Polen en Hongaren stellen hun hoop
op ontspanning tussen Oost en West
Adenauer bedrijft zwijgend
persoonlijke diplomatie
Niemand de deur uit
zonder een
Brinta-ontbijt!
Politieke unie in Afrika ondenkbaar
GEEN „BEVRIJDING",
WEL „CAMP DAVID"
Draaglijker bestaan voor „geknechte volken"
slechts door schikking met de Sovjet-Unie
POLEN IV
(slot)
Procureur der V.S.
zint op tegenzet
Strijd om zetel in
Veiligheidsraad
13
Scepsis
Eerste Starfighter-groep
kwam oceaan over
Lynchers niet vervolgd
Balancerend tussen Londen en Parijs poogt hij
het herwonnen Duitse aanzien te bewaren
Premier van Nigeria:
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1959
fiteert om nog gauw wat Franse vogel
nestjes uit te halen. En in het algemeen
gesproken, hebben wij soms de indruk dat
jullie veel minder overtuigd zijn van de
superioriteit van je vrije wereld, dan jul
lie voorgeven. Dat er wel enige benauwd
heid bestaat voor een open confrontatie
met het socialistische kamp. Niet alleen
de Russen zijn argwanend. Het komt ons
voor dat jullie door ervaringen met het
stalinistische Rusland een argwaan zijn
gaan koesteren, die tot een afweerhou
ding van volslagen immobilisme heeft ge
leid, waarin jullie je zelfs thuis zijn gaan
voelen. Als Kroesjtsjev morgen eenzijdige
ontwapening van de Sovjet-Unie zou
voorstellen, zal het Westen zeggen: „Daar
zal wel weer wat achter zitten" of „Het
Russische voorstel is een propaganda-
manoeuvre, die in feite niets nieuws be
vat".
Er sprak uit al deze antwoorden van
Poolse en Hongaarse niet- en anti-com
munisten, intellectuelen, kunstenaars,
geestelijken, taxi-chauffeurs, hotelperso
neel, jongeren, journalisten, die het alle
maal op hun eigen manier zeiden en van
Uit het cultureel isolement.... aan
het steriele stalinisme wordt War
schau dagelijks herinnerd door zijn
cultuur-paleis, een geschenk van de
Sovjet-Unie, wier architectuur niet
bepaald de maat heeft van haar
technologie.
wier antwoorden ik zo kort en objectief
mogelijk de grootste gemene deler heb
gezocht, trouwens veel meer scepcis over
de „vrije wereld" dan men van de „ge
knechte volken" zou verwachten. Voor
velen hunner heeft de westelijke houding
tijdens de Hongaarse opstand de deur
volkomen dicht gedaan. Dat de Sovjet-
Unie had toegeslagen konden zij, al was
het met bitterheid, nog begrijpen. Dat
Franse en Britse democraten van dat
ogenblik profiteerden om de Suez-actie
uit te voeren, leek hen een bevestiging
van veel van wat zij uit Russische pro
paganda over het kapitalisme hadden
vernomen. Desillusies over de westelijke
houding, een realistische kijk op het deel
van de wereld waarin zij moeten leven,
een verlangen naar een normaler bestaan,
bepalen voornamelijk hun standpunt. Het
oververeenvoudigde zwart-wit alternatief
„vrije wereld of communistische slaver
nij" komt hen vaak onwezenlijk voor. Zij
zijn veeleer op zoek naar mogelijkheden
van synthese dan naar een botsing der
systemen.
