Brussel wil grote bedragen in
Belgisch Kongo investeren
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Ben Goerions Mapai-partij sterker
HET WEER
„PERS-VERS"
Koningin bezocht 100-jarig
blindeninstituut in Grave
Medewerking verzocht van
het gehele bedrijfsleven
tWMORRIS "èeforeyou êuif!
Spoedzitting van Frans
kabinet over prijzen
Eisenhower wil een grote
reis ondernemen
74e JAARGANG No 100 1 WOENSDAG 4 NOVEMBER 1959 304e JAARGANG No 252
American Banner Lines
staken passagediensten
New York-Amsterdam
Ongeregeldheden op
Nederlands zeeschip
Morgen wordt Podola
in Londen opgehangen
ISRAELS STEMBUSCIJFERS
Tragedie in SI ied recht
Vrouw en vier kinderen door
gasverstikking omgekomen
/i L 7 E li L polissen.
Raadpleeg Sprenger
In de krant van heden:
Meer wind
Het woord is aan
Vierentwintig doden
India en Pakistan ook
op zijn programma
Ministerieel beraad over
de burgemeesterskwestie
Sovjet-Unie zorgt voor een
verrassing in Genève
Deskundig gesprek over
ondergrondse proeven
Invoer van groenten en
fruit is vrij
Geen ronde tafel
Eenmaal éénnu twee
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. TeL 15295 T T I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. S f8 B 1 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I C J C J I I I 1 I J 11 f 1 IJ I f 1 II Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 AAA KJ A^^ A fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t. n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Halverwege Nijmegen en Den Bosch
heeft de Maas het aanzien van een
rivier in hartje winter. De stuw bij
Grave geeft het water zo'n snelheid,
dat het bruisend en schuimend verder
stroomt alsof de rivier IJsschotsen
meevoert. Het beeld moge de lezer niet
ontmoedigen
Met ingang van heden heeft de Ameri
can Banner Line haar passagediensten tus
sen New York en Amsterdam gestaakt.
De rederij wordt opgeheven. Als oorzaak
wordt opgegeven de slechte bedrijfsresul
taten. die een verdere voortzetting niet lan
ger rechtvaardigen. De „Atlantic", het
fraaie passagiersschip, dat langzamerhand
een geregelde bezienswaardigheid is
geworden in de IJmuider sluizen, is ver
kocht aan de American Export Lines. Het
is te verwachten, dat deze rederij het pas
sagiersschip zal inzetten op haar Middel-
landse-zeeroutes.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSES'RAAT (Bij KONWCSPIEIN) AMSTERDAM IE1/223596
MOHAIR OAMESVESTEN 59.75
Kort na het vertrek van de „Iberia" van
de Koninklijke Hollandse Lloyd uit Am
sterdam is dinsdag, toen het schip zich ter
hoogte van de Hembrug bevond, het vaar
tuig teruggekeerd naar de thuishaven.
Aan boord van de Iberia waren ongere
geldheden uitgebroken, zodat de gezag
voerder het niet verantwoord achtte de
reis via de IJmuider sluizen naar zee voort
te zetten. Hij verzocht de rijkspolitie te
water om assistentie. Teruggekeerd in
Amsterdam werden twee opvarenden, die
worden verdacht de ongeregeldheden te
hebben veroorzaakt, door de rijkspolitie
gearresteerd en van boord gehaald. De
„Iberia" zal na aanvulling van de beman
ning vandaag opnieuw uitvaren.
Ondanks Westduitse stappen
LONDEN (UPI) In Londen is officieel
medegedeeld, dat de Westduitse regering
stappen heeft gedaan om de terechtstel
ling van Podola te voorkomen.
Kort nadat minister Butler had mede
gedeeld geen gratie te kunnen verlenen,
verzocht een vertegenwoordiger van de
Westduitse ambassade het Foreign Office
te bewerkstelligen, dat Podola dezelfde
behandeling zou ondergaan als hij in West-
Duitsland zou hebben gekregen. Zoals be
kend bestaat in West-Duitsland niet de
doodstraf. In feite verzocht de Bondsrepu
bliek dus Podola gratie te verlenen.
Minister Butler weigerde echter terug te
komen op zijn besluit.
Volgens de Daily Mail en Daily Sketch
was Podola's beul een goede vriend van
zijn slachtoffer.
JERUZALEM (UPI/Reuter/AFP) De
socialistische partij Mapai van premier
David Ben Goerion heeft in de verkiezin
gen, die gisteren in Israel werden gehou
den, haar positie iets kunnen versterken.
