Tientallen schepelingen vielen
ten offer aan woedende zee
„Starfighter" of „Mirage
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
MORRIS 'êeforeijouêuif!
Verdachte tot tien
jaar veroordeeld
DINSDAG 8 DECEMBER 1959
304e JAARGANG No 281
De zaak-magere Josje
Kans op vorstperiode
Vorst in het Noorden
Vlaggen halfstok in IJmuiden - ook
runner van „Cycloop" verdronken
Boot met 20 Grieken sloeg
om, allen verdronken
Mr. D. U. Stikker niet
naar Washington
Frans aanbod plaatst Nederlandse
bewindslieden voor moeilijke keus
In de krant van heden:
Het woord is aan
Fractievoorzitters uit
Bergen niet naar
de minister
Iets méér!
Wetsontwerp Grootboek
Woningverbetering
Alsu gaat verhuizen.
74e JAARÓANG No 129
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel.. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Het is al volop winter in Denemarken.
Het personeel van de spoorwegen
heeft veel extra werk om het emplace
ment van Kopenhagen sneeuwvrij te
houden.
De rechtbank te Amsterdam heeft van
daag de 42-jarige J. S., de verdachte uit
de zaak-„Magere Josje" wegens zware
mishandeling, de dood ten gevolge heb
bende, begaan tegen zijn echtgenote, een
gevangenisstraf opgelegd van tien jaar,
met aftrek van het voorarrest.
Aan de verdachte was irrde eerste plaats
moord, subsidiair doodslag ten laste ge
legd. De rechtbank achtte geen van beide
bewezen en sprak hem daarvan vrij. De
veroordeling werd uitgesproken op grond
van zware mishandeling, die subsidiair ten
laste was gelegd.
Tegen de verdachte was veertien dagen
geleden wegens doodslag twaalf jaar ge
vangenisstraf geëist.
De verdachte is terstond in beroep ge
gaan tegen het vonnis.
Van onze weerkundige medewerker)
In de eerste week van de wintermaand
is ons land het strijdtoneel van koude en
zachte luchtmassa's geworden. Boven Fin
land ligt een zeer sterk hogedrukgebied
(1055 millibar) met als tegenhanger een
stormdepressie bij de Britse eilanden, die
zachte lucht naar Frankrijk blaast. In het
noorden van ons land vroor het gisteren
de gehele dag 2 a 3 graden. Deze koude
lucht wint nog terrein, zodat ook onze om
geving in deze van Rusland afkomstige
luchtstroom zal komen te liggen. Aanvan
kelijk is niet meer dan lichte vorst te
verwachten, ook overdag, maar een ver
dere temperatuurdaling is waarschijnlijk
wanneer de wind iets meer naar oost
draait. Doordat de vorstgrens in de buurt
blijft zijn de weerverschillen in ons land
nog vrij groot. Gisteren was dit ook al het
geval, toen Groningen in de middag 3
C. en Vlissingen plus 5 graden meldde.
Nu de kans op een vorstperiode in de
komende dagen niet denkbeeldig is willen
wij nog even de terminologie in de weer
berichten verklaren. Lichte vorst: tot
5 graden; matige vorst: 5 tot 10 graden,
en strenge vorst: 10 tot 15 graden. Zeer
strenge vorst: meer dan 15 graden. Wan
neer er over een ijsdag wordt gesproken
dan is dit een dag waarop het kwik het ge
hele etmaal onder nul blijft, zoals giste
ren al in Noord-Nederland het geval was.
Advertentie
BARTEUORtSSTR HAARLEM TEL 13439
IE1DHSTRAAT <BtJ KONWGSPUINJ AMSTERDAM TEL 223594
SUèDE WANTEN MET VACHT
Verwachting tot morgenavond:
Vrij veel bewolking met hier en
daar enige neerslag. In het noor
den van het land overwegend
lichte vorst met een matige wind
tussen zuid en zuidoost. In het
zuiden van het land tempera
turen overwegend boven het
vriespunt en hier en daar mist.
Matige tot zwakke zuidelijke
wind.
m Volledige weerrapporten op pagina twee.
