Stammenoorlog in Kongo
woedt nog voort
FABLO
american
white \m/
shirts
13.90
Radiotelescoop zou eigenlijk
3 km. doorsnee moeten hebben
OP EN OM HET BINNENHOF
Opgepast voor absolutisme
Loeloea's brandschatten de Baloea's
Nazi-misdaden zullen na
1965 verjaard zijn
Aangezien dat onmogelijk is zoekt men
het in een complex van kleine
telescoopjes
1/
Twee doden in het verkeer
Bewaking in grensgebieden
van Rusland verscherpt
Beroep ten behoeve van
Podola geweigerd
Gratie wordt desondanks
niet uitgesloten geacht
Jonge forens
Russische voorsprong met
ruimtevaartvviskunde
Dwingelo deed vondst van
internationale allure
PROF. OORT OVER BENELUX-PROJECT
Communistisch dagblad in
Indonesië verboden
VRIJDAG 16 OKTOBER 1959
LEOPOLDSTAD (Belga-UPI) De po
litie in Leopoldstad heeft meegedeeld dat
in de omgeving van Loeloeaburg, waar
twee stammen slaags zijn, tot dusver
twintig doden zijn geteld, meest Baloe-
ba's. Men vreest dat aanzienlijk meer
inboorlingen de dood hebben gevonden,
en nog zullen vinden, in de stamoorlog
tussen de Loeloea's en de Baloea's.
Rondom Loeloeaburg heeft de politie
een strengebewaakte afzetting gelegd. Al
leen Europeanen, die afkomstig zijn uit
het omliggend gebied, krijgen toegang tot
de stad. Inboorlingen wordt de toegang
geweigerd. De politie heeft machinege
weren in stelling gebracht.
Buiten de stad heerst de terreur van de
woedende stammen. Talrijke dorpjes en
gehuchten zijn geplunderd, honderden
hutten zijn platgebrand. Men kan de rook
in Loeloeaburg zien.
De politie heeft samenscholingen van
meer dan vijf personen verboden en on
derzoekt alle inboorlingen. Wie wapens bij
zich draagt of geen geldige identiteitspa
pieren heeft wordt gearresteerd. Tot dus
ver zijn op deze wijze tweehonderd in
boorlingen in hechtenis genomen, de mees
ten wegens het ongeoorloofd bezit van
wapens.
De Europese woonwijk van Loeloea
burg, waar ongeveer tweeduizend men
sen wonen, is nog door een aparte afzet
ting van de eigenlijke stad gescheiden.
De Baloeba's worden in de dorpen aan
gevallen door Loeloea-krijgslieden, bewa
pend met lansen, vuursteengeweren en
giftige pijlen en beschilderd met strijd-
kleuren. Kongolese detachementen trof
fen slachtoffers aan van wie de handen
waren afgesneden De aanvallers nemen
de vrouwen en kinderen die niet konden
vluchten, mee. Het leger is tussenbeide
gekomen, aanvankelijk met traangas-
bommen, maar vervolgens werd op de
aanvallers geschoten. Men schat het aan
tal verkoolde of geheel vernielde hutten
of woningen sedert het uitbreken van de
incidenten op meer dan duizend.
Het bestuur verzamelt de Baloebabe-
volking om ze onder bescherming van het
leger te stellen. In Europese kringen acht
men het noodzakelijk dat Belgische troe
pen uit Kamina worden gezonden om de
grote ongerustheid in dit gebied weg te
nemen. Er is een avondklok ingesteld.
Alle openbare instellingen zijn gesloten.
In het ziekenhuis van Loeloeaburg ver
blijven tientallen gewonden van wie en
kele er ernstig aan toe zijn.
De aanvallers geven blijk van bijzonde
re wreedheid. Ook aarzelen zij niet mi
litairen aan te vallen.
