Van Dam tot Dam: droomgrens
van 10 minuten al gepasseerd
ONSON
Strauss breekt met
Verenigde Partij
Doel; meer werkgelegenheid in
dorp en 200 nieuwe woningen
Herman Heikens was al in Zaandam
toen publiek zijn start nog besprak
7
gasaanstekers
iÉÉIlliil
waarvoor het woord „modern"
■raHi
Nieuw uitbreidingsplan Vijfhuizen
Landelijk monument
Gemeente koopt grond
langs Vijfhuizerweg
Zwanenburg krijgt sport
park met wielerbaan
Vismeelfabriek verdwijnt
uit Beverwijk
Zwemmende redders
Waarschuwing van Europese Beweging:
EUROPESE INTEGRATIE MET
REALITEITSZIN VOORTZETTEN
Vier doden in het verkeer
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1959
HAARLEMS DAGBLAD
—OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
x f fs'x- 'i. V' V v vV':' ;2
ia f%'Jp - M* - V r
A' - .- J -üi, -•'
^iiip
Wanneer de gemeenteraad van Haar
lemmermeer op 3 september instemt
met het nieuwe ontwerp-uitbreidings-
plan voor Vijfhuizen dan zal dit dorp
in de nabije toekomst geleidelijk zowel
op sociaal-economisch gebied als wat
de woningvoorraad betreft een belang
rijke groei doormaken. Het plan voor
ziet ondermeer in de bouw van ruim
200 nieuwe woningen in de komende
tien jaar.
B. en W. merken in hun toelichting op
het voorstel op dat het van 1941 dateren
de uitbreidingsplan voor Vijfhuizen ver
ouderd is en dringende herziening behoeft.
Vijfhuizen, dat ruim 900 inwoners telt, be
staat uit een kern met enige bebouwing
langs de ringdijk. Kenmerkend voor de
huidige sociale en economische struc
tuur zijn de overbezetting van het verzor
gend apparaat (kerken, scholen, midden
stand), het bijna geheel ontbreken van
niet-agrarische stuwende bedrijven en het
afnemen van werkgelegenheid in de agra
rische sector. Daarnaast bestaat er grote
belangstelling van niet ingezetenen
vooral Haarlemmers om zich metter
woon in Vijfhuizen te vestigen. Dit laat
ste zou er toe kunnen leiden dat een ver
mindering van de bevolking door vesti
ging van forensen, hetgeen echter ten kos
te zou gaan van het eigen karakter van
het dorp, de samenhang van de bevolking
en de functie die het in het geheel van de
gemeente Haarlemmermeer vervullen kan.
Beperkt forensisme
Het is dus wenselijk te streven naar een
voldoende basis voor het verzorgend appa
raat van Vijfhuizen maar daarbij ten aan
zien van het forensisme de nodige reser-
ve te betrachten. Dit kan geschieden door
het, althans aan een deel van de aanwas
der beroepsbevolking, mogelijk te maken
ter plaatse werkzaam te zijn. Aanwijzing
van een beperkt terrein ten behoeve van
handel en nijvei'heid is daartoe noodza
kelijk. Het forensisme dient in het alge
meen beperkt te worden tot die gezinnen
waarvan het hoofd werkzaam is in de ge
meente Haarlemmermeer.
De bevolking van Vijfhuizen is in de
periode 1947-1957 met 50 zielen toegenomen
een vooruitgang van 7 percent. In 1957
was 29 percent werkzaam in de agrai-ische
sector, 25 percent in de nijvejheid, 31 per
cent bij economische diensten en 15 per
cent bij sociale diensten. In de periode
1957-1959 is de bevolking, voornamelijk als
gevolg van nieuwe woningbouw, toegeno
men met 150 personen of 19 percent. Bij
de bei'oepsstructuur is een vei-schuiving
van agrarische beroepen maar niet agra
rische beroepen opgetreden, namelijk 18
percent agrarisch, 32 percent nijverheid,
32 percent economische diensten en 18
percent sociale diensten. De werkgelegen
heid voor vx-ouwelijk personeel is in Vijf
huizen en omgeving bijzonder gering. De
aantallen beschikbare meisjes tussén 15
en 18 jaar zijn een zeer duidelijke aan
wijzing voor de noodzaak van uitbreiding
van deze werkgelegenheid.
