VAN NIEL „Ontwikkeling in de IJmond-Noord is moeizaam op gang gekomen" WREDE PRAKTIJKEN BIJ DE OORLOG IN ROE AN DA Ben GoerionIsrael wenst geen verschuivingen om zich heen „Zuiderkruis" wordt wellicht ziekenhuis Op de laai-iaiia ^Hoe is het ontstaan Vinger in de pap Chinezen geven vandaag gevangen Indiërs terug j WAT? ZATERDAG 14 NOVEMBER 1959 3 Plunderaars brandschatten en moorden Ontzvapening of pact van non-agressie zvelkom Plannen van de V.U. MENING GEDEPUTEERDE STATEN: Dior: geen wapenrok Dit woord: VONNIS OESOEMBOERA (Reutcr/Belga/UPI) In het koninkrijk Roeanda, waar don derdag de uitzonderingstoestand werd af gekondigd, blijft de situatie ernstig door het optreden van benden plunderaars die brand stichten en oude mannen en vrou wen beletten de brandende hutten te ver laten. De veiligheidstroepen achtervolgen de plunderaars in het woeste bergachtige gebied. In militaire kringen wordt er op gewe zen dat in de gebieden waar de Kongo lese troepen optraden, de rust kon wor den hersteld. Bij het herstel van de rust en orde worden zo veel mogelyk gematigd heid en diplomatie betracht omdat een hardhandig optreden een slechte uitwer king zou kunnen hebben op de primitieve stamleden die de Belgen altijd vriend schappelijk gezind zijn geweest. De troe pen gebruiken slechts in uiterste noodzaak hun wapens. Bij een incident moesten zij het vuur openen op een bende van vijf honderd brandstichters waarbij drie van hen werden gedood. De autoriteiten durven zich nog niet te wagen aan een schatting van het percen tage der twee en een half miljoen Bantoe en Watoetsi dat deelneemt aan de strijd. Naar verluidt heeft het koloniale leger de moed opgegeven veel te kunnen uitrichten tegen de in aantal veel grotere benden die het terrein uitstekend kennen. Gemeld wordt dat de autoriteiten zich zorgen maken over de mogelijkheid van een hongersnood in Roeanda. Vele boeren in dit arme land dat weinig landbouwgron den heeft, vluchten om aan de gevechten te ontkomen. Het voedsel wordt reeds schaars. Een ander vraagstuk waarvoor de autoriteiten zich gesteld zien, is de toevloed van vluchtelingen in msisie- en Europese centra. De militaire autoriteiten pogen de oor sprong te achterhalen van de bevelen aan de strijdende stamleden. Mogelijk zijn de ze bevelen afkomstig van politieke lei ders. In Roeanda zijn vele arrestaties ver richt, aldus wordt nader gemeld. Belga bericht, dat de Bantoes na een Advertentie DUBBELE GARANTIE (Vervolg van pag. 1) De Commissaris van de Koningin in Noordholland, dr. M. J. Prinsen, heeft de zer dagen tegenover „Het Vrije Volk" de mening uitgesproken, dat „getracht moet worden, langs de weg van redelijk over leg tot een samenwerking van verschil lende gemeenten te komen, om Amster dam de volle kans te geven zich te ont wikkelen". Daarvoor is inderdaad alles te zeggen. Maar in Haarlem en Velsen zal men niet zo gauw bereid zijn om zonder meer de opmerking te onderschrijven die dr. Prinsen daar volgens genoemd blad op liet volgen, namelijk „dat dit overleg voor Amsterdam niet interessant kan zijn als het daarbij niet vijftig plus één stemmen heeft". Dit betekent dus, dat de hoofdste delijke belangen onder praktisch alle om standigheden de koers zouden bepalen. Dr. Prinsen heeft weliswaar de stellige ver wachting uitgesproken, „dat Amsterdam in het overleg met de betrokken gemeen ten zoveel mogelijk de belangen van deze gemeenten zal erkennen en zal trachten deze in te passen in het grote algemene belang", maar daarmee wordt de doorslag gevende vraag niet beantwoord, waar het strikt hoofdstedelijke belang ophoudt en het algemene belang begint. In de Haarlemse raad is deze week op gemerkt, dat Haarlem er in elk geval voor zal moeten zorgen, een „vinger in de pap" te krijgen. Dit