Wetsontwerp van minister Cals
van vérstrekkende betekenis
De
babysitter en U
Weg en wiel
Natu-raLax
Oostelijk Flevoland dank zij de
droge zomer sneller ontwaterd
ONDERWIJS IN NIEUWE BANEN
4
Regelmaat van de klok!
'sfonc
Droogte bespoedigde het zverk
MET BLOTE OF GESCHOEIDE HAND
DE BIJRIJDER
RUST OP LANGE RITTEN
AL EEN MISTLAMP GEKOCHT?
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1959
17
Kamerlid vraagt directe
wegen naar het Ruhrgebied
Melklevering aan Frankrijk
Examens
„Going Dutch" en „Pers-
Vers" in één programma
Fietsen in dorp Marken
verboden
Aan het nog voor het Kamerreces
van Kerstmis in behandeling ko
mende wetsontwerp ter vernieu
wing van het voortgezet onderwijs
heeft een terzake kundige mede
werker van ons blad een reeks
artikelen gewijd, waarvan hierbij
het eerste wordt gepubliceerd.
(Door dr. J. A. G. van der Veer, rector van het Stedelijk Gymnasium te Utrecht)
TE BEWEREN, dat het Nederlandse volk met spanning heeft uitgekeken naar een
nieuwe wet op het voortgezet onderwijs, zou overdreven zijn. Voor velen zal het op
29 oktober 1958 door minister Cals ingediende wetsontwerp zelfs een verrassing
geweest zijn. Toch is dit te betreuren, want dit nieuwe ontwerp is van zo vér
strekkende betekenis, dat het, indien het wet wordt, het Nederlandse volk in al zijn
geledingen zal raken. Bovendien is het niet moeilijk er kennis van te nemen, want het
departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen geeft een publikatie uit,
die een snelle oriëntering mogelijk maakt door aan de wet en de memorie van toe
lichting een leesbaar uittreksel te laten voorafgaan.
Advertentie
Het wetsontwerp is niet uit de lucht
komen vallen, het bezit een historie, die
invloed heeft uitgeoefend op vorm en
inhoud. De voorbereiding heeft vijf jaar
geduurd, maar men kan evengoed zeg
gen, dat deze 55 jaar gevergd heeft,
omdat er sinds 1903 vele wetsontwerpen
op het voortgezet onderwijs of gedeel
ten ervan zijn verschenen, die welis
waar geen van alle tot wet geworden
zijn, maar toch bouwstof voor het thans
voor ons liggende geleverd hebben.
Hetzelfde feit echter, dat geen enkel ont
werp 't tot wet gebracht heeft, is mede ver
antwoordelijk voor de vorm. Voor de be
staande vormen van voortgezet onderwijs
heeft men nl. incidentele voorzieningen ge
troffen om aan de telkens rijzende behoef
ten min of meer tegemoet te komen; nieu
we vormen zoals het lyceum zijn zonder
wettelijke regeling gebleven. Ondanks dit
zich behelpen heeft het onderwijs toch rij
ke vruchten kunnen afwerpen, zoals de mi
nister erkent, maar hij wijst er óók op, dat
de meeste van onze onderwijswetten zijn
ontstaan in tijden, toen het geestelijk en
sociaal klimaat anders was dan nu, en dat
door het incidenteel karakter van deze
wetten de samenhang tussen de verschil
lende typen van scholen er niet duidelijker
op is geworden. Het behoeft dan ook niet
te verwonderen, dat de snel veranderende
maatschappij en de aansluiting van de
schooltypen volgens weloverdacht plan
een grote rol spelen in de motivering van
het ontwerp, en de minister geleid hebben
tot het samenbrengen van alle vormen van
voortgezet onderwijs in één wet, die men
ietwat onparlementair mammoet-wet
noemt. Het komt hierop neer, dat het uit
gangspunt van dit wetsontwerp is de be
zinning op de functie van de school in de
moderne democratische samenleving.
Vrijheid
Deze functie bestaat hierin, dat iedere
Nederlander na het volgen van het lager
onderwijs (voortaan basis-onderwijs ge
heten) in de gelegenheid gesteld wordt
zijn aanleg verder te ontwikkelen en die
plaats te bereiken, waar de samenleving
zijn diensten het best gebruiken kan. Het
voortgezet onderwijs bevordert dus zowel
een individueel als een algemeen belang,
want alle krachten, waarover het Neder
landse volk beschikt, moeten tot ontwik
keling komen, indien het op den duur de
vaart der volkeren wil bijhouden.
