tevreden" over recordseizoen 1959
SEVENUP
PRINCE
MONACO
Overvolle strand bewijst de
noodzaak tot spreiding
Minister Korthals installeerde
commissie van onderzoek
Burgemeester v. Fenema
heeft grote plannen
VRIJDAG 14 AUGUSTUS 1959
9
J*
Meer kampeercentra
„Toeristische zeeweg"
Reactie van middenstand
Hoogbaanspoorweg
Lof voor NZH
„Duitse badplaats"
Bus met 55 passagiers
viel in een sloot
Bussen nu toegelaten
op deel van Flevodijk
Schending briefgeheim op Nieuw Guinea
Regering kan geen onwettige praktijken dulden
DE
Minister Klompé gaat
naar Wenen
(Van een onzer redacteuren)
DAT ZANDVOORT DIT JAAR gouden dagen beleeft, zal niemand
verwonderen. De subtropische lente en zomer hebben zelfs voor
Zandvoortse begrippen ongekende aantallen mensen naar zee geiokt.
En al zijn hun verteringen-per-hoofd misschien wat kleiner dan vorige
jaren, de omzet is groter dan ooit. „Het beste seizoen sinds twaalf
jaar", zeggen de neringdoenden en de pensionhouders en kamerver
huurders beamen het van ganser harte. En bij wijze van grap vertelt
men erkaar erbij, dat zelfs een paar strandpachters, „voor het eerst
in de historie", ietwat schoorvoetend hebben toegegeven dat het „wel
een goed jaar lijkt te worden". Dat betekent in ronde woorden, dat
er overal dik geld verdiend is. „Zelfs als de resterende zes weken
hoogseizoen mislukken zouden door minder gunstig weer, dan nog
kan iedereen die iets aan de vreemdelingen verdient, ruimschoots
tevreden zijn", zo werd ons in alle toonaarden verzekerd.
NATUURLIJK IS het uitzonderlijke
langdurige strandweer aan dit alles debet,
maar toch niet geheel en al. Het bezoeK
aan Zandvoort beweegt zich al enkele ja
ren in een sterk stijgende lijn, \ooral sinds
de Duitsers in het begin van de vijftiger
jaren de badplaats „ontdekten". Dat be
wijzen bijvoorbeeld de aanvragen bij de
Touring Zandvoort om logiesgelcgenheid.
Daar ontving men dit jaar leeds tussen
24 februari en 20 maart een kleine dui
zend schriftelijke aanvragen, waarvan
bijna zevenhonderd uit de Bondsrepu-
b"ek. Ontelbaar zijn voorts de badgasten,
die zelf, buiten de Touring om, hun ho
tel of huurkamer bespreken. Voegt men
daarbij nog de ruim vierduizend toeristen
die deze zomer constant de vier Zand
voortse kampeerterreinen bevolkt heb
ben (en waarvan het leeuwendeel ook
uit Duitsers bestond), dan komt men tot
een totaal van ongeveer dertigduizend
„vaste" gasten, op mooie zondagen nog
vermeerderd met een heirleger van hon
derd- tot hondervijitigduizend dagjesmen
sen.
OP ZULKE TOPDAGEN— ge hebt het
wellicht aan den lijve ervaren is de
drukte dan ook bijna onverdragelijk. De
smalle Kerkstraat, pantoffelparade annex
koopcentrum, puilt uit van de mensen; de
winkels en eethuisjes kunnen de invasie
nauwelijks meer aan. Bedenkelijker nog:
ook op het strand concentreert de drukte
zich op een miniem stukje zand: een strook
van nauwelijks twee kilometer lengte ter
weerszijden van de Rotonde. En als men
daar dan een dag lang mannetje aan man
netje, „genoten" heeft van zen zand en
zee, dan volgt het gedrang en de opstop
pingen bij de uitvalspoorten: de kopsta-
tions van bus en trein en de veel te smalle
Zandvoortseweg.
Die situatie ié-bUïgemeéste-r mr. H. M.
van Fenema al lang een doorn in het oog.
„Zandvoort", zo betoogt hij nu al vele ja
ren, „heeft nog mogelijkheden te over. Ter
weerszijden van de mierenhoop bij de Ro
tonde beschikken wij namelijk over enor
me strandstukken, waar nooit een kip
komt. Als wij die i.oegankelijk konden ma
ken voor het publiek dan zouden we zeker
honderdduizend bezoekers meer kunnen
aantrekken en tevens het overbevolkte
centrale strand wat kunnen ontlasten.