Stamhoofd bemiddelt
Het hoofd van de Loeloea, Kalamba,
begaf zich woensdag naar het onrustige
gebied in de omgeving van Loeloeaburg
dat door Loeloea's bezet is. Onderweg
werd hij door vluchtende Baloeba's her
kend. Zij vielen hem aan waarbij een van
zijn armen door een slag met een knup
pel brak. Hij kon echter terugkeren naar
Loeloeaburg. Donderdagmiddag richtte
hij een radio-oproep tot de bevolking
waarin hij de aanvallers verzocht de
vijandelijkheden te staken en naar hun
woningen terug te keren. Later vertrok
hij met enkele belangrijke figuren van de
Loeloeastam naar het onrustige gebied.
Solide democratie
Intussen heeft de minister van Kongo
dr. De Schrijver voor de verenigde com
missies van de Tweede Kamer en de Se
naat in Brussel belangrijke verklaringen
afgelegd over de toekomstige ontwikke-
in Kongo. Hij zei namelijk, dat Kongo
over een jaar, dit wil zeggen in oktober
1960, een presidentiële regering zal heb
ben, die in binnenlandse kwesties zal be-
Op een wegkruising te Stoppeldijkvier
is de 56-jarige mevrouw CrombeenHoef-
eijzers omgekomen toen zij op haar brom
fiets de hoofdverkeersweg Terneuzen
Hulst overstak zonder op het verkeer te
letten. Zij werd aangereden door een per
sonenauto, bestuurd door de heer V. uit
Hulst.
Op het betongedeelte van de Amers-
foortseweg te Apeldoorn is een personen
auto. bestuurd door de 54-jarige mevrouw
A. Bennink uit Enschede, nadat zij een
vrachtwagen had ingehaald over de kop
geslagen, enkele malen gekanteld en in 'n
droge sloot terecht gekomen. Mevrouw
Bennink werd naar buiten geslingerd en
kwam onder de auto terecht. Zij was vrij
wel op slag dood. Haar echtgenoot, de 54-
iarige heer D. Bennink, die naast haar zat,
kreeg een hersenschudding en moest naar
het Julianaziekenhuis te Apeldoorn wor
den vervoerd. De auto werd zwaar be
schadigd.
~)it is een van de wonderlijke hoeden
it de collectie van Fanny Whitney te
°arys die hoedjes van draad, bont,
fluweel, zyde en veren toont op de
tentoonstelling „Lineaire verwarring"
in het Amerikaanse culturele centrum.
Fanny Whitney zegt bij haar ont
werpen te zijn geïnspireerd door mo
derne beeldhouwwerken.
slissen en die verantwoording verschuldigd
zal zijn aan een Tweede Kamer en een
Senaat te Leopoldstad. In de Senaat zul
len de zes Kongoleze provincies ieder
evenveel vertegenwoordigers hebben. De
presidentiële regering zal niet meteen
door een motie van wantrouwen van het
parlement kunnen worden afgekeurd en
omvergeworpen. Wij willen in Kongo een
solide democratie vestigen, aldus dr. De
Schrijver.
De instelling van de Kamer en de Senaat
zal in april of in mei 1960 worden bespro
ken met de tegen die tijd gekozen leden
van de Kongoleze provinciale Staten. Met
dit democratische bestel voor Kongo wil
de Belgische regering klaarblijkelijk het
bewijs leveren dat zij verder een progres
sieve politiek in Kongo wil voeren. Minis
ter De Schrijver verklaarde nog, dat het
de Afrikanen vrij zal staan dit presiden
tiële regime later te wijzigen. In het on
afhankelijk geworden Soedan werd de de
mocratische regering spoedig omver ge
worpen en vervangen door een militaire
dictatuur. Men wil Kongo een dergelijk
avontuur besparen. De minister van Kon
go zal zijn plannen vanavond in een radio
reden te Brussel en Leopoldstad nader
toelichten.
MOSKOU (Reuter) De Sovjet-Unie
heeft de bewaking in drie van haar Isla
mitische grensrepublieken Kazakh
stan, Azerbeidsjan en Turkmenië ver
sterkt door de benoeming van nieuwe vei
ligheidschefs. Deze benoemingen werden
bekendgemaakt in de Kazakhstan Pravda.