De felle stormwinden, die de golven van de Atlantische Oceaan, de
Noordzee en de Middellandse Zee hoog opzweepten en vooral de kust
wateren rondom Engeland levensgevaarlijk maakten, hebben reeds enige
tientallen mensenlevens geëist. Voor de Portugese kust is de Portugese
sleepboot „Marialve", die twee pramen sleepte in stormachtige zee voor
de haven Leixoes gezonken. Zeventien zeelieden verdwenen in de woe
dende golven. Inmiddels is ook de hoop opgegeven voor de twaalf opvaren
den van de 217 ton metende trawler George Robb, die in Noord-Schotland
op de rotsen is geworpen. De rederij Wijsmuller, die maandag reeds ern
stig werd getroffen door het verlies van twee runners van de „Titan",
waarover wij reeds hebben bericht, heeft in de afgelo pen nacht opnieuw
een verlies geleden toen de sleep van de „Cycloop" onder de Zuidengelse
kust in ernstige moeilijkheden kwam. Een van de runners van een op
drift geraakte lichter werd door een reddingboot dood uit zee opgehaald.
Van vele gebou wen in IJmuiden waait thans de vlag halfstok.
(AFP) Twintig Griekse arbeiders zijn
in het stuwmeer van Megdova, in Thes-
salië, om het leven gekomen, toen de mo
torboot, waarmede zij op weg waren naar
hun aan het meer gelegen dorp, omsloeg.
Er heerste, toen dit gebeurde, noodweer,
waardoor golven van tien meter hoogte op
het meer ontstonden.
De zeesleper „Cycloop" zond gister
avond om kwart over tien noodseinen uit.
Het schip zat in zwaar stormweer bij de
zuidkust van Engeland en het meldde
moeilijkheden met de sleep, die uit drie
lichters bestond. De Cycloop was in de
Torbay voor anker gegaan, een halve
mijl van Torquay. De kapitein richtte
verzoeken tot de reddingboten van Brix-
ham of Torquay om de mensen van de
lichters af te halen. Op elke lichter zaten
twee man en bij de sterke drift naar de
kust was hun positie hachelijk. De red
dingboot van Torquay voer na het ont
vangen noodsein uit om hulp te gaan bie
den.
De positie was er toen niet beter op ge
worden. Men had de sleepdraad tussen de
Cycloop en één van de lichters moeten
kappen, en deze lichter dreef snel naar de
kust. De reddingboot kwam langszij en
wist de twee mannen aan boord te nemen.
Het waren Lees Wessel uit IJmuiden en
Jaap Visser uit Egmond. Maar men meld
de de Cycloop meteen, dat één van hen
er ernstig aan toe was. Later bleek, dat de
45-jarige ongehuwde runner-matroos J.
Visser uit Egmond aan Zee niet was ge
red, maar om het leven was gekomen. Hij
was-van de steigerende lichter afgespron
gen en had al een kwartier in het water
gelegen toen de reddingboot hem oppikte.
Kunstmatige ademhaling door een dokter
aan boord van de reddingboot en andere
pogingen in het ziekenhuis van Torquay
hebben helaas geen resultaat gehad. De
familieleden zijn vanmorgen op de hoog
te gesteld.
De bak is in de Torbay op de rotsen ge
lopen. Van achter is het gevaarte hele
maal in elkaar gedrukt. De Cycloop heeft
de twee andere lichters nog steeds achter
zich. Een ervan heeft lekkage. De toe
stand blijft hachelijk want de sleepdraden
hebben reeds erg geleden.
Uit het ziekenhuis
Met de twee mannen, die de tocht per
rubber dinghy van de naar Flamborough
Head drijvende zuiger naar de kust heb
ben doorstaan gaat het best. Deze twee
runners van de „Titan", die tot de fatale
Een der runners van de „Titan", die
behouden de wal bereikte, de IJmui-
denaar Joop Zomer.
storm aan boord van de zuiger „Port
Sunlight" waren geweest, zijn ontslagen
uit het hospitaal te Bridlington, en over
gebracht naar een hotel.
Hun toestand is volgens de artsen nor
maal. Maar terwijl Joop Zomer uit IJmui
den en de Britse machinist verheugd kun
nen zijn over hun redding, staat het nu
wel vast. dat de anderen zijn omgekomen.
Het stoffelijk overschot van de heer D. de
Man uit IJmuiden is maandag op het
strand aangetroffen. Dat van de heer G.
de Back uit IJmuiden wordt nog vermist.
Maar men heeft alle hoop opgegeven.
Runner Joop Zomer heeft Bureau Wijs
muller medegedeeld welke ramp de vier
mannen van de zuiger is overkomen.
Toen de derde poging van de Titan om op
nieuw vast te maken aan de losgeslagen
zuiger, die naar de rotsen dreef, niet was
geslaagd, ondanks het feit, dat men het an
ker had laten vallen, hebben de vier op
varenden het rubber reddingvlot in zee
gegooid. Het blies zichzelf snel op en daar
na zijn de mannen in de vroege ochtend
in het vlot gesprongen.
