HET WEER
Herter meent dat Moskou
kernoorlog wil vermijden
treinen
doden
Botsingen tussen
en auto's: twee
«WMORRIS before ijou êuif!
„Ontstellende achterstand in
wetenschappelijk onderzoek"
Frankrijk stelt een versnelde
vorming van Euromarkt voor
Mikojan naar Mexico
Spaak en Van Zeeland bepleiten een
economische NAVO-politiek
jan doornbosch
Overleg inzake landbouw
wordt voortgezet
Luistergelden per
jaar vooruitbetalen
Meer wind
Oud-president Coty geëerd:
Het woord is aan
In de krant van heden:
Waarschuwing van FOM-voorzitter prof. Gorter
accordeon- en gitaar-les
Volgend jaar tariefsverlaging van 20 pet
Betielux-verdrag
Radiozegels verdwijnen
74e JAARGANG No 111 DINSDAG 17 NOVEMBER 1959 504e JAARGANG No 263
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 g A g J j Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. f «nc** V X f f** 1 I ^^1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- -J k J 8 1™^ 3 1 1 5 1 £1 1 £J| Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755 X fr, p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 2(3107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl Crt
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
MOSKOU (Tass) De eerste vice-pre
mier van de Sovjet-Unie Anastas Mikojan
is vandaag uit Moskou naar de hoofdstad
van Mexico vertrokken waar hij een Rus
sische wetenschappelijke, technische en
culturele tentoonstelling zal openen, zo
meldt het officiële Russische persbureau.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
SUèDE HERENJASJES
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot krachtige en langs de
waddenkust af en toe harde
wind tussen zuidoost en oost.
Vrij koud weer met vannacht
temperaturen om het vriespunt
Over het algemeen meer bewol
king, maar weinig of geen neer
slag.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Académie des sciences morales et
politiques kiest hem tot lid
Lessing:
Hoevelen wachten met gesloten ogen op
het grot$ geluk, terwijl het hun rake
lings voorbijgaat zonder dat zij het
merken!
De laatste president der vierde repu-
Pag
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel3
Toneelspreiding 5
Kunst 5
Beurs 6
Uit stad en omgeving6, 7
Polen III 9
Feuilleton II
Horen en Zien11
Agenda van Haarlem11
S.E.R.-advies ziekenfondspremie 11
Nieuw plan-Mansholt 11
iport J13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S*.
Deze fotoserie van een ruimtevaartreis met honden en muizen is door de Russen
vrijgegeven. Onlangs werden de hondjes „Otvazhnaya" (de \moedige) en „Snez-
hinka" (sneeuwklokje) met enige muizen per raket de ruimte ingezonden. De
wetenschapsmensen trachtten gegevens te verkrijgen over de reacties op ge
wichtloosheid van bloeddruk, ademhaling, enzovoort. Op zekere hoogte maakte
een houder, waarin de dieren verbleven, zich los van de raket en daalde aan
een parachute weer op de begane grond. Op de foto's ziet men achtereenvolgens
de raket, die het luchtruim kiest; de landing van de houder op aarde en de
bevrijding van de dieren.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals,,
heeft maandag op het landgoed Rijnhuizen
bij Jutphaas het Instituut voor Plasma
fysica van de stichting voor Fundamenteel
Onderzoek der Materie (FOM) officieel ge
opend en de eerste paal geslagen voor een
laboratorium dat op het terrein van dit
landgoed zal worden gebouwd.
De minister wees er op, dat de Neder
landse wetenschap voor wat de kernsplij
ting betreft, met verschillende onderdelen
van dit nieuwe terrein al vertrouwd is ge
raakt. Op andere onderdelen, zo zei hij,
moet nog veel onderzoek worden verricht,
terwijl Nederland op het gebied van de
kernversmelting (kernfusie) nog aan het
begin staat.
Te weinig faciliteiten
Hij sprak er zijn vreugde over uit, dat
op het gebied van de fusie een goede inter
nationale samenwerking bestaat, die hij
voor de wetenschappelijke ontwikkeling
onontbeerlijk noemde. Nederland, aldus de
minister, kan in dit internationale samen
spel een bijdrage leveren. Verschillende
van de problemen die tot een oplossing
moeten worden gebracht voordat over op
wekking van energie door middel van fusie
kan worden gedacht, sluiten aan op ter
reinen van onderzoek, waarop de Neder
landse wetenschap reeds haar sporen heeft
verdiend. Deze taak, aldus minister Cals,
kan Nederland echter op zich nemen, als er
meer faciliteiten worden geschapen dan op
het landgoed Rijnhuizen waarbinnen thans
het nieuwe FOM-instituut is ondergebracht
De voorzitter van de raad van bestuur
van de FOM, prof. dr. C. J. Gorter, ging
nader in op het rapport van de Commissie
Ontwikkeling Natuurwetenschappelijk On
derzoek waarin een ontstellende achter
stand in plaatsruimte voor wetenschappe
lijk onderzoek aan de kaak wordt gesteld
en tevens wordt opgemerkt, dat Neder
land ook reeds tussen de twee wereld
oorlogen relatief weinig heeft bijgedragen
tot de nieuwste richtingen van wetenschap
pelijk onderzoek.