lijkt ons wel een zeer be scheiden wens, gezien het belang van de pap in dit geval, en de beperkte capacitei ten van één vinger. Als men zich voor ogen stelt, hoe de kwestie van Rotterdam's toe gangsweg tot de zee zich aan het ontwikke len is een kwestie waarbij de andere ge meenten in het betrokken gebied ook een klein vingertje in de pap hebben gekregen is er alle reden om zich ongerust te maken over de wijze waarop het eventue le overleg tussen Amsterdam en de meer westelijk gelegen gemeenten zou kunnen gaan verlopen. Het ligt daarom naar onze mening op de weg van de gemeentebesturen van Haarlem en Velsen om allereerst overleg met elkaar te gaan plegen omtrent de pro blemen die door de Amsterdamse plan nen voor hen worden opgeworpen. Dit overleg zou dan kunnen en moeten leiden tot het volgen van een gecoördineerde ge dragslijn bij de verdere ontwikkeling, waardoor zij zouden kunnen voorkomen dat hun positie ten aanzien van Amster dam gereduceerd wordt tot een status als die van Maassluis en Vlaardingen tegen over Rotterdam. Men bedenke wel, dat het aanzienlijk effectiever is twéé vingers in de pap te hebben dan één, vooral als het twee samenwerkende vingers zijn. Simon Koster oproep van gouverneur Harroy hun aan vallen op de Watoetsi gestaakt schijnen te hebben. De Watoetsi daarentegen zouden nog steeds vergeldingsaanvallen uitvoeren op Bantoedorpen. Beroep op UNO Volgens Belga heeft Bantoe-emancipa tiebeweging in een telegram aan de UNO gezegd, dat de Bantoe, die 85 percent van de bevolking van Roeanda uitmaken en nu onder de Watoetsi staan, die gekant zijn de democratisatie van instellingen, vurig naar sociale vrede verlangen en daarbij met de Belgische autoriteiten willen sa menwerken. „Wij veroordelen de huidige toestand van terreur, die door de Watoetsi is uitgelokt. Wij vrezen het ergste voor het gehele land als gij de geografische ver deling van het land in een Bantoe-zone en een Watoetsi-zone niet aanvaardt", aldus het telegram. Belga meldt verder, dat de eenheid val schermtroepen die in het begin van de week naar Roeanda is gevlogen, thans sa mengetrokken is te Nyanza, de traditio nele hoofdstad van de Watoetsi. Volgens te Kampala (Oeganda) ontvange berichten is de Britse zending Harobt Ade- ney met een groep van 300 Watoetsi- vluchtelingen, onder wie 200 kinderen, in Oeganda aangekomen. Samenwerking BRUSSEL (Reuter) Henri Cornelis de gouverneur-generaal van Kongo en Roean- da-Oeroendi, heeft vrijdag te Brussel de situatie inKongo met Belgische ministers besproken. Volgens een woordvoerder heef Cornelis vooral de nadruk gelegd op fi nanciële en economische zaken. In kringen die nauwe betrekkingen on derhouden met de Belgische regering is later gezegd, dat het Belgische kabinet er mee ingestemd heeft, dat De Schrijver, de minister voor Kongo en Roeanda Oeroendi, een formule opstelt voor samen werking met de socialisten over Kongole se vraagstukken, waardoor de socialisten kunnen deelnemen aan een rondetafelcon ferentie, die later in de maand in Kongo met Kongolese leiders zal worden gehou den. In Coquilhatstad (Belgisch Kongo) zijn afgevaardigden van twintig gematigde Kongolese politieke partijen overeengeko men, een centrumpartij te vormen de na tionale partij van de vooruitgang ge naamd. SRINAGAR (Reuter) Indische en Chinese onderhandelaars zijn vrijdag op een bijeenkomst in Oost-Ladakh overeen gekomen, dat de door de Chinezen krijgs gevangen gemaakte Indische grenswach ten zaterdagmorgen naar India terugge bracht zullen worden. WASHINGTON (UPI) De Ameri kaanse minister van Buitenlandse Zaken Herter, heeft verklaard dat de „Verenig de Statengrote sympathie hebben voor het streven van India de geschillen met China op vreedzame wijze op te los sen". Herter ontving