Een functie van de veiligheidstroepen in
deze gebieden is behalve het handha
ven van de grensbewaking een eind
te maken aan illegale grensoverschrij
ding door zwarte handelaars.
De drie republieken grenzen aan China,
Afghanistan en Perzië.
HAMBURG (UPI) In Hamburg heb
ben alle ministers van Justitie van de
Westduitse deelstaten en andere rechts
kundigen een tweedaagse conferentie ge
houden. Ze zijn tot de slotsom gekomen
dat moord, gepleegd tijdens het nazi
regime na 1965 niet meer gestraft kan wor
den. Misdrijven van mindere omvang dan
moord zullen na volgend jaar al niet meer
worden vervolgd. Zij achten dit een uit
vloeisel van de Duitse rechtsregels zoals
die op het ogenblik zijn. Alleen die geval
len, waarin al een formele beschuldiging
is gesteld vóór de verjaringsdatum, zullen
na die tijd nog kunnen worden afgehan
deld.
(Van onze correspondent in Londen)
Oorspronkelijk zou de dertigjarige Gün-
ter Podola, de Duitse fotograaf, die begin
van dit jaar uit Canada was gezet en die
na zijn aanhouding in Londen, waar hij
een vrouw had bedreigd, een rechercheur
van Scotland Yard doodschoot en tot de
strop was veroordeeld, vandaag zij nge-
hangen. Er waren voor de verdediging
geen juridische gronden aanwezig om te
gen dit vonnis in beroep te gaan, doch de
minister van Binnenlandse Zaken Butler,
gaf hier opdracht toe krachtens de be
voegdheid welke hij in een uitzonderlijk
geval als dit bezit. Hij en de advocaat-ge
neraal wilden uitgemaakt zien of er geen
juridische fout was begaan bij het voor-
proces, dat ten doel had vast te stellen of
de aan geheugenstoornis lijdende Podola
al of niet in staat was het eigenlijke straf
proces te ondergaan.
Dat geheugenverlies van een verdachte
een reden kon zijn voor tijdelijke onge
schiktheid om zich te verdedigen was iets
nieus in de Britse rechtspraak. Het eerste
proces duurde negen dagen, waarna de ju
ry tot de slotsom dwam dat Podola wel de
gelijk kon terechtstaan. Hij werd daarna
ter dood veroordeeld zonder dat hij over
de feiten waar het op aan kwam kon wor
den gehoord. Hij zei zich niets meer te
kunnen herinneren van hetgeen zich had
afgespeeld. De verdediging kon haar taak
niet vervullen, omdat zij niet te weten kon
komen of Podola toen hij schoot misschien
door de politie was geprovoceerd.
De beide kwesties welke nader in hoger
eberoep zonder Podola's aanwezigheid-
werden onderzocht in de afgelopen twee
dagen, waren of de bewijslasten of Podola
tijdelijk ongeschikt was om een proces te
ondergaan moet rusten op de verdediging
dan wel op hfet openbaar ministerie en of
een geestesstoornis als waaraan Podola
lijdt voldoende grond is om een proces te
ontlopen.
Gisteren maakten de vijf rechters be
kend, dat het beroep ten behoeve van Po
dola werd geweigerd. De motivering zal
schriftelijk volgen. De verdediging heeft
thans vijf dagen tijd om de advocaat-ge
neraal te verzoeken de zaak naar het hoog
ste rechtscollege, het hogerhuis, te ver
wijzen. Zelfs indien dit niet gebeurd blijft
de mogelijkheid bestaan, dat Podola gra
tie zal krijgen.