Woningachterstand
De woningbouw is in de afgelopen ja
ren in verhouding tot de uitbreiding van
de wex-kgelegenheid in de omgeving van
Vijfhuizen onvoldoende geweest. Er moet
een achterstand worden ingehaald. Voorts
zullen woningen gebouwd dienen te wor
den om het normale bevolkingsovei-schot
te huisvesten, ter vervanging van krotten,
om opheffing van samenwonen mogelijk
te maken en voor gezinnen uit te splitsen
duplexwoningen. De totale woningbehoef
te voor de eei-stvolgende tien jaar be
draagt ongeveer 200 woningen.
Voor het gebied ten noox'den van de Vijf
huizerweg en ten westen van de Spiering
weg is de hoofdopzet van het plan van 1941
gehandhaafd. Het gedeelte van het plan
Toen dezer dagen een boer uit het lan
delijke Schalkwijk bij Haarlem met
zijn kar naar het land wilde rijden,
kon hij met geen mogelijkheid zijn
wagen ontdekken. Hoe hij ook speurde
de kar bleef onvindbaar. Zelfs de
buren werden bij het zoeken ingescha
keld. Men had succes, toen men bij
een afgelegen gemaaltje in de polder
de blik omhoog sloeg. Op het dak vond
men de boerewagen als een monu
ment van de landelijkheid getuigen.
Het kan een staaltje plattelandshumor
zijn, want het gemaaltje staat op een
plaats, waar over enige tijd Haarlems
nieuwe stadsdeel Schalkwijk zal ver
rijzen.
ten zuiden van de Vijfhuizerweg is ech
ter ingrijpend gewijzigd. Op ongeveer 250
meter ten zuiden van het kruispunt Vijf-
huizerweg-Spieringweg is een verbin
dingsweg geprojecteerd tussen de Cru-
quiusdijk en de Spieringweg. Loodrecht
op deze vei'bindingsweg en evenwijdig
met de ringdijk is een weg ontworpen,
die zal aansluiten op het in het dorp ge
legen gedeelte van de Spieringweg. Tus
sen laatstbedoelde weg en de ringdijk is
een strook grond van circa 4700 m2 be
stemd voor handel en nijverheid.
Sportpark
De belangrijkste uitbreiding is gepro
jecteerd ten oosten van van de d'IJse-
rinekweg, waar een vrij ruime bebouwing
is gedacht in de vorm van woningen met
wat grotere tuinen. Tussen de bouwblok
ken is grond gereserveerd voor groenvoor
ziening alsmede voor een bejaardentehuis
en een openbaar of bijzonder gebouw. Bij
dit laatste zijn de gedachten uitgegaan
naar een nieuwe gereformeerde kerk.
Grèhzend aan vorenbedoelde uitbreiding
met een nieuwe woonwijk is langs de Vijf
huizerweg een sportparkje geprojecteerd
bestaande uit twee voetbalvelden en een
vrij toegankelijke speelweide voor de
jeugd. Deze sportterreinen zullen tesamen
met een ontworpen zuiveringsinstallatie
voor rioolwater worden omgeven door
groensingels en wandelpaden.
Ter uitvoering van het nieuwe uitbrei-
dingsplan in onderdelen voor Vijfhuizen
stellen B. en W. van Haarlemmermeer de
raad voor van de heer J. C. Petrie aan
te kopen een perceel grond gelegen langs
de Vijfhuizerweg, oppexwlakte 96.435 m2,
voor de prijs van f 1,20 per m2.
Op deze grond zijn ongeveer 115 wo
ningen gepx-ojecteerd, een bejaarden
tehuis, een kerk, een sportparkje, een
x-ioolwaterzuiveringsinstallatie en de no
dige groenvooi-zieningen.
