Nederlandse en Haagse C omedie willen
aantal provincie-opvoeringen verminderen
Kees Brusse en Lo van Hensbergen
spelen „Kent u de Melkweg?"
Aquarellen van B. Westendorp-Osieck
Wetenschappelijke
film over
alcoholisme
Minister Cals wil twee
„slapende" ontwerpen
intrekken
Nieuwe functionaris
bij het onderwijs?
Duitse auto botst
tegen bus
Nieuwe uniform
voor marechaussee
Woningverbetering
in de winter
Botsing tussen twee
trams in Den Haag
DINSDAG 17 NOVEMBER 1959
5
Culturele prijzen van
Limburg uitgereikt
Prix Goncourt voor André Schzvarz-Bart
Nieuw beeld van
Charl. van Pallandt
Congres van de Europese
Cultuur Stichting
Een dodetwee gewonden
DE NEDERLANDSE COMEDIE en de Haagse Comedie hebben het departement
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen een plan voorgelegd waarin wordt
voorgesteld in het seizoen 1961-1962 alleen maar te spelen volgens het zogenaamde
„enkelvoudige systeem". Dit houdt in, dat de gezelschappen over het algemeen slechts
één voorstelling per avond zullen geven, in plaats van twee of drie, zoals op het
ogenblik het geval is. De Nederlandse Comedie geeft tot dusver ongeveer 570 voor
stellingen per jaar. Volgens het nieuwe systeem zou dit aantal tot ongeveer 330
worden teruggebracht. Het directe gevolg hiervan is, dat een groot aantal provincie
plaatsen meest kleinere niet meer door deze gezelschappen zullen worden
bezocht. Er zijn twee redenen, die tot de voorgestelde regeling hebben geleid. In de
eerste plaats moet men op het ogenblik uit de beschikbare acteurs en actrices twee
of drie toneelstukken bezetten, waardoor men aan de rolbezettingen bepaalde con
cessies moet doen. Door alle leden van het gezelschap niet doorlopend en gelijktijdig
in verschillende stukken te laten spelen, kunnen de beste krachten op een bepaald
stuk worden gezet. In de tweede plaats houdt men rekening met de wensen, die de
televisie heeft. Het zal nu mogelijk worden, dat van tijd tot tijd acteurs aan de
televisie worden uitgeleend.
HET PLAN GAAT er van uit, dat eer.
zeer groot aantal kleine provincieplaatsen
van de tournees worden geschrapt. De
Nederlandse Comedie hoopt in de toe
komst evenwel toch nog ruim honderd
voorstellingen in de provincie te kunnen
geven. Deze zullen dan beperkt blijven tot
de grotere plaatsen, zoals Haarlem, Rotter
dam, Breda, Hilversum, Utrecht, Arn
hem, Nijmegen, Eindhoven, Heerlen,
Maastricht, Den Bosch, Deventer, Zwol
le, Enschedé, Groningen en Leeuwarden.
„Óf de plannen zullen doorgaan, staat nog
te bezien", aldus zei ons de heer Guus
Oster, directeur van de Nederlandse Co
medie, „maar in elk geval, dit is geen
gril, die plotseling bij ons is opgekomen.
Ik ben hier al jaren over bezig. De be
staande toestand is onhoudbaar en vindt
men nergens in Europa. De accommoda
tie van de schouwburgen in de kleine
plaatsen is vaak abominabel. Men heeft
daar de ontwikkeling van de laatste jaren
niet kunnen bijbenen".
„Als direkt voordeel zie ik aldus de
heer Oster dat wij onze stukken beter
zullen kunnen bezetten doordat er geen
versnippering van goede krachten plaats
heeft. In Lochem en Hellevoetsluis zal
men daar wel heel boos over zijn. Maar
de echte toneelliefhebber zal er heus wel
een reisje naar een grotere plaats voor,
over hebben om een goed toneelstuk te
zien. Trouwens, de televisie heeft als ge
volg gehad dat de zalen in de kleinere
plaatsen vaak niet geheel bezet zijn. Bo
vendien mag men niet vergeten dat in die
kleine plaatsen tot dusverre ƒ3.- tot 4.-
voor een toegangsbewijs wordt betaald,
waarvoor in de Amsterdamse Stads
schouwburg 6.- wordt gevraagd en
daarvoor komen wij dan na een busrit van
vele uren in tochtige kleedkamers. Neen,
dat is toch geen toestand, die bestendigd
kan blijven".
