I.D.A. is Marshallplan voor achtergebleven gebieden Russisch „ruimtestation" begint aan grote lus rond de maan HET WEER Zinkers zakten in Spaarne Nieuwe loonregeling rubberindustrie UW PORTRET Plezier en ontzetting op hoog niveau Woensdag moet het de keerzijde van de maan op 10.000 km. passeren Eerste 400.000 km. van de route zou al vaststaan èee MORRIS before tjou êuij! Schraal weer In de krant van heden: Atelier Nell Herbert Dr. Paul Zondier, Ziirich: Het woord is aan ESPERANTO- CURSUS Minister Zijlstra terug uit Amerika 74e JAARGANG No 74 MAANDAG 5 OKTOBER 1959 304e JAARGANG No 226 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 T T 1 I A 1 1 1 üitSave Grafische Bedrijven Damiate N'V' 16 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. I—S I 1 3 jOT fH" i^\ I PT Pl Verschijnt dagelijks beh. op zon-en feestdagen. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I II IMF I II I J li II L J I 1 J li Abonnement p. week 59 et., p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N Soendaplein, Tel. 57755 A A A P-P- f MS. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107, t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt ^";:"°;:e;,dewi^ OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL 13439 LEIDSCSTRAAT (BI) KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL .223596 Verwachting tot morgenavond: Overwegend zonnig maar vrij koud weer. Matige tot krachtige oostelijke wind. Volledige weerrappoxien op pagina twee. (Van onze Amsterdamse redacteur) „Wat het Marshallplan voor Europa is geweest zal de International Development Association (IDA), welke instelling op de jaarvergadering van de in de internationale monetaire wereld samenwerkende landen is geboren, zijn voor de achtergebleven gebieden. De IDA heeft als doel leningen en giften te verstrekken op gemakkelijke voorwaarden als een aanvulling op hetgeen reeds door de Wereldbank wordt gedaan". Dit verklaarde de minister van Financiën, prof. dr. J. Zylstra, gistermiddag op Schiphol, samen met de directeur van de Nederlandse Bank, dr. M. W. Holtrop, terugkerend van deze in Amerika gehouden jaarvergadering. In de Amerikaanse pers is over de IDA ondermeer gezegd, dat Nieuw-Guinea voordelen zou kunnen hebben van dit nieuwe fonds. „Ik heb mij daar niet over uitgelaten", zei minister Zijlstra. „Wel is door diverse landen, zoals Engeland, Frankrijk en België, naar voren ge bracht, dat ook de gebieden, die ju ridisch nog geheel afhankelijk zijn van 't moederland, van het fonds moeten kun nen profiteren. Maar persoonlijk zie ik daar nog wel wat moeilijke kantjes aan. Ik heb echter tijdens de vergadering wel duidelijk laten blijken, dat de Nederland se regering bij haar principiële bereid verklaring tot oprichting van het fonds de voorwaarde stelt, dat de goede verhou ding tussen debiteuren en krediteuren niet zal worden geschaad. Op de vraag of de minister hierbij op Indonesië had gedoeld, antwoordde hij: ,Ja, ongetwijfeld". doel ingestelde internationale organisatie, de IDA. Maar de particuliere hulp zou die van de regeringen moeten aanvullen. pag. WeerrappoHen 1, 2 Economisch nieuws2 Toch is het zo 2 Op de Praatstoel 3 Engelse verkiezingen 3 Feuilleton 4 Radio en Televisie 4 Agenda 4 Uit stad en omgeving5, 7 Beurs 7 Boeren helpen Drente9 Woningbouw 9 Gcsprekscentrum 10 jaar 9 Sport 11, 12, 13 DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN PAGINA'S'. De besprekingen over de toepassing van de gedifferentieerde loonpolitiek in de rubberindustrie, die gehouden zijn tus sen de sociale commissie van de Neder landse