Prof. Gorter zei, dat het peil van het on
derzoek in ons land vrjj hoog ligt, maar
dat de nieuwe ideeën meestal uit het bui
tenland en vooral uit Amerika en Engeland
komen. Geen enkele in functie zünde Ne-
lerlandse hoogleraar, zo zei hij, is thans
drager van een Nobelprijs. Veertig jaar ge
leden waren dat er zes of zeven. Volgens
prof. Gorter hangt dit wellicht samen met
onze huidige volksaard, die meer naar be
trouwbaarheid, voorzichtigheid en kritische
zin neigt dan naar geniale invallen, snelle
besluitvorming, de romantiek en het fana
tieke doordrijven van de pionier. Het tem
po waarin nieuwe wetenschappelijke idee-
en opkomen en zich onwikkelen, heeft zich
zeer versneld en noch onze huidige volks
aard, noch de organisatievormen van ons
hoger onderwijs, zijn daarop, naar de me
ning van prof. Gorter, ingesteld. Gezien het
steeds groter wordend belang van het we
tenschappelijk onderzoek voor de welvaart,
dreigen hier, volgens hem, voor ons land
gevaren.
Op de onoverzichtelijke splitsing van de
Archangelkade en Rigakade, dichtbij de
Oude Hemweg achter het houtveem te
Amsterdam, is gisteravond tegen 11 uur
een personenauto meegesleurd door een
lange goederentrein, die in dit havencom
plex door een locomotor werd opgeduwd.
Naast de totaal vernielde wagen trof men
later het levenloze lichaam van de be
stuurder, de 37-jarige heer P. Verburgt
uit Duivendrecht, aan. Ruim anderhalf
uur later waren twintig man van politie
en brandweer erin geslaagd, het wrak van
de auto open te snijden en de moeder van
de bestuurder, de 67-jarige mevrouw Ver-
burgt-Van Veen, die ernstig gewond was,
te bevrijden.
De spoorrails, waarover slechts op zeer
ongeregelde tijden goederentreinen van
het houtveem naar de haven en terug rij
den, liggen in het wegdek. De wegen wor
den slechts schaars door het verkeer ge
bruikt.
De trein werd van het eindpunt in de
haven opgeduwd door de locomotor. De
machinist had dus geen uitzicht op de we
gen- en rail-splitsing bij de Rigakade. Vei
ligheidshalve liep er voor de eerste der lan
ge rij wagons een man met een rood licht
om het eventuele verkeer te waarschuwen.
De auto stopte voor het zwaaiende ro
de licht, maar op de vrij donkere kruising
juist op de rails.
Bij de botsing werd de kleine auto door
de voorste wagon meegesleept en half on
der de voorste wielen verpletterd. De goe
derenwagon ontspoorde. Ruim vijftig meter
verder kwam de overigens langzaam rij
dende trein tot stilstand, vermoedelijk om
dat de machinist van de achteraan du
wende locomotor aanvankelijk niets van
het ongeluk bemerkte.
De heer Verburgt was met zijn moeder
Uit deze door een goederentrein na
genoeg geheel verpletterde auto wisten
politie en brandweer na anderhalf uur
de ernstig gewonde moeder van de
omgekomen bestuurder te bevrijden.
op bezoek geweest bij zijn schoonvader
in een woonark in de Houthaven.
Op de door knipperlichten beveiligde
overweg bij Rilland Bath is gistermiddag
een trailer met oplegger aangereden door
een trein die van Bergen op Zoom on
derweg was naar Vlissingen. De chauf
feur, de 29-jarige M. van Driel uit St. An-
naland, kwam hierbij om het leven. De
oplegger zwaaide om en sloeg een gat
in de zijwand van het voorste treinrijtuig.
Twee passagiers, de sergeants S. A. Stuut
en H. Koopman, beiden van de vliegba
sis Leeuwarden, werden gewond. Ser
geant Stuut brak een been.
Het treinverkeer op de Zeeuwse lijn
ondervond aanvankelijk enige vertraging.
De treinen moesten enige tijd over enkel
spoor geleid worden.