Deze doelstelling eist een grote mate
van vrijheid bij het onderwijs: hoe zou
men immers met pasklare voorschriften
en schema's aan de belangen van indivi
du en maatschappij, die bovendien weer
naar plaats en tijd zullen variëren, tege
moet kunnen komen? Men zal dan ook in
het wetsontweip tevergeefs naar detaille
ring zoeken, deze wordt overgelaten aan
algemene maatregelen van bestuur, ver
vat in koninklijke besluiten.
Decentralisatie en differentiatie
Nu is de vrijheid in het onderwijs niets
nieuws want het is een van de grondsla
gen, waarop ons onderwijsbestel sinds
1848 gebaseerd is. Maar door allerlei voor
schriften van boven af is er van deze vrij
heid in de loop der. tijden weinig overge
bleven. Hierbij ~ijn vermoedelijk de rijks
scholen meer aan banden gelegd dan de
Advertentie
Het eerste Kamerlid de heer Delprat
(V.V.D.) heeft in vragen aan de ministers
van Buitenlandse Zaken en van Verkeer
en Waterstaat er de aandacht op geves
tigd dat de Koning Boudewijn-autosnelweg
thans in een hoog tempo tot uitvoering
komt, zodat reeds in 1961 een doorgaande
tweebaansverbinding tussen Antwerpen en
het Ruhrgebied lot stand zal zijn gekomen.
De Nederlandse zeehavens daarentegen
beschikken nog steeds niet over volwaar
dige wegverbindingen met dit industrie
gebied aangezien noch op het nog Ne
derlandse gebied in Elten, noch bij Venlo
aansluitingen op het Duitse net van auto
snelwegen zijn gemaakt. De heer Delprat
vraagt, nu met de regering van de Bonds
republiek onderhandelingen gaande zijn
over een aantal hangende kwesties, waar
onder die van de teruggave van enige na
de oorlog bij Nederland gevoegde gebie
den, bij deze besprekingen ook de directe
aansluitingen op de grote Duitse autowe
gen naar het Ruhrgebied te betrekken,
opdat er bij de toenemende overgang van
stukgoederenverkeer van het Rijnschip op
de auto geen achterstand voor de Neder
landse havens zal ontstaan.
bijzondere, terwijl het gemeentelijk on
derwijs in dit opzicht een soort midden
positie inneemt. De verschillen in vrijheid
zijn echter gering. Men moet dit streven
naar uniformiteit niet direct veroordelen,
want het is grotendeels voortgekomen uit
de behoefte naar een te controleren deug
delijkheid.
Met dit principe 'van eenheid wordt nu
gebroken; het wetsontwerp proclameert
a.h.w. de vrijheid en wil deze tot stand
brengen door decentralisatie, die leidt tot
differentiatie. Deze wordt bereikt doordat
voortaan niet alleen de Kroon maar ook
lagere organen als gemeente- en school-
Mr. J. M. L. Th. Cals
besturen kunnen bepalen, wat het beste
is voor de onder hen ressorterende scho
len. Ook wordt invloed toegekend aan de
ouders, die immers de primaire rechten
hebben op het gebied van de opvoeding,
waarmee onderwijs nu eenmaal nauw
verbonden is. Tot nu toe had deze cate
gorie van belanghebbenden officieel geen
medezeggenschap.
Deze vergaande decentralisatie en dif
ferentiatie, gemotiveerd door vrijheid, zijn
wel de meest essentiële karaktertrekken
van het wetsontwerp.
Aangezien de ervaring leert, dat de vrij
heid beschermd moet worden, gaan deze
differentiatie en medezeggenschap van
lagere organen weer niet zo ver, dat iede
re leerling zijn grotendeels eigen program
ma mag opmaken, zoals dat op de „High-
school" in de Verenigde Staten en op de
comprehensive-school in Engeland het ge
val. is. jSlechts weinig onderwijsmensen in
Nederland zullen het betreuren, dat dit
systeem van menu-a-la-carte-ter-keuze-
van-de-leerling hier niet wordt ingevoerd.
Indeling
De minister stelt vier categorieën voort
gezet onderwijs voor: a. het voorberei
dend wetenschappelijk onderwijs; b. het
algemeen voortgezet onderwijs; c. het be
roepsonderwijs; d. nader aan te wijzen
vormen van voortgezet onderwijs.