vereniging van rubberfabrikanten enerzijds en vertegenwoordigers van de erkende vakbonden anderzijds hebben tot volledige overeenstemming tussen beide partijen geleid, aldus wordt ons door de n.v. Rubberfabriek Vredestein te Loos duinen, medegedeeld. Overeengekomen werd om de huurcom- pensatie 1957 te verwerken in een toeslag op de uurlonen van 6 cent voor iedere werknemer, die weekloon geniet, terwijl daarnaast het basis-uurloon van dezelfde categorie werknemers met 8 cent zal wor den verhoogd, hetgeen neerkomt op een verhoging van gemiddeld 6 percent ver geleken bij de thans geldende basisuur lonen. Op deze regeling moet nog de goedkeuring van het College van Rijksbe middelaars worden verkregen. Tevens is overeenstemming bereikt in die zin, dat de nieuwe C.A.O. de oude overeenkomst liep 31 juli af indien het college de voorstellen aanvaardt, geacht zal worden te zijn ingegaan op 1 september jongst leden, en dat zij zullen lopen tot en met 31 december 1960. Advertentie SPECIAALZAAK geeft jeugdige veerkracht JAC. VAN MARIS Barrevoetestraat 19 - Telefoon 15051 Advertentie voortreffelijk gemaakt bij Lange Vecrstraat 13 - Haarlem - Tel. 11178 Speciaal adres voor reproducties van oude foto's. Advertentie en al zoudt U het dubbele willen betalen, zelfs dan is de kwaliteit van HAMOL niet te verbeteren Wilt U meer weten van de wonder lijk weldadige Zwitserse HAMOL schoonheldserie, kijk dè,n in het oktober-nummer van HET BESTE uit Reader's Digest. Minister-president De Quay had zondagmiddag alle reden om vergenoegd te zijn in het Feijenoord-stadion. Verpletterden zijn mannen niet de Belgen met liefst 911 Ontzetting stond te lezen op het gelaat van de Belgische ambassadeur in ons land, baron Van der Straten Waillet. Met diplomatieke stappen kwam hij geen goal verder. De Rode Duivels lieten het afweten. Het Nederlandse elftal heerste als de griep. Inayat Khan: Alle bomen van het paradijs zijn ge veld met dezelfde bijl: het berekenende verstand. Advertentie DEN HAAG (ANP). Precies drie weken na het geslaagde schot op de maan heeft de Sovjet-Unie opnieuw een raket in de richting van de maan gestuurd, die de prestaties van de vorige maanraketten moet overtreffen en waarnemingen aan de achterkant van de maan moet doen. Zondagochtend vroeg meldde het Russische persbureau Tass de geslaagde lancering van een meertrappige raket, waaruit zich enkele uren later een onbemande waarnemingskoepel van 278,5 kg losmaakte, die de steeds van de aarde afgekeerde kant van de maan zal moeten fotograferen en waardevolle ge gevens zal kunnen verstrekken voor toekomstige bemande ruimtevluchten en de terugkeer van een raket naar de aarde. De „Boemerang" waarnemings koepel moet een achtvormige lus beschrijven, eerst tenminste eenmaal om de maan en later terug om de aarde. Op de kleinste afstand van de maan (10.000 km) zal het station korte tijd gegevens over de maanatmosfeer en andere metingen kunnen seinen en de telefoto's doorgeven. Volgens radio- Moskou is het station goed in zijn baan gekomen en werkt het instrumen tarium met zijn zonnebatterijen, zend. en meetapparatuur uitstekend. Tot de oprichting van de IDA is besloten op drong van een Amerikaanse resolutie. Dat dit consequenties voor Nederland in houdt, is zeker. Prof. Zijlstra zei hier over: „Voor ons land brengt het 't be zwaar mee, dat men de fondsvorming wil volgens de sleutel, die thans geldt voor de Wereldbank. Die bedraagt 2.88 percent van het nationale inkomen, wat voor Ne derland zou betekenen, dat het straks hon derd miljoen gulden moet fourneren in de tijd van vijf