Donderdag is op het station Lutte-
rade-Geleen met enige plechtigheid een
spoorwegabonnement uitgereikt aan het
vierjarig zoontje van de familie Hul-
scher uit Gpleen. Het jongetje, dat
enkele geschenken, waarbij een elek
trische trein ontving, is nu de jongste
abonnementhouder bij de Nederlandse
Spoorwegen. Met zijn moeder reist hij
dagelijks naar Maastricht, waar hij de
kleuterschool bezoekt
PARIJS (Reuter) De vooraanstaan
de Amerikaanse wiskundige professor
Solomon Lefschetz heeft op een perscon
ferentie te Parijs gezegd dat de Sovjet-
Unie op het gebied van de wiskunde van
de ruimtevaart ver voor ligt op de gehele
westelijke wereld. De 74-jarige, te Moskou
geboren geleerde zei dat deze voorsprong
de oorzaak van het succes van de Russi
sche maanraketten is.
Groot-Brittannië en Frankrijk hebben,
aldus professor Lefschetz, op het ogenblik
geen werkelijk grote wiskundigen. In de
Verenigde Staten zijn wel „enige goede
breinen", maar het is moeilijk deze men
sen samen te brengen.
WASHINGTON (Reuter) De radiozen
ders van de Explorer VI, de „molenwiek"-
satelliet, zijn ruim een week geleden uit
gevallen. Zij werden gevoed met zonne-
energie en hebben twee maanden gewerkt.
Het was de bedoeling, dat zij het meer
dan een jaar zouden volhouden. Men
heeft het uitvallen nu pas bekendgemaakt,
omdat menhoopte dat de zenders zich
nog zouden herstellen. Per radiotelescoop
wordt de satelliet nog gevolgd.
Het schijfje" in de Melkweg
Dat midden in het Melkwegstelsel een
schijfvormig gebied met neutrawaterstof
is ontdekt, zal de niet-sterrekundigen mis
schien weinig zeggen, maar de radioster-
rewacht te Dwingeloo heeft met deze
ontdekking toch een prestatie van inter
nationale allure geleverd. Sinds in het na
jaar van 1956, dus precies drie jaar gele
den, de werkzaamheden begonnen, zijn
meer dan duizend waarnemingen in de
richting van het centrum van het melk
wegstelsel verricht. Deze waarnemingen
worden door de sterrewacht in Leiden ver
der bewerkt en daar maakt men dan een
kaart, waarop de sterkte van de stralin
gen wordt aangegeven. De waarnemingen
van de laatste tijd hebben er toe geleid,
dat men moest constateren, dat in het
centrum van het Melkwegstelsel zich een
„schijfje waterstof', zoals men dat in
Dwingeloo bescheiden noemt, bevindt. Om
die schijf ligt een ruimte met weinig wa
terstof en dan komt de eerste spiraalarm,
die expandeert met een snelheid van on
geveer vijftig kilometer per seconde. Met
deze conclusie is men er geenszins, want
nu moet verder worden onderzocht, waar
de waterstof vandaan komt en hoe die
naar een middelpunt wordt vervoerd. Het
is niet uitgesloten, zo deelde de sterre
wacht ons mee, dat bolvormig op de gro
te platte schijf, die zoals men weet het
Melkwegstelsel vormt, waterstof zit, die
door magneetvelden naar het middelpunt
wordt gevoerd. Dat is echter nog niet ex
perimenteel vastgesteld. Men heeft de ont
dekking kunnen doen door de omstandig
heid, dat het koude gas in het schijfje op
21 centimeter uitzendt en juist op deze
golflengte is men in Dwingeloo zeer ge
specialiseerd. Men is daar verder mee dan
ip het buitenland en daardoor kon men
als eerste ter wereld deze waarneming in
het melkwegstelsel doen.
Advertentie
De nieuwe Russische ambassadeur in
Nederland, de heer P. K. Ponomarenko,
is donderdagochtend uit Rusland op
Schiphol aangekomen. Mr. H. F. C.
Hardenberg, sous-chef der directie
kabinet en protocol van het Neder
landse ministerie van Buitenlandse
Zaken, begroette de nieuwe ambassa
deur op het vliegveld.