Het voorbereidend wetenschappelijk on
derwijs (afgekort VWO) geeft een voorbe
reiding voor universiteit en hogeschool
langs een drievoudige weg, gymnasium
atheneum, lyceum, alle mét zesjarige cur
sus, waarvan het eerste jaar als „brug-
jaar" dient.
Het algemeen voortgezet onderwijs (af
gekort AVO) kent drie soorten: hoger alge
meen voortgezet onderwijs (HAVO) met
vijfjarige cursus; dit is een nieuw school
type; b. middelbaar algemeen voortgezet
onderwijs (MAVO), met eer cursus van
drie of vier jaar, te vergelijken met het
huidige ulo; c. het lager algemeen voort
gezet onderwijs (LAVO), tweejarige cur
sus, te vergelijken met het tegenwoordi
ge voortgezet ge.voon lager onderwijs.
Het beroepsonderwijs zal een grotere
differentiëring kennen dan thans het ge
val is. Het omvat scholen voor technisch
onderwijs, landbouwonderwijs, midden-
standsonderwijs, kunstonderwijs. Ook de
opleiding van onderwijzend personeel valt
hieronder.
HBS-Atheneum
Naar aanleiding van deze nieuwe inde
ling moge het volgende opgemerkt wor
den. Op het. gebied van het huidige voor
bereidend hoger en middelbaar onderwijs
(gymnasium, iIBS, lyceum) valt aller
eerst op de grote verandering, die de HBS
betreft. Dit schooltype heeft in zijn bijna
honderdjarig bestaan een merkwaardige
ontwikkeling doorgemaakt. Zijn stichter
Thorbecke bedoelde met deze schepping
het onderwijs ook dienstbaar te maken aan
„de vorming van die talrijke burgerij wel
ke, het lager onderwijs te boven, naar al
gemene kennis, beschaving en voorberei
ding voor de onderscheidene bedrijven
der nijvere maatschappij tracht." De op
zet van de HBS was dus een afgeronde
maatschappelijke opleiding mogelijk te
maken voor „hogere burgers", die geen
universitaire studie wensten te verrichten.
Het feit echter, dat het HBS-diploma
toegang gaf tot de polytechnische school
in Delft, die toen nog ressorteerde onder
het middelbaar onderwijs, heeft geleid
tot een karakterverandering, die de wet
gever misschien niet bedoeld had en die
verschillend beoordeeld wordt.
Allereerst werd de HBS, omdat „Delft"
praktisch het enige vervolgonderwijs
vormde, steeds meer gericht op de eisen
daar gesteld, hetgeen een nadruk op de
exacte vakken ten gevolge gehad heeft ten
koste van de geesteswetenschappen, talen
geschiedenis enz.). Toen de Delftse poly
technische school verheven werd tot tech
nische hogeschool, rees het aanzien van
het HBS-diploma, en een stap verder in
deze richting werd gezet, toen het moge
lijk werd voor bezitters van dit diploma
universitaire examens af te leggen in de
exacte vakken en in de medicijnen, en
daarin te promoveren. Maar daarmee
werd de HBS een in zichzelf verdeeld huis:
haar programma moest zowel dienen als
voorbereiding voor de universiteit en ho
geschool als voor het maatschappelijk le
ven. De latere schepping van de HBS-A,
die beoogde een meer directe aansluiting
aan het maatschappelijk leven te geven,
heeft tot nu toe niet het aanzien van de
HBS-B verworven.
Aan dit tweeslachtige karakter van de
HBS wordt door het wetsontwerp-Cals een
einde gemaakt. De taak van de HBS wordt
deels overgenomen door het Atheneum
met 'n zesjarige cursus, voor zover dit
een voorbereiding geeft voor het universi
tair en hoger onderwijs; de meer op direc
te opname in de maatschappij gerichte
opleiding wordt overgenomen door de
HAVO-school met vijfjarige cursus. Om
de essentiële verandering goed te marke
ren verdwijnt zelfs de naam HBS.