Daartoe ontbraken tot nog toe de
noodzaak en het geld. Nu echter vooral
het „sociale toerisme," ep met name het
aantal gemotoriseerde kampeerders zulk
een enorme vlucht gaat nemen, moet er
raad geschaft woraen. Nieuwe kampeer
centra, voorzien van alle moderne gerief,
schieten overal in het buitenland als pad
destoelen uit de grond. Willen wij de boot
niet missen, dan zullen wij ons dienen in
te stellen op deze nieuwe ontwikkeling
en wel hoe eer hoe beter. Dat pro
bleem is ook in Zandvoort actueel, in al
onze kustgemeenten trouwens. Men staat
op de tweesprong: vasthouden aan het
oude karakter van „besloten" badplaats
met de nadruk op de traditionele hotel-
en pensiongast of de deur wijd opengooien
en ten dele omschakelen op de eisen van
de moderne kampeerder, die „de toerist
van de toekomst" belooft te worden?
„Voor mij is die keus niet moeilijk", zegt
-oorts burgemeester. „Men kan nu
eenmaal geen bordjes aan de toegangs
wegen ophangen: Zandvoort is vol, u ge
lieve elders vertier te zoeken". De toe
risten blijven binnenstromen en wij moe
ten hen herbergen. Dat kan alleen door
spreiding van het bezoek. Welnu: wij heb
ben de middelen daartoe. Van de negen
tig kilometer lange kuststrook van Den
Helder tot Iïoek van Holland zijn er nau
welijks twaalf in exploitatie gebracht. De
rest, een recreatiegebied vol enorme mo
gelijkheden, ligt daar maar te liggen. Een
strandweg langs de gehele kust, aan te leg
gen in gezamenlijk overleg met rijkswa
terstaat, de provinciale diensten, Rijnland
en de betrokken kustgemeenten, zou heel
dit kostelijke gebied kunnen openleggen
voor het toerisme. Als die weg er eenmaal
is dan kunnen wfj voorzichtig het stille
strand ontsluiten. Er zullen parkeerter
reinen nodig zijn en kampeercentra met
prima sanitaire voorzieningen, met vol
doende toezicht ook, overdag en 's nachts
en met alles wat men verder van zulke
model-„campings" verwachten mag. Er
zullen ook winkels moeten komen, maar
met mate en alleen in en om de kampeer
terreinen, anders wordt de hele kust één
kraampjeskermis. En verder zal verme
den moeten worden dat zulk een kustweg
een racebaan wordt voor het goederen
vervoer: ik denk aan een tweebaanstra-
cée van acht, hoogstens tien rreter breed
te, niet recht-toe, rccht-aan, maar boch
tig en met parkeerhaventjes op diverse
mooie punten; kortom een toeristische
weg, die voor het snelverkeer geen attrac
ties zal hebben".
BURGEMEESTER VAN FENEMA heeft
zijn strandwegplan, naar hij ons vertelde
al geruime tijd geleden voorgelegd aan de
afdeling Kamperen van het departement
van O., K. en W„ dat met belangstelling,
maar uitei'aard „vrijblijvend', van zijn
pi'oject kennis genomen heeft. In het ko
mende najaar wil hij de zaak nu gaan be
spreken met zijn collega's uit de andere
Hollandse kustgemeenten, van wie er ver
scheidene inmiddels al met kritiek voor de
dag gekomen zijn, Noordwijk acht een kust
weg financieel niet verantwoord, omdat er
alleen in 't hoogseizoen en dan nog voor
namelijk op de zondagen behoefte aan
zou zijn. Rotterdam-Hoek van Holland acht
de aanleg van zo'n weg niet in het belang
van die toeristen die stilte en rust zoeken,
terwijl Den Haag oorshands meer geïnte
resseerd is in een veidenging can de eigen
Scheveningse boulevard dan in een zee
weg naar Den Helder.
Ook in Zandvooi't zelf houdt het sti-and-
wegplan de gemoedei-en bezig en ook
daar is men bepaald niet unaniem vóór.
Voorzitter W. Hildei'ing van de Zand
voortse Handelsvei-eniging, vertolkt het
standpunt van de honderdvijftig midden
standers, aangesloten bij zijn organisatie
aldus: „Wij zien natuurlijk In dat sprei
ding van de seizoendrukte op den duur on
vermijdelijk is. Maai als dit giote voi'men
zou aannemen, dan zou de Zandvoortse
winkelstand daai'door ernstig gedupeei'd
kunnen worden. Spreiding, hoe dan ook,
zal onvei'mijdelijk potentiële klanten uit
het dorpscentrum weglokken en dus ons
debiet vermindex-en. Maar als wij te zijner
tijd een pré krijgen bij de vestiging van
winkeltjes in de nieuw te stichten kam-
peercenti-a, dan kunnen ook wij er vrede
mee hebben".