jaar. Deze last is volgens mij veel te zwaar. Ik vind het wel aanvaard baar te werken volgens de sleutel, die voor de instandhouding van de Verenigde Na ties geldt, namelijk één percent". Op de jaarvergadering is als streefdatum voor de inwerkingtreding van de International Development Association genoemd medio 1960. „Ik geloof, dat dit wel wat optimis tisch is", meende minister Zijlstra. „U moet bedenken dat er een parlementaire rectificatieprocedure in niet minder dan 70 landen moet plaats hebben en zoiets heeft nogal wat voeten in de aarde". Verklaring van Erhard SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN de signalen, die deden denken aan auto claxons. „Deze signalen worden ontvan gen van het automatisch interplanetair station, dat reeds in zijn baan gekomen is, en zich reeds heeft losgemaakt van de laatste trap van de raket", deelde de om roeper toen mede. Hij meldde, dat het ruimtestation op dat tijdstip 108.000 km van de aarde was, in een positie boven de Indische oceaan, lengte 80 graden oost bij vijf graden zuiderbreedte. (Reuter) Een uiteinde van de lus, die het station moet beschrijven zal volgens Tass „in het gebied van de aarde" liggen. Besturing? Het station bevat twee radiozenders, die respectievelijk op 39,986 en op 183,6 mega cycles uitzenden. Het gebruik van deze laatste golflengte deed Britse deskundigen vermoeden dat de Russen het ruimtestation besturen. Russische deskundigen verklaarden zon dag, dat de route, die het station volgt van de aarde tot een hoogte van 400.000 km vaststaat. De wetenschappelijke commentator van radio-Moskou zei, dat men door de vlucht van het station rond de maan, in staat zal zijn om de maan van veel geringere af stand dan tot nu toe te bestuderen. De maan komt, om het zo maar eens uit te drukken 38 maal dichter bij de aarde. Veer tig percent van het maangebied, dat tot nu toe nog nooit aanschouwd is, zal nu onder zocht kunnen worden, aldus de commen tator. MANCHESTER, (UPI) De staf van het observatorium van Jodrell Bank heeft zon dagmiddag uit Moskou een telegram ont vangen, waarin een zuivere positiemelding van de derde Russische maanraket gegeven werd. Met behulp hiervan heeft men de radio-telescoop ingesteld. Precies in de po sitie, welke de Russen hadden aangeduid werd de maanraket waargenomen en ving men de seinen ervan op. De maanraket be schikt, naar de Britse geleerden menen, over „geheugencellen", waar de door het instrumentarium verzamelde gegevens „op geslagen" worden tot aan het moment van de radiouitzending. (UPI). Dr. Alan T. Waterman, hoofd van de nationale stichting voor wetenschap, achtte 't „zeer veelbetekenend" dat de Rus sische geleerden blijkbaar nauwkeurig kon den zijn wat betreft de voorspelling van de baan van het ruimtevoertuig. „Het ver baast mij dat zij de afstand kunnen noe men, waarop de waamemingskoepel rond de maan zal gaan, anderhalve dag voor dit zal gebeuren. Waar zij over praten is een zeer moeilijk experiment. De raket moet met precies de goede snelheid reizen, op dat de zwaartekracht van de maan haar kan opvangen, maar ook weer niet zal vast houden. Het is een veel interessanter ex periment dan de door hen geleverde pres tatie van het raken van de maan". Overigens menen de Amerikaanse ge leerden, dat de Russen er zelf nog niet al te zeker van zijn, wat er met hun maan raket zal kunnen gebeuren. MOSKOU (UPI) Het Russische „ruimtestation" was om tien uur vanoch tend 248.000 km van de aarde verwijderd. Daarmee had het bijna een derde van de afstand tussen maan en aarde afgelegd. De snelheid van de derde