Zwanenburg
B. en W. van Haarlemmermeer stellen
de raad voor een crediet van 75.000 be
schikbaar te stellen ten behoeve van de
aanleg van een gedeelte van het ontwor
pen sportpark in het zuidoostelijk gedeel
te van Zwanenburg. Volgens de plannen
zal het sportpark na de voltooiing bevat
ten vier voetbalvelden, twee oefenterrei
nen voor de voetbalsport, vijf tennisbanen,
een wielerbaaxx, een zwembad met lig-
weide, een terreintje voor de paardesport
alsmede een tribune, kleedgebouwen, par-
keergelegenheden, beplantingen en wan
delpaden.
B. en W. wijzen er in hun toelichting op
dat de behoefte aan dit sportpark bijzon
der groot is. In Zwanenburg zijn zeer ac
tieve en bloeiende spoi-tvei-enigingen, die
echter weinig gelegenheid hebben hun ac
tiviteiten tot ontwikkeling te bi-engen.
De uitvoeringskosten van de eerste fa
se van het Zwanenburgse spox-tpark zijn
begroot op f 321.454. De te vernachten
rijkssubsidie bij uitvoering in D.A.C.W.-
verband is berekend op f 247.406, zodat ten
laste van de gemeente blijft een bedrag
van circa 75.000.
De vismeelfabriek te Beverwijk, de n.
v. chemische fabriek Noordholland aan de
Pijpkade, is aangekocht door de gemeen
te Beverwijk. Het is de bedoeling, dat de
vismeelfabriek vóór 1 maai"t 1960 haar
produktie zal staken. Reeds lang had men
in Beverwijk en omgeving, tot Santpoort
toe, zeer veel hinder van de stank, die
de fabi-iek verspreidde. Onlangs heeft ex-
een hevige bi-and gewoed in het complex
van de vismeelfabiiek en dat is wel de
aanleiding geweest voor de burgemeester
en wethouders van Beverwijk om onder
handelingen over de aankoop te beginnen.
Deze zijn nu geslaagd. De gemeente Vel-
sen zal, behoudens goedkeuring door de
gemeenteraad en het college van Gedepu
teerde Staten, een derde deel van de kos
ten dragen.
In het Sportfondsenbad in Haarlem
werd woensdagavond door de technische
examencommissie van het district Noord
west van de Koninklijke Nederlandse
Bond tot het Redden van Drenkelingen
gelegenheid gegeven tot het afleggen van
het examen zwemmend redder. De heren
Th. Knijnenburg van de Heemsteedse Red
dingsbrigade en de heer H. Tollenaar van
de Bloemendaalse Reddingsbrigade legden
met goed gevolg het praktisch en theo
retisch gedeelte voor diploma A af. Voor
het medisch en praktisch gedeelte voor
diploma A slaagden Mies van Houten,
Toos van Houten, A. Borst, Hans van Zeg
gelen, allen van de Heemsteedse Red
dingsbrigade, die om in het bezit te
komen van diploma A nog met goed ge
volg het theoretisch gedeelte moeten af
leggen.
Voor het jeugdbrevet zwemmend redden
slaagden Leny Willemse, R. v. d. Berg, I.
van Engelen, M. Sanders, I. van Leeuwen,
G. van Norden, Joke Kors, Dirk Ver
meulen, P. Beerthuizen, allen lid van de
Heemsteedse Reddingsbrigade. Door Ria
Jansen was maandagavond reeds met goed
gevolg de px'oef voor jeugdbrevet I af
gelegd.
Na afloop van de examens maakte de
heer H. Vos als voorzitter van de examen
commissie de uitslag bekend en sprak de
hoop uit dat allen op de ingeslagen weg
zullen voortgaan.
KAAPSTAD (Rexxter) De voormalige
leider van de Zuidafrikaanse Verenigde
Partij (oppositie) Strauss, die wijlen
veldmaarschalk Smuts in 1950 aan het
hoofd der partij opvolgde, heeft woens
dag meegedeeld, dat hij zijn lidmaatschap
heeft opgezegd.
Strauss, die tot dusver nog vice-presi
dent van de algemene raad van de partij
in Witwatersrand was, zei dat wat thans
in de Verenigde Partij gebeurt, onver
enigbaar is met het peil, waarop hij al
tijd getracht had aan het openbare leven
deel te nemen.
