Broodkantoor van pastoor Bloemert bestaat op 30 september 300 jaar Uitkeringen werden gestopt omdat pandje instortte Operaseizoen geopend met een bescheiden prestatie Haarlems Dagblad PHILIPS AUTORADIO Restauratie vergt twintig mille Aanmeldingsformulier Die Haerlemsche Musyckcamer concerteerde in Bennebroek Jeugd viert diamanten feest van mgr. Huibers Betaling l abonnementsgeld per giro Bouw van groot hotel op „Lmdenheuvel" Onderhandelingen met buitenlanders Legerauto kantelde op de Kleverparkweg Chauffeur en bijrijder werden licht gewond Taxichauffeur overmeestert overvaller „Alcoholist moet als een zieke worden beschouwd" A msterdams consultatie bureau vijftig jaar Bromfietser liep schedel- basisfractuur op *9 l i i.i M B b K 19 5 9 HAARLEMS DAGBLAD —OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT OP 30 SEPTEMBER zal het 300 jaar geleden zijn, dat pastoor Augustinus Alstenius pioemerl in Haarlem stierf. En naar alle loaarschijnlijkheid zou hij nu allang ver geten zijn, ware het niet, dat hij, toen hij in 1659 zijn einde voelde naderen het besluit am al zijn bezittingen voor liefdadige doeleinden te bestemmen. In de eerste plaats oaf hij bij akte van 22 augustus 1659 aan twaalf „maechden" verlof gemeenschap pelijk in een paar huizen in de Biggesteeg (nu Bloemertsleeg) te gaan wonen, maar verder bepaalde hij in zijn testament, dat zijn overige bezittingen te gelde gemankt zouden worden en dat de opbrengst daarvan bestemd zou worden voor de rooms- katholieke armen van Haarlem. Met dien verstande dat er maandelijks aan een onbeperkt aantal armen in het huis van de erflater aan de Wijde Appelaar steeg brood uitgedeeld zou worden. Het broodkantoor bestond en het zou om precies te zijn 298 jaar duren voordat men deze uitkeringen zou afschaffen. Niet omdat er geen belangstelling meer voor was, maar omdat het huis waarin deze uitkeringen plaats hadden levensgevaarlijk werd. om te betreden. Pogingen om het binnen korte termijn le restaureren zijn tot nu toe afgestuit op financiële bezwaren, hoewel de deskun digen nog steeds van mening zijn, dat het vrij vervallen huisje, dat gelegen is achter een rij huizen in de Lange Veerstraat, zeker de moeite van het opknappen ivaard is. IN HET JAARBOEK van de vereniging Haerlem over het jaar 1952 heeft de heer C. van de Haar een uitvoerig artikel ge wijd over het broodkantoor van pastoor Bloemert, dat zoals gezegd gelegen is ach ter de winkels in de Lange Veerstraat. Naast de daar gevestigde apotheek be vindt zich namelijk een poortje, dat toe gang verleent tot een lange gang aan het eind waarvan men een klein binnenplaats je aantreft waar het vervallen huisje de afsluiting van vormt. In de benedenver dieping had vroeger door twee uitdelers de uitreiking van het brood plaats. PASTOOR A. A. BLOEMERT was, zo schrijft de heer van de Haar, in vele op zichten een merkwaardig man. In 1585 werd hij in Haarlem geboren. Hij bezocht het Jezuïtencollege in de Zuidelijke Ne derlanden en trad zelf eveneens tot deze orde toe. Na zijn wijding tot pi-iester in 1611 was hij achtereenvolgens in Nijme gen en Maastricht werkzaam en tenslotte belandde hij in Haarlem. Pastoor Bloe mert was geen gemakkelijk man en hij la| herhaaldelijk overhoop met zijn kerke lijke superieuren. Tenslotte kreeg hij dan ook verlof om uit de Jezuïtenorde te tre den waarna hij zijn laatste levensjaren in Haarlem doorbracht als pastoor. Hij ont plooide in de Spaarnestad ten behoeve van zijn geloofsgenoten nog een levendige activiteit. Zo stichtte hij in 1636 bijvoor beeld de Statie van St. Anna en hij richtte zoals gezegd eveneens het broodkantoor op. Daarbij benoemde