Een ander geluid hoorden wij daar-
Overvolle parkeerplaatsen: nog een
be^vijs dat Zandvoort uit zijn zomer
jasje gegroeid is.
entegen van hoteldirecteur N. W. Bou-
wes: „Een pxachtig plan", aldus zijn oor
deel, „waarvan ik hoop dat het doorgaat.
Maar toch zijn er op ander niveau ook nog
wel nuttige dingen te doen in Zandvoort:
een betere verlichting van de Rotonde en
de aansluitende boulevardstukken bij voor
beeld, waar nu slechts één kwikdampboog
lamp een miezerig schijnsel uitstraalt:
een blamage voor enze mooie badplaats!"
Een ander ambitieus plan van burge
meester Van Fenema (en van zijn vriend
en ambtgenoot in Nieuwer Amstel) is on
langs door een landelijk blad weer eens
opgerakeld. Het betreft de „monorail",
een revolutionaire eenrails- hoogbaan-
spoqrweg van Zweedse vinding,, waarmee
Zandvooi-ts eerste burger vijf jaar gele
den door dagbladpublidatiés kennismaak
te. Later werd in Keulen een monorail-
proefbaan op 1/3 van de ware grootte in
gericht, waar de ingenieurs het nieuwtje
probeerden. Daar deze monorail enke
le evidente voordelen heeft hij rijdt ge
ruisloos en vele meters boven de grond,
zodat hij het wegverkeer niet hindert en
behoeft als fundering slechts een smal via-
dukt, dat geen kostbare cultuurgrond op
eist, zag mr. Van Fenema er wel iets in en
nam hij uiteraard als particulier con
tact op met de uitvinders. De hieruit ont
stane briefwisseling resulteerde enkele
weken geleden in een bezoek van beide
Hollandse burgemeesters aan Keulen,
waar zij zich de inmiddels „volwassen"
geworden monorail lieten demonstreren.
„Helaas heeft het dagblad, dat hiervan
melding maakte, de zaak te definitief voor
gesteld", zegt mr. Van Fenema ons. „Deze
affaii-e is namelijk nog geheel in het in
teressestadium en hoewel de „mono
rail" mij als leek inderdaad grote voorde
len lijkt te bieden, zal er toch eerst een
diepgaande studie can de exploitatiekosten
en -mogelijkheden moeten volgen voor ik
er zelfs maar aan denken kan, deze kwes
tie als burgemeester aan te snijden. Het
rumoer rond dit ahes heeft mijn collega
van Nieuwer Amstel zelfs genoopt, zoch
officieel van de genoemde publikaties te
distanciëren".
Overigens, verzekerde mr. Van Fene
ma. zijn wij voorlopig nog meer dan ge-
„Een absurde situatie" zegt burge
meester Van Fenema. „De mensen
drommen allemaal samen op een klein
stukje strand nabij de Rotonde, terwijl
ten noorden en ten zuiden daarvan
nog kilometers bijna maagdelijk strand
liggen". (K.L.M.-Aerocarto).
lukkig met onze onvolprezen N.Z.H., die
zelfs de recorddi'ukte van dit jaar glans-
rijk heeft kunnen verwerken, en ook met
onze treinverbinding, al zouden wij de
frequentie van de treinen graag nog wat
opgevoerd zien. Voorshands zullen we het
trouwens wel met bus en trein moeten doen
want als er ooit wat van een monorailver
binding, bij voorbeeld met de hoofdstad, zou
komen, dan zal dat in elk geval nog wel
jaren duren".
En 's burgemeesters plan voor een wan-
delpier met pdrkeerruimée^ „Da't pro
ject", aldus mr. Van Fenema, „was te
hoog gegrepen voor de Nederlandse men
taliteit. Nu krijgt alleen Scheveningen zijn
nieuwe pier, howel van veel bescheidener
allure dan die van het plan-Zandvoort. Ik
misgun het de Scbeveningers niet, maar
op den duur zal ook Zandvoort het niet
zonder zo'n attractie kunnen stellen, daar
van ben ik overtuigd. U weet," zo voegt
hij er glimlachend aan toe, „ik sta nu een
maal bekend als een vei'woede plannen-
makel'. Dat niet alle plannen verwezen
lijkt kunnen worden, dat is een ander cha
piter. Daartoe ontbreekt dikwijls de be
langstelling, maar nog vaker het geld."
HET GELD dat is het centrale pro
bleem, waarom Zandvoorts gemeentelij
ke zorgen zich steeds weer concentreren.