„Terwijl het zeer betreux-enswaardig is
waar te nemen dat de eens zo grote Ver
enigde Partij in aantal is achtex-uit gegaan,
is het nóg betreux-enswaardiger te zien
dat haar morele peil zelfs nog méér is ach
teruitgegaan", aldus Strauss.
Het bedanken voor het lidmaatschap
van Stx-auss volgt op het uittreden van
twaalf pax-lementsleden der pai'tij en ver
scheidene vooraanstaande aanhangers na
het jongste partijcongres te Bloemfon
tein, dat tot een splitsing leidde.
Strauss was tot twee jaar geleden partij
leider. Hij is onder meer minister van
Landbouw geweest.
De Dam-tot-Dam Race is gestart. Op de Dam in Amsterdam vertrok vanmorgen
om precies tien uur een tientons trailer van de Stichting Voorlichting Zaanstreek op
weg naar Zaandam. En daarmee was officieel de wedstrijd begonnen voor de
toerklasse wel te verstaan. Korte tijd later echter traden de ware „snelheidsduivels"
in het strijdperk, die vandaag, morgen en ovex-mogen zullen meedingen naar de
fox-se geldprijzen (2500, 1000 en 500 gulden), welke beschikbaar zijn gesteld voor
diegenen, die de tocht van de „kleine steentjes" in Amsterdam tot het Tsaar Peter-
monument in Zaandam in de kortste tijd zullen afleggen. Precies veertig deelnemers
hebben voor deze vrije snelheidsklasse ingeschreven. Met alle mogelijke voertuigen,
zoals speedboten, motoren, racewagens, helikopters en racefietsen. En de heer B. C.
Oomes, de wedstrijdleider, vertelde ons dat sommige deelnexners deze race bepaald
niet licht opvatten. Gedurende de afgelopen dagen kon men namelijk voortdurend
dx-avende en hardrijdende lieden ontdekken, die bezig waren met het uitstippelen
van de snelste route. En al dat gecijfer heeft al vruchten afgeworpen.
Vanmorgen kort nadat burgemeester G.
van Hall van Amsterdam zijn ambtgenoot
G. J. D. Franken een goede reis had toe
gewenst voor diens tocht onder het IJ
door, arriveerde hijgend en puffend de
heer G. P. J. Murk, die de overtocht met
speedboot en motorfietsen in 16 minuten
en 32 seconden had afgelegd.
„Ik kon er niet doox-komen", schreeuwde
hij verbolgen, „al die duizenden mensen
gingen niet opzij. Dat scheelde me zeker
drie minuten."
Bux-gemeester Franken lachte. „Je moet
het kalmer aan doen," zei hij, „ik ga lopen.
Gisteren heb ik in mijn du'ikei-spak nog
een paar uur geoefend. Het ging best."
„Ik neem deze jaren nog de pont. Die
IJtunnel komt binnenkort toch wel", zei
burgemeester Van Hall, maar hij werd
wat ruw opzijgeduwd door enkele foto
grafen, die ruim baan wilden maken voor
de achttienjarige Herman Heikens, die op
het punt stond om van start te gaan.
„Ik spring hier achterop de motor," ver
telde deze wat nerveuze jongen, „we rij
den in een minuut naar het Centraal Sta
tion. dan neem ik de trein naar Zaandam
uit de gewone dienstregeling en bij de
halte Plemweg staat er weer een motor
klaar. Tussen de trein en de motorfietsen
loop ik. Ja, ik ben sprintkampioen op
school, 10,2 seconden over de tachtig
meter Of hij de „droomgrens" van tien
minuten zou doorbreken, wilden wij weten.
„Ik hoop het," zei hij. „Gisteren heeft
Wim de Vreng met zijn speedboot 8'/°
minuut gemaakt. Ik hoop echter op 12
minuten. Daar is ons tijdschema op afge
steld."
Uit een raam van een der kantoren op
de Dam werd gefloten. Een meisje zwaai
de. „Nog vijf seconden." zei Herman Hei
kens. „Het accountantskantoor in Zaan
dam. waarvoor ik uitkom, heeft alles uit
gekiend, ook de tijd, die we nodig hebben
om van hier door het groene stoplicht
op de Nieuwezijds Voox-burgwal te
komen".