„Overigens is het zo aldus de heer
Oster dat wij wel in de provincie blijven
komen en heus niet alleen in de allergroot
ste plaatsen. Het gaat ons om de klein
tjes, daar moeten we van af, willen we tot
het enkelvoudig systeem komen. Wij
hebben de plannen niet tevoren met ande
re gezelschappen zoals het Rotterdamsch
Toneel en Theater besproken. Het is een
kwestie, die alleen de Haagsche Comedie
en ons aangaat".
Uitkoopverenigingen
Het bestuur van de Vereniging voor Cul
turele Organisaties in Nederland, bij wel
ke vereniging een vijftigtal zogenaamde
uitkoopverenigingen als lid zijn aangeslo
ten, heeft op een te Amsterdam gehouden
vergadering de plannen van de Haagse
Zaterdagmiddag heeft de commissaris
der Koningin in de provincie Limburg, dr.
F. Houben, als voorzitter van het Anjer
fonds Limburg, in de hal van het Bonne-
fantenmuseum te Maastricht de culturele
prijzen Limburg 1959 uitgereikt aan de
dichter Pierre Kamp te Maastricht en de
Roermondse glazenier Joep Nicolas.
De commissaris der Koningin sprak,
na inleidingen door de letterkundige Paul
Haimon, enkele woorden van persoonlijke
waardering bij het overhandigen van de
desbetreffende oorkonden voor de cultu
rele prijs met geschenken onder envelop.
Pierre Kemp was verhinderd persoon
lijk de hem toegekende culture prijs in
ontvangst te nemen. Zijn zoon Antoine
Kemp vertegenwoordigde hem.
Comedie en van de Nederlandse Comedie
verwerpelijk genoemd. Deze voornemens
zijn de laatste tijd verscheidene malen,
met name door de directeur van de Ne
derlandse Comedie, de heer G. Oster, als
wenselijk kenbaar gemaakt. Wanneer aan
deze wensen uitvoering zou worden gege
ven, betekent dit dat beide toneelgroepen
geen twee voorstellingen tegelijk meer
zullen geven, zodat het totaal aantal voor
stellingen met name in de provincies
een aanmerkelijke daling ondergaat.
Desgevraagd deelde men ons van de zij
de van het ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen mede, dat zowel
op het ministerie als in de Raad voor de
Kunst deze kwestie ter sprake is gekomen,
doch dat noch het ministerie noch de raad
voor de Kunst dergelijke plannen zijn
voorgelegd.
Haagse Comedie
Paul Steenbergen heeft ons als volgt zijn
mening gegeven: „Het is het welbegrepen
belang van ons eigen gezelschap dat, wil
de Haagse Comedie zijn niveau en homo
gene stijl kunnen handhaven, het onthe
ven wordt van die verplichtingen die deze
beide verworvenheden in gevaar bren
gen. Het is enkel het belang van de to
neelkunst, die ons tot dit plan heeft doen
komen, andere overwegingen spelen geen
rol. Ze zijn er niet".
EEN DUO UIT de
toneelgroep Ensemble
te weten Kees
Brusse en Lo van
Hensbergen speelt
sinds maandagavond
in het Nieuwe de la
Martheater te Am
sterdam het uit zes
tafrelen bestaande
stuk „Kent u de
melkweg" door Karl
Wittlinger, welke
voorstelling door de
vrouw van eerstge
noemde. Mieke Ver-
straete, is geregis
seerd. Het heeft
(merkwaardig genoeg,
want de kleine be
zetting moet toch een
althans economisch
aantrekkelijke om
standigheid vormen)
vrij lang geduurd eer
deze bizarre komedie
tot ons land is door
gedrongen. De eerste
opvoering had precies
drie jaar geleden in
het nabije Keulen
plaats, korte tijd la
ter heb ik er een
voortreffelijke ver
toning in Antwerpen
van gezien op een to
neel van vier bij zes
meter, welke onder
leiding van Lode Ver-
straete was voorbe
reid. Intussen werd
er ook in andere
theatercentra succes mee geboekt.
BIJ HET BETREDEN van de schouw
burg kan men een fraai glanzend pro
gramma kopen tegen betaling van vijfen
veertig cent, exclusief, waarin behalve de
namen der medewerkenden zo goed als
niets te lezen staat. Waarom wordt de be
zoeker aldus nodeloos op extra kosten ge
jaagd? Hij krijgt er niets voor terug be
halve een souvenir van onhandig formaat.