Te weinig geld voor een adequaat politie
korps nu moeten 48 man in het hoog
seizoen waken over het wel en wee van
rond honderdvijftigduizend bezoekers en
dorpsgenoten. Te weinig geld ook voor de
talloze activiteiten van de Stichting Tou
ring Zandvoort, die nog zoveel meer pro
paganda en goodwill voor de badplaats
zou kunnen kweken als haar kas wat rui
mer gevuld was. „De Touring", aldus di
recteur J. B. Th. Hugenholtz, „is zelfs in
deze vette jaren nog steeds in hoofdzaak
aangewezen op een paar duizend gulden
gemeentelijke subsidie. Er is een volsla
gen gebrek aan medewerking en interes
se van de gehele Zandvoortse midden
stand. Slechts een dozijn middenstanders
zijn begunstiger van de stichting, en dragen
bij elkaar jaarlijks ..honderdtwintig gul
den bij, terwijl er zeker tien mille nodig
zou zijn. De belangstelling der meesten
houdt op aan de winkeldeur. Ook de do
naties van de pensions en hotels een
enkele uitgezonderd zijn veel te gering
in aantal en in omvang. En dat terwijl wij
juist de .kans hebben, een grootscheeps
propaganda-offensief voor Zandvoort op
Engeland te ontketenen."
„Voor enkele weken," aldus verklaart
de heer Hugenholtz nader, „is er name
lijk een groep dii'ecteuren van Britse reis
bureaus in Zandvoort geweest. Zij waren
enthousiast over wat zij hier zagen en
hoorden. Voor een goede „follow-up" moe
ten wij Engeland nu dus duchtig kunnen
gaan bewerken met folders en ander ma
teriaal. In Duitsland hoeven wij eigenlijk
weinig meer te doen dan de belangstelling
levendig te houden: de mondrc-clame doet
daar de rest. Weet u, dat driekwart van
al onze „vaste" badgasten uit Duitsers be
staat, dat in de campings dit percentage
nog hoger ligt en dat bij vei'schillende win
keliers in het centrum negen van de tien
klanten Duitsers zijn? Of mer. het leuk
vindt of niet, Zandvoort is behalve op
de zondagen vrijwel een Duitse bad
plaats geworden, al moet ik er meteen bij
zeggen, dat het gros van onze Oosterburen
zich hier bijzonder correct gedraagt. Er
zijn dit jaar alleen een tien of twaalf ge
vallen geweest van jongelui, „nozems" uit
het Westduitse industriegebied, die op
roof uitgingen of zich op andere wijze er
gerlijk misdx'oegen. In een der campings
bijvoorbeeld was het een sport, 's nachts
op bi-ommers naar de toiletten te rijden.
In overleg met enkele grote gemeenten en
met de grensbewaking is er nu een rege
ling getroffen om dit soort belhamels een
rood stempel op hun paspoort of identi
teitskaart te geven, zodat men hun zo no
dig de toegang tot ons land kan ontzeg
gen."
„Maar ook de Zandvoorters zelf ge-
In Rijswijk is een autobus van de dienst
Wateringen-Delft in een sloot gereden. Er
zaten 55 passagiers in de bus, die slechts
builen of schrammen opliepen.
De chauffeur van de bus wilde een brood
bezorger, die op een bakfiets reed, inha
len. Daarbij is de bus in de linkerberm
van de weg gekomen en in een sloot ge
kanteld. Door de zijuitgang konden de
passagiers uit de scheefhangende bus krui
pen.
Tot voor kort was het voor bussen niet
mogelijk om over de ringdijk rond Ooste
lijk Flevoland van Elburg naar Roggebot-
sluis bij Kampen te rijden omdat het hier
een B-weg betrof. Thans is 't weggedeelte
ElburgRoggebotsluis een A-weg gewor
den, hetgeen inhoudt dat de weg met bus
sen bereden mag worden. Het weggedeelte
over de ringdijk van Elburg naar Harder
wijk blijft voorlopig nog B-weg en is dus
voor het verkeer per bus niet toegankelijk.
Advertentie
the all f a rn i I y d rink
De commissie, die is een onderzoek zal
instellen naar gevallen van onwettige ope
ning van poststukken in Nederlands-
Nieuw-Guinea is door de minister van Za
ken Overzee a.i., drs. H. A. Korthals, ge
ïnstalleerd.
