LOF DER LUIHEID VOOR NATUURVRIENDEN
m
Televisie in Rusland
op hoog cultureel peil
LONDENSE ZAKKENROLLERS REDDEN HUN
„KONINGIN", MARY FRITH, VAN DE GALG
Erbij
Cabaretschool
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 19 5 9
PAGINA V IJ F
SCHOENMAKER FRITH, EEN EERZAAM LONDENS
AMBACHTSMAN IN HET BEGIN DER ZEVENTIENDE
EEUW, WAS ALLESBEHALVE TEVREDEN OVER ZIJN
DOCHTER MARY. ZIJ WAS EEN WILD, EIGENGEREID
EN ONGEZEGGELIJK KIND MET EEN STERKE NEIGING
NAAR „BOZE STREKEN". DE BUURTBEWONERS WAAR
SCHUWDEN DE SCHOENMAKER HERHAALDELIJK EN
BEKLAAGDEN ZICH VAAK BIJ HEM. LANGE TIJD
SCHUDDE FRITH 'T HOOFD EN TROF HIJ GEEN MAAT
REGELEN. EINDELIJK ECHTER BESLOOT HIJ IN TE GRIJ
PEN EN BEZORGDE HIJ ZIJN DOCHTER EEN DIENSTJE.
MARY VERLIET HET OUDERLIJK HUIS. DIT WAS HET
BEGIN VAN MARY FRITH'S MISDADIGE LEVENSLOOP.
REEDS OP DE EERSTE AVOND NA HAAR VERTREK VAN
THUIS HULDE HET MEISJE ZICH IN MANNEKLEREN. ZIJ
STELDE ZICH IN HET BEZIT VAN EEN STEVIGE KNUPPEL.
OM HAAR MANNELIJK VOORKOMEN TE VOLTOOIEN,
KLEMDE ZIJ EEN PIJP TUSSEN HAAR TANDEN. ZO
UITGEDOST EN GEWAPEND GING ZIJ OP PAD. HET
DOEL VAN HAAR TOCHT WAS DE ONDERWERELD.
HET KOSTTE HAAR GEEN MOEITE DAAR TOEGANG
TE VERKRIJGEN. AL SPOEDIG HAD ZIJ IN DE KRING
DER LONDENSE DUISTERLINGEN EEN GROTE NAAM
VERWORVEN. DE POLITIE BESCHOUWDE HAAR NA
ENIGE TIJD ALS EEN BERUCHTE EN GEVAARLIJKE MIS
DADIGSTER. HAAR REPUTATIE ALS „CUT-PURSE"
(BEURZENSNIJDSTER-ZAKKENROLSTER) STEEG VAN
MAAND TOT MAAND. NIEMAND IN LONDEN WAS
ZÓ VAARDIG ALS MARY FRITH IN DAT ONWETTIGE
BEDRIJF. HAAR BIJNAAM WAS: „MOLL CUT-PURSE".
De Stichting Werkgroep Nederlands Ca
baret „De Cabaretschool" te Amsterdam
zal op 1 oktober met haar eerste cursus
jaar beginnen. Het doel van deze stich
ting is jonge mensen op te leiden voor WAAROM ZOU in deze tijd van tempo
het Nederlandse cabaret. Er zijn reeds on- en snelheid, liefst steeds groter snelheid,
geveer veertig aanmeldingen binnenge- niet eens iemand in het openbaar de lof
komen, aldus de heer Bob Bouberf direc- van de luiheid zingen? Van het bij tijd en
teur en artistiek leider van de Cabaret- wijle helemaal niets doen. Van alleen
school.
In het bestuur hebben een aantal jonge
mensen zitting, die enkele bekende per-
sonen uit de cabaretwereld zoals Toon
Hermans, Wim Sonneveld en .Telle de
Vries bereid hebben gevonden de cursisten
instructie te geven. Een grammofoon
platenmaatschappij heeft financiële steun
toegezegd. Het lesprogramma vermeldt
onder meer stemvorming, uitspraak, be
wegingskunst, theater- en showdansen,
grimeren en belichtingstechniek. Wekelijks
zullen drie theorieavonden, een kijkavond
en een werkavond worden gehouden, ter
wijl eens per maand op een cabaretavond
in besloten kring de resultaten van de af
gelopen studieperiode getoetst zullen wor
den. De school is gevestigd in een ge
meentelijk gebouw in de Veeteeltstraat in
Amsterdam-Oost.
