YELLOWSTOHEPARK K V.S. DOOR
AARDSCHOKKEN OMSEWOELD
Parijs speculeert op een
toenadering tot Moskou
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
België moet zich meer offers
voor defensie getroosten
Kampeerders bedolven; dam van
stuwmeer houdt - ondanks scheur
Opnieuw periode van
stabiel zomerweer
Warm
Aan het strand
De Gaulle zou Kroesjtsjev willen uitnodigen
n <3 I t4 so; 1
P I GA RJETT E S*
Adenauer houdt zich fit
h1 de krant van heden:
Elf Kamerleden gaan
naar Warschau
Het woord is aan
nog meer
verdeeldheid
74e JAARGANG No 3 4
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 186
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
BUTTE, MONTANA (Reuter) Een
serie aardschokken, welke 8 mensen het
leven gekost heeft en 60 gewonden ver
oorzaakt, trof dinsdag het noordwesten
van de V.S. De schokken leidden tot een
kritieke toestand in de staat Montana.
Door de bevingen ontstond een scheur in
de Hebgen-dam, die een stuwmeer van
15000 miljoen kubieke meter afsluit. Met
het oog op het gevaar dat de dam, de nu
slechts weinig water doorlaat, zal doorbre
ken, zijn in allerijl voorbereidingen ge
troffen om de honderden bewoners van de
vallei weg te voeren.
(Van onze weerkundige medewerker)
Van eind juli tot vorige week zaterdag
is er ruim veertien dagen achtereen sprake
geweest van „onstabiel weer". Dat wil
zeggen: er was geen hogedrukgebied in de
buurt. Enkele fronten of onweerstoringen
brachten plaatselijk buien, hier en daar
zelfs zeer zware buien.
De zomer was dus even het spoor bijster
geraakt. Maar toch zullen de vakantie
gangers over de afgelopen veertien dagen
zeker niet slecht te spreken zijn, althans
niet wat het weer betreft. Al was het ivat
onstabiel, toch bleef de temperatuur aan
genaam en werd ook aan het strand elke
dag nog ruim20° C. bereikt. In de koude
augustusmaand van 1956 waren ook hier
in het. westen de dagen met een maximum
boven 20° C. op de vingers van één hand
te tellen.
Al was de eerste helft van augustus dan
wat onstabieler dan de maanden mei, juni
en juli. toch hield het weer een zomers
karakter. De ervaring heeft geleerd dat
het eenmaal onbestendig geworden weer
in augustus zich moeilijk herstelt. Maar
desondanks heeft zich opnieuw een sterk
hogedrukgebied aangediend. De barometer
staat ook in ons land voor augustus zeer
hoog, met als gevolg een nieuwe periode
van stabiel en zonnig zomerweer.
Dat het aanloopje een beetje koel blijft
(in de middag 21 tot 23 graden) is alleen
maar gunstig. Langzaam zal het warmer
worden en gezien de stabiliteit van het
nieuwe hogedrukgebied mogen wij zeker
voor het grootste deel van deze week op
zonnig en zomers augustusweer rekenen.
Verwachting tot morgenavond:
Droog, zonnig en warm weer.
Zwakke tot matige oostelijke
wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Zonnig en warm strandweer. Tem
peratuur in de middag oplopend tot
25 gr C. Zwakke wind uit het oos
ten. Zeewater geleidelyk minder hel
der en toenemende kans op kwallen.
Vlakke zee, temperatuur 19 gr. C.
Uiterste voorzichtigheid by baden en
zwemmen is bij landwind geboden.
Laag water 's middags om twaalf
uur en 's nachts om half een, hoog
water 's middag vyf uur. Strand
voor fietsen berijdbaar van 's mor
gens half negen tot 's middags drie
uur, 's avonds na half negen.
Het reddingswerk werd echter bemoei
lijkt, doordat enige kilometers van de dam
stroomafwaarts tengevolge van de aard
schokken een heuvel gedeeltelijk in de ri
vier geschoven is, waardoor 100 tot 150
kampeerders waren geïsoleerd. Ook el
ders is de weg door cle vallei onbegaan
baar door reusachtige rotsblokken en bre
de scheuren in het wegdek.