Een Poolse schrijver verbond daar een
korte waarschuwing aan: „Nu we op weg
UI/1
f 2.k0 per royale tube.
een produkt van PHILIPS-DUPHAR
de opzienbarende nieuwe handcrème,
afkomstig van de edele nerts. Voor
waarlijk verzorgde, fraaie handen!
tegen zijn. Bij ons de stalinistische zetba
zen, zekere groepen in het Kremlin, die
anti-Kroesjtsjev zijn, en ten slotte de
machthebbers in Peking, met wie Kroesjt
sjev zeker op gespannen voet staat, reden
te meer overigens om hem in zijn ont-
spanningsbeleid enige snelle concrete suc
cessen te gunnen en hem niet te lang te
laten wachten. Maar het lijkt ons toe dat
er ook aan uw kant wel geremd wordt.
Door Adenauer bij voorbeeld (en de Polen
voegden daaraan toe, dat een bevrijding
door de bondskanselier, die hun een derde
van hun land zou kosten, hun al heel wei
nig begerenswaardig voorkomt). Door De
Gaulle, die van de nieuwe tendensen pro-
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
W ARSCHAU, november. Laat het westen de Oosteuropese volken in de
steek wanneer het, in de „geest van Camp David" verder onderhandelend in
een serie topconferenties met Kroesjtsjev, een dooi in de koude oorlog met de
Sovjet-Unie zoekt? Pleegt het verraad aan de „geknechte volken" wanneer het
streeft naar een modus vivendi, die. al zal deze cl? splitsing van Europa niet
ten eeuwigen dage hoeven te bestendigen, toch zeker de huidige invloedssferen
van Oost en West als uitgangspunt zal moeten nemen? Deze vragen die in het
Westen misschien een schaduw werpen over de opluchting die het begin van
internationale ontspanning hij ons heeft gewekt, heb ik in de afgelopen maand
in Boedapest en Warschau aan een groot aantal rechtstreeks betrokkenen ge
steld, aan Hongaarse en Poolse niet-comministen en anti-communisten. Hun
antwoord neemt die schaduw weg. Met verrassend weinig uitzonderingen
zeiden zij, kort samengevat: „Nee, jullie verraden ons niet, als jullie de be
staande toestand voorlopig aanvaarden. Die op korte termijn wijzigen zou tot
een wereldoorlog voeren waaraan bevrijders, bevrijden en onderdrukkers ge
zamenlijk ten onder zouden gaan. Dat heeft weinig zin, als u ons werkelijk wilt
helpen, moet u streven naar ontspanning, naar terugtrekking van troepen, gehele
of gedeeltelijke ontwapening, meer contact, meer uitwisseling, meer handel.
U moet proberen het Sovjet-stelsel te verrrtenselijken door het bloot te stellen
aan de buitenlucht, het te dwingen zich met u te meten, niet alleen op militair
en economisch gebied, maar ook op dat van eenvoudige menselijke verlangens
naar een wat aangenamer en waardiger leven".
De „geknechte volken" verlangen dus
blijkbaar geenszins naar een „bevrijding"
waarvan sommige westelijke politici
droomden, zonder overigens het hoe en
wanneer van die bevrijding in hun dromen
op te nemen. Wat verlangen Polen en
Hongaren en dus vermoedelijk hun lotge
noten achter het ijzeren gordijn dan wel
voor zichzelf? De antwoorden op die vraag
laten daar weinig twijfel over: „Een libe
rale democratie hebben wij, op enkele uit
zonderingen na, nauwelijks gekend. De
meerderheid van onze volken zal geen af
stand willen doen van het socialistische
stelsel, dat de onrechtvaardigheden van
onze vroegere, merendeels fcodalistische
stelsels teniet heeft gedaan Wij verlan
gen van dat socialisme wel dat het af
stand doet van zijn dwangmiddelen en dat
het zich ontdoet van zijn economische dog
matisme. Wij verlangen jegens de Sovjet-
Unie een groter nationale zelfstandigheid.
Zoeken naar een socialistisch stelsel naar
eigen aard betekent geen verraad aan het
socialistische kamp. En tenslotte: dat so
cialistische kamp moet geen gevangen
kamp worden. Wij willen uit ons isol-
ment. Wij willen vrij cultureel verkeer
met het buitenland, deel hebben aan wat
er in de wereld gebeurt".