TOEN ZIJ TEN VOLLE bewezen had zelf tot misdaden in staat te zijn en
geen angst of aarzeling te kennen om een politieman, vijand of eerzaam burger
een pak rammel te geven, besloot Mary Frith een stapje hoger te klimmen op de
ladder der misdaad. Zij organiseerde enige benden. Zij terroriseerden enige
wijken van de Engelse hoofdstad. Moordenaars, souteneurs, dieven, straatrovers,
„knuppelaars"afpersers, zakkenrollers en andere „edelen der onderwereld"
maakten er deel van uit. Moll Cut-Purse was liet denkend, deel dier benden, de
„mastermind" achter de schermen. Zij regeerde met ijzeren vuist over een groot
aantal Londense misdadigers. Zij was in haar dagen de vorstin der onderwereld.
Zij organiseerde kraakfes en geweldplegingen. Maar, hoewel misdadig van aard,
gaf zij haar onderdanen en handlangers steeds hun „rechtmatig" deel. De afreke
ningen klopten precies. Wat zij aan het gespuis beloofde, kwam zij altijd na. De
hooswichten waren jegens haar in de regel ook „correct", want zij vreesden haar.
WEE ECHTER de misdadiger, die het
waagde, jegens haar minder eerlijk te zijn
dan zij jegens hem. Dan greep zjj per
soonlijk in en soms met dodelijk gevolg
voor de ander, of zij gaf een paar harer
getrouwen opdracht, de schurk zo onder
handen te nemen, dat hij het nimmer
weer zou durven of kunnen wagen, haar
te dwarsbomen of te bedreigen. Menige
dode, die men in de eerste helft der
zeventiende eeuw uit de Theems haalde,
had als doodsoorzaak „Moll Cut-Purse".
MARY FRITH, Koningin der Londense
Onderwereld, leefde achter een brave fa
cade. In Fleet Street (tegenwoordig Lon-
dens dagbladstraat bij uitnemendheid)
hield zij een winkeltje. Zij verkocht er
snuisterijen en bijouterieën. Maar in dat
op het oog zo onschuldige winkeltje or
ganiseerde en beraamde zij de misdaden
harer volgelingen. En niet slechts de echte
misdadigers behoorden tot haar onder
danen, ook een aantal gevangenbewaar
ders en volgens sommigen zelfs de beul
van Londen stonden onder haar invloed.
Moll Cut-Purse was namelijk royaal mei
geld voor een ieder, die haar „diensten"
bewees. En in die dagen was het beroep
van gevangenbewaarder of beul niet erg
lonend. Stellig zou Mary Frith in de jaren
twintig en dertig onzer eeuw, toen de
gangsters in Amerika zo hoog van de toren
bliez.o" daar een geslaagde figuur zijn
geweest. -4
EENS BLEEF EEN argeloos voorbij
ganger staan voor de etalage van het
winkeltje in Fleet Street. Hij zag temid
den der snuisterijen zijn eigen horloge
liggen, dat hij al enige tijd had gemist.
De politie was maar al te blij. eindelijk
iets te kunnen doen tegen Mol! Cut-Purse.
Op diefstal en (of) heling van kostbaar
heden stond in die dagen de doodstraf.
Het horloge werd in beslag genomen en
Moll werd ingerekend. Zij bracht enige
tijd in de gevangenis door. Zij had het
daar niet slecht, dank zij haar relaties
met enige bewakers. Zij gedroeg zich
rustig en dacht dag in dag uit na over
haar grote probleem: hoe ontsnapt Moll
Cut-Purse aan de galg? Na enige tijd had
zij de oplossing gevonden.