Men zou hem toch althans enige nuttige
informatie hebben kunnen verstrekken.
Niet wat het stuk betreft, want dat moet
voor zichzelf spreken (hoewel men soms
benieuwd is naar de artistieke of andere
reden der betoonde voorkeur). Maar nu er
een voor Nederland nieuwe schrijver aan
het woord wordt gelaten, had men toch de
moeite kunnen nemen hem even voor te
stellen. Of acht men hem niet zo belang
rijk? Zijn naam verzinkt op het typo
grafisch aantrekkelijk verzorgde druk
werk in het niet als een lichte kleinig
heid vergeleken bij de opvallende vermel
dingen van medewerkenden en vertaler
Alfred Pleiter
ENFIN, DE CRITICUS is natuurlijk
dankbaar als de directie van een toneel
gezelschap aldus de noodzaak van zijn
aanwezigheid als bemiddelaar in de re
latie met het publiek stilzwijgend erkent.
Karl Wittlinger werd geboren te Karls
ruhe in 1922. Op tienjarige leeftijd zou hij
reeds een roman onder de veelzeggende
ALS MEN ALLEEN AL HET AANTAL tentoonstellingen in Amsterdam laat
gelden', zou gesproken kunnen worden van een belangrijk seizoen. Vijf artiesten
exposeren bij de stichting Kunstkontakt in de Utrechtsestraat. Het Stedelijk Museum
organiseerde in samenwerking met een Rotterdamse kunstkring een tentoonstelling
van vier kunstenaars en bij een verfwinkel kwam in samenwerking met dit museum
een expositie van werken van weer twee kunstenaars tot stand. In de Nieuwe Vleugel
exposeren de vereniging „Stuwing" en een groep katholieke kunstenaars. Een be
spreking van dit alles zou niet veel meer kunnen zijn dan een opsomming van wat
ondergetekende als aantrekkelijk voor kwam. Wie er tijd voor mocht hebben kieze
zelf. Werk van Appel ontmoetten we al bij Espace. Door het vele andere valt er
door mij niet veel nieuws over te vertellen.
OOK MEVROUW B. WESTENDORP-
OSIECK, die tot 30 november bij Magda
lene Sothmann aquarellen exposeert,
wordt vaak door mij genoemd. Maar
eigen exposities maakte deze Amsterdam
se Joffer weinig en dit wettigt al een aan
sporing tot een bezoek aan haar zo fijne
tentoonstelling. Hier kan een ieder zich nu
weer eens op zijn gemak voelen. Deze
aquarellen kunnen aan ieders voorkeur
tegemoet komen. Dit werk is, ook al school
de de schilderes zich aan het Impressio
nisme, toch eigenlijk vrij van iedere stel-
lingname in bepaalde richting. Het plaatst
ons niet in een tijd die achter of voor ons
ligt. Maar hoewel dus van vandaag kon
het van gisteren zijn en zal het morgen
ook nog gemaakt worden. Het is even ge
woon gepenseeld als dat van bekende gro
te figuren in hun latere jaren. Het is over
de problemen heen gegroeid. Het is ge
woon, eenvoudig, prettig, mooi en direct
vertrouwd. Mevrouw Westendorp heeft al
tijd bewezen zeer kundig te zijn. Maar dat
valt hier niet op. Slechts wie vertrouwd
is met het vak realiseert zich waarop dit
werk steunt en dat het niet zonder een
ontwikkeling kon ontstaan. Het is moei
teloos maar niet in de zin van virtuoos
gedaan. Het is bevrijdend.
HET GETUIGT van grote smaak, maar
nu dan van een smaak, die van een ieder
kan zijn. Het getuigt van een schoonheid
die bij een ieder voor de hand kan liggen
mits men weet te zien. Zo zag de schilde
res die schoonheid in appels, in een plastic
zakje, in de nuchtere gevels van huizen
aan de haven van Nice die toch niet be
paald tot de toeristische attracties be
hoort. Een stilleven met poularde is in ver
gelijking tot wat ons vandaag als modern
wordt voorgezet, evenzeer in deze tijd te
noemen ook al kan men een dergelijke
aquarel impressionistisch noemen. „Het
witte potje", ook een stilleven met vruch
ten, lijkt abstracte kunst te verdedigen.