Waarom geloven de Oost-Europeanen
dat door een ontspanning tussen Oost en
West die verlangens gemakkelijker be
vredigd kunnen worden, dan wanneer
het Westen het been strak houdt? Zij me
nen dat het antwoord voor de hand ligt:
„De ring van socialistische staten om dc
Sovjet-Unie vervult de functie van een
veiligheidsgordel, is veel minder een ver
schijnsel van een ideologisch imperialis
me dan van traditionele Russische arg
waan. Wanneer door internationale ont
spanning een aantal militaire noodzaken
wegvalt, wanneer Moskou er bovendien
van overtuigd kan zijn, dat de Oosteuro
pese landen niet bij de eerste de beste ge
legenheid die zich voordoet, naar het wes
telijke kamp zullen glippen, kan de druk
van boven en van buiten geleidelijk aan
minder wordeh.
Wanneer de Russische troepen worden
teruggetrokken, zullen onze volken, zelf
kunnen bepalen door welke socialisten zij
geregeerd willen worden, dan zullen er
meer Gomoelka's en minder Ulbrichts ko
men". Mijn Poolse zegslieden voegden
daar nog wat aan toe: „Internationale ont
spanning kan ook in de Sovjet-Unie zelf
tot grote veranderingen leiden. De eerste
tekenen daarvan zijn er al. De Russen heb
ben genoeg van het klimaat van argwaan
en dreiging. Zij willen een beter en ge
makkelijker leven, wat opgeluchter adem
halen. Jonge Russische kunstenaars be
ginnen te experimenteren, zijn op zoek
naar een intellectueel klimaat dat beter
kleurt bij de ontzagwekkende technische
en economische prestaties die van de Sov
jet-Unie een wereldmacht hebben ge
maakt, dan de onbenullige staatskunst
van nu. Men kan de jonge geleerden die
raketten naar de maan schieten niet gees
telijk voeden met de platgetrapte frases
van de agitprops".
Wat zien deze Polen en Hongaren als
struikelblokken voor de schuchter ingezet
te en cfoor hen met zoveel hoop gadege
slagen ontspanning? Hun antwoorden sa
menvattend menen zij: „Er zijn in bei
de kampen „bepaalde kringen" die er op
Internationale ontspanningvoor
de Polen betekent dat een kans dat
de generatie die nu tussen het puin
speelt, straks niet weer zijn huizen
verwoest zal vinden.
Een normaler bestaan: voor
het Hongaarse meisje met haar
vriendje voor de etalage van een
parfumerie betekent dat ook lipstick
die niet afgeeft en nylons die niet
ladderen. Meer en betere
consumptiegoederen.
zijn naar het heelal, is de groei van één
wereld een historische onvermijdelijkheid.
Als de westelijke beschaving zich daarin
wil handhaven, kan zij niet volstaan met
zwaargewapend en angstig achter een
muurtje te blijven zitten, maar dan zal
zij de ongewapende strijd om de hoofden,
de harten en de magen van het mensdom
aan moeten durven. Zeggen dat jullie het
beter kunnen, is niet genoeg, jullie zul
len het moeten tonen. Jullie maken nu
voornamelijk de indruk dat je krampach
tig een gepriviligeerde positie aan het ver
dedigen bent met de gedachte: „Het zal
onze tijd nog wel duren". Als jullie je
vrije democratie niet blijvend vernieu
wen, op sociaal en koloniaal terrein niet
werkelijke consequentie en globale inhoud
geven, dan zou het in de co-existentie met
de Russen nog wel eens een spannende
wedloop kunnen worden'
v:>:
Duizend km per uur
Een volledig squadron Lockheed Star-
fighter straaljagers is gisteren in formatie
non-stop de Atlantische Oceaan overge
stoken om enige tijd dienst te doen In
Europa. Het vloog van Zuid-Carolina naar
Sevilla In Spanje. De overtocht, die onder
slechte weersomstandigheden geschiedde
duurde acht uur en de vliegtuigen werden
onderweg door toestellen van het type
Boeing K B-50 bijgetankt. De gemiddelde
snelheid bedroeg ongeveer 1.000 kilometer
per uur. Deze snelle overtocht van een
compleet jachtsquadron bewijst duidelijk
dat in geval van nood dergelijke eenheden
zeer snel kunnen worden overgeplaatst
zelfs over grote afstanden.