Het wordt echter mogelijk geacht, dat
de bedreigde gezinnen te voet zich in vei
ligheid kunnen stellen. Alle beschikbare
hefschroefvliegtuigen zullen voor het red
dingswerk worden gebruikt.
Bij een luchtverkenning heeft men ge
constateerd, dat de noordelijke oever van
het stuwmeer twee tot vijf meter is ge
daald, terwijl de zuidelijke oever even
veel omhoog is gekomen. Het meer is 50
kilometer lang.
De dam, die in 1915 werd gebouwd als
onderdeel van een reeks werken om met
behulp van het water van de Missouri
elektriciteit op te wekken, bleek bij een
onderzoek nog tamelijk goed te zijn. Een
woordvoerder van de elektriciteitsmaat
schappij van Montana, die de dam exploi
teert, verklaarde dat men voor het ogen
blik geen doorbraak verwachtte.
Zeker drie mensen zijn verpletterd on
der een rots in het gebied tussen de Hebgen
dam en de stad Ennis.
Bij het reddingwerk zijn zeven hef
schroefvliegtuigen, drie vliegtuigen van
Het Havengebouw aan de .De Ruyter-
kade te Amsterdam nadert zijn vol
tooiing. Het bouwwerk, ontivorpen
door de architecten W. M. Dudok en
Robert M. H. Magnee, is 54 meter
hoog. Het zal medio 1960 gereed zijn.
de staat Montana en een groot aantal par
ticulieren vliegtuigen ingeschakeld. Een
employé van een radiostation zag twee
mensen voor zijn ogen in een scheur ver
dwijnen. De zwaarste schok trof het ge
bied even voor middernacht.
Een ooggetuige uit Billings in Montana
verklaarde, dat hij het water van een rus
tig riviertje had zien opstuwen tot wel
vier meter. Ook andere Amerikaanse sta
ten hebben de schokken gevoeld, die zich
uitstrekten tot het binncland van Brits
Columbia.
Men schat dat met de helikopters al 30
gewonden uit de vallei zijn gehaald.
Twaalf zijn er erg aan toe.
De regen, die op het getroffen gebied in
het zuidwesten van Montana valt, en de
laaghangende wolken bemoeilijkten dins
dagavond het reddingswerk. Men vreest
dan ook dat het aantal slachtoffers nog zal
stijgen. Een groot aantal wegen zijn door
de ontstane scheuren in de aardbodem on
begaanbaar
Een geoloog van de universiteit van
Montana deelde mee, dat het epicentrum
van de aardbeving op de Salomonseilan
den ligt.
Het getroffen gebied omvat ook het
veelbezochte nationale park van Yellow
stone. Een kampeerterrein in de Madison
Canyon werd gedeeltelijk door een grond
verschuiving bedolven. Het schijnt dat de
beroemde geisers in het nationale park.
zoals de ..Old Faithful", niet van de be
vingen hebben geleden.
Ook elders in de wereld, van Engeland.
Frankrijk en Italië tot de Salomons eilan
den, zijn aardschokken gevoeld.
In de afgelopen nacht zijn in de Ver
enigde Staten opnieuw lichte aardschokken
gevoeld.
(Van onze correspondent in Brussel)
De Belgische minister van Defensie
Arthur Gilson heeft verklaard, dat van 26
september af ongeveer achtduizend Bel
gische soldaten, na meer dan twaalf
maanden militaire dienst te hebben ge
daan, zullen afzwaaien. Van die dag af
zullen alle Belgische soldaten na twaalf
maanden militaire dienst naar huis wor
den gestuurd. Anderzijds moet de Belgi
sche militaire -inspanning met tien per
cent worden vergroot. Op het budget van
1960 wordt een verhoging toegepast van
honderdzeventig miljoen gulden tot 1,7
miljard gulden. Het nieuwe krediet zal
hoofdzakelijk worden aangewend voor in
vesteringen in nieuw militair materieel
voor de luchtmacht en onder meer voor
de produktie van wapens tegen kernaan-
vallen.