DE GROTE DAG der rechtzitting brak
eindelijk aan. Moll Cut-Purse verscheen
voor de rechter. De publieke tribune was
oroovol. Iedere misdadiger, die zich niet
beslist schuil moest houden, was gekomen
om het proces te volgen Moll Cut-Purse
hield zich uitstekend. Zij was kalm en
beheerst. En zij had alle reden om dat te
zijn! Dit bleek op het kritieke moment,
toen de rechter de politieman, die het
fatale horloge in beslag had genomen, ge
lastte het stuk van overtuiging ter tafel
te brengen. „Zeker. Edelachtbare", zei de
diender. Hij kwam naar voren. Hij stak
zijn hand in zijn zak. Hij bleef staan en
zocht. Toen keek hij verbijsterd in het
rond en stamelde iets tegen de rechter.
Voetengeschuifel en onderdrukt gelach
waren de reacties op de publieke tribune.
De rechter liep rood aan en gelastte de
politieman nogmaals, het horloge ter tafel
te brengen. De diender stamelde op
nieuw. maar hij kon niet voldoen aan
het rechterlijjt bevel. Het fatale horloge
was spoorloos verdwenen. Moll Cut-Purse
werd ontslagen van rechtsvervolging en
kon de weg naar Fleet Street in plaats
van die naar het schavot inslaan.
MOLL HAD ENIGE der bekwaamste
zakkenrolles van Londen „Prinsen der
Zakkenrollers" noemde zij hen op
dracht laten geven, de politieman te „be
naderen" op zijn weg naar het gerechts
hof. De „benadering" was ten volle ge
slaagd, getuige het feit, dat het horloge
op het kritieke moment niet meer in het
bezit van de politieman was. Een groot
festijn, door Moll gegeven, besloot het
„incident". De „Prinsen der Zakken
rollers" hadden geen reden om te klagen
over de beloning, die zij van Moll Cut-
Purse ontvingen. Toen de eerste helft der
zeventiende eeuw ten einde liep, namen
Cromwell en zijn partijgangers de macht
in Engeland in handen. Zij waren niet
flauw en kenden geen pardon voor
guren als Mary Frith. Mary wist dit en
verzette de bakens. Zij trok zich terug „uit
zaken". Wel adviseerde zij de Londense
onderwereld nog zo nu en dan, maar echt
actief was zij niet meer. In haar goede
„slechte jaren" had zij veel duiten ver
zameld. Daar leefde zij van. Zij rookte
haar pijpje en dacht met genoegen terug
aan haar vroegere euveldaden. Wat er in
haar binnenste omging, heeft nooit iemand
geweten, want Moll Cut-Purse was van
nature niet mededeelzaam. Schoenmaker
Frith was tot zijn dood toe hevig ontdaan
over het schandelijke gedrag van zijn
dochter Mary. Hij stierf zonder haar ver
giffenis te hebben geschonken. Mary volg
de haar vader in het graf in 1659. Zij was
een der beruchtste, gevaarlijkste en in
telligentste misdadigsters, die ooit in
Engeland geleefd hebben.
Wm&.
De clagen worden korter, de schaduwen Langer
maar een beetje zitten te zitten, ergens
buiten op een mooi plekje. En te kijken.
Naar de planten en de dieren, die leven
en streven op de luttele vierkante meters
grond voor onze voeten. Om in stilte te
genieten van hun doen en laten, van hun
vormen en kleuren. En om, aldus doende,
eens helemaal los te komen van onze ge
bruikelijke activiteiten. Dat is een koste
lijke vorm van rusten!