hij vlak voor zijn dood Cornelis van Campen tot executeur- testamentair-rentmeester hetgeen overi gens bepaald geen gemakkelijke taak was want de vrij aanzienlijke erfenis bestond behalve uit enige huizen aan de Bake- nessergracht uit enkele bijzonder moeilijk te innen vorderingen. Na een in gewikkeld proces werd het woonhuis van pastoor Bloemert van de hand gedaan en het broodkantoor verhuisde in 1665 naar een pandje achter de Lange Veerstraat. Geruime tijd bleef het „comptoir van Bloemert" zeer bescheiden, zo schrijft de heer van de Haar, want in 1690 werden slechts veertig personen gealimenteerd. Op 5 juni 1703 vermaakte de gewezen Am sterdamse toneelspeler Heere Pietersz. de Boer zijn aanzienlijk vermogen, dat hij via zijn tante Maria Maatsuycker van de beroemde gouverneur-generaal Maatsuy- ker had geërfd aan de „huysarmen geali menteerd werdende door het comptoir van heer Augustijn Bloemert". Opkomst HET BLEEF GOED GAAN, want kort hierna mocht de stichting zich in nieu we schenkingen verheugen. Zo kreeg het broodkantoor van mr. Joan Groenhout en diens echtgenote Caterine Lomans een aanzienlijke som, waardoor weer tal van rooms-katholieke armen van brood voor zien konden worden. Verder kreeg het kantoor de landerijen onder Heiloo en Limmen, vermaakt door mr. Theodorus Romijn, en het valt dan ook niet te verwonderen, dat de volgende rent meester, Bernardus Borst een bloeiend broodkantoor te beheren kreeg. De moeilijkheden konden echter niet uitblijven en de oorzaak hiervan lag bij de bedeelden zelf. Vele armen probeerden namelijk van twee walletjes te eten door zowel bij het broodkantoor als bij het r.-k. armen- en weeshuis St. Jacob aan te klop pen. Burgemeesteren bevalen toen echter, dat beide gestichten een lijst van hun „klanten" moesten aanleggen waardoor er enigszins sprake kon zijn van controle. Bernardus Borst besloot zijn rentmeester schap en zijn leven met het schenken van een legaat aan het broodkantoor waardoor zijn opvolger, Cavelier, weer in staat was de bróoduitdelingen opnieuw uit te brei den. Bovendien werd in 1776 een turfuitde- ling ingevoerd. Neergang De periode van rozegeur en maneschijn zou echter niet kunnen voortduren. De in komsten namen gedurende de Franse be zetting af terwijl het aantal voor uitke ring in aanmerking komende Haarlem mers sterk toenam. Enkele nieuwe erfe nissen brachten slechts weinig verlichting en het broodkantoor kon in het begin van de negentiende eeuw slechts bescheiden te werk gaan. TOT VOOR ENKELE JAREN is dat zo gebleven. In de tweede wereldoorlog wer den de brooduitdelingen vervangen door uitkeringen in geld en na de bevrijding leidde het kantoor helemaal een kwijnend bestaan. Men schaamde zich om bij het kantoor aan te kloppen en bovendien wer den de sociale voorzieningen zodanig, dat men in vele gevallen het broodkantoor niet meer nodig had. TOT IN 1957 werd de liefdadigheid ech ter in het „comptoir van Bloemert" be dreven, maar toen moest men (tijdelijk?) Aan de buitenkant maakt het „comp toir van Bloemert" op het ogenblik een bijzonder boxiwvallige indriLk. Zo zag dr. A. Melchior het interieur van het broodkantoor. stoppen omdat het zeventiende-eeuwse huisje dreigde in elkaar te zakken. Het was geheel bouwvallig geworden, men zakte door de vloer, de muren begonnen te scheuren en de ratten namen bezit van het oude pandje. Restauratie zal zeker 20 mille gaan ver gen en hoewel de gemeenteraad van Haarlem heeft toegezegd een belangrij ke bijdrage te zullen verlenen is men er toch niet zeker van, dat hel broodkantoor ooit nog eens opgeknapt zal worden. „Het is jammer", zeggen de deskundigen „het is zo mooi in tact