De achter ons liggende uitzonderlijk dro
ge zomer heeft de rijping van de bodem
in de polder Oostelijk Flevoland met twee
jaar bespoedigd. Van de droogte kon zo
danig worden geprofiteerd, dat men dui
zend hectaren méér heeft kunnen ontwa
teren en inzaaien dan berekend was. De
aannemers, die in opdracht van de Dienst
Zuiderzeewerken tochten en sloten gx-aven
en wegen aanleggen hadden in het jonge
land weinig moeilijkheden met hun zware
machines ondervonden en zijn enorm op
geschoten. De stand van zaken is nu zo,
dat men goede hoop heeft het oorspron
kelijk plan om Nederlands jongste polder
eind 1962 of tenminste medio 1963 geheel
voorzien te hebben van tochten en sloten
te kunnen verwezenlijken. Daarmee zal
dan het gezicht van de polder geheel ver
anderen. De plassen en plasjes langs de
dijken zullen goeddeels verdwenen zijn
en de enorme aantallen waad- en eendvo
gels, die nu nog dagelijks op die plaatsen
fourageren zullen voor een niet onbelang
rijk deel elders een geschikt voedselter-
rein moeten zoeken.
Hoewel dit alles niet betekent, dat de
omstreeks 54000 hectaren grote IJsel-
meer-polder binnen enkele jaren reeds zal
zijn omgetoverd tot ordentelijk boeren
land. zijn de cijfers ioch zeer indrukwek
kend. Volgens de gegevens van 2 septem
ber jongstleden waren er sinds het droog
vallen van de polder officieel 29 juni 1959
112 kilometer tocht gebaggerd of gegra-
In de bestuursvergadering van het Pro-
duktschap voor Zuivel is gisteren het be
richt, dat Frankrijk Nederlandse con-
sumptiemelk wil betrekken, ter sprake
gekomen. De voorzitter deelde mede, dat
het waarschijnlijk gaat om een hoeveel
heid van 200 ton per dag, dat is ongeveer
200.000 liter.
Eén der secretarissen van het produkt-
schap zal in Parijs onderhandelingen
over een eventuele leverantie voeren. Een
leverantie voor geruime tijd van 200 ton
consumptiemelk per dag betekent voor
het komende kwartaal ruwweg 1,5 per
cent van de gemiddelde totale dagproduk-
tie. Het kwantum zal eventueel onttrok
ken moeten worden aan de verse melk,
die voor industriële doeleinden bestemd
is.
Het bestuur van het produktschap zal
zich na de bespreking te Parijs nader be
raden over de consequenties van leveran
tie van melk aan Frankrijk.
ven en 574 kilometer sloot. Dat betekent
dat de totale lengte aan tochten gelijk is
aan de afstand Amsterdam-Nijmegen en
dat de totale lengte van de gezamenlijke
sloten van Amsterdam uit, via Den Haag
en Brussel, een flink eind voorbij Parijs
zou reiken.
Van op de polderbodem aan te leggen
wegen is thans 64 kilometer (Amsterdam-
Zutphen) gereed en 67,5 kilometer is in
aanleg. In 1960 hoopt men met nóg 80 ki
lometer weg gereed te komen.
De Dienst Zuiderzeewerken rekent er op
al tegen het einde van dit jaar of in het
begin van 1960 op de helft te zijn wat de
grove ontwatering betreft, dat wil zeggen,
dat men dan 27.000 hectaren van sloten
en tochten zal hebben voorzien. Met de
detailontwatering (greppels en drainages)
hoopt de directie van de Wiex'ingermeer
dan een gebied van 14.000 hectaren te kun
nen bestrijken en dat is dan 1000 ha meer
dan men gedacht had. Een meevaller, die
grotendeels op rekening van de droogte kan
worden geschreven. Zuiderzeewerken zal
dus in ongeveer twee en een half jaar tijds
(van juni 1957 af) de helft van Oostelijk
Flevoland ontwaterd hebben.
Haarlem. Aan de Rijkskweekschool te Haarlem
zijn geslaagd voor het eindexamen van de derde
leefkring: mej. W. B. Valter, IJ muiden en de he
ren H. Nijenhuis, S. G. L. de Ruiter, R. Willemse
en J. C. Sparreboom, allen te Haarlem.
Het Amsterdamse Joui-nalistencabaret
en het door Playhouse International ge
presenteerde Engelse cabaret „Going
Dutch" zullen dinsdagavond 29 septem
ber in de Grote- Zaal van Bellevue te Am
sterdam gezamenlijk optreden ter gele
genheid van de tweehonderdste voorstel
ling van „Going Dutch" en van het ver
trek van dit gezelschap uit. de hoofdstad.