Hij haalde diep adem. griste zijn start
kaart uit de startklok en sprintte weg.
De motor x-eed al toen hij erop sprong.
Als een wervelwind verdween hij om de
hoek.
De duizenden toeschouwers stonden nog
na te praten over deze snelle start toen
Herman Heikens al in Zaandam was.
Negen minuten en 18 seconden had hy
erover gedaan. De droomgrens was ge
passeerd.
„Er komen nog snellere tijden", zei een
van de organisatoren. „Straks gaan de
spoorwegen met een extra trein rijden en
de Stoottroepen uit Roosendaal hebben een
aparte training doorlopen. Wacht maar
af".
We wachtten af. Temidden van vele
duizenden Amsterdammers, die zich de
ogen uitkeken op de tientallen praal
wagens, oude automobielen en verklede
deelnemers uit de toerklassen, die precies
volgens de opgave in het „draaiboek" ver
trokken en aankwamen. Maar de grootste
belangstelling ging toch uit naar de snel
lere deelnemers, die echter in hoofdzaak
na de middag zullen starten, om op die
manier minder last te hebben van het op
deze stralende dag bijzonder drukke ver
keer in de binnenstad.
Boven water
Zaandams burgemeester is inmiddels
ook weer boven water. Met ware regenten-
moed heeft hij zich vanochtend in twintig
minuten over de bodem van het Noordzee
kanaal „gemodderd", gestoken in een kik-
vorsman-costuum en bijgestaan door des
kundigen en materieel van het duikbedryf
der koninklyke marine.
Een zucht van verlichting steeg boven
de baggex-plaats aan de noordzijde van het
Kanaal op, toen precies om vijf minuten
voor elf het hoofd van de gemeente
Zaandam boven het spiegelgladde water
'.ichtbaar werd voor de vele, bij oever-
vaal nr. 186 verzamelde officiële en min
der officiële persoonlijkheden.
In de vreugde van de aankomst deelde
ook zijn lotgenoot, de radioreporter Dick
van Rijn, wiens ademhaling, luid hoorbaar
door zijn microfoon in de duikei'kap, door
's burgemeesters echtgenote nauwlettend
i en met spanning was gevolgd.
Advertentie
De Ronson Butron -
fascinerend nieuw in
vormgeving en technische
perfectie. Weergaloos
zuinig. Vullen of bijvullen
in amper 5 seconden.
Regelbare vlam.
Dit juweel van Engels
stijlgevoel en vakman
schap in Nederland
van f. 42.50 af.
Het geschenk voor nu
dat past in de wereld
van morgen.
De Europese Beweging heeft een verklaring gepubliceerd waarin zij waarschuwt
tegen een neiging onx de Europese integratie minder doelbewust na te streven, het
geen onder meer een gevolg zou zijn van het vastlopen van de besprekingen over de
vrijhandelszone in november van het vorig jaar. De Europese Beweging betreurt het,
dat deze besprekingen geen resultaat hebben opgeleverd. Zij is steeds van mening
geweest, dat de E.E.G. geen doel in zichzelf is en dat de integratie gericht moet
blijven op de totstandkoming van een verenigd Europa. De economische associatie
van de overige landen, die lid zijn van de O.E.E.S., met de zes, zou daartoe een over
gang kunnen zijn, aldus de verklaring.
Sinds het vastlopen van de genoemde besprekingen, heeft men ook in Nederlaxxdse
kringen een toenemende critiek kunnen waarnemen op de E.E.G. Uiteraard dient
men er oog voor te hebben, dat ook binnen een zich integrerend Europa reële
belangcnverschillen blyven bestaan en dat er ruimte xnoet zijn om voor gerecht
vaardigde nationale belangen op te komen.
Tegen de waarneembare neiging echter
om op grond hiervan de Europese een-
wording minder doelbewust na te streven,
meent de Europese Beweging met. klem te
moeten waarschuwen. De tegenstanders
van de integratie zijn er tot nu toe niet in
geslaagd een reëel alternatief aan te geven,
dat voor Europa leefbare mogelijkheden
schept.