WASHINGTON (UPI) De procureur-
generaal der Verenigde Staten, William
P. Rogers, heeft verklaard dat er mis
schien aanbevelingen zullen komen voor
nieuwe wetgeving betreffende de burger
rechten, daar men in Mississippi heeft na
gelaten te handelen ter zake van het lyn
chen van een van verkrachting beschul
digde neger.
Rogers verklaarde, dat de nalatigheid
van Mississippi iemand in staat van be
schuldiging te stellen in verband met het
lynchen van Mack Charles Parker, de
meest flagrante schending van het recht
is die hij, Rogers, ooit gezien had. Parker
was in april uit zijn cel gehaald daags voor
hij voor de rechtbank zou verschijnen.
Rogers zeide, dat deze affaire er mis
schien toe zal leiden dat de regering aan
het Congres aanbeveelt de federale rege
ring groter gezag in zulke zaken te geven.
De federale wet dient te worden herzien,
indien een staat niet eerlijk gelooft in de
ree htsui toefen ing.
Rogers zeide, dat het ministerie van jus
titie zich uit de zaak Parker had terugge
trokken, nadat de federale recherche
een diepgaand onderzoek had ingesteld,
omdat het ministerie zich niet wilde men
gen in de behandeling door de betrokken
staat. Maar men had op het ministerie
van justitie nooit verwacht, dat de grand
jury welke op 3 november uiteen was ge
gaan zonder iemand in staat van beschul
diging te stellen, zelfs zou weigeren fede
rale rechercheurs op te roepen om te ge
tuigen.
Advertentie
brinta
-tarwe
NEW YORK, (Reuter) De Algemene
Vergadering van de UNO heeft dinsdag
andermaal getracht een opvolger te vin
den voor Japan als lid van de Veiligheids
raad. Japan treedt aan het einde van dit
jaar uit de raad.
Bij de eerste stemming van dinsdag, de
38e in totaal, kreeg Polen 42 stemmen en
Turkije 38. Eén lid onthield zich en een
ander was afwezig. Bij de volgende stem
ming kreeg Polen weer 42 stemmen en
Turkije 39. De uitslag van de derde stem
ming was: Polen 39, Turkije 39, Luxemburg
2 en Ierland 1. Daarna kreeg Polen 40, Tur
kije 36 en Ierland, IJsland, Ghana, Luxem
burg en de Oekraine ieder één stem. Ver
volgens was de verhouding aldus: Polen 40,
Turkije 39 en Griekenland 1. Bij de daarop
volgende stemming kreeg Polen 42 en Tur
kije 39 stemmen en er was één onthouding.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse bondskanselier zwijgt al
wekenlang. Over de hoofden van de lei
ders van het „Auswartigc Ami", het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heen* "be
drijft hij meer dan ooit een eigen buiten
landse politiek. Al wekenlang bij voor
beeld bezit hij een brief van de Russische
minister-president Kroesjtsjev, maar men
neemt te Bonn aan dat nauwelijks vijf tot
zes mensen uit Adenauers naaste omge
ving de inhoud daarvan kennen. Zijn brief
wisseling met De Gaulle gaat geheel bui
ten het „Auswartige Amt" om. Kortom, in
deze hoogtijmaanden van persoonlijke po
litiek van diverse regeringsleiders voelt
Adenauer zich als een vis in het water.
