De stem der vrijheid
BIJ BREUKEN KANALLEEN DE CHIRURG AFDOENDE HELPS®
VIJFTIEN JAAR GELEDEN KWAM ZENDER
„HERRIJZEND NEDERLAND" IN DE LUCHT
Brueghels Boerenkermis
herleeft in Wingene
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1959
Erbij
PAGINA TWEE
„HIER HERRIJZEND NEDERLAND", de vrije zender op vaderlandschen
bodem". Op de derde oktober van het bevrijdingsjaar 1944, nauwe
lijks drie weken nadat de stad Eindhoven door geallieerde parachu
tisten was bevrijd, klonk dit zinnetje voor de eerste maal door de
ether. Het aantal luisteraars was in de aanvang zeer gering, als gevolg
van een groot gebrek aan radio-ontvangtoestellen en een strenge
rantsoenering van de beschikbare hoeveelheid elektriciteit, maar on
danks dat ging het bericht van de „nieuwe radio-omroep" als een
lopend vuurtje door de bevrijde steden en dorpen der zuidelijke
provincies. Fantastische geruchten deden de ronde, over Amsterdam
mers die door de linies zouden zijn gekomen met een complete uit-
zendinstallatie, en over de plaats van de uitzending werden eveneens
allerlei gissingen gedaan, zonder dat eigenlijk iemand besefte dat
de complete zender al tijdens de oorlog onder de ogen der wantrou
wende Duitsers was gebouwd en onmiddellijk na hun vertrek „voor
gebruik gereed" werd geïnstalleerd in de zenderruimte van het
Philips Natuurkundig Laboratorium te Eindhoven. Een gril van het lot
wilde dat Duitse soldaten de vervaardigers op dit idee brachten. In
de eerste meidagen van het noodlotsjaar 1940, toen de capitulatie
nog geen feit was, kwamen zij het natuurkundig laboratorium binnen
en vroegen aan het dienstdoende personeel van de zenderruimte
binnen een uur een zender te „willen" bouwen, die ze, zoals ze na
drukkelijk verklaarden, nodig hadden voor hun communicatie met de
oprukkende troepen.
Links: De omroepcel van Radio Her
rijzend Nederland was. niet meer dan
een klein hokje op de eerste etage van
het Philips Ontspanningsgebouw. Van
hieruit heeft luisterend Nederland de
grote overwinningen maar ook de
tegenslagen van de geallieerde legers
op onze vaderlandse bodem te horen
gekregen. Daarnaast: De Muziek
afdeling van de eerste vrije zender op
bevrijde vaderlandse bodem. Links de
heer Van Dongen, thans werkzaambij
P.P.7. in Baarn. Op de voorgrond links
de toen nog onbekende pianist Tonny
Schifferstein.
VOOR ONINGEWIJDEN zij vermeld dat
in de zenderruimte meettafels staan opge
steld waarmee zendbuizen worden geme
ten, instrumenten die eveneens dienst zou
den kunnen doen als korte golfzendinstal-
laties, zodat het bevel van de Duitsers
'inderdaad ingewilligd had kunnen worden.
Zij kregen uiteraard nul op rekest.
Voor de Nederlanders werd dit idee aan
leiding om zélf te gaan experimenteren,
om een zender klaar te hebben als de
Duitsers eenmaal de aftocht zouden moeten
blazen. Want niemand twijfelde er aan of
zij zouden daarbij „Hilversum" wel in de
lucht laten springen.
