Wilde tonelen bij aankomst van
Koning Boudewijn in Kongo
Marinevliegtuig stortte in
zee bij Nieuw Guinea
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Socialisten verklaren zich
tegen koninklijke reis
HET WEER
NOG ZES DAGEN!
Ital. Mohair
demi's
Hotei „Die Raeckse" caié-Re...
TOULON ONTVING EISENHOWER
MET MARITIEM VERTOON
ACTIE „STILLE
1959
ARMEN"
f 18076,22
„Onafhankelijk"
Vijf van de acht inzittenden van
een Martin Mariner vermist
Bourguiba en Eisenhower
me lYlUKKIó wjoreijouvuij!
Buiig
179,50
ft
President reist per speciale trein naar Parijs
VERLOVINGSRINGEN
STUURMALS, COHEN
1958
giro 273107
ten bate van „Stille Armen"
KERSTFEEST
In de krant van heden:
Het woord is aan
74e JAARGANG No 138
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
VRIJDAG 18 DECEMBER 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 290
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
President Eisenhower heeft donderdag
een bezoek gebracht aan Tunesië en
besprekingen gevoerd met president
Bourguiba. Deze foto werd gemaakt
toen Bourguiba zijn Amerikaanse gast
enige bijzonderheden vertelde over het
boek, dat hij had aangeboden.
STANLEYSTAD (UP1) Stanleystad in Belgisch Kongo is sinds de aankomst
van Koning Boudewijn gisteren het toneel geweest van enthousiasme, demon
stratiepogingen en drinkgelagen. De Koning verblijft in het huis van de gouver
neur van de oostelijke provincie, Leroy, achter een dichte haag van Kongolese
wachten. Ook de Europese wijk is afgesloten door troepen. In de inlandse wijken
vieren velen de komst van hun „goede meester" met eindeloze drinkpartijen,
waar politie en troepen vaak tussenbeide moesten komen. De politie grijpt ook
in, waar zij plakkaten ziet met „Onafhankelijkheid voor Kongo" erop en ook
,Lang leve de Koning" op staat.
waar er
Men verwacht, dat de Koning zijn reis
vandaag zal voortzetten naar een andere
provinciale hoofdstad, het zal waarschijn
lijk nog niet Leopoidstad zijn, maar een
rustiger stad als Boekavoc in de provin
cie Kivoe of Coquilhatstad in de Evenaars
provincie, waar tot dusver geen relletjes
zijn voorgekomen. Leopoidstad zal, naar
men verwacht, pas aan de beurt komen
na de verkiezingen van aanstaande zon
dag.
Er was bij het vliegveld van Stanley
stad een onafzienbare mensenmassa sa
mengestroomd om Koning Boudewijn en
minister De Schrijver te begroeten. De
politie dreef met traangas een opdringen
de menigte inboorlingen uiteen die „onaf
hankelijkheid" schreeuwden. Groepen die
„Leve de Koning" riepen, liet de politie
ongemoeid. De groep die het verst geko
men was droeg een spandoek mee waar
op vrijlating werd gevraagd van Patrice
Loemoemba, een gearresteerde nationa
list. Ook tijdens de rit naar de stad deden
zich enkele incidenten voor. Vooral bij de
gevangenis was het onrustig, maar Loe
moemba zat daar hoogstwaarschijnlijk
niet meer. Hij is, naar verluidt, overge
bracht naar Leopoidstad.
Na het vertrek van de Koning zag het
vliegveld eruit alsof er een veldslag had
gewoed. Vertrapte spandoeken en recla
meborden, kledingstukken, en enkel ge
wonden.
Onze correspondent meldt verder:
De plotselinge goodwill reis van Ko
ning Boudewijn en minister De Schrijver
door Kongo was gisteren in Brussel het
kernpunt van alle gesprekken. De meeste
bladen gewaagden van een bomeffect op
de openbare mening. In een speciale edi
tie bracht de Belgische televisie gister
avond rond middernacht een samenvat
ting van de toespraken, die de Koning en
de minister gisteren voor radio-Stanley-
stad, de eerste halte van de reis, hebben
uitgesproken. Koning Boudewijn beves
tigde met zijn gezag als staatshoofd de
plannen van de regering om Kongo de
onafhankelijkheid te geven, maar het
land tegelijkertijd de wanorde van een re
volutie te besparen.