In het afgelopen seizoen zijn er tussen
beide gezelschappen, die in de aan el
kaar grenzende theaters Bellevue en
Nieuwe de la Mar nabij het Leidseplein
voorstellingen gaven, nauwe vriend
schapsbanden aangeknoopt. Het Amster
damse Journalistencabaret en Going
Dutch zullen dinsdagavond respectievelijk
voor en na de pauze met een selectie uit
hun programma's voor het voetlicht ko
men.
De Amsterdamse journalisten, die nu on
geveer een jaar langs als amateur-caba
retiers hun programma „Pers-Vers" op de
planken hebben gebracht, gaan op een
uitgebreid wintertournee alle delen van
het land bezoeken. Deze tournee staat
onder auspiciën van de Nederlandse
Journalistenkring en het batig saldo van
de voorstellingen zal aan het fonds voor
gepensioneerde journalisten worden afge
dragen. Op 10 november bezoekt het ca
baret Heemstede (Minerva Theater).
Advertentie
Nieuwe ontdekking helpt In de
hele wereld lijders aan hard'
nekkige verstopping.
Dank zij een nieuwe ontdekking is het nu
niet meer nodig telkens opnieuw weer
hardnekkige verstopping te verhelpen met
een min of meer drastisch werkend laxeer
middel. Natu-raLax herstelt de
natuurl{jke regelmaat,,,dag
in dag uit! Ideaal voor hen die buitens
huis werken of op reis zijn, maar ook
voor kinderen, bedlegerigen, enz.
,de regelmaat van de klok
Een uitkomst bij hardnekkige verstopping. 60tabl. 1.S5
Internationale brug. De burgemeester
van Schoonebeek heeft de eerste paal ge
heid voor een nieuwe brug over de grens-
stroom Schoonebekerdiep. Deze brug zal
een belangrijke schakel worden in het
grensverkeer tussen Nederland en Duits
land. Op Duits gebied zal van deze brug
af een verbinding tot stand komen met
Emlichheim.
Nu Marken voor het wegverkeer
bereikbaar is, heeft het gemeente
bestuur een aantal besluiten genomen
om dit verkeer op het voormalige
eiland te beteugelen. Zo is in de be
bouwde kommen van Marken niet al
leen het motorisch verkeer maar ook
het fietsen verboden. Een uitzondering
is gemaakt voor tractoren opdat de
Marker boeren hun bedrijf kunnen blij
ven uitoefenen.
De Markers kunnen ontheffing krij
gen van de verbodsbepalingen voor zo
ver hun vervoermiddel geen auto is.
Zij mogen verder alleen in hun woon
plaats rijden als ze naar hun werk
gaan. Het „shoxorijden" in de bebouw
de kom zal intrekking van de onthef
fing tot gevolg hebben. Ten behoeve
van de' Markers die nu een auto hebben
aangeschaft zal een aantal boxen wor
den gebouwd op het parkeerterrein bij
de nieuwe dijk naar het vasteland.
Advertentie
««wV-
OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE
Vindt U het prettig als de babysitter
U lof toezwaait, bij anderen? En
gx'aag nog eens terugkomt?
Doe dan dit. Laat de babysitter wat
eerder komen, dan kunt TJ rustig
tonen waar de peutex-s liggen,
vertellen op welke guitenstreken de
babysitter verdacht moet zijn,
wijzen waar de lichtschakelaars
zitten, enzovoorts. En, al betaalt U
er voor, de babysitter heeft een zó
verantwoordelij ke taak dat enige
„sociale voorzieningen" echt wel
op hxxn plaats zijn! Thee of koffie,
wat koekjes, wat gezellige
tijdschriften en natuurlijk legt
U heel veel eer in met Gladstone
sigaretten.
Want Gladstone is - mèt of zónder
Silk Filter - een milde sigaret die
iedereen voldoening schenkt.
KING SIZE
VOORNAAM EN AANGENAAM
20 STUKS F
Moet men het stuurwiel hanteren met de blote of met de geschoeide hand?