gebleven. We kunnen er nog zoveel van maken. Al zal het veel geld en zeker een half jaar werk kosten". Zonde van het geld", beweren de omwonenden. „Ze kunnen die twintig dui zend gulden beter ergens anders voor ge bruiken. Vooral ook ómdat het huisje van de straat af niet eens te zien is". Op zondag 27 september zullen de jeugd en jongeren van het rooms-katholieke bisdom Haarlem het diamanten priester feest vieren van bisschop mgr. J, P. Hui bers. Om half vier verzamelen de jeugd en de jongeren zich op de Parklaan in Haar lem, vanwaar zij met enige jeugdbands in défilé langs het bisschoppelijke paleis op de Nieuwe Gracht zullen trekken naar de kathedrale basiliek aan de Leidsevaart. Daar zal mgr. Huibers om vijf uur een pontificale heilige mis opdragen. Om half acht zal in het concertgebouw een receptie worden gehouden, waarbij door de jeugd op een originele wijze het cadeau, een bij drage voor de seminarie's, zal worden aangeboden. Ondergetekende: Naam: Straat: Plaats: r- wenst zich met ingang van te abonneren op OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT 5 f 7.65 per kwartaal of 0.59 per week Doorhalen wat niet verlangd wordt. Handtekening: Zij die zich met ingang van 1 oktober 1959 per kwartaal abonneren, ontvangen de nummers tot en met 30 september 1959 gratis. Dit geldt alleen voor nieuwe kwartaal abonnees. dus niet voor omzetting van week- in kwartaalabonnementen. cocoyyyyyyyyyyyyyyyyyyvyyttxyyy-rriyyyx&yyyyyyyyyxfxyyy 2 U kunt het uzelf gemakkelijk maken door het abonnementsgeld voor het volgende kwartaal te voldoen op onze postgirorekening no. 273107 ten name van Haarlems Dagblad. U bespaart daarmee incassokosten en vermijdt geloop aan de deur. Het te gireren bedrag is ƒ7,65, post- abonnees f 8.15. U kunt het ons gemakkelijk maken door uw giro-opdracht te verzenden vóór het eind van de maand, voor zien van uw juiste naam en adres. Wij behoeven dan geen kwitanties uit te zenden. Indien u voor een ander gireert, wilt u dan het bezorg adres van de krant vermelden? Voor automatische girobetalingen (het allergemakkelijkstezijn formu lieren op aanvraag gaarne ter be schikking. In dat geval dient men wel voor voldoende saldo op de giro-rekening zorg te dragen. DE ADMINISTRATIE ^COÖCCCOOOOCCCCOCCCCCOOC XXX* otxxxöcocoooooor*rc<Yxxx> c Momenteel worden onderhandelin gen gevoerd over de bouw van een groot hotel op het landgoed „Linden- heuvel" in Blóemendaal. Als de bouw doorgaat, zal de bestaande bebouwing op bet landgoed worden afgebroken. Nadat '„Lindenheuvel" enkele jaren als pastoraal centrum beeft dienst ge daan, wacht bet thans al weer geruime tijd op een nieuwe bestemming. De onderhandelingen over de hotelbouw verkeren nog in een beginstadium. De fi- nenciering van het miljoenenproject zou geschieden met buitenlands kapitaal. Vol gens het plan zou een hoog rond hotel worden neergezet. Het landgoed zou ge heel intact blijven. De eetzalen van het hoge hotel komen op de bovenste verdie pingen, waardoor de gasten bij de maal tijden een prachtig uitzicht op het omlig gende bos- en duingebied hebben. Volgens een belanghebbende die ten nauwste bij de onderhandelingen is be trokken. gaat het hier om een „wereld omvattend internationaal project". De bui tenlandse onderhandelaars tonen zeer veel interesse, temeer daar het hotel op een ideale plaats in de Randstad Holland zou kunnen ven-ijzen. De onderhandelingen verlopen echter langzaam, zodat het nog wel maanden kan duren voor meer defi nitiefs over de plannen bekend wordt. Advertentie INBOUW en REPARATIE TUINLAANTJE 18 - KONINGINNEWEG 6 DE NEDERLANDSCHE OPERA zette vrijdagavond in de Amsterdamse Stads