Het is geen nieuwe rol, die Adenauer
hier speelt. Van nature is hij eigenzinnig,
eenzelvig, autoritair. De Westduitse grond
wet geeft hem daarbij alles, wat zijn hart
begeert: de uitsluitende verantwoordelijk
heid voor het regeringsbeleid. De minis
ters hebben zich aan zijn richtlijnen te
houden, zij het dat ze zelfstandig en on
der eigen verantwoordelijkheid mogen
werken. Maar de bondskanselier heeft de
laatste verantwoordelijkheid. waar
voor ieder ander lid van het kabinet, van
zijn kabinet, zich heeft te buigen.
Tijdens de debatten in de Bondsdag over
de buitenlandse politiek, welke voor enige
weken werden gehouden, viel Adenauers
zwijgzaamheid bijzonder op. De 83-jarige
maar nog zeer levendige kanselier te
genwoordig nog al eens bijgestaan door een
stok, welke zijn tijdens zijn vakantie ge
wonde been moet helpen zat rustig, niet
in de regeringsbanken maar onder de
afgevaardigden met de C.D.U.-parle-
mentsleiders te bedisselen hoe het debat
zonder zijn deelneming zou verlopen. Hij
wenste te zwijgen. Hij wilde zich niet,
voor zijn gesprekken met Macmillan en
De Gaulle, uiten.
De man, die tot voor kort doorging voor
degene, naar wie Adenauer steeds gaarne
placht te luisteren, de staatssecretaris
voor pers- en inlichtingenzaken, Felix von
Eckardt, heeft daarover dezer dagen in
een vraaggesprek met de Münchense Süd-
deutsche Zeitung gezegd: „Het is naar
mijn gevoel volstrekt begrijpelijk, wan
neer de bondskanselier op ogenblikken,
waarop de internationale politiek nog
geen duidelijk zichtbare wegen gaat, on
genegen is tot onnodig gezwets en gede-
batteer over allerlei bedenkelijke mogelijk
heden. Zo gauw een ontwikkeling zich af
tekent of op te merken valt, pleegt hij de
gesprekken met zijn politieke raadslieden
meteen op te nemen". Dat is duidelijke
taal.
Sfinx
Adenauer negeerde het parlement. Hel
was evenwel toen beslist noodzakelijk dal
de man. die de buitenlandse politiek van de
bondsrepubliek bepaalt, het woord nam en
het werk niet aan zijn in naam minister
van Buitenlandse Zaken, Von Brentano.
overliet.
Anderzijds is onmiskenbaar dat de
„sfinx" geen woord te veel mag zeggen.
Zijn verhouding tot de Britten wordt in
deze dagen wat opgekalefaterd. Zijn ver
houding tot De Gaulle is nogal eenzijdig,
zo is te Bonn opgemerkt. Van Westduitse
zijde doet men alles om „de grote vriend"
te Parijs niet te ergeren en men laat zich
zelfs geregeld door de Fransen kastijden
alsof dat een genot is: de kwestie-Bilbao
(het Duitse vrachtschip dat door Franse
oorlogsschepen werd opgebracht), het
voortdurend hameren door de Fransen op
het Oder-Neisse-aambeeld, waarbij iedere
slag reeksen Westduitse organisaties te
gen Adenauer en de zijnen in het geweer
Advertentie
Advertentie
LAGOS (UPI) De premier van de fe
deratie van Nigeria, die volgend jaar de
grootste onafhankelijke staat in het zwar
te werelddeel zal worden, heeft vandaag
in een interview verklaard, dat een poli
tieke unie van Afrikaanse landen „onrea
listisch en ondenkbaar" is. De premier.
Aboe Bakar Tafawa Balewa, zeide dat
Afrikaanse landen „de een of andere soort
gemeenschappelijke verstandhouding die
nen te hebben, maar van een politieke unie
kan geen sprake zijn."