Over deze vraag zullen de geleerden, laat staan de gewone man, het wel nooit
eens worden. We laten dus beide partijen maar aan het woord om hun standpunt
uiteen te zetten. Dit zeggen de handschoen-voorstanders: Goede handschoenen
houden de vingers 's winters lekker warm en nemen 's zomers de vochtigheid
der handen op. Men x-ijdt veiliger, doordat de handen niet van het stuurwiel
glijden bij transpiratievorming. Een zachtere druk op het stuurwiel is voldoende
en dientengevolge treedt minder vermoeidheid op bij langdurige ritten. Men
behoedt de handen voor verwonding en voorkomt eeltvorming. Vele mensen met
een gevoelige huid en sterke transpiratie krijgen door de directe aanraking met
sommige kunststoffen huiduitslag. De directe aanraking met het stuurwiel be
vordert de transpiratievorming en vex-mindert de stuurzekerheid. Handschoenen
behoeden uw handen voor vuil worden en zijn 'derhalve onontbeerlijk wanneer
men veel bezoeken moet afleggen en niet in de gelegenheid is om telkens de
handen te wassen. Op hygiënische gronden, in het bijzonder wanneer men in auto's
rijdt, die door meer personen worden gereden (huurauto's), is het rijden met
handschoenen aanbevelingswaardiger. Geen coureur rijdt zonder handschoenen.
Maar dit hebben de tegenstanders op handbekleedsels aan te merken: Aan
zienlijk betere fijngevoeligheid zonder handschoenen bij de bediening van het
stuurwiel. Handschoenen werken bij de bediening van hefbomen en knoppen (ook
die van de radio) storend. Met de handschoenen kan men gemakkelijk aan iets
blijven haken en de overstekènde flappen zijn vaak hinderlijk. Handschoenen
zijn slechts aanvaardbaar om koude te weren, en dus in de zomer te warm. In
verband met vuil worden, zou men steeds een reserve-paar bij de hand moeten
hebben. Zonder handschoenen een betere huiduitwaseming. Natuurlijke vochtig
heid van de huid (niet de transpiratie) geeft een vastere grip op de volant. Bijna
alle auto's hebben verwarming, daarom zijn handschoenen dus ook in de winter
overbodig. Zonder handschoenen snellere reactie en daardoor minder kans op
ongelukken. Autorijden is een gevoelszaak. daarom moet elke beperking van dit
gevoel vermeden worden. Roken met handschoenen aan is gevaarlijker, omdat
men de brandende sigarettenpeuk moeilijker kan hanteren. Het aan- en uittrekken
van handschoenen tijdens de rit levert grote risico's op.
De twee kampen zijn dus wél vex^ieeld. Zoekt u het dus zelf maar uit, of u ge-
of ongeschoeid de volant wilt hanteren.
Er zijn geen twee mensen gelijk. Dat merkt u ook als iemand naast de be
stuurderszetel heeft plaats genomen. Maar ondanks de nuanceringen kunnen de
bijrijders toch in bepaalde groepen worden gerangschikt. Enkele van deze soorten
zullen we psychologisch onder het mes nemen.
De collega: Deze is zelf in het bezit van een rijbewijs en daardoor de slechtste
bijrijder. Voortdurend drukt zijn voet op een denkbeeldige rem. Men ziet, dat de
rit voor hem een kwelling is.
De slaapkop: Nauwelijks hoort deze het monotone gezoem van de motor, of hij
ligt al in Morpheus armen. Hij is de op één na slechtste bijrijder, want slapen
werkt, zoals men weet, aanstekelijk.
De echtgenote: Dat is de op twee na slechtste passagiere. Ze is doorlopend bezig
haar gade door het verkeer te loodsen, zoals ze zich haar hele leven beijvert om
hem ook op het glibberige levenspad de goede Éoers te doen houden.
De deskundige: Deze weet bepaald alles beter. Hij weet precies wanneer u
moet inhalen en wanneer niet, en als er iets mis gaat, heeft hij het u het drie uur
tevoren al precies voorspeld.
De naïeve: Voor hem is er maar één auto op de hele wereld die, waarin hij
op dat moment zit. Naar deze auto heeft zich alles te richten. Deze heeft altijd
voorrang. Zijn geliefkoosde bezigheid is zich in de bochten aan de schakelhefboom
of de deurkruk vast te grijpen.
De vriendelijke raadgever: Diens mond staat geen ogenblik stil. Hij bepaalt op
een amercharmantste, maar geen tegenspraak duldende toon, wanneer men
schakelen of stilstaan, optrekken of remmen moet. Zonder hem zou het nimmer
goed gaan!