Het is niet juist, aldus de Europese Be
weging, dat de enige oorzaak van het mis
lukken van de besprekingen over de vrij
handelszone moet worden gezocht in het
protectionisme van bepaalde E.E.G.-landen.
Alleen reeds de structuur van zijn econo
mie zal Europa echter steeds noodzaken
tot een zo vrij mogelijk handelsverkeer.
De Europese Beweging meent voorts dat
er reeds aanwijsbare gegevens zijn die de
betekenis van de E.E.G., ook voor Neder
land, aangeven. Betreurd moet echter
worden aldus de Europese Beweging
dat op enkele terreinen, met name de
Euratoom, Nederland achterop dreigt te
raken. Tenslotte zegt de Europese Be
weging, dat de verzwakking van het supra
nationale karakter, voorzover dti in K.S.G
en E.E.G. en Euratoom gestalte heeft ge
kregen, het beoogde doel niet dichterbij
doch verderaf brengt. De instelling van een
„O.E.E.S. van de zes" is nooit de bedoeling
van het verdrag van Rome geweest en
mist iedere dynamiek, aldus de Europese
Beweging.
Gepakt. In Apeldoorn hield de politie
's nachts een jongen aan, die op een bi-om
fiets een grote koffer vervoerde. De koffex
bevatte een volledige filmapparatuur en de
jongen kon van de herkomst geen geloof-
waax-dige verklaring geven. Een onderzoek
wees uit, dat de installatie kort tevoren
ontvreemd was uit een school en dat ook
de bromfiets gestolen was. De jongen, die
uit Hoogeveen kwam, bekende dat hij in
het gehele land inbraakjes had gepleegd.
De 46-jarige bromfietser H. Baars uit
Hengelo die. om enkele met rijwielpech
langs de weg staande meisjes te helpen, de
drukke verkeersweg wilde oversteken,
werd halverwege aangereden door de uit
de richting Hengelo komende 58-jarige
motori-ijder H. F. W. Wierbos. die zijn
echtgenote achterop had. De bromfiets
brak doormidden. De bromfietser en de
motorrijder en zijn vrouw werden tegen
het wegdek gesmakt. Mevrouw W. over
leed op weg naar het ziekenhuis te En
schede, waar haar echtgenoot met een
hoofdwond moest worden opgenomen. De
bromfietser werd met een gebroken been
naar een ziekenhuis te Hengelo gebracht
De 16-jarige bromfietser Fr. J. A. Ree
rink is in Den Haag om het leven gekomen
bij een botsing met een vrachtauto op een
kruispunt. Zowel de bromfietser als de
vrachtauto staken het kruispunt met te
hoge snelheid over. De bromfietser ver
leende bovendien geen voox-rang aan de
vrachtauto.
In Rotterdam is de 16-jarige H. de Heer
toen hij op zijn fiets uit een zijstraat van
de Rollostraat kwam, tegen een passex-ende
auto gereden. Hij werd zo ernstig gewond,
dat hij in het ziekenhuis, waarheen hij
werd vervoerd, is overleden.
In Assen is het 8-jarig dochtertje van
de familie Philips is bij het passeren van
een vrachtauto van haar fiets gevallen.
Het kind kreeg een wiel over het hoofd
en was op slag dood. Het ongeval ge
beurde juist voor de woning van de groot
ouders van het meisje.
De 54-jarige mevrouw G. Wierbos-Mo-
lenmaker uit Enschede is bij een verkeers
ongeval op de rijksweg EnschedeHengelo
om het leven gekomen.
Multi-Fill tank a f. 2.25
bevat gas voor 1 jaar
normaal gebruik.
De Dam-tot-Damrace is vanmorgen
begonnen. Een der deelnemers, de
Alkmaarder S. Rinsinga, start op een
racefiets met motor gang making van
de Amsterdamse Dam.
Alleemmp. cn Service Aid.: William Rikken Handelsonderneming N.V. Beun, Damrak, Amsterdam
EXCLUSIEF!
Unieke Ronson-vinding
direct regelbare vlam
(Finger-tip System)