Er stonden zeer hoge zeeën, die het vlot
snel in de richting van de kust deden drij
ven. De vier mannen schoten vuurpijlen af
om de Titan van hun positie op de hoogte
te stellen, maar de sleepboot kon al spoe
dig niet meer bij hen komen, doordat het
te ondiep werd.
Plotseling werd het vlot toen door een
De baai van Torquay aan de kust van
Zuidwest-Engeland.
■S&ÉÉSfii
zeer hoge zee gegrepen, waardoor het om
sloeg. De vier mannen zijn door de gaten
naar buiten gekropen. Zomer dacht reeds
aan het einde, toen hij grond onder de
voeten voelde. Op het kleine strand ont
moette hij ook de Britse machinist. Het
tweetal is iets hoger op de rotsen geklom
men en heeft nog uitgezien naar de ande
re twee. Van hen was evenwel niets meer
te bespeuren.
De zuiger liep op het strand, zonder brok
ken te maken. Het licht brandde zelfs nog.
Nog meer noodseinen
Het lichtschip Nordthcar is in de vroege
ochtenduren van dinsdag aan de ooskust
van Schotland losgeslagen en drijft in
noordelijke richting af, aldus opgevangen
radioseinen. De reddingboot van Broughty
Ferry bij Dundee is gewaarschuwd.
Het ruim 3.000 ton metende Westduitse
vrachtschip „Eschersheim" heeft in de
nacht van maandag op dinsdag geseind,
dat het ten westen van Stavanger in een
zware zuidooster in nood verkeert. Het
schip heeft opmiddellijk hulp nodig. De
Noorse sleepboot „Salvator" is op weg
raar de „Eschersheim".
Maandagavond seinde het 400 ton meten
de Duitse schip „Merkur", dat het door
het verlit van dekzeilen veel water bin
nenkreeg en onmiddellijke hulp nodig had.
De Merkur bevond zich tussen de Orkaden
en Stavanger.
Het Zweedse motorschip „Kare" 499
ton) seinde maandag, (dat het ongeveer
500 mijl ten zuid-oosten van Kaap Race
(Newfoundland) in moeilijkheden ver
keerde. Later is bericht, dat de Neder
landse sleepboot „Zwarte Zee" de „Kare"
heeft vastgemaakt en nu op weg is naar
een nog niet bekende Westeuropese ha
ven.
De Nederlandse sleepboot „Zeeland"
heeft maandag ten zuiden van Sardinië de
Britse tanker „Kuwait" (17.929 ton) op
sleeptouw genomen. De „Kuwait" had ge
meld een lekke ketel te hebben. De Zee
land probeert de Engelse tankboot naar
Palermo te slepen maar vordert lang
zaam: vier mijl per uur. Het schip rea
geert totaal niet, heeft geen licht meer, en
kan niet meer met de ankers werken. Bo
vendien giert de „Kuwait" sterk. De „Zee
land" heeft het dan ook zeer zwaar met
deze onhandelbare sleep van bijna 18.000
ton.
De Franse zeesleepboot „Jean Bart" uit
Boulogne heeft op de Noordzee het in nood
verkerende Liberiaanse schip „National
Fighter" maandagavond om half acht be
reikt. De „National Fighter" die 8479 ton
meet, kwam maandagmorgen ter hoogte
van Lowestoft in moeilijkheden door een
mankement aan de stuurinrichting. De
Nederlandse zeeslepers „Thames" en
„Simson" waren eveneens in de nabijheid
van de „National Fighter".
Verwacht wordt dat zowel het Britse
reuzenpassagiersschip „Queen Mary" als
de „Rotterdam" van de Holland-Amerika-
lijn dinsdag met ongeveer 24 uur vertra
ging de haven van New York zullen bin
nenlopen.
Van het Finse vrachtschip „Anna", dat
maandagavond vast kwam te zitten op de
rotsen van de Schotse kust bij het dorp
St. Combs, zijn vanmorgen elf bemannings
leden in veiligheid gebracht. Zeven man
zijn nu nog aan boord.
Het hele dorp heeft sinds vanmorgen
vroeg meegewerkt aan de reddingspogin
gen. Met raketten werden twee lijnen aan
gebracht. waarlangs de bemanningsleden
aan land konden komen. Moeilijker gaat
De losgeslagen sleep van de „Titan"
werd door het geweld van de zee op
de rotsen geworpen.
De Nederlandse ambassadeur bij de
NAVO te Parijs, mr. D. U. Stikker, heeft
er noodgedwongen van moeten afzien als
delegatieleider op te treden bij de komen
de luchtvaartonderhandelingen met de Ver
enigde Staten over landingsrechten voor
de K.L.M. In het ministerie van Buiten
landse Zaken in Den Haag is op het ogen
blik overleg gaande over de vervanging van
mr. Stikker als delegatieleider.