vrijdagavond de Indische zaakgelastigde in Washington, D. N. Chat- terjee om „mogelijke misvattingen" over de persconferentie, die hij donderdag hield uit de wereld te helpen. De Verenigde Staten veroordelen „het agressieve bewapende optreden van Chi na", „de moord op Indische politieman nen" en „het terzijde schuiven van nor male internationale gebruiken". Herter zei donderdag, dat de Chinezen „volkomen ongelijk hadden" door geweld te gebruiken in het grensgeschil, maar verklaarde niet welk land zijns inziens in zijn recht stond. Felicitatie De minister van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, heeft de Indische minister-president, Nehroe, in een door radio-Nederland wereldomroep uitgezon den boodschap gelukgewenst met diens zeventigste verjaardag. Minister Luns noemde premier Nehroe één van de grote staatslieden van de wereld, die geïnspi reerd door hoge beginselen, zijn land heeft geleid vanaf het ogenblik, waarop het zijn onafhankelijkheid terugkreeg. Verder zei minister Luns, dat men in Nederland bewondering voor Gandhi's po litieke erfgenaam en opvolger heeft. De minister herinnerde voorts aan bet bezoek dat Nehroe in 1957 aan Nederland heeft gebracht. Advertentie (Van onze correspondent in Londen) Ben Goerion heeft in een onderhoud met een speciale medewerker van de Times in Tel Aviv verklaard dat hij be reid is de Arabieren algehele ontwapening voor het Nabije Oosten aan te bieden, ge baseerd op het systeem van wederzijdse inspectie. Indien zij nog niet bereid zijn tot vrede en volledige samenwerking, zou evenwel hun politieke, economische en culturele betrekkingen en een non-agres siepact aangeboden kunnen worden. Ben Goerion juicht Kroesjtsjevs voorstel tot algehele ontwapening krachtig toe. Maar totdat deze tot stand zal zijn ge komen, zou Israel om zijn veiligheid te verzekeren gelijke tred moeten houden met de bewapening in de Arabische lan den. Ben Goerion zei, dat hij alles welkom heette, dat de status quo in het Nabije Oosten versterkt, zoals de nauwe betrek kingen tussen Turkije, Perzië en Pakistan en hun banden met Jordanië. Maar hij was niet blind voor het feit, dat betere betrekkingen tussen sommige van Israels naburen zouden kunnen worden uitgelegd als gericht tegen Israel zelf. Israel zou al les doen om de status quo te handhaven, zowel aan de grenzen als in de naburige landen, voorzover dit van Israel afhanke lijk is, aldus Ben Goerion. Indien de rechtsorde wordt verstoord of zich een staatsgreep voordoet in Irak of Jordanië, welke een mogelijke bedreiging van Is raels veiligheid tengevolge zou kunnen hebben, dan zou Israels reactie al naar de omstandigheden dienen te worden be oordeeld. Voor Israel was westelijke be reidheid tot handhaving van de bewape ningspariteit noodzakelijk. De drie mo- gendhedenverklaring van 1950 is niet in de praktijk gebracht door Engeland of de Verenigde Staten. Israels veiligheid werd door Frankrijk gered. Hij zei, dat het thans aankomt op daden en niet op nieuwe liefdesverklaringen. Hij noemde het dwaasheid, dat de Westduitse regering weigerde normale diplomatieke betrek kingen met Israel aan te knopen, uit vrees voor een Arabische erkenning van Oost- Duitsland. Ben Goerion sprak zijn diepe teleurstel ling. uiX Q.YAT Ngiype, die zijn bgk»ye van acht jaar geleden om normale diplomatie ke betrekkingen met Israel aan te knopen niet heeft, ingelost. Ben Goerion verin de, Hat de vijandigheid van deGSovjet- Unie tegenover Israel uitsluitend ten doel had 'ie Arabieren te behagen. Niettemin was l*ij ervan overtuigd dat Rusland ten slotte zijn deuren zou openen om zijn drie miljoen Joodse burgers naar Israel te la ten gaan. (Van onze Amsterdamse redacteur) Het college van directeuren van de Vrije Universiteit te Amsterdam