De voorlopige uitslag geeft dit beeld:
Mapai (plus aangesloten Arabische par
tyen) 38.4 percent, Heroet 13.4, Adhoet
Avoda 6.0, Algemene Zionisten 10.7, Ma-
pam 7.2, Mizrahi 10.7.
De communisten, die bij de vorige ver
kiezingen ongeveer 5 percent bereikten,
staan thans op slechts 2.8 percent. De bo
vengenoemde cijfers zijn gebaseerd op
900.000 van de ruim een miljoen uitge
brachte stemmen.
De Arabieren stemden over het algemeen
zoals werd verwacht, op sterke nationalis
tische lijsten. Toch hebben de splinter
groepen praktisch geen resultaten behaald
PARIJS (UPI) President De Gaulle
heeft het Franse kabinet vanmorgen voor
een spoedzitting bijeen geroepen om een
actie tegen het stijgen van de prijzen te
bespreken. Gisteren hebben demonstran
ten in Parijs kracht willen bijzetten aan
de eisen van de vakbonden tot loonsver
hoging om de stijgende prijzen te kunnen
opvangen. De regering is er echter van
overtuigd dat elke loonsverhoging nieuwe
prijsstijgingen tot gevolg zal hebben.
Men verwacht dat de regering zal be
sluiten alle importbeperkingen op te hef
fen of op zijn minst te verzachten om
daarmee de binnenlandse producenten te
dwingen hun prijzen door de buitenlandse
concurrentie te verlagen.
In de afgelopen nacht zijn in Sliedrecht
een vrouw en vier kinderen uit het gezin
van de 33-jarige beroepsmilitair S. Bakker
uit de Vermeerstraat door gasverstikking
om het leven gekomen. Een oude man die
de nacht in het huis van de familie Bak
ker doorbracht en de gaslucht rook, waar
schuwde de vader, die nog juist het jong
ste kind van een jaar uit bed kon halen,
dat in een kamer aan de voorzijde van het
huis sliep. Met dit kind in de armen snel
de de vader naar beneden en trof daar
zijn vrouw dood in de keuken aan. De vier
kinderen, jongens van 7, 6 en 4 jaar en
een meisje van tweeënhalf jaar, die bo
ven de keuken aan de achterzijde van het
huis sliepen, werden eveneens levenloos
aangetroffen.
hetgeen door de „Jeruzalem Post" een
„opmerkelijke rijpheid" van de kiezers
wordt genoemd.
De verkiezingscampagne eindigde in een
sfeer van feestelijkheid, met kampvuren
en dansen.
De meest opvallende sprekers onder de
kandidaten waren de gewezen opperbevel
hebber van het Israëlische leger, gene
raal Mosje Dajan, overwinnaar der Egyp-
tenaren in de veldtocht in de Sinaï, pre
mier Ben Goerion, die zich vooral richt
tot de kolonisten in de Negeb-woestijn
waar hij zelf in een nederzetting woont
en tot de Joodse immigranten uit Noord-
Afrika en Abba Eban, veteraan van het
Israëlische corps diplomatique, die zijn
toehoorders in talrijke talen, zoals Frans,
Hebreeuws, Arabisch, Perzisch en Jid
disch, kan toespreken.
De meeste belangstelling bestond ech
ter voor de vergaderingen waarop de lei
der der rechtse oppositie, Menachem Be
gin, het woord voerde. Begin deed zich
kennen als een verdediger van de liberale
beginselen. Zijn toespraken onderscheid
den zich door hun gematigdheid.
Advertentie
de In'ste polishrenger
Telefoon l .f-H-O-H
pag.
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel3
Boterschandaal 3
Adenauer en De Gaulle3
Rel in Panamakanaalzone3
Uit stad en omgeving5, 7, 15
Vrijere loonvorming9
Kunst 9
Feuilleton 11
Horen en Zien 11
Agenda van Haarlem 11
Sport 13
Beurs 15
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S.
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enige regen of enkele
buien. Aanvankelijk matige
zuidwestelijke wind, later krach
tige en aan de kust wellicht harde
noordwestelijke wind. Over het
algemeen weinig verandering in
temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
door het Amsterdamse Journa
listencabaret dinsdag 10 novem
ber a.s.. om 20.15 uur
MINERVA-THEATER - HEEMSTEDE
Voorverkoop in volle gang
uitsluitend aan het bureau van
Ilaarlem's Dagblad. Grote Hout
straat 93. 9-5 u.: prijzen f 2.— tot
f 4.— (incl. bel. en pl.b.) Tele
fonische bestelling van kaarten
is niet mogelijk.