Dezer dagen had het ANP een onder
houd met prof. dr. J. H. Oort, hoogleraar
in de astronomie aan de rijksuniversiteit
te Leiden en directeur van de Sterrewacht
aldaar, over de zogenaamde „Benelux-ra-
diotelescoop" Zoals bericht is, hebben
België, Nederland en Luxemburg een plan
ontworpen tot de bouw van een radiotele
scoop, die met zeer grote nauwkeurigheid
de stralingsverschijnselen uit het heelal
kan registreren. Dit plan waarvan het
initiatief werd genomen door Nederland
se radio-astronomen en dat direct de en
thousiaste medewerking van Belgische
collega's kreeg ontving de steun van
de Organisatie voor Europese Economi
sche Samenwerking (O.E.E.S.) te Parijs,
die spontaan 50.000 gulden beschikbaar
stelde om de helft van de eerste ontwik
kelingskosten te kunnen dekken.
Het plan voor deze radiotelescoop, is
naar de hoogleraar zeide, ontstaan uit de
behoefte naar een instrument van zeer
groot vermogen. De radiotelescoop te
Dwingeloo. die meestal op een golflengte
vam21 centimeter werkt, neemt een stra
lenbundel waar, die ongeveer een halve
graad in doorsnee is, hetgeen ongeveer
overeenkomt met het oppervlak van de
maan. Daar de radiosterrenwacht in
Dwingeloo geen details in deze bundel kan
onderscheiden, is een apparaat <iodig,
waarmee men dit wel kan doen. Het Be
nelux-project wil nu een radiotelescoop
bouwen, die zó groot is, dat zij een bun
del kan waarnemen van de orde van één
boogminuut, dat is een dertigste van de
diameter van de maan of de zon. Kan het
instrument te Dwingeloo op alle golfleng
ten werken, de Beneluxradiotelescoop
Napeinzend over de gisteren van meer
dan één zijde in de Tweede Kamer ten
beste gegeven belangrijke beschouwingen
in verband met het vraagstuk van de mi
nisteriële verantwoordingsplicht, kom ik
tot de slotsom, dat er hier en daar jam
mer genoeg niet voldoende voor absolu
tisme is opgepast.
Wanneer b.v. professor Samkalden's
motie het oordeel zou hebben bevat, dat
in geval van een interpellatie de minis
ters in het algemeen gehouden zijn,
óf wel de gestelde vragen te beantwoor
den óf wel de beantwoording te weigeren
uitsluitend met'een beroep op het staats
belang, dan zou, dunkt me, die motie aller
instemming kunnen oogsten. En dan wa
re daarmee, hetgeen nooit kwaad had ge
kund, nog eens terdege vastgelegd, welke
plicht er in dezen op de ministers rust.
Doordat echter de gespatieerde woorden
niet in de motie voorkwamen, was zij te
absoluut gesteld Haar inhoud was daar
door te theoretische er zij hield aldus te
weinig rekening met
Dc eisen der praktijk
Deze brengen nu eenmaal met zich mee.
dat men juist op het gebied van het leven
de staatsrecht, of zo men wil parlementai
re recht, nooit mag vergeten, dat het bij
kans ondoenlijk is om alles heel precies
in regels en regeltjes vast te leggen.
Ter staving van deze mogelijk nog wat
theoretisch klinkende opmerking het vol
gende. Het is in tal van gevallen best mo
gelijk, dat een wijs beleid een minister
president (ex-formateuri ei van zou moe
ten doen afzien volkomen opening van za
ken te geven omtrent alles wat hij als
formateur gedaan en nagelaten heeft. En
hetzelfde geldt eveneens met betrekking
tot de vraag of hij ter voorziening in één
bepaalde vacature in het kabinet de heer
X al dan niet gepolst, eventueel gevraagd,
heeft. Het kan best zijn, dat het geven
van uitsluitsel daarover enerzijds liever
te vermijden nadelen zou kunnen opleve
ren en anderzijds ook geen belang zou
dienen. Maar de mogelijkheid bestaat
ook wel, dat er zich een omstandigheid
voordoet, die het voor de volksvertegen
woordiging, waaraan de minister-presi
dent verantwoording schuldig is, onont
beerlijk maakt te weten, wat er precies
vooraf is gegaan aan de uiteindelijke be
zetting van de bewuste ministeriële post.
wil zij kunnen beoordelen of de minister
president met zijn ploeg nog langer het
vertrouwen waard is om verder het beleid
te blijven voeren Met opzet kom ik tot dit
voorbeeld, omdat er naar mijn smaak in
sommige kringen wel eens te absoluut
gesteld wordt, dat een Kamer geen recht
heeft naar iets dergelijks te vragen en een
minister-president niet verplicht is op
zulk een vraag te antwoorden.