PAS IN 1941 NAM het zo terloops ge
opperde plan concretere vormen aan. Ge
makkelijk was het experimenteren echter
niet. Alles moest in het verborgene ge
schieden; door de afdelingen van het na
tuurkundig laboratorium dwaalde een
Duitse majoor rond, luisterend naar de
naam Ellerich, die steeds speurde naar
alles wat illegaal zou kunnen worden ver
richt met de beschikbare kleine zendertjes.
getwijfeld de heer Gehrels, die een jaar
nadat de werkzaamheden waren beëindigd
werd gearresteerd en naar een concentra
tiekamp overgebracht, waar hij kort. voor
de bevrijding van Nederland overleed. Zijn
arrestatie hield echter verband met ander
illegaal werk. De maanden verstreken in
tussen. De zender, die uit drie afzonderlijke
delen was vervaardigd, stond klaar met
een kaart van de Duitsers er aan beves
tigd. Het versterkergedeelte, een bestaan
de installatie om grote watergekoelde zend-
lampen te meten, deed verder gewoon
dienst omdat het na enige wijziging ge
makkelijk als omroepzender kon worden
gebruikt. Dit ontsnapte aan de aandacht
van de snuffelende Duitsers.
Dolle dinsdag
OP DOLLE DINSDAG, de onvergetelijke
zesde september 1944, wilden enkele mede
werkers van het Natuurkundig Laborato
rium de antenne al bevestigen, maar hun
voornemen kon worden verijdeld, gelukkig,
omdat enkele dagen later de aanvankelijk
gevluchte Duitsers terugkeerden. Een vijf
entwintigtal SS-ers, vergezeld van tech
nisch onderlegde officieren, maar niet op
de hoogte van alle onderafdelingen van
het laboratorium, kwam 16 september om
het laboratorium te plunderen. Alles wat
waarde had werd gereedgemaakt om aan
stonds per vrachtauto of per trein oost
waarts vervoerd te worden. Gelukkig kon
deze opzet gedeeltelijk verijdeld worden,
en ook de zenderruimte werd niet ontdekt,
bewezen, dat naar de zender werd geluis
terd.
DE OPROEP aan Radio-Oranje met het
verzoek om luisterrapporten bleven echter
onbeantwoord; de zender was blijkbaar op
800 kilometer afstand niet te horen. Dooi
de smalende opmerkingen van Hilversum
over het Eindhovense zendertje echter was
het bewijs geleverd dat dit in het bezette
gebied werd opgevangen. Midden oktober
werd een nieuwe antenne aangebracht tus
sen een kerktoren en het dak van het
Natuurkundig Laboratorium. Door de gro
tere hoogte van deze antenne was de
energie-absorptie door de fabrieksgebou
wen belangrijk kleiner geworden en de
uitstraling veel beter. Zelfs Londen meldde
een goede en duidelijke ontvangst.
Energieprobleem
IN BEVRIJD EINDHOVEN ontbrak het
nog aan veel, bijvoorbeeld aan elektriciteit.
Aanvankelijk moest ieder gezin het doen
met, 30 watt per dag. Het verbruik van de
zender beliep ruim 50 kilowatt per uur; op
een voor Eindhoven beschikbaar totaal
van 1400 kilowatt dus een belangrijke
hoeveelheid. Omdat via een groot aantal
toestellen die een groot verbruik had
den druk naar de zender werd geluis
terd, duurde het niet lang of de stroom
voorzieningsautoriteiten kwamen met het
vorzook. .h.ot programma—in -de-avonduren
een tijdlang te onderbreken. Met name'de
rubriek „Nederland Herrijst" en de daarop
volgende relayering van de „Radio-
Oranje"-uitzending uit Londen zou moeten
vervallen. De belasting van het net name
lijk nam als gevolg van een intense be
luistering van deze programma-onderdelen
dermate toe, dat ernstige storingen en zelfs
uitvallen van de zender te vrezen waren.
Tot. onderbreking is het evenwel niet ge
komen. Wel werden de luisteraars herhaal
delijk verzocht tijdens de uitzending het
licht uit te doen. Maar ook niettegenstaan
de dat bleef het net veel te hoog belast,
met als gevolg dat een luisterverbod voor
de tijd na vijf uur 's middags werd uitge
vaardigd. Overtreding hiervan kwam me
nige Eindhovenaar bij controle op afsnij
ding van stroom te stagn.
Nieuw ontvangertje
DOOR PHILIPS werd toen een ontvan
gertje. dat slechts 6 watt verbruikte en
van een 3 watt leeslampje was voorzien,
ontwikkeld. Aanvankelijk waren de be
richten over de ontvangst betrekkelijk
goed, vooral na het ophangen van de
nieuwe antenne. Het duurde echter niet
lang of allerlei klachten kwamen binnen.