Probeer het maar. Ga eens geduldig en
aandachtig uw naaste omgeving zitten op
nemen na op een plezierig stil plekje te
zijn neergestreken. Voor sommige twin-
tigste-eeuwers schijnt dit zomaar wat naar
een klein brokje natuur zitten kijken heel
moeilijk te zijn. Helaas! Zij zijn al der
mate met de hedendaagse leuzen over
werktempo, ijver en ambitie besmet, dat
ze eigenlijk niet goed meer kunnen stilzit
ten. En als ze het doen, moet het vooral
niet in de stilte, doch in de „gezelligheid"
zijn. Zie de bevolkingsdichtheid van be
paalde wegbermen in den lande op mooie
zondagen. En loop dan eens honderd me
ter het bos, de hei of de wei in. Daar is
geen kip te vinden. Te stil. Niets te bele
ven
DIT LAATSTE zou ik ernstig in twijfel
willen trekken. Want er is overal in de
natuur iets te beleven. Zij kruipt, waar ze
niet gaan kan. Dat kunt u overal, als het
moet zelfs in uw huis, ervaren. Maar laat
ons, om een simpel voorbeeld te vinden,
liever naar buiten gaan. In dit geval dan
maar naar onze onvolprezen binnenduin-
kant als u er geen bezwaar tegen hebt.
De droogte van de afgelopen zomer is ook
hier zeer merkbaar. Er zijn niet veel
bloemen meer, maar in plaats daarvan
zijn er allerlei mooie vruchten en zaden.
De kardinaalsmutsen beginnen al flink in
het karmijnrood te schieten en de uitge
bloeide dagkoekoeksbloemen heffen hun
sierlijke, dicht behaarde urntjes al of
niet nog gevuld met donkere zaadjes
hoog op. Met sierlijke kleine slippen zijn
die zaaddozen opengekruld, waardoor hun
fijnkoi-relige inhoud zich allergemakke
lijkst kan (of kon) verspreiden. En vlak
boven het halfvergeelde gras, daar zijn de
wonderlijke matjes van een uiterst fijn
weefsel, die om en nabij het midden een
gat vertonen en die in de vroege morgen
helemaal zilverig zijn van de fijne dauw
druppels. Zij zijn het gereedschap van de
trechterspinnen, die u alleen maar te
zien krijgt door of zo'n trechter volslagen
geluid- en trillingloos te naderen en dan
naar binnen te gluren, óf door geduldig
een minuut of wat onbeweeglijk te wach
ten tot de schuwe spin weer vóór in haar
tunneltje op buit komt zitten loeren. Ze is
heel donker van uiterlijk, bij zwart af en
na het spinnen van haar vaak omvangrij
ke en zeer warrige web, legt ze een on
voorstelbaar geduld aan de dag bij het
wachten op de insekten, die zich in deze
dradenmassa zullen verstrikken.
MISSCHIEN DUURT dat wachten u wel
wat lang. Bepaal dan uw aandacht maar
eens bij de veel kwiekere wolfspinnen (die
overigens ook bijzonder lang kunnen stil
zitten). Groot van stuk zijn ze dikwijls,
met lange, rechte poten die wel een span
ning van drie of vier centimeter kunnen
hebben. Hun kleuren zijn echter van dien
aard, dat u de dieren in de ruigte heel
moeilijk zou ontdekken als ze niet af en
toe met grote snelheid al jagend heen en
weer renden. Buitendien plegen ze snel te
schrikken, waarna ze onmiddellijk op de
vlucht slaan. Echter nooit ver weg, en dus
De wijd geopende zaaddozen van een dag
koekoeksbloem.
krijgt u altijd volop gelegenheid om zo'n
vervaarlijke wolfspin eens goed te bekij
ken. De twee aan twee naast elkaar lig
gende voorste vier poten vallen u natuur
lijk metïeen op en wellicht ook de grote
kaken tussen die poten. Voorzichtig en ge
luidloos te werk gaand kunt u zelfs wel
een loep vlakbij zo'n rover brengen om
zijn acht kleine, glimmende ogen en zijn
dichte beharing goed te zien. En het is
zeer de moeite waard, een uurtje lang de
jachtmethoden van dit spinnenvolk te vol
gen.
MAAR OVER beharing gesproken, let
terwijl u tussen de lage planten aan het
spinnenkijken bent óók eens op de kleine
slakjes, die zich daar verborgen houden.
Er is een heel merkwaardige en aan
de binnenduinkant zeer algemene bij, die
wij bijna altijd voorbijlopen. Die kleine
slak heeft een in vele omgangen gewonden
spiraalvormig huisje van hooguit een hal
ve centimeter, mooi lichtbruin van kleur.