Het geval Stikker
Of er nu met betrekking tot wat ik maar
gemakshalve het geval Stikker zal noe
men (dus met betrekking tot de vraag, of
deze figuur al dan niet van de zijde van
minister De Quay gepols' was over even
tuele opvolging van de heer Van den Bergh
als minister van Defensie) deugdelijke
redenen bestonden om daarover inlichtin
gen te verlangen, moet ik bekennen met
o.m. professor Romme nog steeds in het
duister te tasten. Met die afgevaardigde
ben ik het namelijk roerend eens, dat mr.
Burger bepaald in gebreke is gebleven ook
maar enigermate aan te geven, waar-
o m het voor de Kamer, uit hoofde van
haar recht op controle over het regerings
beleid, *an wezenlijk belang was, althans
kón zijn, te weten, hoe de vork in dit op
zicht in de steel heeft gezeten. Als de heer
Burger gesteld had. dat een algemeen
landsbelang het zeer gewenst deed zijn
iemand met een ongetwijfeld zakelijke als
mede organisatorische aanleg en ervaring
als mr. Stikker heeft, met bovendien heel
wat internationale ervaring, en dan juist
in het bijzonder op het gebied van Noord-
Atlantische verdedigingsproblemen, op
Defensie te krijgen. En wanneer hij dan
gevraagd zou hebben, of mr. Stikker, die
daarenboven voldeed aan de gestelde eis,
tot dezelfde partij te behoren als de afge
treden minister van Defensie, wellicht
niet was uitgenodigd omdat zijn eigen par
tijgenoten zich misschien daartegen ble
ken te kanten, dan zouden dergelijke vra
gen m.i. bepaald op haar plaats geweest
zijn. Immers uitsluitsel daarover kon zeer
wel van belang zijn met het oog op de juis
te staatkundige verhoudingen
Dit alles liet de interpellant Burger
echter achterwege. En zodoende kwam
niet voldoende vast te staan, dat er in dit
geval voor de minister-president geen ont
komen aan zou zijn. de gevraagde inlich
tingen te verstrekken.
Wie interpelleert?
Intussen is men met mr Burger voorop
bovenal doende geweest, zich bezig te
houden met de vraag, of een interpellatie
uitgaat van een individueel' lid dan wel
van de Kamer.
Bij de interpellant stond ir sterke mate
op de voorgrond, dat men hier te doen
heeft met vragen, die door één der afge
vaardigden gesteld worden en waarop
dan de minister verplicht zou zijn te ant
woorden, tenzij hij zioh op het staatsbe
lang zou beroepen als grondwettig argu
ment om niet te antwoorden.
Dit uitgangspunt acht ik onjuist. De Ka
mer interpelleert er het is uiteindelijk de
Kamer die. nadat zij zelf volop gelegen
heid heeft gehad het hare in het midden
te brengen, uitmaakt of zij van oordeel is,
dat de minister zich genoegzaam van zijn
verantwoordingsplicht heeft gekweten.
Zeker, één afgevaardigde op zichzelf
vraagt verlof aan de Kamer om te mo
gen interpelleren en zo hij daartoe toe
stemming heeft verkregen, is hij het die
vragen stelt. Met die vragen, dit is wel
buiten kijf, vereenzelvigt zich de Kamer
niet bij het toestaan van de interpellatie
op dat moment kent zij de vragen trou
wens nog niet. Doch in haar beslissing,
dat er geïnterpelleerd mag worden, ligt
m.i. wel degelijk mede besloten, dat zij
het juist acht dat over het onderwerp,
waarop de vragen betrekking zullen heb
ben, de minister aan de tand wordt ge
voeld. Als de Kamer een aspirant-inter-
pellant toestaat te interpelleren, dan
doet zij dit, wel beschouwd, niet louter
om die afgevaardigde een pleziertje te
gunnen, maar omdat zij zich verenigt met
het ter verantwoording roepen van de mi
nister over het tevoren vermelde en dan
door de Kamer goedgekeurde onderwerp
Minister en Kamer.
