunt in botsing met een militaire vrachtwagen. Hij was vrijwel op slag dood. In de dagnijverheidsschool te Rotter dam van het Koninklijk Onderwijsfonds voor de Scheepvaart zal een opleidings school voor het gebruik van radar bij de binnenvaart gevestigd worden. Het varen bij nacht, mist en onder zeer slechte weersomstandigheden met behulp van radar vereist een zodanige kennis, be kwaamheid en ervaring en neemt voorts zodanig in omvang toe, dat een vakoplei ding in het radargebruik niet kan uitblij ven. Totaal zijn nu ongeveer 250 Europe se Rijn- en binnenvaartschepen, waarvan honderd Nederlandse, met radar uitge rust. Een Rotterdamse rederij heeft twin- 1 ig schepen voor de Rijnvaart met radar uitgerust, zodat het mogelijk is deze sche pen dag en nacht te laten varen. Ofschoon de aanschaffingskosten van een binnen- vaartradarinstallatie 20.000) ander half tot twee keer zo hoog zijn als die van een zeevaartradarapparaat heeft de rijderij deze kosten er al ruimschoots met de continuvaart uitgehaald. Advertentie dan laat u toch die verhuizing uitvoeren door een vakman Waarom zou u risico lopen Vraag ons eens geheel vrijblijvend inlichtingen. F. DAMIAANS EN ZN. Zijlvest 41 Haarlem - Tel. 12456-14155-52514 Morgen viert Prinses Irene haar twintigste verjaardag. Een zonnige foto van de Prinses. belangrijk als de formelere ontmoetin gen. Macmillan vindt zijn discussies met Kroesjtsjev eerder in dit jaar zeer nuttig. Hij is er zeker van, dat de k<'mende be zoeken van Eisenhower en Kroesjtsjev tot een vruchtbare en constructieve conferen tie van regeringshoofden zullen leiden. Vergeleken met de toestand van novem ber 1958, toen men dacht in termen van dreigementen en ultimata, is er thans een belangrijke winst behaald voor de zaak van de vrede. Eisenhowers bereidheid naar Europa te komen om de toestand met de westelijke bondgenoten te bespreken, is een gebaar dat Macmillan warm be groet. Wij zullen zeer verheugd zijn, zei hij, hem in Londen te verwelkomen. Uit Macmillans verklaring blijkt zonneklaar dat de Britten geen achterdocht koeste ren omtrent een onderonsje tussen Eisen hower en Kroesjtsjev. Integendeel, Mac millan heeft dit altijd gewild. Zijn initia tief wordt thans van onschatbare waarde geacht. Het leidde tot de conferentie van Genève, welke, al bleven resultaten uit, toch bereikt heeft dat de gevaarlijke da ta omzeild werden, de verbindingen wer den opengehouden en de topbezoeken mo gelijk werden. Gaitskell, de Labourleider, getuigde eveneens van zijn instemming. Hij zei te hopen, dat deze uitwisselingsbe- zoeken een nieuwe periode zullen inluiden van vriendschappelijke samenwerking tussen Oost en West. In Londen wordt de gedachte dat Kroesjtsjev binnenkort over Fifth Avenue zal rijden en Eisenhower over het Rode Plein zal wandelen, als een wonder be schouwd, waarop de wereld sinds 1946 heeft gewacht. (Vervolg op pagina 7) Iers spreekwoord: God sluit nooit een deur zonder een andere te openen. Het is tekenend voor de verandering, die de politieke atmosfeer in de Verenigde Staten de laatste jaren heeft ondergaan, dat het plan van president Eisenhower om de Sovjet-Unie te gaan bezoeken door de overgrote meerderheid van het publiek, de politici en de pers in Amerika met grote instemming is ontvangen. Vijf of zes jaar geleden, toen senator MacCarthy nog leef de. zou deze in de aankondiging van zulk een plan waarschijnlijk een reden hebben gezien om de president van het vuigste landverraad te beschuldigen en zijn on middellijk aftreden te eisen. Daarom zou het toen danook al onmogelijk zijn geweest voor de president om zo'n plan ook maar in overweging te nemen, laat staan aan te kondigen. Dat dit nu wèl mogelijk is, moet inder daad voor het grootste deel aan de ver