En dat slakkenhuis is zwaar behaard!
Kortom, het geheel is een even curieus
als sierlijk gevalletje, dat bij droogte ste
vig zit vastgeplakt tegen een stengel of
een blad. En het heeft natuurlijk geen
Nederlandse naam, daarvoor is het te wei
nig mensen opgevallen. Maar de weten
schappelijke naam liegt er niet om. Die
luidt Fruticicola hispida, hetgeen betekent
„de ruige struikbewoonster". Volkomen
terecht, maar niet erg handzaam. Enfin,
misschien komt u al luierend bij deze klei
ne dieren wel op iets beters. Haast is er
niet mee.
Kees Hana
buitenlandse films op het scherm, die in
Russische bioscopen niet gedraaid wor
den. Meestal zijn het operettes en revues
uit de jaren voor de oorlog, die vooral bij
de jeugd goed in de smaak vallen. Van
Kim Novak, Jane Mansfield en Marilyn
Monroe, heeft ze waarschijnlijk nog nooit
gehoord, maar van Ginger Rogers en
Deanna Durbin zeer zeker. En allen heb
ben om Vivian Leigh in „Waterloo Bridge"
gehuild.
WAT DOEN DE ONGE
LUKKIGER die de „Put-
jowka" (uitnodiging) om
naar Sotchi of Jalta, naar
Riga of Leningrad te gaan
niet hebben gekregen, en
die zich ook niet in een
„datscha" (buitenhuisje) in
de bossen rondom Mos
kou terug kunnen trekken?
Zij vormen nog altijd vijf
ennegentig percent van
het Russische volk en ook
zij zoeken een mogelijk
heid om zich te kunnen
ontspannen. Voor hen zijn
er de openluchttheaters.
Zij, die geen goede ge
zondheid hebben, stuurt
men naar sanatoriums. Van
hun werk gaan zij niet naar
huis, maar naar de sana
toriums in de voorsteden,
waar ze heilgymnastiek
moeten doen en diëten
krijgen voorgeschreven.
De laatste tijd gaat men
echter steeds meer en
meer van deze Russische
instelling afzien. Medisch
gezien bleken deze sana
toriums namelijk toch geen
succes te zijn. In de tele
visie heeft men sinds kort
een nieuw soort ontspan
ning gevonden. Zoals
overal ter wereld heeft
de televisie zich ook in
Rusland enorm ontwikkeld.
In 1949 werden achttien
honderd toestellen ver
kocht, verleden jaar bijna
een miljoen. In Moskou en
omgeving zouden er on
geveer 1.250.000 toestel
len zijn. De televisie-ont
vangst bestrijkt slechts
een vierde deel van het
land. De toestellen zijn
goed en niet duur. De re
gering steunt de verkoop.
Gemiddeld is er drie
uur per avond televisie,
soms ook iets meer. Mos
kou zendt twee program
ma's uit, de andere sta
tions een. Af en toe zijn er
uitzendingen gewijd aan
het leven in het buiten
land. Alleen van progres
sieve Westerse schrijvers
en componisten komen
werken in aanmerking.
Een aardige serie over de
woorden op een muzikale
vraag zijn binnengekomen,
een geweldig cijfer in ver
gelijking met Westerse
voorbeelden. Maar het
toont ook aan, dat in Rus
land televisie populairder
is dan de radio. Óp straat,
werk spreekt men in Mos
kou'■over het televisie
programma van de vorige
avond. De radioprogram
ma's worden niet ge-
s
De zendtijd is korter dan
de Engelse of de Ameri
kaanse televisie.
EEN RUSSISCH program
ma ziet er als volgt uit. We
nemen nu bijvoorbeeld
het programma van 16 juli:
19.00: kinderuurtje (over
het leven der insecten);
19.30: quiz (over film en
muziek); 20.45: praatje
over politiek; 21.00: film
(„Das Leben ging vorbei").
Amerikaanse film der der
tiger jaren begon eind
juli. De Russische kijkers
kregen fragmenten uit
Charlie Chaplin's „City
Lights", „Modern Times",
Fords „Grapes of wrath",
F. Capras „Mr. Deeds goes
to town" en King Vidors
„Our daily bread".