Misschien ook valt het een tekort in de
abstracte kunst aan, want het kan vol
doen ook aan de vraag van de minder in
de schilderkunst ingewijden: het is ver
staanbaar voor een ieder. Het is goed te
bedenken dat de Amsterdamse Joffers ver
scheidene andere scholen in Nederland
overleefden. Het werk van Betsy Westen
dorp-Osieck ondergaat men als jong, ter
wijl veel wat actueel eens leek ons bij
weerzien nu als verouderd voorkomt.
Bob Buys
Lo van Hensbergen en Kees Brusse
in „Kent u de melkweg?'1"
titel „Het vergrijsde geslacht" hebben ge
schreven. In 1946 keerde hij uit Franse
krijgsgevangenschap in zijn vaderland
terug, waar hij achtereenvolgens als nacht
waker, leidekker, transportarbeider, ver
taler en huisleraar aan de kost probeerde
te komen, eer hij als dramaturg en assis
tent van de regisseur in de greep van het
theater geraakte. Sinds 1953 beoefent hij
het vak van toneelschrijver als beroep. Als
ik goed ben ingelicht, heeft hij thans vijf
blijspelen op zijn naam staan.
„Kent u de melkweg?" geschreven
in laoa sluit onmiskenbaar aan bij de
sociaal-artistieke stroming van het ex
pressionisme uit de twintiger jaren in
Duitsland: de scherpe en critische ver
eenvoudiging van maatschappelijke ver
schijnselen tot een individueel geval, op
dat men daarin het algemene zou herken
nen. Wittlinger zet in de wezenlijk opti
mistische toonaard van de geboren ro
manticus de traditie van Wedekind, Ha-
senclever en Kaiser voort, ook door de
beurtelings nerveus gespannen en fantas
tisch verdroomde aansluiting bij het ca
baretachtige. De quasi primitiviteit, zich
uitend in elementaire symboliek, is in
overeenstemming met zijn thema: dat
van de regeneratie, het streven om de per
soonlijkheid te bepalen en deze te doen
opgaan in een nieuwe gemeenschap. En
zo is deze eigenaardige komedie, afwis
selend navrant en parodistisch, een even
beklemmende als amusante en zeer zeker
belangwekkende spiegel van een stuk le
vensproblematiek in een land, dat zich
met alle erfelijke ballast opnieuw in de
wereld oriënteert.
WAT IS DE MAATSCHAPPIJ voor
iemand, die als doodgewaande en met an
dermans papieren na jaren uit de oorlog
nee, sterker: uit het vreemdelingenle
gioen weerom komt? Een gekkenhuis.
Daar wordt dan ook het zinnebeeldige spel
verondersteld zich te voltrekken. Als ik
mij goed herinner, begint het oorspronke
lijk met een thans weggelaten toespraak
van de patiënt tot zijn publiek, dat zich als
eveneens geestelijk gestoorden moet be
schouwen. De patiënt treedt op als de
hoofdpersoon, die zijn levensgeschiedenis
heeft gedramatiseerd als poging om vast
te stellen wie hij is. Met medewerking van
zijn psychiater, die alle rollen van „de
anderen" vervult, voert hij vijf over zijn
lot beslissende episodes op. In de hekel-
trant van in zoetsappigheid opgeloste bij
tende humor wordt men getuige ge
maakt van de absurditeit der hebzuchti
ge bureaucratie, van het lichtvaardig be
gane onrecht en de gevoelloosheid van de
samenleving. Ten slotte belandt deze on
gewenste drager van andermans naam
als „Bill, die de dood niet acht" in een
steilwand op de kermis, waar hij zich
moedwillig te pletter laat vallen, hopen
de aldus op te stijgen naar de sterren, waar
hij beweert vandaan te komen. Hij wordt
echter in het ziekenhuis als het ware her
boren en vindt zijn bestemming als chauf
feur van de melkauto.
Men kan in deze wonderlijke gebeur
tenissen behalve vele kennelijk autobio
grafische elementen talrijke verwant
schappen met auteurs van Dostojewski tot
Kafka en Camus aanwijzen. Maar er is
een fundamenteel verschil, namelijk de
hoop die doet overleven. Het moderne ge-
uid. dat ons tegemoetklinkt, is dat van
de vervreemding van de anderen, die men
juist wil bereiken. Om de schijn van een
Van onze Haagse redacteur)
„Vijf borrels op een feestje kunnen min
der gevaarlijk zijn voor een automobilist
dan één wanneer hij door allerlei proble
men in beslag wordt genomen. De psy
chische constellatie is veel belangrijker
dan de vraag of de fatale grens van 1,5
pro mille alcohol bij de bloedproef wordt
overschreden. Meer dan de alcohol belem
mert het piekeren het reactievermogen.