schouwburg haar nieuw seizoen in met de onafscheidelijke tweeling van twee ver schillende vaders: „Cavalleria Rusticana" en „Pagliacci"Waarachtig geen pompeuse start van de jonge directie. Maar al lijkt zo'n populaire keuze uit het ijzeren reper toire zonder grote risico's te zijn, in wer kelijkheid is het toch een riskant geval. Want om er een overtuigende daad mee te stellen is een bezetting vereist die niet al leen de werken artistiek waar kan maken maar vooral bestand is tegen de herinne ring aan grote voorgangers. Dat wil dus zeggen, dat er met top-figuren moet ge werkt worden. ZO'N KRACHT van eerste rang, die haar partij inhoud en karakter gaf, was in „Cavalleria Rusticana" de mezzo Annv Delorie als Santuzza; zij vulde het toneel met haar doorleefd spel 'n haar superieu re zangkunst, die, gezien haar stemkleur, des te opmerkelijker kon blijken. Ook de bariton Jos Borelli, als de voerman Alfio, gaf vocaal en speel technisch een overtui gende prestatie en Lidy van der Veen. als de moeder van Turiddo, kon in haar on dergeschikte partij ruim voldoen. Maar er was geen Turiddo die in dit team paste en nog minder was dit het geval met de partij van Lola een kleine, maar hoogst belangrijke rol die totaal onvoldoende was. DE BEZETTING van Pagliacci was over 't geheel beter, hoewel slechts één top figuur, Leonard Del Ferro, als Canio, in staat bleek de vertolking op een uitzon derlijk plan te verheffen. Maar deze stak dan ook met kop en schouders boven zijn medespelers uit en wel zo, dat het om hem alleen reeds de moeite zou lonen met deze Paljas-montering kennis te maken. De sopraan Patricia Hyde Thomas maakte een aannemelijk debuut met de rol van Nedda. Wim Koopman gaf een zeer ver dienstelijke Beppo en Gé Genemans wist zich op verrassende wijze te onderscheiden in de partij van Silvio. De Tonio-rol was toevertrouwd aan Paolo Gorin, die er zich vrij bevredigend van kweet, maar met de ultra-populaire proloog de schaduwen van briljante figuren niet vermag weg te wer ken. Dat bleken deze avond alleen Anny Delorie, Jos Borelli en de fatneuze tenor Leonard Del Ferro aan te kunnen. DEZE LAATSTE vermocht het klinken de bewijs te leveren dat het zo vaak ver knoeide „smartlied" een meesterlijke blad zijde van Leoncavallo's partituur is. De twee populaire eenakters werden door Frans Boerlage in scène gezet en, zoals het hoort, in een naturalistisch decorum. Hij waagde het zelfs om de Paljas naar onze tijd toe te halen en het stuk te laten spelen in een buitenwijk van een Italiaans stadje. Het pittoreske van het geval kon er niet onder lijden. Opmerkelijk van topografisch effect bleek ook het voordoek bij Cavalleria en trouwens ook het decor te zijn. Als steeds was het koor goed afgericht, al waren lichte schommelingen met het orkest niet van de lucht, wat trouwens met de solisten ook nog al eens voorkwam. Maar dat zijn de haast onvermijdelijke in- conveniënten van een première. DE MUZIKALE leiding had Arrigo Guanieri. Het kwam ons voor, dat hij het werk van Mascagni tamelijk voorzich tig liet begeleiden en zelfs de introductie Patricia Thomas en Leonard del Ferro in Pagliaccivan Leoncavallo. en het intermezzo weinig expressieve stu wing gaf. Het is de vraag of het werk met een meer beschaafde musiceertrant ge diend is. De opera van Leoncavallo werd in ieder geval overtuigender aangepakt. En ziedaar dus het opera-seizoen ge opend met een prestatie, die we slechts als een bescheiden aanloop hebben erva ren. Wanneer begin oktober onder muzi kale leiding van Peter Maag een monte ring van Fidelio geboden wordt, kunnen wij omtrent de koers van de nieuwe direc tie allicht meer positief