maanraket, zo deelde 't persagentschap mede, is minder dan die van zijn beide voorgangers. Ons plan om onze lezers gelegenheid te geven, Esperanto te leren uit de krant, heeft zodanige weerklank gevon den dat wy reeds ver over de duizend deelnemers hebben kunnen noteren. Aangezien ook vandaag nog talryke aanmeldingen zijn binnengekomen en ons in de loop van de dag meermalen telefonisch om inlichtingen werd ver zocht, menen wij er goed aan te doen de inschrijving nog met enkele dagen te verlengen en hieronder op beknopte wijze nog eens de bijzonderheden te geven. In nauwe samenwerking met de plaatselijke Esperantistenorganisatie zullen wij op een vaste dag in de week, te beginnen half oktober, een les in Es peranto publiceren, die door de cursis ten thuis kan worden uitgewerkt, waar na gelegenheid bestaat het huiswerk ter correctie op te zenden. De inzender ont vangt zijn werk tijdig terug voor de volgende les verschijnt. De kosten voor deelname beperken zich tot tweemaal een postzegel van 12 cent per les. Verder wordt deelnemers dringend aangeraden, zich te voorzien van een Esperanto-woordenboekje S, 0,60, dat op aanvraag zal worden toe gezonden. Wie zich nog niet heeft opgegeven, wordt verzocht dit vandaag of morgen te doen door middel van een briefkaart, vermeldende naam en adres, alsmede de mededeling of men een woordenboekje wenst te ontvangen. De briefkaart moet zijn voorzien van een duidelijke vermel ding „Esperanto-cursus" in de linker bovenhoek, en uiterlijk woensdagoch tend 10 uur in ons bezit zyn. REDACTIE raket niet alleen in de gunstige begindagen van oktober viel een tijdstip, waarop de maan het dichtst bij de aarde is maar ook tijdens Kroesjtsjevs bezoek aan Pe king, mogelijk als tegenhanger voor het geslaagde maanschot van 13 september aan de vooravond van Kroesjtsjevs Ame rikaanse reis. Daarvóór had Rusland al in januari een raket naar de maan gezonden, die evenwel de maan passeerde en in een baan om de zon kwam. Een Amerikaanse Atlas-Able raket voor hetzelfde doel als deze Russische maanraket ontplofte op 24 september voortijdig op de startbasis. Premier Tsjoe En Lai van communis tisch China en andere Chinese leiders zet ten een enthousiast applaus in toen het nieuws van de Russische raket naar de maan zondag op een vergadering van het Russisch-Chinese genootschap in Peking bekend werd gemaakt. In Japan menen wetenschappelijke waarnemers, dat de Verenigde Staten in dc raketten-concurrentiestrijd thans zo'n achterstand op de Sovjet-Unie hebben, dat de hoop het te kunnen blijven opnemen steeds geringer wordt. Drie dagen MOSKOU (Reuter) Het Russische ruimtestation heeft naar de Russische pro fessor Sedov verwacht drie volle dagen nodig om de omgeving van de maan te bereiken en nog een langere tijd om weer in de buurt van de aarde te komen, waar het waarschijnlijk een satelliet van de aarde zal worden, op een grotere hoogte dan de Spoetnik III. Dit betekent, dat het station woensdag morgen vroeg het dichtst bij de maan zal zijn. Volgens de laatste berichten volgt 't station de vastgestelde route en functio neren zijn apparaten uitstekend. Sedov zei ook dat men de raket, om haar om de maan te doen zwenken 'n kleinere begin- snelheid heeft moeten geven, dan die van de vorige maanraket. (UPI) Om elf uur zondagmorgen kwam radio-Moskou met de mededeling: „Atten tie, attentie beste kameraden, luister thans naar de signalen, die ontvangen worden uit de kosmos, van de vandaag gelanceerde derde kosmische raket". En toen de omroeper zweeg hoorde men De Westduitse minister van Economi sche Zaken, Ludwig