Maar men moet mij goed begrijpen: ik
pleit hiermee niet voor méér borrels bij
snelverkeer. Ik zie liever dat er helemaal
geen alcohol aan te pas komt. Maar ik
heb wel grote bezwaren tegen een al te
schematische toepassing van de bloed
proef".
Dit zei de Haagse psychiater A. Hus-
tinx in een korte inleiding bij de première
van de medische film „Alcoholisme". De
heer Hustinx, die het gebruik van medi
camenten, zoals antabus en refusal, zon
der voorafgaand medisch onderzoek en de
gelijke controle, afried, wees voorts op
het" belang van een korte opneming in een
psychiatrische kliniek. „Dat zal de alco
holist meer van de ernst van zijn toestand
overtuigen dan een poliklinische behande
ling, maar helaas wordt de opneming in
een psychiatrische kliniek nog steeds als
een soort schande gevoeld, waardoor de
patiënt maatschappelijk nadeel onder
vindt", aldus dokter Hustinx, die tevens
een lans brak voor grotere financiële
steun aan de A.A.-clubs.
De film „Alcoholisme", die door de Ne
derlandse vestiging van de Amerikaanse
geneesmiddelenindustrie Pfizer belange
loos voor vertoning in besloten kring be
schikbaar wordt gesteld (en er komt geen
reclame in voor ten behoeve van door
Pfizer vervaardigde produkten!), beeldt
het alcoholisme uit als symptoon van een
geestelijke of lichamelijke stoornis.
Om meer inzicht te verkrijgen in oor
zaak van en stoornissen door alcoholisme
heeft prof. dr. Hans Hoff in wiens la
boratorium te Wenen de film onder regie
van dr. Norman P. Schenker werd opge
nomen experimenten verricht op kat
ten. De dieren werden tot een bepaald ge
dragspatroon opgevoed, maar konden
daaraan niet langer voldoen toen ze daar
bij tevens een onaangename ervaring on
dervonden. In de film wordt op inderdaad
fascinerende wijze aangetoond, hoe de
katten uit hun evenwicht raken, daardoor
alcohol gaan drinken en onder de invloed
daarvan tijdelijk hun zelfvertrouwen her
winnen om vervolgens weer tot apathie te
vervallen. Door middel van een eenvoudi
ge psycho-therapie worden de alcoholische
katten weer genezen, waarop ze, zoals elk
normaal dier, geen alcohol meer lusten.
De parallel met het alcoholisme van de
mens wordt bijzonder, duidelijk getrokken
in deze medisch-wetenschappelijke film
van uitzonderlijke kwaliteit. Omdat het
alcoholisme ook een belangrijke maat
schappelijke en juridische kant heeft
men denke aan de vele verkeersongeluk
ken wordt de film ook aanbevolen aan
die zich met het alcoholisme bezighouden,
volksuniversiteiten en dergelijke.
f i -
Advertentie
AAN EEN MOOIE
HAND
EEN MOOIE RING
Welke vrouw siert
niet graag haar han
den en wat een ge
not is het niet om iets
aparts te dragen. Dit
stil verlangen heeft
iedere charmante
vrouw. Maak haar
blij met zoo'n aparte
ring uit onze exclu
sieve collectie vanaf
f 29,50 in goud bij
T SILVERSTOEPKE
vindt U het. Grote
Houtstraat 49, Haar-
em. Tel. 20049.
tragedie te vermijden in wat optimistisch
bedoeld is, heeft de auteur er nog een
kluchtige epiloog aan toegevoegd, waarin
de rollen worden omgekeerd en de pa
tiënt in zijn vermomming als geneesheer
directeur de psychiater eveneens naar de
melkweg verwijst... Zo heel erg diepzin
nig moet men het allemaal niet opvatten.
Maar toch schuilt er meer van gevoeli
ge betekenis in dan uit de laconieke op
voering van thans afgeleid kon worden.
Wat Ensemble ervan gemaakt heeft, kan
de vergelijking niet doorstaan met de su
perieure prestaties die ik van het Neder
lands Kamertoneel in Antwerpen heb ge
zien, waarbij ik wel moet toegeven dat
daarginds op zolder de omstandigheden
voor deze confrontatie aanmerkelijk gun
stiger waren dan in een normaal thea
ter waar de intermezzo's al gauw opzet
telijk aandoen en hun uitwerking missen.