België, aldus minister Gilson, heeft tot
op het ogenblik een minder grote inspan
ning op militair gebied dan Nederland
gehad. Het is echter eigenlijk niet de ver
korting van de militaire dienst met drie
maanden tot twaalf maanden, die ons
dwingt tot grotere uitgaven, maar voor
namelijk de investeringen in kostbaar
modern materieel.
Op het ogenblik zijn zevenduizend spe
ciale vrijwilligers, die een dienstcontract
van drie of vijf jaren hebben getekend, in
de Belgische divisies in West-Duitsland
opgenomen. Per eind 1960 zal dit speciale
korps twaalfduizend man tellen. Ander
zijds tracht de Belgische regering ieder
belangrijke militaire investering op te ne
men in het program ter bestrijding van
de werkloosheid. Sedert vorig jaar werd
aan de Belgische industrie voor een glo
baal bedrag van een half miljard gulden
militaire bestellingen toegewezen. Onder
meer werkten de wapenfabrieken in Luik
en Mechelen voor de munitiebevoorrading
van de divisies in West-Duitsland. Alleen
echter wanneer de Belgische regering de
militaire inspanning, die zij sedert enkele
jaren heeft laten verzwakken, opnieuw
opvoert, zou België kunnen profitieren
van de massale en kosteloze militaire
hulp van de Verenigde Staten, die sedert
1950 aan het Belgische leger voor meer
dan vier miljard gulden militair materieel
hebben geleverd.
Minister Gilson is pas teruggekeerd van
het jaarlijks NAVO-overleg in Washing
ton. Om zijn standpunt voor de openbare
mening te verdedigen, sprak de minister
gisteravond voor de radio een rede uit,
waarin hij de zaken vrij scherp stelde.
Niemand mag van de minister van Defen
sie verwachten, dat hij de verantwoorde
lijkheid op zich neemt om jongemensen
onder de wapenen te roepen, zonder hen
de moderne bewapening te verschaffen,
die zij nodig hebben om hun opdracht te
vervullen België, aldus de minister, heeft
bovendien precieze verbintenissen aange
gaan tegenover de NAVO. Eind 1957 en
begin 1958 hebben wij namelijk met de an
dere NAVO-bondgenoten het vijf-jarenpro-
gram, dat van kracht werd op 1 januari
van dit jaar, goedgekeurd. De Belgische
regering heeft verder in mei 1958 rijke wij
ziging van de verdedigingsstrategie van
Europa onderschreven. Volgens dit ak
koord zullen de thans aan de Rijn opge
stelde divisies, waarbij de twee Belgische
divisies, verplaatst worden naar het oos
ten tot aan het ijzeren gordijn.
De verdediging van Kongo, waar Bel
gië over militaire bases beschikt en waar
het lot van Afrika en van de vrije wereld
eens zou kunnen worden bepaald, is aan
zienlijk versterkt met de bijna eenparige
steun van het parlement, aldus Gilson.
Men mag mij thans niet verzoeken op de
ze maatregelen terug te komen, aldus de
minister.
De Belgische regering zal echter drin
gend stappen doen, opdat de landen van
de NAVO hun inspanningen beter zullen
gaan organiseren, hun bewapening stan
daardiseren en, waar mogelijk, allerlei
militaire diensten unificeren. De Atlanti
sche alliantie moet volgens de Belgische
regering zich geleidelijk ontwikkelen naar
een militaire integratie.
(Van onze correspondent in Parijs)
Ofschoon het ijzeren gordijn van de stilte
nog onveranderlijk het onderhoud van zon
dag tussen president De Gaulle en de Rus
sische ambassadeur Vinogradov blijft om
hullen, nemen de geruchten in Parijs over
een nieuwe en opzienbarende ontwikkeling
der internationale verhoudingen, die zou
zijn ingeleid of ingezet, hand over hand
toe. Er wordt vooral druk gesproken over
een nota, die De Gaulle dezer dagen naar
Moskou zou willen sturen om premier
Kroes.jtjsjev uit te nodigen ook in Parijs
zijn opwachting te komen maken.