Dat de minister, op grond van de mi
nisteriële vera twoordelijkheid, tot het
afleggen van verantwoording verplicht is.
valt niet te ontkennen Evenmin, dat hij
aan de K a m e r (s) verantwoording
verschuldigd is. Intussen ware het in het
algemeen ook weer al te absolutistisch en
daarom uit den boze, wanneer men dies
tot de conclusie zou willen komen, dat der
halve de minister op vragen van een in
dividueel kamerlid niet hoeft te antwoor
den en dat hij alleen zou moeten antwoor
den op inlichtingen, welke de meerder
heid blijkt te verlangen.
Deze laatste opmerking brengt mij er
toe nog even aan te stippen, dat de mi
nister-president op een bepaald ogenblik
lelijk neiging vertoonde die stelling tot de
zijne te maken. In elk geval was het goed
dat de heer Samkalden hem fluks uit de
droom hielp door erop te wijzen dat, in
dien dat het uitgangspunt zou zijn, een mi
nister ook niet zou behoeven in te gaan
op wat, blijkens een Voorlopig Verslag,
„sommige leden" vragen. Dan toch zou
hij er zich mee kunnen afmaken, dat hij
eigenlijk alleen uitsluitsel verschuldigd is,
wanneer een meerderheid dat verlangt
Overigens zal men waarschijnlijk bedoel
de uitlating van professor De Quay wel
weer op rekening moeten schrijven van
zijn gebrek aan parlementaire ervaring en
van wat daar zo al bij hoort. Langzamer
hand begint het achter tijd te worden, dat
de Kamer een toch wat beter beslagen
ten ijs komende minister-president tegen
over zich krijgt. Van meer dan één kant
hoorde ik, niet geheel onbegrijpelijk, de
kritiek dat de geachte minister-president
opnieuw niet had kunnen voorkomen, de
indruk te maken dat anderen voor hem op
papier hadden gezet, wat hij mr. Burger
moest antwoorden en dat hij niet bleek
er werkelijk iets van eigen werk van te
maken
Geen ombuiging van beleid.
Intussen kan ik gelukkig met een betere
noot eindigen. Zij komt hierop neer, dat.
al met al. ook de minister-president wel
blijk heeft gegeven de goede bedoeling te
koesteren om ter zake van de ministeriële
antwoordplicht niet tot ombuiging van het
beleid over te gaan. Dat viel in het bij
zonder uit zijn slotwoorden op te maken,
die ik aldus kan samenvatten: de regering
blijft zich verplicht voelen naar beste ver
mogen te antwoorden. Ook al is er dan
in het onderhavige geval (overigens met
redenen omkleed en wel met redenen, die
de Kamei blijkbaai aanvaardbaar acht
te) op één vraag van de interpellant niet
geantwoord, dan betekent dit toch nog
geen ombuiging van het beleid. Vandaar
dat die critiek van de heren Burger en
Samkalden m.i. mank ging aante
veel absolutisme.
Dr. E. van Raalte
wordt voor een bepaalde golflengte ge
bouwd, die tussen de 70 en 90 centimeter
zal liggen. Wil men de „gezichtsscherpte"
van een radiotelescoop verbeteren, zo ging
prof. Oort verder, dan kan dit alleen ge
schieden door het apparaat groter te ma
ken, aangezien de hoek die men ziet om
gekeerd evenredig is met de diameter van
de radiotelescoop zelf. Om nu bij een golf
lengte van ongeveer 80 centimeter een op
lossend vermogen van één boogminuut te
krijgen, is een doorsnede van drie kilome
ter vereist. Dit betekent dus, dat de radio
telescoop van de Benelux er geheel anders
zal moeten uitzien dan die in Dwingeloo,
waar de antenne of de spiegel een diame
ter van 25 meter heeft. Het is technisch
onuitvoerbaar een spiegel van drie kilo
meter te bouwen, die bovendien nog goed
beweegbaar moet zijn.