De Franse regering heeft aan haar deel
genoten in de Europese Economische Ge
meenschap voorgesteld over te gaan tot
een verlaging der invoerrechten in de
E.E.G.-landen en wel op een eerder lijd-
stiD dan is voorzien in het verdrag van
Rome. Dit bedrag bepaalt dat met ingang
van 30 juni 1960 de zes E.E.G.-landen in
voerrechten voor de tweede maal met tien
percent moeten verlagen. De Franse re
gering stelt thans voor dat deze tweede
verlaging 20 percent zal bedragen. Deze
tariefsverlaging zou dan gepaard moeten
gaan met de vervroegde invoering van
gemeenschappelijke buitentarieven.
Dit zou betekenen, dat de Beneluxlanden
genoodzaakt zouden zijn een bepaald deel
van hun invoerrechten tegenover derde
landen reeds te verhogen per 30 juni 1960
Advertentie
reigerstraat 112 - haarlem-noord
in plaats van per 31 december 1961. Het
Franse voorstel zal op de komende bijeen
komst van de Ministerraad der E.E.G. op
23 november aanstaande te Straatsburg
worden onderzocht. De Beneluxlanden zijn
uiteraard niet enthousiast over bespoedi
ging van het instellen van een gemeen
schappelijk extern tarief, i.c. het verhogen
van hun huidige tarieven, omdat dit van
ongunstige invloed is op de handel met
de landen van het Britse Gemenebest de
dollarzone en Scandinavië. Het Franse
voorstel zal worden besproken in de „Euro
pese" Ministerraad, die op 23 en 24 no
vember in Straatsburg bijeenkomt
Krachtens het Euromarktverdrag moet
de douane-unie op zijn vroegst in 1969 en
op zijn laatst in 1973 zijn verwezenlijkt.
Elke anderhalf jaar moeten de interne
tarieven met tien percent worden ver
laagd. Versnelde tariefsverlaging zou de
douane-unie reeds in 1965 een feit kunnen
doen zijn.
Een woordvoerder van het Zweedse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken zei toen
hij gevraagd werd om commentaar op het
Franse voorstel, dat ook het plan der
zeven „plooibaar" is. „Steeds is het de op
zet geweest de tarieven der zeven te ver
lagen in samenhang met die van de Euro-
markt. Als de groep van zes haar schema
wijzigt, kunnen wij dat ook. Djt zal gedaan
worden om te waarborgen dat de twee
groepen snel verenigd kunnen worden in
één groot gebied van vrijhandel, wanneer
tot een fusie wordt besloten", aldus de
woordvoerder.
NEW YORK (Reuter, UPI) De Ame
rikaanse minister van Buitenlandse Za
ken, Christian A. Herter, heeft verklaard
dat naar zijn mening, de Russische leiders
besloten hebben hun politiek te wijzigen
om de „wederzijdse zelfmoord" van een
algemene kernoorlog te vermijden. De
minister sprak op een bijeenkomst van de
nationale raad van buitenlandse handel in
New York. Over de Oost-West betrekkin
gen zeide hij: „Ik geloof dat wij over be
paalde fundamentele dingen een gemeen
schappelijke taal kunnen vinden, omdat
wij het gemeenschappelijk belang hebben,
dat wij willen blijven leven.
Indien de beschaving moet voortbestaan
moet het Westen de moed en de kracht
vinden „een nieuwe verhouding te con-
trueren tussen de tegengestelde syste
men". De concurrentiestrijd zal moeilijk
zijn en de politieke rijpheid van de Ame
rikanen op de proef stellen, aldus Herter.
De niet-communistische wereld, zo
waarschuwde Herter, kan allerlei lagen
en listen van het Kremlin verwachten in
de strijd om economische suprematie. Hij
zei dat de Verenigde Staten zich de laatste
tijd overgegeven hadden „in de genieting
van een welvarend leven achter ons defen
sief gordijn van kernwapenmacht".
Particuliere belangen moeten onderge
schikt worden gemaakt aan het openbare
belang, zo zei hij, omdat de concurrentie
met de Russen „de energie en belangstel
ling van ons allen eist".
Derde redding
Verenigde Staten gedaan om de vrije lan
den „voor de derde maal te redden". „Wij
kunnen met succes het hoofd bieden aan
de economische dreiging van het commu
nisme, mits de vrije volken samenwer
ken.
Hij vervolgde: „Ik vraag mij af of dit
voor Amerika niet het ogenblik is tot het
nemen van een groot en opzienbarend
initiatief?