Socialisten tegen
Te Brussel legden de presidenten van
de roomskatholieke en liberale partijen,
Lefèvre en Motz, geestdriftige verklarin
gen af aan de pers, waarin zij het initia
tief van de Koning prezen. Maar in de
Tweede Kamer stelde de voorzitter van
de socialistische partij, Collard enkele
vragen aan de premier. Pas twee dagen
geleden, aldus Collard, legde minister De
Schrijver in deze Kamer verklaringen af
over de politiek, die de regering gaat vol
gen om Kongo naar onafhankelijkheid te
leiden. Is de reis van de Koning een rege
ringsdaad en past zij in het kader van de
nieuwe politiek? Waarom werd het parle
ment niet van de reis op de hoogte ge
bracht? Ik lees in de bladen, dat minister
De Schrijver de voorzitters van de drie
nationale partijen op de hoogte zou heb
ben gesteld. Maar ik verklaar, dat minis
ter De Schrijver mij in ieder geval niets
heeft medegedeeld.
Eerste minister Eyskens antwoordde
dat de presidenten van Kamer en Senaat,
de liberale vice-president van de regering
en hijzelf bij het vertrek van de Koning op
het vliegveld aanwezig waren geweest,
wat er voldoende op wijst dat het inder
daad gaat om een politieke daad, die ge
dekt is door de regering, zoals de grond
wet voorschrijft. Ik zie in de reis van de
Koning een bewijs van de loyaliteit van
België ten opzichte van Kongo, aldus de
eerste minister.
In de beide Kamers brachten de voor
zitters gisteren hulde aan de nagedachte
nis van Koning Leopold II, de stichter van
de Kongo-staat. Baron Kronacker, de
voorzitter van de Tweede Kamer, betrok
in deze hulde ook Koning Boudewijn. Hij
prees zijn enthousiasme, jeugd, en wijs
heid, even zovele garanties voor het suc
ces van deze tweede Kongo-reis.
Advertentie
êuif!
BARTEUORISSTR HAARLEM TEL 13439
lEIOStSIBAAI <BU KONtNGSPtEINJ AMSTERDAM TEL 223596
CAMEL MONTY COATS
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Aan
vankelijk krachtige tot storm
achtige wind tussen zuidwest en
noordwest, later geleidelijk af
nemend. Dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
De parlementaire delegatie naar de Bel-
gisch-Kongolese rondetafelconferentie,
die in januari in Brussel zal worden gehou
den, zal bestaan uit tien vaste leden en
tien plaatsvervangers. De Christelijke
Volkspartij en de socialistische partij zul
len elk met twee kamerleden en twee se
natoren in de delegatie zijn vertegen
woordigd, de liberalen zullen door een
kamerlid en een senator worden vertegen
woordigd.
Vertrouwen
De Kongolese politiek van de regering
kreeg in de Tweede Kamer gisteravond
tenslotte het vertrouwen met honderd
stemmen tegen 78 bij één (liberale) ont
houding. In politieke kringen is men al
gemeen van oordeel dat de reis van de
jonge Koning, zelfs wanneer zij geen op
zienbarende resultaten oplevert, zoals bij
voorbeeld de deelneming van de Abako, en
de Nationale Kongolese Beweging aan de
verkiezingen in de provincie Leopoidstad,
een politiek belangrijke geste is.
Dat er in het gistende Kongo niet over
al bloemen en gejuich zullen zijn, zoals en
kele jaren geleden bij het grote staatsbe
zoek, daarvan geeft men zich in de krin
gen van de regering, wel rekenschap.
De moeilijke overgansperiode van kolo
nie naar onafhankelijke staat is begonnen
en niemand kan op het ogenblik zeggen
hoe het zal aflopen. De reis van Koning
Boudewijn is ongetwijfeld bedoeld als
een poging om de verantwoordelijke Kon
golese leiders te overtuigen van de goede
Belgische bedoelingen.
De reis had gisteren een hausse van de
koersen der Kongolese aandelen ter beur
ze van Brussel tot gevolg. Na de sombere
klanken der jongste weken heeft de geste
van de Koning een vlaag van optimisme
verwekt.