„Het is ondenkbaar dat een van de Afri
kaanse landen, die hun onafhankelijkheid
aan het verwerven zijn, hun soevereiniteit
weer zouden opgeven," voegde hij eraan
toe. Hij zeide, dat Nigeria dit „vrijelijk en
openhartig" aan Ghana en Guinea dient te
vertellen.
„Wij wensen vriendschappelijke betrek
kingen, samenwerking op wetenschappe
lijk terrein, gemeenschappelijke weg- en
spoorverbindingen en waterwegen en af- I
schaffing van irritante douaneformalitei
ten aan de grenzen," zeide hij, „maar po
litieke fusie, daar is geen sprake van".
Balewa antwoordde op desbetreffende
vragen, dat zijn regering zal deelnemen
aan de bijeenkomsten van de al-Afrikaan
se volksbeweging, die verleden jaar in
Accra was opgericht
Hij beantwoordde vragen over wat Ni
geria's politiek zal zijn na verkrijging van
de onafhankelijkheid.
Op de vraag of de Frans- en Engels
sprekende landen in West-Afrika twee af
zonderlijke blokken zullen vormen, tenzij
een politieke unie wordt gevormd, ant
woordde Balewa, niet te geloven dat de
twee taalgebieden zich tegen elkaar
zouden keren.
„Ik weet, dat de Fransen wantrouwend
staan tegenover Nigeria, hoewel ik niet
weet waarom. Zij beschuldigen ons van
expansiedrang. Zij geloven, dat wij de on
afhankelijkheidsbeweging in de Franse
koloniën hebben veroorzaakt".
Zó vit. het poft
In de borden
brengt. En sedert de dood van Dulles
spreekt men er te Bonn openlijk over, dat
de qgns zo nauwe band Bonn-Washington
losser dan ooit is geworden
Koorddanser
In deze ietwat geïsoleerde positie ge
drongen, kan ieder woord van Adenauer
te veel zijn. En het aandringen van het
parlement het zwijgen te verbreken en de
afgevaardigden opheldering te geven, is dan
ook gepraat aan dovemansoren. Ook de
nieuwe poging van de liberale F.D.P., om
binnen acht weken een nieuw Bondsdag
debat over de buitenlandse politiek te ont
ketenen, zal de gehele maand december,
zo neemt men aan. niet verhoord wor
den. De socialistische oppositie zelf liet zich
tijdens het laatste Bondsdagdebat rustig
door Adenauer ringeloren en ging ermeé
akkoord dat de discussie beëindigd werd
zonder dat de kanselier het woord nam...
Ieder woord kan te veel zijn: de topcon
ferentie met Kroesjtsjev kan een com
promis op kosten van Bonn betekenen, die
topconferentie kan uitlopen, als de kan
selier in de komende maanden te keer
gaat tegen alles wat menige Duitser on
welgevallig in de OTen klinkt, op een „ver
oordeling" van Adenauer als verstoorder
van de groeiende goede verstandhouding.
Adenauer, zo lijkt het thans, wandelt als
een eenzame, zwijgende koorddanser van
het na tien jaar eindelijk weer bereikte
aanzien van zijn land in de westelijke we
reld, naar een onbekende status
Iedere beweging kan te veel zijn. Zelfs
voor een ervaren politicus als Adenauer,
die ondanks zijn bijna 84 jaren in puike
conditie lijkt te verkeren. Die zich dan
ook geen ogenblik lijkt te bekommeren
over de kwestie van zijn opvolging („De
oude heer die men niet meer kan veran
deren", zei een vooraanstaand politicus
van de C.D.U. onlangs). Als een man van
eenzame besluiten, balanceert hij tussen
Londen en Parijs om de positie van Bonn
in de westelijke wereld en om de eenheid
van deze wereld te handhaven. Een een
heid. die de strikte voorwaarde is voor
het bestaan van de Bondsrepubliek.