Veel wijzer is men intussen wat de feite
lijkheden van het onderhoud betreft, nog
altijd niet geworden. Men weet alleen dat
Vinogradov het Franse staatshoofd een uit
voerig memorandum heeft overhandigd,
vergezeld van een eigenhandig geschreven
brief van Kroesjtjev en, zo merkt men hier
met ongeveinsde voldoening op, de Rus
sische minister-president is niet gul met
persoonlijke epistels.
Wat de inhoud van beide documenten,
het memorandum en de brief, ook precies
moge zijn, de reacties in Franse en buiten
landse kranten tonen wel duidelijk aan,
dat de audiëntie van zondag op De Gaulle's
buiten-residentie inderdaad een nieuw
element in de discussie heeft gebracht. In
West-Duitsland is men kennelijk bevreesd
voor de toekomst en de solidariteit van de
as ParijsBonn, waartegen in het Rus
sische memorandum dan ook zeker wel
enige bezwaren zullen zijn gemaakt. En
Amerikaanse en vooral Britse kranten
verhogen hun offensief tegen Frankrijk,
dat nu opnieuw als spelbreker in het At
lantische gezelschap zou willen optreden.
Voor het moment mag men wel vast
stellen, dat het Kremlin zijn gebaar of
stap weer met een scherp instinct voor
het politieke effect van de psychologische
verrassing heeft gedaan. Ontegenzeggelijk
is de verwarring en het wantrouwen in het
westelijke kamp weer toegenomen.
Men kan voorts ook erkennen, dat de
Fransen zich weinig moeite geven om enige
olie oo de golven der geallieerde ongerust
heid en verontwaardiging te werpen. Zelfs
een regeringsgezind blad als Combat
maakt in een uitvoerig hoofdartikel al bij
voorbaat de balans op van alle economi
sche, culturele en natuurlijke politieke
voordelen, die Frankrijk uit een loenade-
ring tot Rusland zou kunnen trekken. Ook
de vriendschap tussen beide volken wordt
dik onderstreept. Bezwaren kunnen dus
gevoeglijk overboord worden gewornen en
dit gebeurt dan ook allerwegen met Franse
zwier.
Diplomatiek gesproken ligt de onmid
dellijke winst, die Frankrijk van een betere
verstandhouding met de Sovjet-Unie zou
mogen verwachten, wel voor de hand De
diplomatie van D" Gaulle heeft op vrijwel
al1-3 fronten gefaald.
Van zijn Frans-Amerikaans-Brits direc
torium in de NAVO is niets terecht ge
komen. de relaties met Washington zijn
zelden zo gespannen geweest als nu en in
de UNO staat Frankrijk een vernederende
nederlaag te wachten, wanneer daar nu de
Advertentie
wmmm mmsmmm. g
Geef mij maar
Bondskanselier Adenauer van West-
Duitsland, die vakantie houdt aan het
Como-meer, speelt graag een partijtje
kegelen in de openlucht met zijn
dochter. Dr. Adenauer logeert in de
villa „La Colline" te Cadenabbia.
Algerijnse oorlog ter tafel zal worden ge
bracht. En de ontknoping van een Ameri
kaans-Russische dialoog van de conferen
tie van Genève heeft voor Parijs de deur
wel dicht gedaan. De verleiding is dus
groot voor al die teleurstellingen compen
satie bij de Russen te zoeken, die Frankrijk
dus blijkbaar wel als een volwassen grote
mogendheid willen beschouwen en behan
delen.
Er blijft natuurlijk niettemin een licht
risico aan de politiek in deze richting ver
bonden, het risico namelijk dat Rusland
het roer weer radicaal zou wenden, zodra
Frankrijk in deze rol van spelbreker eens
niet meer nodig zou zijn. Zelfoverschatting
en naïeviteit gaan altijd hand aan hand en
inderdaad is het enigszins naïef te veron
derstellen, dat Rusland nu bereid zou zijn
Frankrijk definitief te verheffen op het
voetstuk van de nationale glorie en gran
deur, dat voetstuk waarop het zich uit
eigen krachten nu zo duidelijk niet meer
te handhaven weet.