HOEVEEL BEWONDERING men ook
moet hebben voor de lichte en toch ge
nuanceerde toets, waarin Kees Brusse als
„de patiënt" vrijwel de gehele avond aan
het woord bleef, hij is zeker niet helemaal
de geschikte acteur voor deze rol van
symnathieke zonderling. De toon van iet
wat nonchalant nadenkende verontschul
diging werkte net iets te ontnuchterend.
De geloofwaardigheid van het stuk be
staat immers bij de gratie van rede in de
waanzin. Die Hamlet-achtige dimensie, de
behoefte aan bevrijding uit een obsessie,
ontbrak totaal. Op zijn best maar dat
was dan ook bijzonder goed was Kees
Brusse als de conferencier, die de over
gangen sprak „voor de paar ogenblikken
die men nodig heeft om een ander mens te
worden". Lo van Hensbergen had wisse
lend succes als zijn over het algemeen
aanvaardbare tegenspelers, achtereen
volgens de dokter, de dorpse secretaris,
de directeur van een verzekeringsmaat
schappij, een satanische Italiaanse kroeg
baas en een mummelende waaghals. De
beste scènes waren die, waarin hij met
droge humor uit het ongerijmde kon dui
delijk maken, dat het om kwesties van ge
weten ging.
David Koning
(Van onze correspondent in Parijs)
De belangrijkste Franse letterkundige onderscheiding althans wat het commer
ciële succes betreft de Prix Goncourt, is voor het eerst in de geschiedenis niet in
de maand december, zoals de statuten voorschrijven, maar in november toegekend.
De gelukkige winnaar, die van de jury slechts 5000 franken in de hand krijgt gedrukt,
maar op percenten van zijn uitgever mag rekenen, die gemakkelijk een paar miljoen
zullen belopen, is de 31-jarige André Schwarz-Bart, wiens bekroonde boek „Le
dernier des justes" zijn eersteling is.
De reden waarom de tien leden van de
Académie Goncourt de datum met enkele
weken hebben vervroegd, moet worden
gezocht in het feit dat het bekend was ge
worden dat een concurrerend litterair ge
zelschap, de dames van de Prix Fémina,
diat jaar dezelfde schrijver wilden bekro
nen. Om deze wedloop van de dames te
winnen is Schwarz-Bart nu wel al tot win
naar van de Prix Goncourt uitgeroepen
maar zal hij pas op 7 december zijn klei
ne cheque in ontvangst kunnen nemen.
Over het boek in kwestie is al veel te
doen geweest en de schrijver is zelfs al
van plagiaat beticht, een beschuldiging,
waartegen hij zich, lijkt het, overtuigend
heeft weten te verdedigen. André
Schwarz-Bart is de zoon van een Joods
echtpaar, dat in 1924 uit Polen naar Frank
rijk emigreerde. In de laatste wereldoor
log werden hij en zijn familie wegens hun
afkomst opnieuw achtervolgd en de auteur
was de enige van het gezin van zes kin
deren, die aan het concentratiekamp en
de gaskamer wist te ontkomen. Na de oor
loog woonde Schawrz enige tijd in Angou-
lême en vertrok vandaar als bankwerker
naar Parijs. Hij was bezeten van detec
tiveromans en las op een dag „Schuld en
boete" van Dostojewski dat hem als be
horend tot dit genre was aangeprezen.
Het boek was een openbaring voor hem
en hij besloot een middelbare studie te
doorlopen. Na zijn staatsexamen liet hij
zich aan de Sorbonne inschrijven.
In zijn boek, waaraan hij vier jaar heeft
gewerkt en dat vijf keer werd herschre
ven, heeft Schwarz-Bart deze huivering
wekkende persoonlijke ervaringen aange
grepen als uitgangspunt voor een kroniek
der Jodenvervolgingen en van de rassen
haat, dié tot de elfde eeuw in de geschie
denis teruggaat.
„Le dernier des justes" is een aangrij
pend document geworden, waarvan de
litteraire verdiensten door de gezagheb
bende critici evenwel nogal verschillend en
over het algemeen zuinig beoordeeld wer-
In het Voorlopig Verslag der Tweede
Kamer over de begroting van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen is de vraag
gesteld of de nieuwsgierigheid van de mi
nister naar de resultaten van het onder
zoek in de afdelingen ten aanzien van de
ontwerpen-Architectenwet en de Wet
op de journalistieke verantwoordelijkheid
wel geheel gerechtvaardigd is.