IN DECEMBER vorig jaar
zouden binnen drie dagen
ongeveer drieduizend ant-
noemd. Hoewel de poli
tiek bij de televisie van
veel minder betekenis is
dan bij de radio of pers,
is. de televisie toch hèt
propagandamiddel. Als
men van die politieke pro
paganda afziet, moet men
het algemene culturele ni
veau van de Russische te
levisie erkennen.
DE AMERIKAANSE tele
visie (met enige prijzens
waardige uitzonderingen,
in het bijzonder op zon
dag) wil zich bij het laag
ste niveau van de bevol
king aanpassen. De B.B.C.
houdt daar niet helemaal
rekening mee en de Rus
sische televisie gaat nog
veel verder en zendt uit
sluitend programma's uit
die men met „higher
middle brow" moet aan
duiden. Iedere week zijn
er de toneelstukken en
concerten op het scherm
te zien, die in de grootste
schouwburgen en concert
zalen worden gegeven.
De populair-wetenschap-
pelijke en de kinderuitzen
dingen zijn vooral bijzon
der goed. Nu kan men ge
rust zeggen, dat het niet
moeilijk is, om al de pro-
oramma's op een behoor
lijk peil te houden bij
slechts drie vier uur
zendtijd per dag, vooral
omdat de bezitters van
televisietoestellen in
hoofdzaak te vinden zijn
onder de intelligentsia.
Hoe het bijvoorbeeld zou
zijn als er zestien zenduren
en tachtig miljoen kijkers
waren, is vooruit moeilijk,
of eigenlijk in het geheel
niet, te voorspellen.
DE BETEKENIS van de televisie voor
de politiek heeft men pas laat erkend. In
het begin beschouwde men de televisie als
een onschuldig vermaakmiddel. Pas twee
jaar geleden begreep men, dat televisie
„een machtig hulpmiddel was voor de
communistische opvoeding". Kenmerkend
is dan ook de benoeming van Schesnokow
als sectiehoofd. Deze Schesnokow was
daarvoor namelijk chef-redacteur van een
Russisch filosofisch tijdschrift.
Getallen maken zeer veel indruk op dc
Sovjet-leiders. Een Russische film trekt
via de televisie meer kijkers dan wanneei
hij veertien dagen in alle bioscopen zou
worden vertoond. Het blijkt dat de televi
sie ondanks haar beperkte „reikwijdte"
meer kijkers trekt dan de bioscopen. Nieu
we studio's en televisiemasten worden ge
bouwd. Niet alleen in Moskou, maar ook
in alle andere delen van de U.S.S.R. Ook
hier krijgt men echter dezelfde problemen
die wij in 't Westen hebben, namelijk wat
voor programma's moeten er worden uit
gezonden.
ER IS EEN RIVALITEIT tussen toneel
en film enerzijds en televisie anderzijds
Tegenwoordig worden nieuwe films en to
neelstukken vrijwel direct door de televisie
uitgezonden, hoewel van toneel- en film
zijde gevraagd is dit pas na vijf a zes jaar
te doen. Zoals in het Westen echter ook
bleek, benadeelt 't nieuwe medium geens
zins toneel en film, integendeel het levert
eerder voordeel voor ze op, en maakt in
vele gevallen reclame. Een voorbeeld: in
Riga werden gedui-ende vijftien maanden
tweeënzeventig toneelstukken door de te
levisie uitgezonden, alsmede alle nieuwe
films. Toch hebben zowel de bioscopen als
de schouwburgen in Riga winst gemaakt.
