Derde technische hogeschool in
omgeving van Noordzeekanaal
Minister De Pous niet beducht
voor economische overspanning
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Voorzichtigheid zal moeten
worden betracht
HET WEER
Vierhonderd miljoen nodig voor
uitbreiding van hoger onderwijs
sWMORRIS "éeforeyou êuifl
Haarlem wil in aanmerking
komen voor t.h.
DRINGEND ADVIES VAN COMMISSIES
Protestantse leiders van
Oost-Duitsland in verzet
HET HOGER ONDERVVUS NU EN IN 1980
België zal niet verzoeken
om een UNO-strijdmacht
Onbestendig
Studenten betogen
B. en W. wenden zich
tot de minister
Maximum van 25.000,-
voor topprijs in toto?
Het woord is aan
Voor bakker Zwiggelaar
is spanning geweken
Raak met Miss
In de krant van heden:
74e JAARGANG No 106
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. HeÜigland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 258
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
L ru v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
BERLIJN (Reuter/AFP) Oostduitse
protestants-christelijke leiders hebben de
gelovigen gewaarschuwd, dat zij van de
kerkelijke plechtigheden zullen worden
uitgesloten, als zij deelnemen aan atheïs
tische ceremoniën, die de communistische
overheid heeft ingesteld. Deze communis
tische plechtigheden hebben betrekking op
de naamgeving, de jeugdinwijding, het
huwelijk en de begrafenis.
De commissies die in de afgelopen twee
jaar de spreiding van het hoger onderwijs
en het technisch hoger onderwijs hebben
bestudeerd, hebben de minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen in
een vandaag openbaar gemaakt gezamen
lijk rapport geadviseerd tot de oprich
ting van een nieuwe universiteit in Over-
ijsel en van een technische hogeschool in
de omgeving van het Noordzeekanaal en
tot de uitbreiding van de Technische Hoge
school te Eindhoven, van de Rijksuniver
siteit te Leiden, van de Nederlandse Eco
nomische Hogeschool te Rotterdam en de
rooms-katholieke economische hoge
school te Tilburg, alsmede tot de uitbrei
ding van de rooms-katholieke universiteit
te Nijmegen en de Rijksuniversiteit te
Groningen voor wat de tandheelkundige
opleiding betreft.
Met deze maatregelen zal, naar schat
ting, een investering van 412 miljoen gul
den gemoeid zijn, hetgeen neerkomt op
gemiddeld honderdvijftig- tot tweehon
derdmiljoen gedurende de eerste jaren.
Er zal bovendien zeer snel gehandeld
moeten worden, wil althans een deel van
de aanbevolen voorzieningen getroffen zijn
voordat de geboortegolf van 1946 in 1963
het hoger onderwijs bereikt. Men heeft
berekend, dat men dan 56.000 studenten
studiemogelijkheid zal moeten bieden,
een aantal dat tot ongeveer 68.000 in 1980
zal oplopen.
De voorzitter van de commissie spreiding
hoger onderwijs, dr. A. J. Piekaar, legde
er tijdens een persconferentie de nadruk
op, dat het een dwingende noodzaak is
dat deze aantallen ook werkelijk worden
bereikt.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSEStRAAT (BIJ KONINGSPLEINJ AMSTERDAM TEL. 223596
SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN
Het bericht van het Britse agentschap
Reuter als zou de Belgische regering een
beroep doen op een internationale troe
penmacht van de UNO om de orde in
Roeanda te herstellen is door de woord
voerder van het kabinet van de minister
van Kongo formeel tegengesproken. De
woordvoerder zei, dat de orde door de uit
Belgisch Kongo gekomen troepenmacht
zal worden hersteld. Hij acht Reuter even
eens verantwoordelijk voor het valse be
richt als zouden te Stanleystad tijdens de
jongste onlusten zeventig doden zijn ge
vallen.
LEOPOLDSTAD (Reuter en Belga)
Volgens inlichtingen uit officiële kringen
in Oesoemboera, de hoofdstad van Roean-
da-Oeroendi, bedraagt het aantal slacht
offers van de gevechten zeker twee
honderd.