Waarschuwing?
Volgens het Amerikaanse persbureau
United Press Internationale heeft Kroesjt
sjev De Gaulle gewaarschuwd dat hij een
gevaarlijke politiek volgt, door nauw sa
men te werken met West-Duitsland en
kernwapens te vervaardigen. Kroesjtsjev,
zo wordt gezegd, drukte zijn waardering
uit voor De Gaulle's rol in de oorlog en
het tekenen van een Frans-Russisch
vriendschapsverdrag. Niettemin zou het
memorandum in scherpe bewoordingen
zijn gesteld. Het Franse standpunt inzake
Berlijn zoals dit '.oor minister Couve
de Murville in Geneve naar voren is ge
bracht wordt fel gecritiseerd. Door de
Westduitse revanchisten te steunen stelt
Frankrijk zich aan grote gevaren bloot. Het
voornemen in de Sahara een kernbom tot
ontploffing te brengen is een gevaar voor
de wereldbevolking en strijdig met het
verlangen van de Russische regering alle
proeven met kernwapens te staken, aldus
Kroesjtjsjev.
Vinogradov zou in zijn onderhoud met
De Gaulle tevens de mogelijkheid hebben
geopperd een der vice-premiers van de
Sovjet-Unie, Kozlov of Mikojan of
iemand van vrijwel gelijke rang naar
de opening van een Russische tentoonstel
ling in Marseille te zenden.
pag.
Aardbeving in Montana1
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel 3
Beurs 4
Uit stad en omgeving4, 5
Feuilleton 7
Radio en Televisie 7
Kunst 7
Agenda 7
Sport 9
DIT NUMMER REST A AT UIT
TIEN PAGINA'S.
Negen leden van de Tweede en twee
van de Eerste Kamer zullen het Neder
landse parlement vertegenwoordigen op de
jaarlijkse vergadering van de Interparle
mentaire Unie, die van 27 augustus tot
4 september in Warschau (Polen) wordt
gehouden. Het is de eerste keer. dat deze
bijeenkomst van parlementsleden uit tal
van landen achter het IJzeren Gordijn
plaats heeft.
De negen Tweede Kamerleden, die naar
Warschau gaan. zijn de heren Burger,
Blom en Van Lier van de P.v.d.A., me
vrouw Stoffels-Van Haaften en de heren
Berkhouwer en Cornelissen van de V.V.D.,
de heren Van Meel en Roolvink van de
K.V.P., en de heer Diepenhorst van de
C.H.U. De twee senatoren zijn de heren
Kapteijn (P.v.d.A.) en Roebroek (K.V.P.).
Als secretaris zal de griffier der Tweede
Kamer, mr. Schepel, de delegatie ver
gezellen.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT(BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596 Y
SCOOTER - BROMFIETSKLEDING
R a s p a i 1
De tijd gaat voorbij, zegt men; doch dat
is niet waar. De tijd staat stil en wij
zijn het, die voorbijgaan.
„De strijd tegen armoede en gebrek moet
op veel grotere fronten, met veel meer
geestdrift en volgens een veel grootscheep
sere strategie worden aangepakt", heeft
de Amerikaan Paul Hoffman onlangs in
Genève op de zomerzitting van de Econo
mische en Sociale Raad van de Verenigde
Naties gezegd. En bij een andere gelegen
heid heeft hij duidelijk gemaakt wat hij
daarmee bedoelde: in de eerstvolgende
tien jaar dienen door de economisch ont
wikkelde landen bedragen uit openbare en
particuliere middelen tot een totaal van
dertig miljard dollar te worden
besteed voor de ontwikkeling van de ach
tergebleven gebieden. „Als de minder ont
wikkelde landen bereid zijn, in diezelfde
tien jaar hun eigen investeringen van het
huidige niveau van 60 miljard dollar te
verhogen tot 75 miljard, zou het inkomen
per hoofd der bevolking zodanig kunnen
worden vergroot dat miljoenen mensen
daardoor betere huisvesting, beter onder
wijs en een betere gezondheid zouden
krijgen".