Minister Cals heeft hierop geantwoord,
van mening te zijn, dat een wezenlijk ele
ment van het overleg van regering en
Volksvertegenwoordiging daarin is gele
gen, dat er bij deze partijen over en weer
geen misverstanden bestaan over elkan
ders opvattingen, in het bijzonder wat de
behandeling van wetsontwerpen betreft.
Hij heeft steeds de Kamers medegedeeld,
wat hij voornemens te doen was ten aan
zien van ingediende, aangekondigde of ge
wenste wetsontwerpen. Hij meent dat het
aan het overleg ten goede kan komen
wanneer hij weet, of de Kamer voorne
mens is bepaalde wetsontwerpen, die
reeds geruime tijd bij haar berusten, al
dan niet in (verdere) behandeling te ne
men. Dit is wel in het bijzonder van toe
passing op de wetsontwerpen Architec-
tenwet en Journalistieke Verantwoorde
lijkheid. De regering heeft in de afgelo
pen jaren bij herhaling medegedeeld, dat
zij over deze wetsontwerpen het Voorlo
pig Verslag van de Tweede Kamer af
wachtte. Dat wil niet zeggen, dat de mi
nister bijzonder prijs zou stellen op de ver
dere behandeling van deze wetsontwerpen.
Het zou echter volgens de minister wei
nig elegant zijn tegenover de Kamer, in
dien hij intrekking van deze wetsontwer
pen zou bevorderen op het ogenblik, dat
er reeds een afdelingsonderzoek heeft
plaatsgehad, waarvan alleen het verslag
nog niet is uitgebracht. Het zou hem in
derdaad aangenaam zijn te vernemen of
de Kamer er nog prijs op stelt déze wet-
ontwerpen verder te behandelen. Er zijn
op dit terrein inmiddels nieuwe ontwikke
lingen gaande, waartegenover de minis
ter gaarne zijn standpunt wil bepalen, het
geen hij bezwaarlijk kan doen, wanneer
de aanhangige wetsontwerpen niet wor
den ingetrokken. Uit de reactie op zijn
opmerkingen meent hij te mogen aanne
men, dat de Kamer geen bijzondere waar
de aan het uitbrengen van het verslag over
het gehouden afdelingsonderzoek hecht.
Hij meent in dat geval het karakter van
het overleg geen geweld aan te doen door
te bevorderen, dat de beide wetsontwer
pen worden ingetrokken.
Ter gelegenheid van de ingebruikne
ming van het nieuwe kantoor van Unile
ver te Rotterdam heeft de raad van be
stuur uit erkentelijkheid voor de mede
werking die bij de bouw werd ondervon
den van de heer J. C. Ebbinge Wubben,
directeur van het Museum Boymans-Van
Beuningen, een lunch aangeboden.
De heer Sidney J. van den Bergh bood
in een toespraak een door Charlotte van
Pallandt vervaardigd bronzen beeld aan,
dat een plaats zal krijgen op het terras
van de tuin van het museum Boymans-
Van Beuningen. Het stelt een zittende fi
guur voor en is 105 cm. hoog.
In de congreszalen van de Weense Hof-
burg zal van 20 tot 22 november het derde
jaarlijkse congres van de „Fondation
Européene de la Culture" worden gehou
den. Zaterdag zal prins Bernhard de Eras
musprijs van dit jaar uitreiken aan het
land, dat volgens het oordeel van de jury
in bijzondere mate heeft bijgedragen tot
de ontwikkeling van het hedendaagse
culturele leven. Verleden jaar werd deze
onderscheiding voor de eerste maal aan
Oostenrijk toegekend.
Aan het congres gaat een werk-college
vooraf, dat zaterdag werd geopend.
den. Niettemin bereikte dit boek al voor
de onderscheiding voor Frankrijk de res
pectabele oplage van dertigduizend exem
plaren, een cijfer, dat nu vermoedelijk
vlot en snel verveelvoudigd zal kunnen
worden.
Schwarz-Bart kreeg zeven stemmen.
Twee werden uitgebracht op „La belle
Frangaise" van Albert Vidalie, een ging
er naar „La plume et 1'ange" van Jacques
Bens.
De minister van Onderwijs schrijft aan
de Tweede Kamer dat bij het nijverheids
onderwijs voor jongens aan verschillen
de scholen de behoefte wordt gevoeld aan
de tewerkstelling van een moderator of een
sociaal-pedagoog. Enkele schoolbesturen
hebben hiertoe voorstellen ingediend.