Op sommige plaatsen hoorde men de zen
der wel overdag, maar 's avonds niet als
(Van onze medische mede
werker)
MET EEN HERNIA of breuk
wordt gewoonlijk bedoeld: het
e voorschijn komen van een
ngewand uit de buikholte
loor een abnormale uitstul
ping van het buikvlies. Dit ge-
oeurt door een aangeboren of
een verworven opening in de
buikwand. Een hernia wordt
gewoonlijk in de lies- en in de
navelstreek geconstateerd,
waar de buikwand het zwakst
is. Een hernia kan ook voor
komen aan de littekens van
operaties en vindt dikwijls zijn
oorzaak in een verhoging van
druk in de buikholte (bijvoor
beeld hoesten) of in zwakte
van „materiaal" der buik
wand. Vele operatieve en niet-
operatieve methoden van be
handeling werden voorgestaan
en ook in de loop der eeuwen
toegepast. Dit gebeurde echter
zonder een duidelijke anato
mische voorstelling van het
breukbeeld en zonder kennis
van de oorzaken of van de
maatregelen om infecties te
vermijden en was reeds van te
voren tot mislukking gedoemd.
De eerste werkelijke behoor
lijke behandeling van hernia
bestond uit de invoering van
breukbanden met stalen veer
in het jaar 1665 door Nicolaas
Lequin in Frankrijk. In het
begin der negentiende eeuw
bestond er nog geen werke
lijke geneesmethode voor dit
lijden,
IN HET JAAR 1832 verwek
te George Heaton zowel in
Amerika als in Europa een ge
weldig opzien, toen hij een in
spuiting aanbeval met een ze
ker werkzaam litteken-vor
mend medicament. Sedertdien
zijn verschillende middelen ter
behandeling van hernia inge
spoten, maar deze behande
lingsmethode is heden ten
dage over de gehele wereld op-
gegevea- wegens de daaraan
verbonden gevaren en de arm
zalige resultaten. De operatie
ve behandeling, zoals wij die
heden kennen, begon in het
jaar 1883 met het werk van
Bassini in Italië en bijna ter
zelfder tijd met dat van Marzy
in de Verenigde Staten. De
vooruitgang in de kennis der
anatomie van de hernia en de
verbeteringen in de chirurgi
sche techniek zijn zo gx'oot, dat
er tegenwoordig zelden een
geval met. tragische afloop
meer voorkomt. In negentig tot
vijfennegentig percent der aan
breuken geopereerde gevallen
mag men genezing verwach
ten.
BIJ ZUIGELINGEN en kin
deren vinden wij de hernia
gewoonlijk in de omgeving van
de lies en navel. Beide soorten
breuken zijn aangeboren en
ontstaan door het onvoldoende
dichtgroeien van een klein
zakje van het buikvlies, dat
door de buikwand tevoorschijn
komt. Liesbreuken kan men
reeds waarnemen bij de ge
boorte, doordat zij te zien zijn
als een uitstulpende buikmas
sa in de omgeving van de lies,
die bij jongens tot bij de bal
zak naar beneden dringt. De
zwelling neemt in grootte toe
wanneer het kind huilt, e^i
verdwijnt wanneer het zich
rustig houdt en niet trappelt.
Bij andere kinderen kan de
breuk pas na vele jaren zicht
baar worden, of zelfs pas in
de puberteit, na een plotselinge
over-inspanning. De moeder
vraagt gewoonlijk de huisarts
om raad, zodra zij ontdekt dat
haar kind een breuk heeft.
„Wat: kan ik doen, opdat de
breuk niet naar buiten dringt"
wil zij weten. „Moet het kind
nu geopereerd worden, of kan
de operatie worden uitgesteld
tot het ouder is?"