De Amerikaans-Nederlandse onderhan
delingen, die oorspronkelijk op 8 decem
ber te Washington zouden beginnen, zijn
op verzoek van de Nederlandse regering
uitgesteld tot half januari, aangezien mr.
Stikker enige tijd rust moest nemen. Nu
mr. Stikker van medische zijde te kennen
is gegeven, dat hij een langere rustperio
de in acht moet nemen dan hij zichzelf
had voorgenomen, is besloten hem niet
naar Washington te laten gaan.
99
De „Starfighter" of de „Mirage"? Dat is de kwestie, die de ministers van
Buitenlandse Zaken en Defensie en de hoogste militaire autoriteiten in ons land
op het ogenblik bezighoudt. Rondom de vervanging van de Nederlandse jacht
vliegtuigen is een soort van machtsstrijd ontstaan, waarin de' Amerikanen en
de Duitsers enerzijds hun „Starfighter" aanprijzen en de Fransen, met blijkbaar
enkele Nederlandse industrieën op de achtergrond, hun „Mirage" naar voren
schuiven. Het gaat om de aankoop van tweehonderd toestellen voor Nederland
en, daar de keus voor beide landen gelijk zal zijn, honderdzeventig voor België,
een zaak van ruw geschat drie miljard gulden.
De „Mirage III komt de „Starfighter" in
technische prestaties zeer nabij. Het vlieg
tuig heeft een maximum snelheid van
2200 km en de stijgcapaciteiten zouden die
van de F 104 zelfs nog overtreffen. Ten
aanzien van de financiering zou Frank
rijk tijdens het bezoek van minister Couve
de Murville aanbiedingen hebben gedaan,
waardoor de weegschaal weer in het voor
deel van de „Mirage'' zou kunnen gaan
overhellen. Met zekerheid is hieromtrent
in Den Haag echter niets bekend.
Aangenomen mag worden dat Fokker bij
de bouw van elk der toestellen ingescha
keld zal worden. Enkele andere Neder
landse industrieën hebben waarschijnlijk
meer belang bij de „Mirage". De landings
rechten van de K.L.M. in Amerika kunnen
misschien met meer kracht worden ver
dedigd als Nederland Amerikaans mate
riaal koopt Dat is de doolhof, waaruit de
ministers van Defensie, van Buitenlandse
P"g
„Starfighter" of „Mirage"? :...l, 9
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Feuilleton 4
Horen en Zien 4
Agenda van Haarlem 4
Uit stad en omgeving5
Kunst 7
Sport 9
Scheepsberichten 11
Beurs 11
Dit nummer bestaat uit
twaalf pagina's
dat met de nu nog^ aan boorcj gebleven
oudere bemanningsleden. De geredden ver
telden, dat het een vreselijke nacht was
geweest. Zij zijn bang, dat de boeg van het
schip zwaar beschadigd is.
Zaken en van Financiën en hun adviseurs
thans een uitweg moeten zoeken. De be
slissing zal binnenkort vallen. Speculaties
over de aard daarvan hebben op dit ogen
blik geen zin.
Het is begrijpelijk dat om deze drie
duizend miljoenen hard gevochten wordt.
Maar de bewindslieden, die voor de uit
eindelijke beslissing in deze zeer inge
wikkelde zaak verantwoordelijk zijn, hou
den het hoofd koel. Ook als er zulke
excellente vertegenwoordigers op bezoek
komen als de Fr*rr minister van Buiten
landse Zaken. Couve de Murville, en de
Duitse minister van Defensie, Strauss.
De vervanging van de Hunters, Sabres
en Thunderstreaks van de Nederlandse en
Belgische luchtmachten door één type,
voor alle doeleinden bruikbaar, gevechts
vliegtuig is een zo ingewikkelde zaak, dat
slechts enkele topfieuren in staat zijn
haar geheel te overzien.
Uit de vijf typen, welke aanvankelijk in
aanmerking kwamen, zijn na veel wikken
en wegen twee overgebleven. Amerika
biedt de „Starfighter F 104g" aan, houder
van het wereldsnelheidsrecord van 2260
km per uur en verder uitblinkend door
zijn stijgcapaciteiten. hetgeen in het be
perkte Nederlands-Belgische luchtruim
een groot voordeel is bij het onderschep
pen van vijandelijke aanvalsvliegtuigon
Bij aankoop van dit Amerikaanse toestel
mag bovendien worden gerekend op een
belangrijke financiële tegemoetkoming uit
het Amerikaanse militaire hulpprogramma.