Marie Ebner-Eschenbach:
De denkende mens beleeft zijn leven;
de gedachtenloze ontglipt het.
De minister protesteerde tegen de valse
voorstelling van zaken, welke bepaalde
buitenlandse persagentschappen volgens
hem over de toestand in Kongo hebben
gegeven. De gebeurtenissen zijn betreu
renswaardig genoeg en hebben de over
drijvingen niet gerechtvaardigd. De mi
nister doelde op de berichten over het
aantal doden in Stanleystad. Belga publi
ceerde gistermiddag een communiqué,
waarin wordt tegengesproken dat er zeven
tig doden zouden zijn gevallen. Het offi
ciële cijfer bedraagt vierentwintig. Het
zijn voornamelijk de Franse kranten en
agentschappen, aldus een woordvoerder
van het departement van Kongo, die het
Belgisch prestige in het buitenland trach
ten te benadelen.
Het voornaamste deel van de rede van
de minister is gewijd aan de financiële
maatregelen van de Belgische regering
ten behoeve van Kongo en Roeanda-
Oeroendi. Deze steun zal voor Kongo over
1960 tweeëneenhalf miljard frank (200 mil
joen gulden) bedragen. De regering zal
bovendien de medewerking vragen van de
grote Belgische financiële en industriële
ondernemingen, die in Kongo grote be
langen hebben om op de speciale lenin
gen voor Kongo in te tekenen.
De regering bereidt anderzijds de oprich
ting voor van een „maatschappij voor de
ontwikkeling van Kongo". Andere landen
dan België en Kongo zullen in het kapitaal
van deze maatschappij kunnen deelnemen.
Over 1960 zal België een miljard frank
(76 miljoen gulden) als eerste bijdrage
aan de maatschappij verschaffen.
Er worden maatregelen getroffen om
de privé-investeringen aan te moedigen en
de financiering tc vergemakkelijken, onder
meer de vrijstelling van belasting voor
nieuwe ondernemingen, gedurende de eer
ste vijf jaar van hun bestaan, evenals de
vrijstelling van invoerrechten no machi
nes en grondstoffen, welke in Kongo niet
worden geproduceerd.
Om het evenwicht van dc Kongolese
betalingsbalans te herstellen en het ver
trouwen in de toekomst van de Kongolese
economie te bevorderen, zal een monetai
re samenwerking tot stand worden ge
bracht tussen de nationale bank van Bel
gië en de centrale bank - an Belgisch Kon
go en Roeanda-Oeroendi.
Een nieuwe wet zal de goudwaarde van
de Kongolese frank fixeren, op dezelfde ba-
WASHINGTON (UPI) Van gezagheb
bende zijde in Washington wordt verno
men dat president Eisenhower van plan is
om voorafgaande aan het westelyk topover-
leg in Parijs begin volgende maand korte
bezoeken te brengen aan Italië, Grieken
land en India, waarschijnlijk ook aan Pa
kistan en Turkije erf misschien aan nog een
af twee landen in het Nabye Oosten. Het
reisplan, dat volgens de zegslieden nog on
derhevig is aan wijzigingen, zal binnen
kort worden bekendgemaakt.
Volgens de huidige plannen wil de presi
dent, volgens de zegslieden, 4 december
naar Rome vliegen voor een bezoek van
twee dagen, waarbij hij dan waarschijn
lijk ook, als eerste regerende Amerikaan
se president, door de Paus in audiëntie zal
worden ontvangen. Daarna zou hij door
reizen naar India en vervolgens naar Pa
kistan en Turkije. Daarbij zouden dan kor
te tussenbezoeken kunnen worden afge
legd in Perzië en Griekenland.
De perschef van de president, Hagerty,
antwoordde op vragen over deze reisplan
nen, dat hij hierover niets te zeggen had.
Wel deelde hij mee, dat mevrouw Eisen
hower haar man niet zal vergezellen naar
de westelijke topconferentie in Parijs.
ROME (Reuter) Het onafhankelijke
blad „II Messaggero" meldt, dat de Fran
se minister van Buitenlandse Zaken, Cou-
ve de Murville, op 14 en 15 november in
Rome zal zijn. De Westduitse bondskan
selier dr. Adenauer zou op 24 en 25 novem
ber in de Italiaanse hoofdstad zijn.
Bij haar bezoek aan het honderd jaar
bestaande blindeninstituut „St. Hen-
ricus" te Grave sprak de Koningin in
de Braille-drukkerij met de 78-jarige
heer H. Laarhoven, die reeds 71 jaar
in het instituut verblijft. Rechts de
directeur, frater Theophaan.
waarvar zij nu als tastbare herinnering
bewaart het gedenkboek „Visueel gehan
dicapten", dat haar ten afscheid werd aan
geboden.