Erhard, heeft zater dag bij zijn aankomst uit de V.S. in Frank fort gezegd dat Europa zijn hulp aan de minder ontwikkelde landen moet uitbrei den en dat deze hulp de grote taak is van de twintigste eeuw. De minister, die in Washington de jaar vergadering van de Wereldbank heeft bij gewoond, zei dat de Verenigde Staten, wier handelsbalans een tekort vertoont, een verzwakking wensen van de discriminatie waarop hun uitvoer sedert de inwerking treding van de Europese gemeenschappe lijke markt gestuit zou zijn. De gemeen schappelijke markt zou dus naar de me ning van de minister in 1960 tot taak moe ten hebben, regelingen te zoeken met de andere volken. Terugkomend op de hulp aan minder ontwikkelde landen, legde Erhard er de nadruk op, dat het moeilijk is de verschil lende hulpprogramma's te coördineren. De coördinatie zou evenwel in de toekomst bevorderd kunnen worden door de tot dit AAN DE ZONNEKADE in het rustige Haarlem-Zuid heerste zondag in alle vroegte reeds grote bedrijvigheid. De mannen van het Haarlemse gemeentelijke waterbedrijf begonnen toen aan een spec taculair karwei: het op hun plaatsen leg gen van de twee zinkers voor de water voorziening van Schalkwijk op de bodem van het hier 87 meter brede Spaarne. Za terdagmiddag werden de reusachtige „lint wormen" (diameter veertig centimeter) alvast in het water gelegd. En zondag nog voor het ochtendgloren kwamen vier drij vende bokken in actie om het eerste van de beide elf ton wegende stalen gevaar ten boven de gebaggerde sleuven tussen de Spaarneoevers te manoeuvreren. Bewo ners van de Zonnekade die toch niet meer konden slapen, waren de eerste toeschou wers en allengs werd het drukker van kij kers langs de waterkant, ook aan de over zijde van het Spaarne. Omstreeks negen uur lieten de bokken de eerste zinker on der het wateroppervlak verdwijnen en om kwart voor twaalf lag de tweede er naast. In de houten kuipen op beide oevers kon den de mannen van het waterbedrijf begin nen met het „stellen". Klokslag twaalf uur liet de Haarlemse kikvorsman Jan Vos zich naar de Spaarnebodem zakken om de ligging van de beide zinkers na te trekken. Het leggen van de zinkers is zonder moeilijkheden en vlugger dan men heeft berekend verlopen. Een gunstige omstan digheid in verband met de opwaartse druk was dat de hoeveelheid water die zich in de zinkers bevond, hetzelfde ge wicht (elf ton) had als de zinkers zelf. In de middaguren arriveerden vier andere drijvende bokken met elk ongeveer hon derd kubieke meter zand, waarmee alvast in het midden van het Spaarne de zinkers over een lengte van zevenentwintig me ter werden vast gelegd. Het storten van deze eerste portie zand nam enkele uren in beslag. Om zeven uur des avonds kon de scheepvaart worden hervat. Het is de bedoeling de zinkers voorlopig aan te slui ten op de bestaande leidingen. De commentator van radio-Moskou noemde het een voorbereiding voor een vaste satelliet-om-de-maan, die langere tyd gegevens over de maan zal kunnen zenden. De Russische astronoom prof. Dobronrawov zei zondag, dat het na ander halve dag duidelyk zal zijn, welke baan deze maanverspieder tenslotte zal volgen, maar dat het toestel tenminste zolang zal leven als Spoetnik III die sinds 15 mei 1958 om de aarde cirkelt. De derde maan raket, die door het laatste deel van de aan- dryfraket gevolgd wordt, heeft twee van de aarde af regelbare zenders aan boord, welke ongeveer drie uur per dag gegevens kunnen uitzenden. Waarnemers wijzen erop, dat de lan- sering van de jongste Russische maan-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1