Uit deze conceptie van de adviseur van
president Eisenhower blijkt duidelijk, dat
er tot dusver nog maar een eerste begin
is gemaakt met de uitvoering van de ont
zaglijke taak, die de mensheid heeft om
de ontberingen van grote massa's mede
mensen te bestrijden En toch hebben er
op dat gebied in de afgelopen tien jaar al
indrukwekkende vorderingen plaats ge
had. Vóór de tweede wereldoorlog was er
van een groot-opgezette aanpak van het
probleem in 't geheel geen sprake en na
de oorlog heeft het enige jaren geleken of
de Verenigde Staten de steun aan nood
lijdende gebieden zouden gaan monopoli
seren. Maar toen er eenmaal, zij het aar
zelend, met internationale samenwerking
bij het op-gang-brengen van achtergeble
ven economieën was begonnen, is die
samenwerking betrekkelijk snel gegroeid.
Zij vindt nu plaats in het kader van de
programma's voor technische hulpver
lening van de Verenigde Naties, in dat van
de Wereldbank en in dat van de Interna
tional Finance Corporation. Ook het Spe
ciale UNO-Fonds voor Economische Ont
wikkeling, waarvoor de Nederlandse rege
ring zo lang en met zo prijzenswaardige
volharding heeft geijverd, is eindelijk
hoewel in een verwaterde versie van be
scheiden omvang tot stand gekomen en
heeft een aanvang met zijn werkzaamheden
gemaakt.
Een nieuwe stap in deze richting zal nu
worden gezet als het deze week aangekon
digde Amerikaanse plan tot oprichting van
een „International Development Associa
tion" (Internationale Ontwikkelings-Asso-
ciatie) de volgende maand op de jaarver
gadering van de Wereldbank wordt aan
genomen. Het oprichten van zulk een or
ganisatie, die het financieren van econo
misch verantwoorde projecten in de min
der ontwikkelde landen aanzienlijk kan
vergemakkelijken, is verleden jaar al op
de vergadering van de Wereldbank in New
Delhi ter sprake gekomen en ook op het
Atlantisch Congres, dat in juni te Londen
werd gehouden, is er door tal van spre
kers voor gepleit. Inderdaad kan de voor
gestelde ontwikkelingsbank, die met een
kapitaal van een miljard dollar zou be
ginnen te werken, belangrijke diensten
vervullen bij de hulpverlening aan achter
gebleven gebieden. Zij kan een deel van
de taak, die volgens de oorspronkelijke
conceptie door „SUNFED" (het Speciale
Fonds voor Economische Ontwikkeling) zou
worden vervuld namelijk het verstrek
ken van leningen tegen lage rente voor
haar rekening nemen; ook al blijft een
ander deel van die taak, het verstrekken
van giften, daarbij onvervuld.
Maar een bezwaar van dit Amerikaanse
voorstel is, dat de I.D.A. een soort van
filiaal van de Wereldbank zou worden. Zij
zou geleid en geadministreerd worden door
personeel van de Wereldbank en het lid
maatschap van de Associatie zou alleen
voor leden van de Wereldbank open staan.
Met andere woorden: de landen van het
Sovjet-blok zouden van dat lidmaatschap
zijn uitgesloten en de min of meer „neu
trale" landen zouden er aarzelend tegen
over staan. Daardoor zou de I.D.A. een
politiek en geen universeel karakter
krijgen.
Toen het plan tot oprichting van de
I.D.A. de vorige maand in Genève ter
sprake kwam, heeft de Nederlandse afge
vaardigde prof. De Gaay Fortman be
toogd dat de associatie, om haar rol goed
te kunnen vervullen, aan twee eisen diende
te beantwoorden: een lidmaatschap poten
tieel niet verschillend van dat der Ver
enigde Naties, en gelijk deelgenootschap
(Vervolg op pagina 3)