Het is niet mogelijk het juiste cijfer te
geven omdat mogelijk een aantal lijken
verstopt is' in het moerassig gebied en op
de bananenplantages van het woeste berg
achtige vorstendom.
Daarbij zal een zekere verschuiving in
de studiekeuze der aanstaande studenten
in de richting van de technische en de na
tuurwetenschappen onontbeerlijk zijn, wil
men in Nederland en in de westerse
wereld in het bijzonder niet in kennis
achterop raken in vergelijking met andere
landen, zo zei dr. Piekaar, doelende op het
Spoetnik-effect.
De arbeid van de beide commissies die
met een aan samensmelting grenzende in
nigheid hebben gewerkt is erop gericht
geweest enerzijds de capaciteit en de doel
treffendheid van de bestaande instellingen
van hoger onderwijs te vergroten en an
derzijds studiemogelijkheden te scheppen
op universitair niveau in die gebieden,
waarvan aan te nemen valt dat er veel
intellect verloren gaat door het ontbreken
van hoger onderwijs.
Al is op het eerste gezicht de stichting
van een nieuwe universiteit of hogeschool
opmerkelijker dan de uitbreiding van een
bestaande, toch ligt in het advies van de
commissies het accent op het laatste as
pect. Aan de voorgestelde universiteit in
Overijssel zullen in 1980 immers omstreeks
3400 studenten college lopen, aan de tech
nische hogeschool in de omgeving van het
Noordzeekanaal omstreeks 2100. Dat is
5500 studenten op een geraamd totaal van
68.000.
(Voor details uit het rapport zie men
ook pagina 9 en 11.)
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer heeft minister De Pous verklaard dat hij van oordeel is, dat
in 1960 in de economie als geheel geen overspanning za! optreden. Hij erkende de
sterke groei van de binnenlandse bestedingen. In 1958 bedroeg de toeneming van
de consumptie 1 percent en in 1959 ruim 4 percent, waarna voor 1960 een toeneming
wordt verwacht van bijna 6 percent of 1.700.000 gulden. De minister was het daarom
niet eens met de heer Nederhorst (P.v.d.A.), dat een te strakke politiek wordt gevoerd
ten opzichte van de consumptie in vergelijking tot de investeringen. De particuliere
investeringen liepen in 1958 met 10 percent terug. Verwacht wordt, dat zjj in I960
zullen stjjgen met 14 percent of elfhonderd miljoen gulden.
De aanwas van de bestedingen is tot nu toe ongeveer gelijk aan de toeneming
van het nationale inkomen, maar de ontwikkeling wijst erop, dat thans de be
stedingen sneller stijgen dan het inkomen, en het proces zich in 1960 nog zal ver
sterken. De verwachting is dat de bestedingen volgend jaar vier miljard zullen
bedragen en de produktie drie miljard, waardoor het saldo van de betalingsbalans
zal verkleinen tot ongeveer zeshonderd miljoen gulden.
De verwachting voor 1960 lijkt, volgens
minister De Pous, op het eerste gezicht
weinig aanleiding te geven tot beduchtheid
voor een uverspanning van onze economie
in de naaste toekomst.
Toch wil dit bepaald niet zeggen al
dus de minister dat wij bij de verbre-
Verwachting tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met en
kele buien. Zwakke tot matige
wind tussen zuidwest en zuid
oost. Weinig verandering in tem
peratuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
De grens tussen India en China is
over een grote lengte niet internatio
naal vastgesteld. Dit geeft momenteel
voor de verhouding tussen India en
China nogal wat moeilijkheden. Op
het ogenblik is in het gebied van
Kasjmir deze zaak aan de orde ge
komen.
Dagenlang hebben studenten in New
Delhi gedemonstreerd tegen de grens-
schendingen van de Chinese volks
republiek. Men ziet hen hier in hel
openbaar een exemplaar van het blad
„China vandaag" verbranden, waarin
een kaart is gepubliceerd, waarop het
omstreden grensgebied als Chinees is
aangegeven.
ding van de bestedingsstroom niet zeer
omzichtig te werk zouden moeten gaan.