zal de volgen de week een bespreking hebben met het hoofdstedelijk gemeentebestuur over een plan, een tijdelijk ziekenhuis in te richten aan boord van een schip, dat in het IJ zou worden gemeerd. In dit verband is de naam genoemd van het emigrantenschip Zuiderkruis, dat hiertoe zou moeten wor den gecharterd of aangekocht. Aan de Amstelveenseweg wordt ge werkt aan de bouw van het nieuwe uni versiteitsziekenhuis van de V.U. De ver wachting is dat dit ziekenhuis begin 1963 kan worden geopend. Tijdens de laatste directeurenvergadering zijn de mogelijk heden besproken om reeds zeer binnen kort te kunnen beginnen met het aantrek ken van artsen en verpleegsters. De wen selijkheid kwam haar voren, deze medi sche staf, die waarschijnlijk slechts gelei- djélijk beschikbaar z§J kpmen, elders in te werken opdat het nieuwe ziekenhuis on middellijk na de opening in 1963 geheel in gebruik kan worden genomen. De gedachten gaan uit naar de Zuider kruis omdat dit schip binnenkort uit de vaart zal worden genomen. Het schip is eigendom van het rijk. De directeuren be seften dat er tal van moeilijkheden kleven aan dit plan. Zo verwacht men dat de in richting van het schip tot tijdelijk zieken huis niet alleen zeer kostbaar zal zijn maar dat er wellicht een jaar mee ge moeid zal zijn. Men wil echter geen mo gelijkheid ongebruikt laten en zal daarom met het gemeentebestuur nader overleg plegen. Door de Zuiderkruis, die ruim 9000 ton meet, aan de noordzijde van het IJ een ligplaats te geven, zou Amsterdam-noord tevens de beschikking hebben over een tij delijk ziekenhuis. In Noord wordt reeds sinds vele jaren voor de bouw van een zie kenhuis geijverd. Inmiddels is besloten een bescheiden ziekenhuis in dit stadsdeel te bouwen. Ook dit zal in 1963 gereed zijn. Joke Haanschoten, het kleine meisje dat enige jaren geleden op de voor pagina's van alle kranten verscheen omdat bij een medische behandeling een radioactieve naaldpunt in haar neus bleef zitten is vandaag zeven jaar geworden. Met haar zusje Sieneke (9) mocht zij vrijdag naar de speel goedwinkel in Putten, om een cadeau tje uit zoeken. JfV I WAT tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiityt WAT In een boek, getiteld Het Boe- rengezin in Nederland las ik: De problematiek der functionele structuurveranderingen van het gezin, welke door de voorafgaande beschouwing reeds een genuan ceerder beeld te zien geeft, ver krijgt nog meer perspectief, wan neer bovendien het begrip functie- beleving wordt geïntroduceerd. Wij zouden namelijk de aandacht wil len vragen voor het gezichtspunt, dat in het proces van functiever smalling en functieverlies, resul tante van een bepaalde maat schappelijke ontwikkelingsgang, de overblijvende sociale functies en speciaal de kernfuncties niet al leen een ruimere ontplooiingsmo gelijkheid, maar tevens wat hier min of meer voorwaarde is een andere belevingskwaliteit heb- ben gekregen. §j Als ik het èrgens mee eens ben, dan is het hier mee. 1 Zutphens Dagblad meldt: „dezer dagen is ingebroken in een stoel, waarbij enig geld en een elektrisch klokje werden gestolen". Deze zag ik in het Algemeens Dagblad: Heer in bezit van vestigingspa- pieren, radio, t.v., haarden en kachels, rijwiel annex reparatie, wil deze productief maken. Brie- ven onder no. D. 9103 bur. van dit blad. Nu eens even rustig. Wat wilt u pro- ductief maken? Uw vestigingspapie- ren, uw radio, uw t.v., uw kachels, of |j uw fiets? WAT „Plato werd veroordeeld tot de gifbeker omdat hij de jeugd van Athene aan het denken en twijfe- len bracht", schrijft Van Huis tot Huis (Zutphen), dat mij daarmee aan het denken en twijfelen brengt omtrent mijn kennis der klassieke oudheid WAT In Limburgs Dagblad: R.K. meisje, 115 jaar m. opl. Mulo en dipl. typen zoekt