De AMERIKAANSE televisie beschikt
over een ontelbaar aantal produkten uit
Hollywood, om nog maar niet te spreken
over de Engelse, Franse en andere films,
vooropgesteld natuurlijk dat men 't nodi
ge geld wil investeren. Onder Stalin en
Schdanow, begin der vijftiger jaren, wer
den bijna geen speelfilms meer in Rusland
gedraaid. In dc laatste tijd gaat het iet:
betei", er worden thans ongeveer negentig
a honderd films gemaakt (in India en
Egypte worden er meer opgenomen). Men
heeft uitgei-ekend dat, zelfs wanneer alle
speelfilms en toneelstukken van Moskou-
se gezelschappen uitgezonden zouden wor
den, slechts twaalf a vijftien pei-cent van
de televisieprogramma's volgemaakt zou
den worden. Daarbij komt dat men intus
sen heeft gemerkt, dat de televisie een
medium met een eigen wet is. Niet alleen
films en toneelstukken zijn op het scherm
met succes ontvangen. Wat moet men ech
ter met de rest van de zendtijd doen? Er
is weliswaar een filmproduktie van Oost-
'europese landen en China, maar slechts 'n
gedeelte hiervan is geschikt voor de televi
sie.
DE MOSKOUSE televisie brengt ook
„DE RUSSISCHE televisie heeft meer in
houd dan die van het Westen", zegt een
partijblad; „in het Westen wordt alles,
ook kunst, gekocht en verkocht vanuit het
commerciële standpunt bekeken. Televisie
is gewoon niet in staat het leven, het den
ken en het streven van het volk waarheids
getrouw weer te geven". Een beetje cri-
tiek op de televisie van het Westen is in
derdaad merkbaar. De Russische kitsch en
rommel is minder slecht dan die van het
Westen; een cultui-ele censuur heeft ook
voordelen. Maar de beste Russische pres
taties halen het niet bij die van het Wes
ten. Dit is voor een groot gedeelte te wij
ten aan de politiek; ernstige politieke dis
cussies over sociologie en cultuur zijn zelfs
onmogelijk. Daar zijn de regisseurs en
scenario-schi-ijvers goed van doordron
gen en daarom is er een massavlucht naar
het verleden, of naar thema's, waai-van
men volkomen zeker is. Men klaagt er
over, dat van de achtentachtig toneelstuk
ken, die op het scherm vei-schenen,
slechts negenentwintig actuele vraagstuk-
ken betroffen en dat in slechts zes van de
vierenveertig kinderuitzendingen de wer
kelijke problemen van de arbeidersjeugd
behandeld werden. Ook de massa wil na 'n
dag van zware ai'beid geen programma
van politieke aard.
ONDER STALIN had men tevergeefs ge-
probeerd het hoofdartikel van de „Praw-
da" voor de televisie te verfilmen. Latei-
heeft men ingezien dat subtielere metho
des voor de opvoeding van de massa ge
vonden moeten worden.
Tot de meest geslaagde programma's be-
hoi-en thans de uitvoerige reportages over
het leven in bepaalde wijken van Moskou,
waarin problemen worden bespi-oken, die
voor iedere inwoner van belang zijn. Een
quiz heeft de Moskouse televisie nog niet
ingevoerd, maar men zal hier weldra toe
overgaan. Ook is men van plan, naar voor
beeld van de Amerikaanse „educational
television", i-egelmatig en systematisch
een voordracht over de meest uiteenlopen
de wetenschappelijke ondei-werpen te ge
ven. Verder staat nog op het programma
één keer per week fragmenten uit oude
films op het scherm te vertonen. Het zal
nog wel jaren duren vóór er genoeg goede
speelfilms zijn.
DAT DE TELEVISIE een belangrijke rol
in het maatschappelijk en culturele leven
van Rusland in de tweede helft van de
twintigste eeuw zal spelen, daaraan twij-
feld niemand in Moskou. Wat het voor het
individu zal betekenen, daar kunnen we
ons nog geen vooi-stelling van maken.
TOCH is het niet onmogelijk, dat de tele
visie in de koude oorlog een rol zal spelen
Het zal bij voorbeeld interessant zijn hoe
men in Rusland op Marshall Dillon en
Maverick, op Palladin en Cheyenne, op
Robin Hood en Wilhelm Teil zal reageren,
als deze populaire westerse figuren ooit
op het scherm van de Russische televisie
zullen verschijnen. (Gegevens ontleend
aan de Neue Ziircher Zeitung.)