OM DEZE VRAAG te be
antwoorden dient men te we
ten, dat de inhoud van de
zak van een liesbreuk gewoon
lijk uit een lus van de inge
wanden bestaat. Deze kan zich
samentrekken en beklemd ge
raken, waardoor het leven
van het kindje in gevaar ge
bracht wordt. Zelfs voor zui
gelingen zijn er breukbanden
verkrijgbaar. Zij zijn echter
zelden voldoende om de breuk
terug te duwen. De zuigeling
is klein en levendig, zodat het
apparaat verschoven wordt.
Soms wordt de druk van de
breukband niet verdragen, om
dat het op de plaatsen onder
de breukband meestal iets
'vochtig is. Zelfs katoenen
breukbanden zijn zonder uit
werking, hetzij omdat zij te
weinig druk uitoefenen om de
breuk in te duwen, of omdat
de tere huid van de baby ge
wond raakt en derhalve de
breukband terzijde geschoven
moet worden. De enige zekere
en effectieve behandeling van
een liesbreuk bij zuigelingen
bestaat uit een chirurgische
ingreep. Zelfs kleine kinderen
in de leeftijd van twee tot drie
maanden verdragen deze ope
ratie zeer goed en het risico is
zeer gering.
WANNEER, zoals dikwijls
voorkomt, het kind kou vat
en erg hoest, dan kan het ge
makkelijk tot beklemming van
de darmlus in de breukzak
komen en dan moet een spoed
operatie bij een zeer zieke ba
by ondernomen worden. Onder
zulke omstandigheden is het
risico der ingreep ondanks de
beste voorzorgsmaatregelen en
het gebruik van de moderne
antibiotica groot.
Wanneer het kind goed ge
zond is en er zich nog geen
complicaties hebben voorge
daan, is een operatieve behan
deling van een aangebox'en
bx'euk in de eex-ste levens
maanden de zekerste weg. Ook
bij oudere kinderen en volwas
senen is het verstandig om
liesbreuken zo spoedig moge
lijk chirurgisch te behandelen.
Breukbanden worden alleen
dan gebruikt, wanneer een
operatie niet wordt toege
staan, of wanneer de gezond
heid van de patiënt het risico
van een operatie niet oelaat.
BREUKBEHANDELIN GEI
door middel van injecties heb
ben zelden resultaat en zijn
ook gevaarlijker dan de ope
ratieve methoden van tegen
woordig zodat de eei'stgenoem-
de niet als een effectieve en
zekere methode mag worden
aanbevolen.
De navelbx-euk bij zuigelin
gen is minder exmstig dan de
liesbreuk. Het risico van be
klemming is hier uitermate ge
ring, zodat hier geen gevaar
bestaat, wanneer men de ope
ratie uitstelt totdat het kind
twee of drie jaar oud is.
De navelbreuk bij kinderen
verdwijnt dikwijls bij het
ouder worden. Deze breuk
behandelt men gedurende het
eerste jaar door middel van
een hechtpleister over de buik,
om de bi-euk dicht te houden.
Is de opening minder dan een
centimeter in doornsnede, dan
is een operatie meestal niet
nodig. Bestaat er een grote
navelbreuk en is deze na twee
of drie jaar nog aanwezig, dan
zal een operatie noodzakelijk
.zijn. Deze kan op iedere leef-
'tijd worden uitgevoerd.
NAVELBREUKEN bij vol
wassenen vormen een groot
gevaar voor beklemming en
moeten worden behandeld.
Bx-cuken, die zich in oude ope-
ratielittekens ontwikkelen
moeten ook gehecht worden.
Veronachtzaamt men ze gedu
rende enige jaren, dan worden
zij gx-oter en maken de chirur
gische behandeling moeilijker
en minder hoopvol. Zoals bij
andere gevallen van breuk be
staat hier het doorlopende ge
vaar van beklemming der in
gewanden binnen de breuk
zak.
Een breuk, van welke aard
ook, kan op de een of andere
tijd zo opzetten, dat zij niet
kan worden teruggedrukt.
Wanneer de zwelling toeneemt,
dan wordt het afgeklemde
stuk darm van bloedtoevoer
beroofd. Het wordt purper
kleurig en na weinige uren be
gint koudvuur (gangreen) op
te treden.