Het feit dat we voor het komende jaar
rekening moeten houden met een terug
gang van het betalingsbalanssaldo met
bijna een miljard gulden, duidt er wel
op dat de ontwikkeling in dit opzicht snel
gaat. Of anders gezegd: we putten onze
huidige capaciteitsreserve betrekkelijk
snel uit.
Behoedzaam beleid
De noodzaak tot voorzichtigheid klemt
te meer omdat snelle groei van de ver
schillende bestedingscategorieën vooral
tegen 't einde van 1960 moeilijkheden zul
len kunnen veroorzaken. Om dan een her
haling van de bestedingsbeperking van
1956 te voorkomen is thans reeds een be
hoedzaam beleid nodig en een slagvaar
dig ingrijpen zal noodzakelijk zijn zodra
deze groei niet meer verantwoord is. An
derzijds is er ook risico verbonden aan een
te snel ingrijpen in verband met de werk
gelegenheid. Het te verwachten peil der
investeringen in 1960 acht de minister
niet buitensporig hoog.
Investeringsaftrek blijft
Hij is het niet eens met de opvatting
dat onder de huidige omstandigheden de
investeringsaftrek dient te worden inge
trokken. In de allereerste plaats is hij van
oordeel dat in 1960 wel verschillende ca-
paciteitsgrenzen dicht zullen worden be
naderd, doch dat volgens voorlopige ra
mingen in de economie als geheel geen
overspanning zal optreden. Een andere
overweging is dat de investeringen nog
maar nauwelijks in herstel gekomen zijn
na hun inzinking gedurende de laatste ja
ren, terwijl zij bovendien nog een achter
stand hebben goed te maken.
Het zou zeker niet getuigen van een wijs
inzicht als men onmiddellijk een rem gaat
aantrekken wanneer het uitbreidingspro
ces juist weer op toeren komt. Voorts be
denke men dat de investeringsfaciliteiten
in overwegende mate erop zijn gericht te
verzekeren dat op lange termijn de voor
ons land zo noodzakelijke uitbreiding en
verbetering van het produktieapparaat
tot stand komt. Voor ons land zijn er de
vele structurele vraagstukken, waaron
der de snelle aanwas van onze bevolking
en de noodzaak tot vergroting van de ex
port die hier een speciale inspanning
vragen.
De minister is ook voorzichtig optimis
tisch ten aanzien van de ontwikkeling
van de prijzen omdat de omstandigheden
thans anders zijn dan in 1956, toen mede
door de overbesteding de prijzen sterk op
liepen.
Wel is het prijsindexcijfer van het le
vensonderhoud in korte tijd vrij aanzien
lijk gestegen, doch deze stijging valt bij
na geheel te verklaren dooi de abnormale
droogte van deze zomer. Kostenstijgingen
door buitenlandse oorzaken doen zich
thans niet voor. Voorts staat tegenover de
algemene stijging van de loonkosten in
1956 thans de gewijzigde loonpolitiek,
waarbij men zich heeft verbonden tot het
niet doorberekenen van de loonsverhogin
gen.
Industrievestiging in het westen
Minister De Pous heeft verklaard, dat
hij voor het moment geen gegronde rede
nen aanwezig acht, voor een Wet, waar
door industrievestiging in het westen aan
een vergunning zou worden verbonden.
Hij geeft voorshands de voorkeur aan de
natuurlijke ontwikkeling van de industrie
spreiding over het land boven verbodsbe
palingen. Indien echter binnen een rede
lijke tijd zou blijken, dat het beleid 'ef
fect mist, dan kan worden overwogen, al
dus de minister, of aan de vorige week
door de heer Vermeer (P v.d.A.) gedane
suggestie moet worden tegemoet geko
men. Voorshands voelt de minister er ech
ter niet voor.