een haar pas- sende betr. op kantoor. Br. onder no. 9133 L.K. Kerkrade. Alle respect voor zulk een energie! l'alaritis i In antwoord op vragen van het lid van de Provinciale Staten van Noordholland mevrouw A. M. C. V. Groensmit-Van der Kallen (K.V.P.) over de huidige planolo gische ontwikkeling in de IJmond-Noord hebben Gedeputeerde Staten meegedeeld dat de ontwikkeling op de grondslag van het streekplan voor dit gebied slechts moei zaam op gang is gekomen. Deze ontwik keling heeft zich bovendien niet voltrok ken van een toekomstig centrum uit maar onder meer voor een groot gedeelte aller eerst nabij het bestaande dorp Heemskerk. Het ter hand nemen van de verwezen lijking van de „deels onder Beverwijk, deels onder Heemskerk vallende wijken „Oosterwijk" en „Meerestein", die on middellijk bij de toekomstige „city" zou den aansluiten heeft veel langer geduurd dan bij de opzet van het streekplan was voorzien, en is zelfs thans nog niet eens volledig. Het uitbreidingsplan voor „Oosterwijk" voor zover gelegen in Beverwijk, is op het ogenblik ten dele gerealiseerd; voor het overige zijn de bouwplannen in een ver gevorderd stadium van voorbereiding al dus Gedeputeerde Staten. Voor het in Heemskerk gelegen gedeelte is men be gonnen met de aanleg van straten en het bouwrijp maken van de terreinen. Voor het in Beverwijk gelegen gedeelte van „Meerestein" is door de gemeenteraad een uitbreidingsplan vastgesteld. Men is bezig met de aanleg van straten en het bouw rijp maken van terreinen. Enige bouw plannen zijn ook reeds in uitvoering. Voor het in Heemskerk gelegen gedeelte van deze wijk moet met de verwerving van het grootste gedeelte van de benodig de gronden nog worden begonnen. Mevrouw Groensmit heeft verder ge vraagd: „Indien de conclusies van een rapport van het Nederlands Economisch Instituut, dat in opdracht van het IJmond adviescollege is samengesteld, niet in overeenstemming mochten zijn met het streekplan voor de IJmond-Noord, zijn Gedeputeerde Staten dan voornemens maatregelen te treffen, waardoor effec tuering van genoemd plan, met name voor wat de vorming van de city betreft, kan worden bevorderd". Gedeputeerde Staten hebben geant woord, dat het streekplan slechts de sug gestie inhoudt, echter niet de verplichting om een nieuwe city in het uitbreidings plan van Beverwijk te projecteren. Het college pleegt met de desbetreffende ge meente overleg omtrent de in deze meest juiste gedragslijn. Te vroeg Het is iedereen wel geheel dxiidelijk geworden, dat Sinterklaas dit jaar onbehoorlijk vroeg komt. Het verdient aanbeveling deze zaak op het hoogste niveau te doen behandelen; wat ons betreft zet de heer Luns er de schouders eens onder. Kijk, want zó kan dat niet! Het vader landse jaar is gebaseerd op vaste steun punten: op Pasen, op Kerstmis en ook op Sinterklaas. Nu treedt plotseling de grijs aard uit Spanje, op een eigenlijk geheel onverwachts moment, tevoorschijn met die valse knechtjes en verstoort de ganse orde. Luister eens: dat gaat zó maar niet.' O p die manier wordt de normale ritmiek van het jaar op de botste w ij ze dooreengeworpen. Vroeger, zo zal een ieder zich weten te herinneren, viel Sinterklaas midden in de winter met de maan door de takken van de bomen en sneeuw op de daken. Dat is, te bliksem, toch wel algemeen bekend, mogen wij hier veronderstellen. Nu staat daar, practisch midden in de herfst, de bejaarde Spanjaard al vóór ons en geen suikerwerkfabrikant die de tijd heeft zich de borst even nat te maken, zich eens flink in de handen te spuwen en die handen uit de mouwen te steken. En dat behoeft niet te verwonderen: men went aan een vaste orde, aan een zekere regelmaat, daar is men mens voor. De orde immers is de basis voor de maat schappij en daarom ook, dat wij