Daaruit blijkt echter dat zowel de taak
omschrijving als de wijze van aanstelling
en de keuze van de persoon, die met de
werkzaamheden van moderator of so
ciaal-pedagoog zou moeten worden belast,
nog tal van vragen openlaten. Bovendien is
het verlangen tot aanstelling van een mo
derator of sociaal-pedagoog niet beperkt
tot het nijverheidsonderwijs voor jon
gens. Het bestaat ook bij andere onder
wijssectoren. De minister is bereid te
overwegen ten behoeve van de zeer grote
scholen voor lager nijverheidsonderwijs
voor jongens, waar, naar zijn oordeel, de
behoefte aan een dergelijke functionaris
zich het sterkst doet gevoelen, bij wijze
van proef de aanstelling van een mode
rator of sociaal-pedagoog mogelijk ma
ken, mits diens werkzaamheden, duide
lijk worden omschreven en zij er toe strek
ken de school in staat te stellen haar
opvoedkundige taak beter te vervullen.
Bij het beruchte kruispunt van de weg
BunschotenAmersfoort en de weg Eem-
nesHoevelaken wilde de chauffeur van
een autobus 'de autosnelweg oversteken.
De bus was reeds halverwege op de weg
toen uit de richting Eemnes een personen
auto naderde. In volle vaart reed de wa
gen, een kleine Duitse auto, tegen de bus.
Van de inzittenden, de familie Weberkat
uit Fulda (Did.), bestaande uit man, vrouw
en twee kinderen, kwam de 47-jarige
vrouw om het leven. De 47-jarige vader
en een 15-jarige dochter werden zeer ern
stig gewond. Een tweede dochtertje liep
minder ernstig letsel op.
Het Duitse gezin was op bezoek geweest
bij de moeder van de vrouw, die in West-
Friesland woont en die zeer ernstig ziek is.
Tegelijk met de brigade van het konink
lijke paleis Soestdijk en van die van het
Loo bij Apeldoorn zijn de manschappen
van het wapen der Koninklijke Marechaus
see op Schiphol in nieuwe blauw-zwarte
uniformen gestoken.
Op het platform stonden gistermiddag
de mannen in de oude khaki-uniformen,
van wie de dienst om drie uur des middags
afliep, in het gelid en naast hen waren de
manschappen voor de avonddienst in hun
nieuwe uniformen aangetreden. De nieuwe
uitrusting bestaat uit een zwarte korte jas
met hoge blauwe kraag, een nassau-blauwe
en en blauwe pet met het distinctief van
de springende granaat. Op de bovenmouw
zijn de rangonderscheidingen aangebracht
Alle manschappen van de marechaussee
krijgen in de loop van 1960 de nieuwe
uniform.
Evenals in voorgaande jaren is voor het
aanstaande winterseizoen weer een tijd
vak aangewezen, waarbinnen de uitvoe
ring van schilders- en stucadoorswerk-
zaamheden aan het inwendige van wonin
gen zal gelden als het aanbrengen van
verbeteringen in de zin van de wet Groot
boek Woningverbetering. Dit tijdvak loopt
van 16 november 1959 tot en met 12 maart
1960. Voor de kosten, verbonden aan be
doelde werkzaamheden uiteraard alleen
in woningen die onder de wet Grootboek
Woningverbetering vallen kan uitbeta
ling worden verzocht van de op het groot
boek gestorte gelden.
Aanvragen dienen tijdig ingediend te
worden op formulieren, die gratis bij de
gemeentesecretarieën verkrijgbaar zijn.
(Van onze Haagse redacteur)
Vanochtend om vijf over acht is een
forensentram van de H.T.M. op de Be-
noordenhoutseweg in Den Haag met een
enorme klap tegen een ander, uit drie wa
gons bestaand tramstel gereden. Het
voorbalkon van de motorwagen van de
forensentram werd totaal ingedrukt, het
achterste gedeelte van de laatste wagon
van het tramstel werd eveneens gekraakt.
De rails waren ter plaatse door mistaf-
zetting zeer glad waardoor de forensen
tram, ondanks krachtig remmen van de
bestuurder doorgleed en zijn voorganger
ramde.
In de achterste wagen van het tramstel
knapten zitbanken af en schoven ineen,
terwijl de ruiten braken. Enkele passa
giers werden door glasscherven gewond,
anderen weer kregen builen en blauwe
plekken. De bestuurder van de forensen
tram moest met een shock weggevoerd
worden.