De hoogovens op Rozenburg
Minister De Pous heeft opgemerkt, dat
de vraag, in hoeverre het economisch
verantwoord is naast een volgroeid hoog-
ovenbedrijf te IJmuiden een bedrijf op
Rozenburg op te zetten, pas zou kunnen
worden beoordeeld wanneer het definitie
ve project ter tafel ligt. Eerst dan zal
dit op haar bedrijfs-economische en na-
tionaal-economische verdiensten kunnen
worden beoordeeld. De beoordeling zal
men niet alleen op zijn vooruitzichten op
korte termijn mogen baseren, doch men
zal daarbij uiteraard ook de groeimoge
lijkheden van de ijzer- en staalindustrie
in Nederland op lange termijn in over
weging moeten nemen.
Het industrialisatiebeleid
Bij de aanwijzing van de ontwikkelings
kernen hebben niet alleen economische
maar ook sociale overwegingen een rol ge
speeld. Het is niet mogelijk gebleken con
crete criteria vast te stellen voor de aan
wijzing van de kernen
Er is in de Kamer van verschillende zij
den gepleit voor een nieuwe vorm van fi
nanciële steun bij de schepping van in
dustriële werkgelep.er heid voor de pro
bleemgebieden, namelijk een bijdrage in
de loonkosten. De minister meent dat
daarbij in het algemeen wordt gedacht
aan een extra tegemoetkoming naast de
reeds bestaande regeling en eventueel al
leen voor het noorden des lands. De mi
nister zal deze zaak van het doelmatig
heidsoogpunt uit willen beoordelen. Er
zijn voor hem geen fundamentele bezwa
ren van principiële aard tegen een derge
lijke premiëring. Hij zou echter toch eerst
eens willen aanzien hoe het huidige stelsel
werkt.
Delfzijl wordt grote haven
In antwoord op een vraag van de heer
A. R. Vermeer (P.v.d.A.) over de positie
van de haven van Delfzijl, die zou wordei
bedreigd in de onderhandelingen me
Duitsland, heeft minister De Pous ver
klaard: „Deze stad krijgt stellig de kan:
zich tot een grote haven te ontwikkelen"
Als het overleg tussen Nederland en
Duitsland ten einde is, zal de minister van
Buitenlandse Zaken hierover nadere me
dedelingen doen.
Vooral de tweede Geneefse conferentie
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem zullen zich tot de minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen wenden met het verzoek
Haarlem in aanmerking te laten
komen voor de vestiging van een
technische hogeschool. Dit naar aan
leiding van het rapport van de com
missie, die de spreiding van het hoger
technisch onderwijs heeft bestudeerd,
waarhij zij tot de conclusie kwam, dat
een dergelijk hoger onderwijsinstituut
in de nabijheid van het Noordzeeka
naal moet komen.
B. en W. zijn van mening, dat Haarlem
voldoet aan alle mogelijke eisen, die aan
een universitair centrum gesteld kunnen
worden. Als factoren ten gunste van Haar
lem noemen B. en W.: de dichte nabijheid
van de zware industrie in de omgeving
van het Noordzeekanaal, goede verbindin
gen met dit industriegebied en met het
reactorcentrum Petten, voldoende af
stand tot Amsterdam, voortreffelijke re
creatiegelegenheid, alsmede grotere mo
gelijkheden voor het onderbrengen van
een wetenschappelijke staf en van stu
denten dan waarover kleinere gemeenten
beschikken. Bovendien wijzen B. en W. op
het uitbreidingsplan Schalkwijk, waarvan
de structuur zo mogelijk nog veranderd
kan worden. Ten slotte stipt het Haarlem
se college nog twee belangrijke factoren
aan: de omstandigheid, dat Haarlem een
cultureel centrum van voldoende beteke
nis is om een gunstig klimaat voor een
hoger onderwijsinstituut te scheppen en
de reeds in Haarlem aanwezige weten
schappelijke instellingen als Teylers
Stichting en de Hollandsche Maatschap
pij der Wetenschappen.
Voorts verwijzen wij naar de mening van
de Haarlemse wethouder van Onderwijs
die wij hebben weergegeven op pagina 9
Binnen zeer korte tijd zal de minister
van Justitie, mr. A. C. W. Beerman, bij
de Tweede Kamer het wetsontwerp in
dienen tot wijziging van de loterijwet in
die zin dat een nationale voetbaltoto een
wettelijke basis krijgt.