(Van onze correspondent in Brussel)
De Belgische minister voor Kongo, August de Schryver, heeft gisteren voor de
Tweede Kamer onder grote publieke belangstelling, een belangryke rede uitge
sproken over de politieke toestand in Belgisch Kongo, waarby hij uitvoerig de
financiële steunmaatregelen der Belgische regering ten behoeve van Kongo belichtte.
De onlusten, aldus de minister, vloeien vaak voort uit de onverzoenlijke houding van
de inlandse stammen tegenover elkander. Die tegenstellingen zyn in de jongste
maanden toegenomen. Over de onlusten in Stanleystad zei de minister het te be
treuren dat sommige inlandse leiders bij voorbaat alle voorstellen van de Belgische
regering verwerpen, terwyl zij zich geen rekenschap schynen te geven van het feit,
dat in dc eerste plaats de orde moet worden gehandhaafd. De minister deelde mede
dat speciale commissies de verkiezingen in december zullen controleren, terwyl een
driejarenplan wordt opgezet voor dc politieke vorming van enkele duizenden,
Kongolese ambtenaren.
Resultaat van besloten raads
vergadering in Bergen
Op uitnodiging van de Commissaris der
Koningin in de provincie Noordholland dr.
M. Prinsen, is de gemeenteraad van Ber
gen dinsdagavond in besloten zitting bij
eengeweest om te beraadslagen over de
burgemeesterskwestie. De zitting duurde
van half acht tot half twaalf. Na afloop
deelde de Commissaris ons mee dat het
resultaat der besprekingen aan de minis
ter zal worden voorgelegd. De discussies
waren namelijk van dien aard geweest dal
nader beraad door de minister noodzake
lijk zal zijn.
De vroegere „Siamese tweeling" Folkje
en Tjitske De Vries uit Bergum viert
8 november haar zesde verjaardag. De
meisjes zijn nog wel wat te klein voor
de fiets van haar oudere zus.
GENèVE (Reuter/UPI) De Sovjet-
Unie heeft gisteren onverwacht ingestemd
met gemeenschappelijke besprekingen van
deskundigen over de nieuwe gegevens
aangaande de ondergrondse kernontplof
fingen. De Russische stap kwam als een
volkomen verrassing voor de Amerikanen
en Britten, aldus is in conferentiekringen
gezegd.
In een communiqué is gezegd dat de
Russische afgevaardigde Tsarapkin heeft
voorgesteld, dat een technische werkgroep
van deskundigen midden-november bijeen
komt en binnen drie weken haar werk
zaamheden moeten voltooien.
Tot dusver hadden de Russen geweigerd
een nieuwe bijeenkomst van deskundigen
te laten houden, zij voerden aan, dat een
in augustus vorig jaar door deskundigen
uitgegeven rapport nog steeds te gebruiken
is.
Het Russische voorstel, dat de deskun
digen bijeengeroepen worden om techni
sche criteria te bestuderen, die de basis
moeten zijn voor het verrichten van een
overeen te komen aantal inspecties ter
plaatse, vereist, naar in westelijke kringen
is gezegd, grondig onderzoek. Volgens Tsa
rapkin moet de kwestie van het aantal in
specties ter plaatse een zaak voor een po
litiek compromis zijn, zoals Macmillan in
februari te Moskou heeft voorgesteld.
De Verenigde Staten zijn van plan deze
week nieuwe gegevens over ondergrond
se proeven aan de conferentie voor te leg
gen, aldus is van westelijke zijde ver
klaard. Tsarapkin hoeft op een persconfe
rentie na de vergadering gezegd, dat de
Amerikanen hadden gedreigd de conferen
tie volledig in het slop te laten geraken als
de Russen zouden weigeren hun nieuwe ge
gevens te bestuderen.
Tsarapkin zei nadrukkelijk dat de Sov-
iet-Unie de conclusies van de deskundigen
niet als bindend voor inspectie ter plaatse
zal beschouwen.
De Nederlandse autoriteiten hebben be
kendgemaakt dat met ingang van 3 no
vember de invoer van verse groenten en
vers fruit in ons land uit alle landen is
toegestaan. Dit geldt tot nader order. Het
besluit geldt niet voor druiven. Hiervoor
is een afzonderlijke regeling van kracht.