Er kan grote schade, zelfs
breken en stukscheurden van
de darmlus op de plaats der
breuk optreden, wanneer ver
keerde druk op de ingeklem
de toeuk wordt uitgeoefend.
ALS ER COMPICATIES
zijn, dan is het leven van de
patiënt in gevaar, en moet zon
der verwijl chirurgische hulp
worden ingeroepen. Daar een
breuk een zuiver mechanisch
defect is, moet de verbetering
door de chirurg gebeuren, in-
plaats van zich op een breuk
band te verlaten of op een
behandeling met injecties. De
aan een breuk lijdende patiënt
kan tegenwoox-dig zijn ziekte
zonder ex-ge pijnen, zonder
verlies aan arbeidstijd en met
het uitzicht op een blijvende
genezing van meer dan negen
tig percent der gevallen inder
daad doen verdwijnen.
Men heeft heden ten dage
een heel ander beeld van een
breuk dyn voor een halve
eeuw, zodat niemand behoeft
te aarzelen, een juiste opex-a
tieve behandeling te proberen.
s
De heer Gehrels van de n.v. Philips, die
een groot aandeel had in de bouw van de
zender Herrijzend Nederland. Hij gaf zijn
leven voor de vrijheid.
Een speciale vergunning was nodig zelfs
voor het gewone werk, en nog vandaag
kan men de belangstellende bezoeker het
papier tonen waarop de heer Ellerich zijn
fiat geeft voor het werken met een zender.
Deze zender was een onderdeel van die
waax-mee men later de dagelijkse program
ma's van Herrijzend Nederland zou uit
zenden. Bij het vervaardigen van de zen
der moesten de ontwei-pers voor de toe
komst rekening houden met twee belang
rijke dingen: In de eerste plaats het aan
brengen van een antenne, zodat geëxperi
menteerd kon worden; in de tweede plaats
was men was er zeker van dat de
Duitsers de elektrische centrales zouden
vernielen de verzorging van de benodig
de energie een groot probleem.
OMSTREEKS HET MIDDEN van het
jaar 1942 kwam men in opdracht van de
O.D. bij de vervaardigers, die de zender
al vrijwel gereed hadden, met het verzoek
of in het laboratorium eenzender zou
kunnen worden gebouwd. De vragenstel
lers werden ingelicht en tegelijkertijd
deden zij toen de toezegging dat zij zouden
zorgen voor antennemateriaal en energie.
Het leeuwenaandeel in de bouw had on-
omdat de toegang via de centrale werk
plaats meesterlijk met kartonnen dozen
was gecamoufleerd, waardoor de Puitsers
in de waan werden gebracht dat de „tech
nische wereld" daar ophield. De zender
bleef verborgen en de grootscheepse lan
ding van parachutisten verhinderde ver-
dex-e roof, want op 18 september 1944 was
de stad Eindhoven van vijanden gezuiverd.
Etherpiraat
OP VRIJDAG 29 SEPTEMBER draaide
de zender proef op een golflengte van 420
meter vlak naast de zender Hilversum 2
op 415 meter. Daar de beide Hilversumse
zenders nog in de lucht waren, bleef er
niets anders over dan als een ethei-piraat
wat te vrijbuiteren en een willekeurige
golflengte te kiezen, hoewel men daar of
ficieel uiteraard geen recht op had. Op
maandag 2 oktober werd de zender voor
de laatste maal beproefd. De aankondiging
luidde: „Hier is „Herrijzend Nederland", de
zender op vrije vaderlandse grond op golf
lengte 420 meter, met een proefuitzending
voor alle Nederlandex-s in bevrijd of nog
bezet gebied". Het moet wel een vreemde
gewaarwording geweest zijn voor hen, die
toen zo maar een Nederlandse zender „uit
de lucht hoorden vallen". Op dinsdag 3
oktober 1944 werd officieel met de uitzen
ding begonnen. Perfect waren de uitzen
dingen nog allerminst; na nauwelijks en
kele uren in de lucht te zijn geweest,
raakte een omvormer defect. Een paar
dagen later woei de antenne van het dak.