De minister zal, zo vernemen wij, daar
bij voorstellen de eerste prijs in deze toto
te beperken tot 25.000,Dit in afwijking
van het voor-ontwerp van de staatscom
missie Wiarda die een maximum eerste
prijs van 50.000,— had voorgesteld. Met
de verlaging van dit maximum van de
eerste prijs wil de minister kennelijk tege
moet komen aan de bezwaren die in
kringen van A.R. en C.H.U. bestaan tegen
de voetbaltoto.
in het najaar van 1958, heeft ertoe geleid
dat het aanvankelijke optimisme aangaan
de de ontwikkeling van kernenergie ten
behoeve van de elektriciteitsvoorziening
is getemperd. Zonder uitzondering was
men van mening dat de technologische ont
wikkeling meer tijd vergt dan enige jaren
geleden kon worden voorzien. Daarbij
komt nog de voortdurende verbetering van
de efficiency bij de opwekking van elek
triciteit door middel van ouderwetse een
trales Door de lagere kolenprijs komt
kernenergie veel duurder dan enige jaren
geleden was becijferd. Het ziet er niet
naar uit dat in de eerstkomende jaren het
ruime aanbod van kolen zal verminderen
Dit tast de fundamentele betekenis op lan
gere termijn van de kern-energie voor de
elektriciteitsopwekking niet aan, doch zij
zal in een minder geforceerd tempo kun
nen worden ingevoerd, waarbij vooral de
afstemming op de economische eisen
doorslaggevend zal zijn, aldus minister De
Pous. Deze conclusies ten aanzien van de
rentabiliteit van een kern-energiecentrale
vormen vooralsnog een hinderpaal op de
weg naar een positieve beslissing over de
bouw van een kern-energiecentrale in ons
land. In een bijeenkomst van de samen
werkende elektriciteitsbedrijven werd
niettemin het principebesluit genomen te
komen tot de bouw' van een kern-energie
centrale op voorwaarde van een technisch
en economisch verantwoord project.
Mme. De Stael:
Vierkant liegen doet minder onaange
naam aan dan handig de waarheid
spreken.
Hij bleef de enige gegadigde
voor topprijs in KNVB-toto
Voor de bakkersknecht Zwiggelaar uit
Klazinaveen is de spanning geweken. Van
middag om 12 uur sloot de aanmeldings
termijn voor de prijswinnaars in de
KNVB-toto van zondag jongstleden. Na
Zwiggelaar, die zich reeds zondagavond
met 14 punten meldde, zijn geen nieuwe
meldingen binnengekomen, zodat de eerste
prijs van 146.050.in zijn geheel naar
Klazinaveen gaat. Dertig deelnemers, die
13 punten behaalden, delen de tweeede
prijs van 62.600.
De Amsterdamse mannequin Corinne
Rottschaefer (21) is dinsdagavond in
Londen tot „Miss world" gèkozen.
Zevenendertig nationale „missen" na
men deel aan het concours, dat ge
organiseerd werd door de „Mecca-dans-
zalen en het zondagsblad „News of the
world". Corinne Rottschaefer krijgt
een bedrag van 500 pond sterling (ca.
5000 gulden) en een auto. Zij mag een
jaar de titel „Miss world" voeren.
pag.
Weerrapporten 1, 2
Vestiging technische hogeschool 1, 9
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel3
De kleurige oogst van de zee
(Garcia de Léon)3
De Gaulle over topoverleg3
Toneel 4
Horen en Zien4
Feuilleton 4
Agenda van Haarlem 4
Uit stad en omgeving .5, 6, 7
Beurs 17
Tweede Kamer9
Reacties op vestiging t.h9
N AVO-ministers 9
Eerste Kamer 11
Aantal studenten11
Verschuiving studiekeuze 11
Sport 13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S'.
Prinses Irene heeft dinsdag in Utrecht
een bezoek aan de Marcuskerk en het
^aarmee een geheel vormende Marcus-
centrum gebracht. In een der zalen
voerde een balletclubje enige dansen
uit.