ingelicht worden. Jos. de Klerk 99 99 Vanmorgen omstreeks zeven uur is een grote drie tons legerauto op de Klever parkweg in Haarlem gekanteld en zeer ernstig beschadigd. Van de inzittenden, een chauffeur, een bijrijder en zestien mi litairen, werden er slechts enkelen licht gewond. De vrachtauto, die bemand was met een werktroepencompagnie van het regiment intendance van het kamp Rooswijk in Vel- sen-Noord was op weg naar een zwembad in Haarlem. De legervoorliehtingsdienst deelde ons mede, dat uit het eerste onder zoek is gebleken, dat de chauffeur van de vrachtauto, die van de Delftlaan afkwam iets te hard heeft gereden. De rotonde bij het kruispunt met de Kleverlaan kwam hij nog goed door, maar even later raakte hij een verkeersheuveltje waarna hij de macht over het stuur verloor. De zware auto be gon te slippen en kantelde om. Een en an der ging gepaard met heftig geschreeuw van de militairen. De chauffeur en zijn bijrijder werden beiden licht gewond. Van de zestien zich in de wagen bevindende soldaten botsten enkelen tegen elkaar op. Alle militairen zouden vandaag door een arts aan een strenge controle worden onderworpen. Men verwacht echter, dat er niemand letsel bij dit ongeval heeft opgelopen. Pas een uur na het ongeluk slaagde men erin de wagen weer op zijn wielen te zet ten. De componisten uit de barokperiode be schikten door het toepassen van instru menten als de fluit, de hobo, de fagot, de trompet, de strijkinstrumenten, het klave cimbel en het orgel over een groot arse naal van prachtig harmoniërende en as similerende klankentinten. die zij met een vrijwel onbeperkte vrijheid konden ge bruiken. En met even grote vrijheid kon den zij putten uit de rijke bron der muzi kale inspiratie en pure schoonheid bren gen, omdat zij de worsteling niet kenden van dé romantici mét het bindende „idee". Door die grote vrijheid gingen de acht- tiende-eeuwsc barokcomponisten wel eens oppervlakkig te werk, inderdaad. De Duit se componist Georg Philipp Telemann (1681-1767) wordt dit bijvoorbeeld ver weten. Maar men vergeeft en vergeet dit gaarne, wanneer men denkt, aan de vele voortreffelijke werken die deze grote kunstenaar heeft geschreven, zoals de Sin- fonia melodica voor twee hobo's en strijk orkest en het Concert voor hobo en strijk orkest in f. die „Die Haerlemsche Musyck camer" vrijdagavond in de Nederlknds Hervormde Kerk te Bennebroek onder leiding van zijn dirigent André Kaart tot uitvoering bracht. Schone muziek in evenwichtige vorm, een concentratie van melodische overvloed, gehuld in een klankengewaad van lich- tend-heldere timbres bracht André Kaart in de uitvoering. De orkestleden, die weliswaar als ama teurs optraden, leverden prestaties die men waarlijk niet op een doorgaans aan amateurisme verbonden critisch niveau behoefde te beluisteren. Want dit musi ceren was van een uitzonderlijk goed ge halte. Het openbaarde de schoonheid, die besloten lag in het Concert, voor cembalo en strijkorkest in G. van Giovanni Platti (1690-1765). van het Concerto grosso van .Johann David Hoinichen (1683-1729) en van het Concert „II Cardellino" (de distel vink) van Antonie Vivaldi (1675-1741), waarvan het programma biologisch-conse- quent vermeldde, dat het geschreven was voor fluit en „„struikorkest". Maar goed, het klonk bijzonder fraai, mede door de virtuoos en muzikaal 'gespeelde fluitsolo door de „distelvink" Edo Willod Versprille. Vermelding verdient eveneens het vaar dige solospel van de elaveciniste Gertrude Maclaine, die als continuo-vertolkster bij de uitvoering van alle werken op dit con cert een belangrijke, uitnemend volvoerde taak had. Resnect kon men eveneens