De minister zei, dat bij de samenstelling
van deze commissie rekening werd gehou
den met de eisen van deskundigheid tot
het instellen van een dergelijk onderzoek
en van kennis van zaken op het terrein van
het bestuui'sbeleid. Zij moet uit figuren be
staan, die geheel vrij staan tegenover de
samenleving in Nederlands-Nieuw-Gui-
nea.
De minister prees zich gelukkig in de
heren jhr. mr. Witsen Elias, mr. J. P.
Hustinx, M. van Veen en prof. dr. L. W. G.
Scholten dergelijke persoonlijkheden te
hebben gevonden.
„De regering is zich ten volle bewust
van de waarde welke aan het geheim van
aan de post toevertrouwde brieven toe
komt. Onwettige praktijken kan zij niet
dulden", aldus minister Korthals. „De re
gering heeft daarom de taak van de com
missie ruim omschreven, namelijk vast te
stellen of, en zo ja, in welke omvang, op
wiens last en met wiens medeweten onwet
tig openen van poststukken is geschied.
Deze omschrijving houdt in, dat het on
derzoek zich niet tot een bepaalde periode
zal behoeven te beperken.
De minister hei'innerde er aan, dat de
toenmalige gouvei'neur bij besluit van 7
juli 1956 is overgegaan tot instelling van
een bijzonder toezicht van overheidswege
op het gebruik van vervoer-, post- en te-
legraaf- en telefoondiensten in Hollandia,
Biak en Sorong. De gouverneur maakte
daarbij gebruik van de bevoegdheden die
in de Dienstentoezichtordonnantie 1935
waren gegeven ter verzekering van de
openbare rust en orde in dringende om
standigheden. Deze ordonnantie gaat uit
van een toezicht, dat onder leiding staat
van de procureur-generaal. Aan de door
de bewindsregeling geëiste waarborg dat
het briefgeheim niet mag worden geschon
den behalve op last van de rechter, wordt
in de Dienstentoezichtoi'donnantie voldaan
doordat een machtiging van de rechter no
dig is tot het openen van brieven en het
kennisnemen van hun inhoud.
De minister hei'innerde daarna aan het
onderzoek, dat de huidige gouverneur
heeft ingesteld naar aanleiding van recen
te klachten over het openen van poststuk
ken. De gouverneur heeft de resultaten
van dit onderzoek met de minister hier te
lande besproken. De minister is toen met
de gouverneur tot de conclusie gekomen
dat een verdei'gaand onderzoek noodzake
lijk was en dat dit onderzoek diende te
worden opgedragen aan personen die bui
ten de samenleving in Nederlands-Nieuw-
Guinea staan.
Nadat de minister de wens had uitge
sproken, dat de commissie in staat zou
zijn haar werk op korte termijn te vol
tooien, dankte de voorzitter der commis
sie, jhr. Witsen Elias, de minister na
mens de commissie voor het in haar ge
stelde vertrouwen. Hij sprak de hoop uit
aat naar arbeid ertoe moge bijdragen rust
en vrede in de samenleving op Nederlands-
Nieuw-Guinea terug te brengen.
Advertentie
Verfijnde
Amerikaanse tabakken
en 50 jaar
Europese ervaring
zijn in deze sigaret
verenigd
20 STUKS 1 GULDEN
dragen zich niet altijd correct tegen
over de vreemdelingen. De grote toe
loop van Duitse klanten heeft sommi
ge neringdoenden verlokt tot het vra
gen van fancyprijzen, onder andere
voor broodjes, kleine souvenirs en
dergelijke. Enkele gevallen van schan
dalige overvraging zijn aan het licht
gekomen: er werd soms drie tot vier
maal de normale prijs in rekening ge
bracht. Wie hiermee doorgaat, loopt
gevaar, zelf de kip met de gouden
eieren te slachten: de vette kip van de
tien miljoen Westduitsers in hun stof
fige Rijn- en Roergebied, waar-van er
ieder jaar meer naar hun favoriete
Noordzeestrand stromen. Maar die ook
rekenen kunnen en er, net als wij,
een gruwelijke hekel aan hebben, in
het buitenland „gesneden" te worden."
Van 6 tot 11 september zal in Wenen in
congres bijeenkomen de Union internatio
nale des oi'ganisations familiales. Ter ge
legenheid van dit congres hebben de Duit
se en Luxemburgse ministers, onder wie
het maatschappelijk wérk ressorteert, het
initiatief genomen om in die dagen ook
hun collega's uit de zes E.E.G.-landen
naar Wenen te doen komen ten einde, los
van het congres, de algemene gezinspro-
blematiek te bespreken.
De Nederlandse minister Mej. Klompé
zal aan deze bespreking, welke op 9 en IC
september zal worden gehouden deeln*
men.