Een belangrijk punt in het voordeel van de
„Starfighter" is voorts, dat onze lucht
macht in zijn geheel en het technisch per
soneel in het bijzonder gewend ziin aan
het Amerikaanse produkt. De standaardi
sering van het onderhoudsmaterip^l. de
opzet van het onderhoudsschema. de in
deling van de handboeken, alles is Ame
rikaans. Overschakeling op een Frans
produkt zou deze „onzichtbare reserve"
verloren doen gaan, ook al beloven de
Fransen, dat zjj bij de „Mirage" technische
handboeien in de Engelse taal zullen mee
zenden. Duitsland heeft inmiddels vóór de
..Starfighter" gekozen en de licentierechten
voor de bouw ervan verworven. Kiezen
ook Nederland en België dit toestel, dan
zal de verdediging van een belangrijk
deel van West-Europa dus zijn toever
trouwd aan één type, hetgeen de verplaats
baarheid van de squadrons ten goede komt.
(Zie ook pagina 9)
Fliegende Blatter:
Geestigheid kan vervelender zijn dan
domheid.
De vijf fractievoorzitters van de ge
meenteraad te Bergen (N.H.) hebben uit
Den Haag vernomen, dat de minister van
Binnenlandse Zaken afziet van zijn plan
hen om de beurt voor een onderhoud te
ontvangen. De minister had aanvankelijk
de fractievoorzitters uitgenodigd woens
dag bij hem te komen.
De vorige maand deed de commissaris
der Koningin in de provincie Noordhol
land, dr. M. J. Prinsen, in een besloten
raadsvergadering een poging, tussen de
burgemeester, dr. W. Hbygens, en de raad
een verzoening tot stand te brengen. Van
de besprekingen in deze besloten vergade
ring bracht dr. Prinsen later bij de minis
ter rapport uit. Naar aanleiding daarvan
verzond de minister zijn uitnodiging aan
de fractievoorzitters. Deze uitnodiging
heeft hij thans echter ingetrokken.
Burgemeester krijgt ontslag
De burgemeester van Bergen had reeds
ontslag gevraagd in verband met de span
ningen, welke zich tussen hem en de ge
meenteraad voordeden. Thans heeft hij
aan de minister van Binnenlandse Zaken
medegedeeld, dat ook de ontwikkeling der
gebeurtenissen in de laatste weken hem
niet het vertrouwen heeft doen terugwin
nen in de goede samenwerking met som
mige raadsleden. Onder deze omstandig
heden meent hij zijn verzoek om ontslag
te moeten handhaven.
Van de zijde van het ministerie van Bin
nenlandse Zaken is medegedeeld, dat hoe
wel daarin stellig niet ligt besloten dat dr.
Huygens in dezen blaam zou treffen en de
ze integendeel waardering verdient voor
zijn in velerlei opzicht vruchtbare arbeid,
de minister het gevraagde ontslag meent
te moeten bevorderen. Daarom heeft de
minister afgezien van zijn aanvankelijk
voornemen de wethouders en de fractie
voorzitters van de gemeente Bergen voor
een onderhoud te ontvangen.
Denkt u al aan Kerstmis? Maar be
seft u dat velen van onze stadgenot-
ten deze decembermaand met extra
beklemming tegemoet hebben gezien?
Dat deze maand in vele gezinnen, bij
vele alleenstaanden, geen enkele fees
telijkheid brengt, omdat geld voor
ieder extraatje, hoe klein ook ont
breekt?
Dit is geen verwijt aan het stelsel
van onze sociale voorzieningen. Geen
enkele algemene maatregel kan ieder
een en alles opvangen.
Maar daarom moet de Actie voorde
Stille Armen nog meer resultaat heb
ben dan vorig jaar. Aan nog meer
Stille Armen kan aan de vooravond
van Kerstmis een beetje vreugde, een
beetje medeleven door ons worden be
zorgd.
Geeft u daarom iets méér dan u van
plan was.
J. M. Stoffels-van Haaften
LID VAN DE TWEEDE
KAMER DER
STATEN-GENERAAL
Bü de Tweede Kamer is thans het wets
ontwerp tot opheffing van het Grootboek
Woningverbetering ingediend.
Advertentie
Als wassen
niet meer helpt
voor vergeelde wol «no-iron .nylon
Advertentie
dan laat u toch die verhuizing
uitvoeren door een vakman I
Waarom zou u risico lopen
Vraag ons eens geheel vrijblijvend
inlichtingen.
F DAMIAANS EN ZN.
Zijlvest 41 Haarlem - Tel. 12456-14155 5251*