krijgen voor de hobo-solist Kees Kuiper, die zich door techniek en toonvorming bij de vertolking van het concert van Telemann bijzonder kon onderscheiden. Een hoogtepunt van de In de Brielselaan te Rotterdam is te gen middernacht do 46-jarige taxichauffeur J. Leeuwenburg door een passagier met een straatklinker op het achterhoofd ge slagen. De chauffeur wist zijn wagen tot stilstand te brengen en zijn overvaller vast te grijpen. Beiden rolden vechtende de auto uit. Op straat wist de chauffeur zijn tegenstander buiten gevecht te stellen. De overvaller, een 30-jarige Rotterdammer, is door de politie ingerekend. De chauf feur, die een niet ernstige hoofdwond had, is in een ziekenhuis behandeld. DE NEGEN MUZEN Staatsexamens danskunst. De staats secretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, mr. Y. Scholten, heeft staatsexamens voor de danskunst ingesteld ter verkrijging van het diploma toneel danser of pedagoog op het gebied van de danskunst. Deze examens zullen jaarlijks worden afgenomen in of omstreeks de maand juli. Voor degenen, die daartoe de wens te kennen geven, zullen ditmaal ook in de maand november examens worden gehouden. avond werd de uitvoering van de Sin- fonia voor strijkorkest van Antonio Ma- haut, een prachtig breed opgezet werk met een aangrijpend schoon pastorale-achtig Adagio en een tintelend Presto als finale. De fraaie vertolking bracht de dirigent André Kaart en zijn „Musyckcamer" een groot succes, dat zijn uitdrukking kreeg in warme bijval en in hartelijke dankwoor den, die namens de Culturele Kring Ben nebroek, welke het concert had georgani seerd, tot alle uitvoerenden werden ge richt. P. Zwaansivijk Advertentie Vraagt Üw Apotheker of Drogist In Amsterdam is het 50-jarig bestaan der Vereniging tot Instandhouding van het Medisch Consultatiebureau voor Alcoho lisme, de eerste die in Nedei-land werd opgericht, herdacht in een bijeenkomst in de aula van 'het Stedelijk Museum. De voorzitter, mr. H. A. Wassenbergh, oud-officier van Justitie te Amsterdam, zei o.m. dat de behandeling van 70 per cent der alcoholisten geslaagd mag wor den genoemd. Voor de resterende 30 per cent kan men niet veel doen. Hij deelde mede, dat de gemeente Amsterdam voor het bureau dat te klein gehuisvest is, een groter gebouw te huur heeft aangeboden. De arts J. Piebenga, hoofdinspecteur van de geestelijke volksgezondheid, zei dat men het alcoholisme veel te lang be schouwd heeft als een maatschappelijk kwaad. Pas de laatste tientallen jaren kwam men tot het inzicht, dat het ook van milieu en levensomstandigheden af hangt, of iemand alcoholist wordt. Thans staat men op het standpunt, aldus de hoofdinspecteur, dat een alcoholist als een zieke moet worden beschouwd. Er zijn thans 17 consultatiebureaus in ons land, die per jaar 10.000 patiënten onder hun hoede nemen. Dat is ongeveer een derde van het aantal mensen dat alcoholproble men heeft. Jaarlijks worden 2000 nieu we gevallen bij de bureaus ingeschreven. Op de hoek van de Stephensonstraat en Marconistraat in Haarlem-Zuidwest is vrijdagmiddag om halfzes een achttienja rige bromfietser uit Badhoevedorp tegen een voorruit van een auto gereden, waar door hij viel en een schedelbasisfractuur en een kaakfractuur opliep. De jongeman kwam uit de Marconistraat en wilde \nks- af de Stephensonstraat inrijden. In deze straat reed de auto. Volgens getuigen zou de bromfietser nogal snel hebben gereden en de bocht te klein hebben genomen De gewonde is naar de Manastichting over gebracht. De politie verzoekt getuigen van het ongeval zich met haar in verbinding te stellen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 5