een luid protest willen doen horen tegen dit on elegante optreden. Het zal er op deze manier nog eens op neerkomen dat burge meester Van Hall met die wethouders op een totaal verkeerd ogenblik op de kade zullen staan te zingen van „Zie ginds en dat de hele Politiekapel van de heer Pinkse als dommen zal staan te blaas- poepen naar een leeg IJ. Drie weken geleden, lezer, liepen wij persoonlijk, dat mogen wij u hier wel vertellen, nog in een dun sweatertje en zaten in de zon te slapen. Daar was geen aanstellerij bij. Daar was geen nozem achtige geldingsdrift bij; dat was gewoon lekker in het zonnetje slapen. Op het zui den. En de hond lag naast ons. En de zachte wind fluisterde in de bomen. En zo was dat ook met de chocoladeletter fabrikanten. Lagen in de zon. Het was zomer. Het was zacht; vogel en dier floot in het lommer. En geen haar, op wiens hoofd dan ook, dacht er aan dat de oude uit Spanje zich geheel tegen de gebruiken in, onverhoeds inscheepte met zijn troep ater lingen en zich hierheen haastte. Wat is het gevolg: dat hij veel te vroeg komt. Veel te vroeg! Onze vraag: kan dit zomaar? Verdient het geen aanbeveling zulk soort zaken van tevoren te doen regelen? Want anders zit ten wij volgend jaar al in augustus met de bewuste bezoeker. Of in juli. Of eerder nog. Zo smijt zo'n persoon in zijn zelf zucht de hele boel maar lelijk in de war. Duif Advertentie Een verstandige keuze van preparaten, gebaseerd op deskundig gegeven advies Grote Houtstraat 92 - Telefoon 12160 LONDEN (UPI) Aan de blanke, ge voelige handen van Yves St Laurent is de harde werkelijkheid van een automatisch geweer bespaard. Zijn oproep voor mili taire dienst is uitgesteld. Volgens William Hickey van de Daily Express was sedert Christian Dior voor het eerst de zoom op tilde de deining in het Parijse modehuis, dat zijn naam draagt nog niet zo groot ge weest. Het heeft namelijk maar een haar gescheeld of de frêle modeontwerper Yves St. Laurent, die thans het huis Dior leidt, moest naar de kazerne en misschien naar de gevaren van Algerije. Zijn op roep is echter uitgesteld door de hoogste autoriteiten in het ministerie van oorlog. Er wordt zelfs beweerd dat De Gaulle zelf het verlossende woord heeft gesproken. Ietwat cynisch merkt Hickey op dat be dacht moet worden dat monsieur St. Lau rent een grote rol speelt in de bevordering van de exporthandel van het huis Dior, dat het grootste van alle Franse modehuizen heet te zijn. Hoe het zij, het verzoek van St Laurent kreeg een uiterst snelle en hof felijke behandeling. Volgens Hickey heeft een woordvoerder van het ministerie van oorlog verklaard: „Hij heeft ons er van overtuigd, dat hij momenteel met belang rijk werk bezig is. U kunt aannemen dat monsieur St. Laurent voorlopig niet tus sen de andere recruten zal marcheren". Monsieur was zelf niet beschikbaar voor commentaar. Een van zijn assistenten zeide dat hij thans geen tijd heeft om met wie ook over het leger te praten. Hij heeft het te druk met zijn nieuwe collectie. Het woord vonnis betekent: beslis sing, rechterlijke uitspraak. Merkwaar dig is dat men een vonnis velt, w ij s t of s t rij k t. Etymologisch is vonnis ver want met het werkwoord vinden. Dit was in de Middeleeuwen het gewone woord voor het opmaken en het uitspre ken van een vonnis. De verwantschap met vinden blijkt uit de Middelneder landse vormen vontnisse en vondenisse die naast elkaar voorkomen. Op precies dezelfde wijze is schennis ontstaan uit het Middelnederlandse scendenisse, ver want met het werkwoord schenden. De oorspronkelijke betekenis van vonnis is dus: de vondst. Vinden bete kende vroeger ook: onderzoeken en vonnis is dus: de op onderzoek geba seerde uitspraak, de rechtsvinding.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 3