andering in Amerika's binnenlandse poli tieke atmosfeer worden toegeschreven, want intussen heeft er in de internationale situatie geen wijziging van betekenis plaats gehad ja, men zou zelfs hebben kunnen verwachten dat de Hongaarse tragedie de tegenstelling op internationaal gebied nog zou hebben verscherpt. En ook de politiek van de Sovjet-Unie is er in die jaren niet verzoenlijker op geworden; integendeel, het door Kroesjtsjev moedwillig geschapen conflict inzake Berlijn is een duidelijk bewijs van de wil van het Kremlin, voort te gaan met zijn pogingen om de Weste lijke posities, waar danook, te ondergraven. En toch is het nu dus een feit en zelfs een vrijwel algemeen toegejuicht feit dat premier Kroesjtsjev een bezoek aan het Witte Huis gaat brengen, gevolgd door een rondreis door de Verenigde Staten, en dat president Eisenhower het Kremlin gaat bezoeken, om daarna door de Sovjet-Unie te toeren. En dat nog wel vlak na het einde van de Geneefse conferentie, waarop ondanks weken en weken van onderhande lingen geen enkele vorm van overeen stemming tussen Oost en West kon worden bereikt. Hoe kan dat? Het kan, naar wij menen in de eerste plaats, omdat men in Washington eindelijk heeft gebroken met de starre opvatting dat de „koude oorlog" het beste middel is om het communisme te bestrijden. Twee Amerikaanse ministers van Buitenlandse Zaken Acheson en Dulles hebben deze opvatting als de hoogste wijsheid gehul digd; zij hebben zich blind gestaard op ondeugdelijke methodes ter bestrijding van communistische regimes, zoals economische boycot, isolering en nu nog steeds met betrekking tot China onthouding van diplomatieke erkenning. De resultaten, of het uitblijven daarvan, hebben hen in 't ongelijk gesteld. De koude oorlog heeft niet kunnen verhinderen dat het commu- nistisch-Chinese regime zich consolideerde, dat de Hongaarse opstand bloedig werd onderdrukt, dat de Russische handelsbe trekkingen met andere landen steeds be langrijker zijn geworden, en dat de Sovjet hulp aan minderontwikkelde naties thans een factor in de wereld-economie is. Het Westen gaat het nu over een andere boeg gooien. De culturele uitwisseling tus sen Oost en West, waaraan men vooral in de Verenigde Staten zo aarzelend is be gonnen, heeft onverwachts nieuwe wegen gebaand. De Russische tentoonstelling m New York, met het bezoek van Kozlov, en de Amerikaanse expositie in Moskou, die de aanleiding was tot de reis van Nixon, hebben de uiterlijke omstandigheden ge schapen voor een ontwikkeling van grote betekenis. Ook de Moskouse reis van Mac millan in februari is in dat opzicht een belangrijke pioniersdaad geweest; de Britse premier heeft daarmee aangetoond, dat gesprekken tussen regeringsleiders, ook als zij eikaars inzichten niet kunnen ver anderen. nuttig kunnen zijn, al ware het alleen om misverstanden uit de weg te ruimen. Zo zal ook Kroesjtsjevs ideologie niet worden veranderd door zijn bezoek aan Amerika, evenmin als Eisenhower door zijn reis naar de Sovjet-Unie tot het com munisme zal worden bekeerd. Maar bezoek en tegenbezoek zullen er wèl toe kunnen leiden dat er aan beide kanten ver mindering komt van het wantrouwen en het wanbegrip, die de grootste gevaren voor de vrede vormen, en dat men weder zijds wat meer besef gaat krijgen van de mogelijkheden èn de politieke en psy chologische voorwaarden van werkelijke „vreedzame co-existentie". Vooral daarom is het zulk goed nieuws, dat men het in Washington en in Moskou nu eens op deze manier gaat proberen. Al blijven de tegenstellingen bestaan, de hele wereld zal al vrijer kunnen ademen als de atmosfeer rondom die tegenstellingen door de reizen van Eisenhower en Kroesjtsjev gezuiverd wordt. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1