Gemeenschappelijke markt
Paul van Zeeland, voormalig premier en
leider van een speciale Belgische econo
mische missie naar de Verenigde Staten,
heeft maandag aan een perslunch in New
York de ontwikkeling van een Atlantische
economische gemeenschap voorgesteld,
waarbij de Verenigde Staten, Canada en
de Westeuropese landen een gemeenschap
pelijke markt zouden moeten vormen.
Bredere samenwerking in plaats van een
terugval naar het economische nationalis
me, dat in het verleden zo rampzalig was,
is nodig. Wij Europeanen willen dat de
gemeenschappelijke markt der zes, die
reeds zoveel succes heeft, de basis legt
voor een grotere liberalisatie van de han
del in de gehele vrije wereld, aldus Van
Zeeland.
De secretaris-generaal der Noordatlan-
tische Verdragsorganisatie, de Belg Paul-
Henri Spaak, heeft op een plechtigheid te
New York, waarop hem een onderschei
ding werd uitgereikt voor zijn verdiensten
voor de vrije wereld, een beroep op de
Minister Cals heeft In antwoord op
vragen uit de Tweede Kamer meegedeeld
dat de maandelijkse betaling van luis
tergeld door middel van radiozegels ver
vangen zal worden door een jaarlijkse
vooruitbetaling ineens, zoals dat ook in
het buitenland algemeen gebruikelijk is
en zoals ten dele ook bij de betaling
van t.v.-kijkgelden in ons land geschiedt.
De vereenvoudiging van de administratie
die het nieuwe systeem mogelijk maakt,
zal volgens een globale raming (bij een
volledige doorgevoerde mechanisatie) na
ongeveer twee jaar een jaarlijkse bespa
ring van ongeveer 1,8 miljoen gulden
opleveren, aldus de minister.
(Van onze Haagse redacteur)
Bij het begin van de vergadering van de
Tweede Kamer heeft voorzitter Korten-
horst vanmiddag meegedeeld, dat hij een
brief van de minister-president had ont
vangen, waarin professor De Quay aan
kondigt dat de regering, gezien de zorg
buiten en in het parlement over de land-
bouwparagraaf van het Beneluxverdrag,
van plan is binnenkort met de Belgische
en Luxemburgse regering het deze zomer
op de Hoge Veluwe begonnen overleg
voort te zetten. Zodra dit overleg heeft
plaatsgehad zal de regering de Kamer
over de resultaten daarvan inlichten.
Naar aanleiding van deze mededeling,
die kennelijk bedoeld was om de Kamer
het uitstel van de behandeling van de
goedkeuring van het Beneluxverdrag ge
makkelijk te maken, ontspon zich een
debat, waarbij profesor Samkaldcn zich.
als woordvoerder van de P.v.d.A.-fractie
tegen uitstel van de behandeling ver
klaarde. (Zie nok pagina 2).
Voor tweede en eventuele verdere radio
toestellen. aanwezig in één gezin, zal ech
ter geen geld meer verschuldigd zijn
als de nieuwe regeling ingaat. Dit zal een
inkomstenderving van plm. 600.000 per
jaar opleveren, waartegenover staat dat
onder het huidige systeem op grote
schaal ontduiking van luistergelden voor
tweede en verdere radiotoestellen plaats
vindt, waaraan weinig te doen is omdat
het praktisch onmogelijk blijkt, hierop een
effectieve controle uit te oéfenen. Auto
radio's aldus de minister, zijn echter wel
onderhevig aan de heffing van het gebrui
kelijke luistergeld.
De besparing in aanmerking nemend,
geeft de minister er de voorkeur aan, de
invoering van deze wijziging niet pas aan
de orde te stellen bij de mondelinge behan
deling van de Omroepwet, doch reeds eer
der over te gaan tot wijziging van de „Ra-
dioluisterbeschikking 1950", waarin de
inning van de luisterbijdrage wordt ge
regeld.
bliek, René Coty, is in een bijzondere zit
ting met algemene stemmen gekozen tot
lid van de „Académie des Sciences Mora
les et Politiques", het hoogste politiek-we-
tenschappelijke genootschap van Frank
rijk.
Het is geen gewoonte dat staatslieden
met een actieve staat van dienst lid van
deze academie worden. Het enige voor
beeld in de annalen vormt de vroegere pre
sident der republiek. Gaston Doumergue,
die in 1943 in de academie werd opgeno
men.
De eenparige verkiezing van René Coty
wenst de academie te zien als getuigenis
van dank en eerbied voor de onbaatzuch
tige wijze waarop het vroegere staats
hoofd zijn hoge ambt vervulde en het vo
rig jaar bereikte dat de eenheid van
Frankrijk in de uren des gevaars gehand
haafd bleef.