Advertentie
Uit het land van oorsprong;
1- en 2 rij modellen
óók In grote maten
House of England
Amsterdam - Den Haag
Eindhoven - Hilversum - Bussum
Advertentie
Voor de mooiste en intiemste
zaaltjes van Haarlem naar
Tel. 13147 - Tot 230 pers.
Tel. 13147
TOULON (UPI) Gepavoiseerde
Franse oorlogsbodems in de haven en on
afzienbare menigten op de kade van Tou
lon hebben president Eisenhower van
daag een groots welkom bereid bij zijn
aankomst in Frankrijk. Op weg naar Pa
rijs, waar hij morgen de westerse topbe-
sprekingen zal bijwonen, kwam Eisenho
wer aan met de Amerikaanse kruiser Des
Moines. Een saluut van 21 kanonschoten
donderde over de baai, omzoomd met
Franse en Amerikaanse vlaggen en vier
duizend Franse soldaten en mariniers.
Eisenhower reist naar Parijs in een
luxe, zeer snelle speciale trein, die
De Gaulle tot zijn beschikking heeft ge
steld. De rit, over een afstand van 850 ki
lometer, brengt Eisenhower vanavond
omstreeks halfelf op het Gare de Lyons,
waar hij begroet wordt door De Gaulle.
De minister van Staat Jacquinot en an
dere hoge regeringsfunctionarissen ont
vingen Eisenhower in Toulon. De kruiser
Des Moines en de begeleidende schepen
van de Amerikaanse zesde vloot, werden
door de Franse kruiser „Colbert" en twee
torpedojager-escortevaartuigen naar Tou
lon begeleid. De Des Moines meerde af
aan de „Quai d Honneur" van de grote
marine-basis, het hoofdkwartier van de
Franse Middellar.dse-Zeevloot. Op het sta
tion bood Toulons burgemeester Maurice
Arreck de president een zeldzaam boek
aan over de rol van Fransen in de Ameri
kaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
Bezorgd over Algerije
TUNIS (Reuter-AFP) Na het korte
bezoek van president Eisenhower aan
president Habib Bourguiba van Tunesië is
gisteren in een communiqué dat na afloop
Advertentie
JUWELIERS Houtplein 15 HORLOGERS
van hun overleg werd uitgegeven, gezegd,
dat de twee staatshoofden tot de slotsom
zijn gekomen, dat een ontbreken van een
regeling in de kwestie-Algerije „een bron
van ernstigq bezorgdheid" vormt. De ver
wezenlijking van het zelfbeschikkings
recht van de volken van Afrika en Azië
achten Eisenhower en Bourguiba een der
belangrijkste gebeurtenissen van deze
tijd.
Slot
18954.50
20e.
18603.25
19e.
17633.10
18e.
15425.85
f 18076.22
17e.
14538.10
17157.96
16e.
13702.89
16060.96
15e.
12858.65
15020.11
14e.
12023.68
14320.—
13e.
ƒ11112.43
13679.25
12e.
10364.28
12820.25
11e.
9982.18
ƒ11906.—
10e.
9422.66
9929.—
9e.
8667.91
9022.50
8e.
8181.41
8260.—
7e.
f 7113.56
7429.40
6e.
6223.76
4412.90
5e.
4559.—
3633.15
4e.
3388.50
3033.65
3e.
2601.25
2530.50
2e.
2106.25
2021.50
Ie.
1935.—
Totaal thans bijeen:
Voor de 17e verantwoording zie pag. 3.
Door nog onbekende oorzaak is gisteren
ten noord-westen van Fak Fak op Nieuw-
Guinea een tweemotorig amfibie-vliegtuig
van de koninklijke marine, type Martin
Mariner, in zee gestort. Van de acht inzit
tenden zyn er drie gered. Het zijn de lui
tenant ter zee eerste klasse G. P. Slikker,
de sergant-vlicgtuigmaker G. Th. D. M. de
Bruijn en de korporaal-vliegtuigmaker-
motormonteur E. A. Koelhuis. Zij zijn alle
drie gewond, doch hun toestand is redelijk.
Vermist worden de luitenant ter zee
vlieger eerste klasse J. Adriaanse. luite
nant ter zee vlieger tweede klasse H. K.