Door de microfoon werd nog al eens ge
fluister opgevangen, dat eigenlijk niet voor
de buitenwereld bestemd was en de weer-
gavekwalitéit der platenprogramma's liet
door het zweven en janken der draaitafels
dikwijls te wensen over. Maar de binnen
komende berichten uit Maastx-icht, Hel
mond, Nijmegen, Weert of Valkenswaard
gevolg van storing door buitenlandse zen
ders. Elders had men last van een zeer
hinderlijke fluittoon. Kleine verschuivin
gen van de golflengte hielpen niets. Nadat
technici aan de hand van veldsterkte
metingen tot de ontdekking waren geko
men dat niemand op 435 meter uitzond,
bleek na enig experimentex-en deze golf
lengte heel geschikt voor uitzending te
zijn. Ofschoon door de oorlogsomstandig
heden de internationale golflengte-over
eenkomsten niet meer overal nauwkeurig
in acht genomen werden, kon het wille
keurig bezetten van bepaalde plaatsen in
de ether een volkomen chaotisclxe toestand
scheppen. Er moest ook terdege rekening
gehouden worden met het feit, dat mili-
taix-e radioverbindingen van deze golf
lengtewisseling hinder zouden kunnen on
dervinden.
Zenderwisseling
DE ZENDERWISSELING is „Herrijzend
Nederland" haast noodlottig geworden. In
het boek „Hier Radio-Oranje" schrijft de
heer H. J. van den Broek hierover het
volgende:
„Een week na de zenderwisseling, op
zondagavond vlak voor Kex-stmis, rinkelde
de telefoon op mijn schrijftafel. Het hoofd
kwartier van de 21e legergroep uit Brus
sel belde op. Aan de andere zijde van de
lijn bevond zich de „Chief Signals Officer".
Het volgende ontspon zich: „Hebt u de
golflengte van „Herrijzend Nederland" ge
wijzigd?".. „Inderdaad.".. Waarom?"..
„Omdat de ontvangst op 420 meter zo
slecht was, dat wij op die golflengte niet
verder konden gaan.".. „U weet toch wel
dat u zoiets niet doen mag?.„Zeker, maar
ik meende dat buitengewone omstandig
heden buitengewone maatregelen recht
vaardigen. De Duitsers houden onze Ne
derlandse golflengten bezet; wij zijn dus
wel gedwongen een ander plaatsje te zoe
ken. Ik heb trouwens om officiële goed
keuring laten vragen."„Ja, dat weten
we. Maar voor over zo'n ver-zoek kan wor
den beslist, zullen zeker enige weken ver
lopen. U gaat dus zonder verwijl naar uw
vroegere golflengte terug.".. „Het spijt me
zeer, maar dat kan ik niet doen. Weer
gaan uitzenden op de 420 meter is nutte
loos. Het programma wordt dan te slecht
of helemaal niet ontvangen. Dan kunnen
we de zaak net zo goed sluiten.".. „Toch
gaat u naar de 420 meter terug.".. „Nog
maals, het spijt me, maar aan die opdracht
kan ik geen gevolg geven.".. „Wat wilt u
dan?.. „Als u zegt, dat wij alleen op 420
meter mogen zenden, gaan we helemaal de
lucht uit; het resultaat is dan immers toch
hetzelfde.".. „Dat is uw eigen zaak."
Ik had een prikkelend gevoel onder de
haren. Aan de vooravond van Kerstmis de
uitzendingen stop te zetten was weinig
minder dan een paardemiddel. Het stond
voor mij vast dat geen werkelijke militaire
redenen de oorzaak van het telefoontje uit
Brussel konden zijn; anders zou men ons
ongetwijfeld veel eerder tot de orde ge
roepen hebben. Dan zou ik mij ook direct
bij de gegeven orders hebben neergelegd.
Zoals de zaken nu stonden, was er echter
geen andere keus dan het uit te vechten.