Gisteren heeft de Koningin een bezoek
gebracht aan het r.-k. blindeninstituut
„St. Henricuc" te Grave ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan van dit in
stituut. Koningin Juliana werd ontvangen
door de commissaris der Koningin in
Noord-Brabant, mr. dr. D. N. M. Kort
man, en de burgemeester van Grave, de
heer L. A. A. M. Raymakers. Daarna
werden de generaal-overste van de fra
ters van Tilburg, die het instituut sinds
100 jaar beheren, en de directeur van het
instituut, aan dc vorstin voorgesteld.
Voor het gebouw stond de jongensdrum
band van de blinden opgesteld en in de hal
boden twee leerlingen, beiden 6 jaar, de
Koningin bloemen aan.
Het charmante van dit koninklijk be
zoek was eigenlijk, dat ondanks het offi
ciële karakter van deze gebeurtenis er
maar heel weinig officieels gebeurde. De
kinderen, die een toespraakje moesten
houden, babbelden er lustig op los en ver
zuimden daarbij allerminst melding te
maken van de dagelijkse ergernissen die
kunnen voorkomen naast de dagelijkse
plezierigheden. Er werd hartelijk om ge
lachen. Even vrij van „plankenkoorts"
waren de fraters, vooral wanneer zij gin
gen vertellen over „hun" kinderen en de
op het instituut gevolgde leermethoden.
De Koningin toonde voor al het gebeuren
in het honderd jaar oude instituut een in
tense belangstelling. Zij hield lange ge
sprekken met de kinderen, liet zich door
de fraters uitvoerig inlichten over de
kleintjes en toonde bijzonder veel interes
se voor de lesmethoden. De fraters, trots
op hun leerlingen en oud-leerlingen (van
wie er nu vijf studeren aan de Nijmeeg
se universiteit) wilden graag alles vertel
len. En zo werden natuurlijke hartelijk
heid en spontaneïteit de kenmerken van
deze ontvangst in Grave.
Bijzonder werd het gewaardeerd dat de
Koningin in de grote ontvangstzaal geheel
onvoorbereid een korte toespraak hield,
hetgeen zelden of nooit wordt gedaan bij
bezoeken aan tehuizen en instellingen. De
vorstin deed het nu waarschijnlijk vooral
om de kindern, die niet of nauwelijks in
staat waren haar te zien, door middel van
haar stem toch een indruk van haar per
soon te geven.
„Majesteit, wij bidden iedere dag voor
u", vertelde de rector in zijn bewogen
dankwoord. En het koor van het instituut
zong „Heer, bescherm en zegen onze Ko
ningin".
Voor Grave is de komst van de Konin
gin het glorieuze hoogtepunt geworden van
de eeuwfeestviering van het instituut. Ken
nelijk was ook voor de vorstin het bezoek
aan het oude vestingstadje een gebeurte
nis die haar bijzonder ter harte ging en
De socialistische partijvoorzitter, oud
minister Collard betoogde dat de gemeen-
teraads- en gewestelijke raden verkiezin
gen van december zullen mislukken en
vroeg de minister aandacht te schenken
aan de suggestie van enkele gematigde
Kongolese leiders, die een Belgisch-Kon-
golese ronde tafel-conferentie tussen de
Kongolese politieke leiders en het Bel
gische parlement hebben voorgesteld. De
ze suggestie werd door minister De Schrij
ver verworpen, daar de politieke onder
handelingen en de uitvoering van het re
geringsplan voor de onafhankelijkheid de
plicht en het voorrecht zijn van de rege
ring en niet van het parlement. Bovendien
moeten de verkiezingen van december be
wijzen wie van de leiders der dertig po
litieke partijen in Kongo het recht hebben
om te spreken „in naam van het Kongo
lese volk".
(ANP) De Schrijver kondigde aan, dat
hij nog deze maand een bezoek aan Kongo
zal brengen. Hij zal het algemeen overleg
bijwonen, dat tussen 20 en 30 november te
Leopoldstad tussen bestuur en Kongolese
leiders wordt gehouden.
sis als de goudwaarde van de Belgische
frank. Om het dekken van de tijdelijke
tekorten der betalingsbalans van de Kon
go te vergemakkelijken, zullen de devie
zenvoorraden van de centrale bank van
Kongo worden versterkt door bijdragen
van de nationale bank van België.
Ons programma, aldus de minister, is
slechts uitvoerbaar wanneer het gehele
Belgische bedrijfsleven hieraan zijn me
dewerking verleent evenals de Belgische
schatkist en de nationale bank van België.
De inspanning is groot, maar België is
bereid deze te leveren, aldus De Schrij
ver.