De weetgrage: Deze informeert het honderd uit. Waarom is er op het instru
mentenpaneel wel een rood, maar geen groen licht? Waarom is er een claxon en
geen bel? Waarom heet een versnellingsbak nu versnellingsbak? Kan men door
al dat gas geven niet bedwelmd worden
De bangerd: De meesten behoren geenszins uitsluitend tot het vrouwelijk ge
slacht. Stoot elke drie minuten een angstkreet uit en vindt 50 kilometer per uur
al een ..razende" snelheid.
De snelheidsmaniak: Hoe men ook rijdt hem gaat het altijd te langzaam. Ook
in de stad. In zijn ogen is elke wagen een verkapte race-auto en iedere bestuurder
een ondeskundige beginneling. Als hij aan het stuur zat, danJa, maar dan
zou hij e,erst een rijbewijs moeten halen!
De onweerstaanbare: Zij neemt terstond bezit van alles wat in de auto is de
bestuurder incluis. Ze onderhoudt zich met hem op een hoogst intensieve manier
en op een wijze, alsof ze on een eenzame tuinbank zat. Is daardoor niet de slecht
ste. maar wel het gevaarlijkste bijrijders-type.
De beste: Praat, wanneer men behoefte aan een praatje heeft, en zwijgt, wan
neer men er liever het zwijgen toe doet. Overlegt wanneer hij iets zegt en onder
zoekt of de bestuurder een goede wenk of een vriendelijk woord nodig heeft.
Kortom, hij is de beste, maar de zeldzaamste bijrijder!
Een Zwitserse hoogleraar, professor Grandjean uit Ziirich, heeft uitgeknobbeld
hoe men het best lange ritten kan maken zonder vermoeid te worden. Bij trajecten
van minder dan drie uur, zo zegt deze hooggeleerd,e, zijn rustperiodes niet nood
zakelijk. Bij afstanden van drie tot vijf uur moet men echter elk uur vijf minuten
pauzeren, na het. tweede en vierde uur gepaard gaande met het nuttigen van een
kopje thee of koffie. Bij ritten die meer dan vijf uur duren eveneens vijf minuten
rust per uur. Doch na twee uur is het beter de pauze wat te verlengen onder het
genot van koffie of thee. Na vier uur moet men zich ten minste dertig minuten
rust gunnen. Bij automobilisten, die meer dan zes uur aan het stuur zitten, treden
de eerste vermoeidheidsverschijnselen meestal na ongeveer zes uur op. Houdt
men zich aan bovenstaande rustindeling dan kan men de rijtijd zonder wezenlijke
verhoging van de ongeluksfactor tot acht uur uitbreiden. Aldus de Zwitserse
professor.
Neen. dat heeft héx'is niet meer „alle tijd!!! Weet u nog, hoe vast uw besluit
was, om „de andere morgen dirèct" een mistlamp aan te schaffen, toen u op die
nare avond zo vreselijk met mist te kampen hebt gehad?!
Maar jade volgende morgen scheen de zon zo vriendelijk dat u die hele
mistlamp vergat. En van de ene dag ging dat zo in de andere, telkens was er
trouwens weer wat anders, ook aanmaningen van de belasting. In elk geval
hebt u die mistlamp nog steeds niet.
En als de radio nu op een wie weet helaas hóé nabije! avond zegt: „een
waarschuwing voor het verkeer...." en als dan de mistbanken uit de wei
landen over de wegen komen, dan neemt u zich natuurlijk wederom direct voor
om „de andere morgen" die mistlamp te kopen.
De lichtstralen van een goede mistlamp worden als met een scheermes af
gesneden. Geen verstrooide stralen, die naar boven uitwijken en door reflectie
op de watex-druppeltjes. waaruit de mist bestaat, extra verblinding teweegbrengen.
Soms helpt ook het met een stukje kleefpleister afplakken van het bovenste deel
van het glas der koplampen, dan verblinden de ,.DTM"-bundels minder. VERGEET
OVERIGENS NOOIT, dat ook de beste mistlamp een hulpmiddel blijft, dat door
rijden mogelijk maakt, als anderen moeten stoppenMaar wordt de mist al te
hevig, dan kunnen ook de beste mistlampen falen. Wordt het écht potdicht op
de weg, dan is verder rijden in de meeste gevallen levensgevaarlijk!