Onmiddellijk ging opdracht naar de zen
der, a la minute uit de ether te verdwijnen.
Grote constei-natie. Betekende dit het ein
de van „Herrijzend Nederland"? Een mis
troostige drie kwartier volgde.
Toen rinkelde de telefoon opnieuw. De
zelfde „Chief Signals Officer" uit Brussel
was aan het toestel. „Wat is uw besluit na
ons gesprek van daarstraks?".. „Wel
„Herrijzend Nederland" heeft zijn uitzen
dingen gestaakt.".. „Ja, dat heb ik ge
merkt. Waarom doet u dat toch?".. „Om
redenen die ik u al gezegd heb. Met terug
gaan naar de 420 meter maken wij ons
belachelijk; het heeft bovendien geen doel."
Enkele ogenblikken stilte. Toen kwam de
stem: „U bent wel koppig, maar ik zal
het goed met u maken. Kunt u nog twee
meter opschuiven naar 437 meter?".. „Ja,
dat denk ik wel.".. „Uitstekend, schuif
dan twee meter op; stuur onmiddellijk een
officiële aanvraag om goedkeuring en ik
zal zorgen, dat u die krijgt.". „Mogen wij,
in afwachting daarvan dan weer onmid
dellijk gaan uitzenden?".. „Ja. Maar ver
geet niet de officiële aanvraag te sturen!".
„Daar kunt u op rekenen. Dank u wel."
Zo ging na niet meer dan 50 minuten
onderbreking „Herrijzend Nedexiand" de
lucht weer in.
DE INWONERS van Wingene hebben
weer de schilderijen van Pieter Brueghel
laten herleven. Op zondag 13 september
vormden zij hun stoet en schaarden zij
zich om de lange tafels. Zij zongen en
dansten, aten worst, pannekoeken, rijste
pap, kaas en brood. Dit jaar kwam er zelfs
een vetgemest kalf aan te pas. Het plaatsje
Wingene in de omgeving van Brugge is
langzamerhand wereldberoemd geworden
door zijn Brueghelfeest. Zelfs de Ameri
kaanse televisiekijkers hebben reeds zij
het zonder de kleur dit feest kunnen
meebeleven. 7
Sinds 1955 viert Wingene op de tweede
zondag van september dit feest van
Brueghel. Met een stoet, die ontworpen
is door de kunsthistoricus Fx-ans Vrom-
man, heeft men de atmosfeer, waarin de
Vlaamse schilder leefde, weer wakker ge
roepen. Het eerste deel van de Brueghel-
stoet moest de toeschouwer in de sfeer van
de zestiende eeuw bx-engen. In dit deel
zag men ruiters, trommelslagers, vende-
liers, landsknechten, Tijl Uilenspiegel en
Lamme Goedzak. Het tweede deel was ge
heel gewijd aan uitbeeldingen van de
spreekwoorden, die ook Brueghel in zijn
schildex-ijen heeft vastgelegd. In het der
de deel werd een zoveel mogelijke natuur
getrouwe uitbeelding van andere beken
de werken gegeven, zoals Dulle Griet, de
Strijd tussen Carnaval en Vasten, de Pa-
rabel der Blinden, Het Luilekkerland en
dei-gelijke.
Het laatste deel van de stoet bestond uit
een uitgebreide uitstalling van het eten,
dat de deelnemers ten slotte op de grote
weide achter het gemeentehuis verorberd
hebben. Hier was een enorm levend
schilderij ontstaan van de boerenkermis,
zoals heel de wereld deze kent van
Brueghels schilderijen. Fanfares en doe
delzakspelers maakten muziek, dansgroe
pen tx-aden op en humoristen gaven hun
gx-appen ten beste.
Het publick behoefde het niet bij toekij
ken te laten. Het kon zichzelf trakteren op
pannekoeken en rijstepap en het kon hol
feest van Brueghel te Wjngene tot laat in
de avond meevieren. Er werden wagenspe
len opgevoerd en vele muziekkorpsen
hebben de fakkeloptocht begeleid, die het
slot van dit feest vormde.