Vandaar, dat men er over gedacht heeft
om op een terrein van vier bij vier kilo
meter een groot aantal minuscule radio-
telescoopjes op te richten, die elektrisch
met elkaar verbonden zijn en zo verfijnd
samenwerken, dat het gehele complex één
grote spiegel lijkt. De praktische uitvoe
ring van dit plan brengt evenwel buiten
gewoon grote moeilijkheden mee. In de
eerste plaats zouden er enige honderddui
zenden van zulke telescoopjes moeten ko
men en in de tweede plaats is er het pro
bleem, hoe men deze apparaatjes moet
verbinden, zodat ze coherent met elkaar
werken.
Daar het niet zeker is, dat het plan op
deze grote schaal praktisch uitvoerbaar
is, zal het project nader moeten worden
uitgewerkt. Bij de opbouw van het appa
raat zullen de kleine radiotelescoopjes niet
over het gehele terrein worden verspreid,
doch in twee rijen worden opgesteld, die
loodrecht op elkaar staan en aldus een
kruisantenne vormen. Deze gedachte is
niet nieuw, want in het verleden heeft men
ook al dergelijke kruisantennes gebouwd,
zij het dan ook van veel kleinere afme
ting, zo bijvoorbeeld te Sydney in Austra
lië. Bij dit alles speelt, gelijk gezegd, de
beweeglijkheid van de door 't instrument
waar te nemen stralenkegel en van de be
weeglijkheid van de honderdduizenden an-
tennetjes afzonderlijk een zeer voorname
rol.
Naar prof. Oort verder meedeelde, zal
met het uitwerken van het plan zeker twee
jaar gemoeid zijn. De bouw en de afrege-
lir.g van de radiotelescoop zal zeker drie
jaar in beslag nemen. Tot dusverre zijn
slechts credieten verleend voor de ontwik
kelingsfase. Een definitieve beslissing
over de radiotelescoop zelf zal pas geno
men kunnen worden, nadat gedurende de
ontwikkelingsperiode een goede kostenra
ming mogelijk is geworden. Er is nog geen
beslissing genomen over de plaats, waar
het instrument verrijzen zal. Het zoeken
naar een geschikte plek in of buiten de
Benelux-landen is om verschillende re
denen een moeilijke aangelegenheid. Aan
het einde van het onderhoud wees de hoog
leraar er op, dat men met deze radiote
lescoop zeer vele onderzoekingen zal kun
nen verrichten. Een van de voornaamste
zal zijn het opsporen van heel ver weg ge
legen radiobronnen in het heelal. Dit is
met de huidige radiotelescopen onmoge
lijk. omdat, wanneer men met deze instru
menten ver in het heelal doordringt, men
verward raakt in de hoeveelheid van ra
diobronnen.
DJAKARTA (Reuter) Het leger in
Djakarta heeft een verschijningsverbod
tot nader order gelegd op het officiële or
gaan van de Indonesische communistische
partij, het dagblad „Harian Rakjat"
(Volksdagblad).
Het blad mag voorlopig niet verschij
nen omdat het een artikel heeft gepubli
ceerd. waarvan de tendens was gericht
tegen een presentieel decreet, waarin de
centrale regering in Djakarta wordt ge
machtigd provinciale en regionale be
stuurshoofden te benoemen en te ont
slaan. Vroegei werden dezen persoonlijk
heden gekozen door regionale raden Com
munisten hebben in de meeste van deze
raden een dominerende meerderheid
vooral op het dichtbevolkte Java, waar
de P.K.I. in diverse grote gebieden de ab-
solr4~ meerderheid heeft gehaald bij ver
kiezingen.