Bertram, sergeant-vliegtuigmaker-tele-
grafist A. J. Warns, korporaal-vliegtuig-
maker-constabel A. T. G. van Baaien en
vliegtuigmaker-constabel eerste klasse A.
W. van Loon.
Het vliegtuig was op patrouille-vlucht in
Nieuw-Guinea. Op de laatste bekende po
sitie van het vliegtuig, noordwest van Fak
Fak (in de Vogelkop) trof de opsporings-
en reddingsdienst van de Koninklijke Ma
rine een olievlek aan, alsmede een drijver
en een rubber reddingvlot Een Neder
lands oorlogsschip bevindt zich ter plaat
se.
Dit ongeluk met een Martin Mariner
amfibievliegtuig is het vierde sinds de Ne
derlandse marine deze toestellen gebruikt
Toestellen van dit type zijn verongelukt te
Merauke (bij het opstijgen, alle inzitten
den omgekomen), Abadan bij het landen,
geen overlevenden) en te Goa bij het lan
den, geen overlevenden Bij het ongeluk
van gisteren is het vliegtuig neergekomen
aan het begin van de Maccluer Golf, ten
noord-westen van Fak Fak.
Nader meldt de ANP-correspondent in
Hollandia: Het ongeluk met de Martin Ma
riner gebeurde donderdag om 1130 uur
plaatselijke tijd tijdens een landing op het
water in de Patipibaai nabij Fak Fak. Een
der overlevenaen werd door de bevolking
van een in de nabijheid gelegen kampong
per prauw naar Fak Fak vervoerd, de
twee anderen werden door de kampongbe
woners opgenomen en verzorgd, tot zij
door een van de marineschepen konden
worden opgehaald. De medewerking en
hulp van de kampongbewoners is. aldus
de correspondent, boven alle lof verheven.
Advertentie
FOTO'S van uw
maakt u NATUURLIJK ZELF!
Wij helpen u op streek, met voorbeel
den en aanwijzingen. In ons atelier,
waar wij een kerstboom en een kerst
tafel arrangeerden, kunt u zelf proef-
opnamen maken.
FOTOHANDEL
HEUPERS LOHR
Zandvoortselaan 163 - Telefoon 40702
HEEMSTEDE - AERDENHOUT
In zijn vergadering van donderdag
heeft de Utrechtse gemeenteraad met
algemene stemmen een motie aange
nomen waarin ontstemming wordt ge
uit over het feit, dat staatssecretaris
mr. Scholten pas vier dagen vóór de
behandeling van het Verkeersplan-
Utrecht in de gemeenteraad bezwaren
heeft ingediend tegen de in dit plan
voorziene demping van enkele stads
grachten. Een overzicht van de raad
zaal tijdens de discussies over deze
motie met op de achtergrond de kaar
ten waarop het verkeersplan in beeld
is gebracht.
VQ?
Weerrapporten 1, 2
Effecten en Geldmarkt 2
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel3
Van Dag tot Dag3
Esperanto-cursus 5
Uit stad en omgeving7,9 11
Tweede Kamer15
Bijeenkomst Esperanto-cursislen15
Feuilleton 17
Horen en Zien17
Agenda van Haarlem 17
Uitgaan in Haarlem17
Op en om het Binnenhof19
Buitenlands nieuws21
Kunst 23
Beurs 2-3
Scheepsberichten 23
Sport 25
Dit nummer bestaat uit
acht-en-twintig pagina's
G. B. S h a w
Zeg nooit tegen iemand dat hij er oud
uitziet: want anders wórdt hij het ook
nog.
Het jongste communiqué van het mi
nisterie van O., K. en W. over de regerings
plannen inzake reclame op de televisie
heeft, ondanks zijn vaagheid, heel wat
beroering gewekt Het Vrije Volk en
Trouw hebben er merkwaardig genoeg
allebei even verontwaardigd op gerea
geerd, zij het dan om sterk uiteenlopende
redenen: het socialistische blad vreest dat
de regering het nationale televisiebestel
wil verkwanselen aan de grote industrie,
terwijl Trouw juist vreest dat dat bestel
volgens de huidige plannen tè „nationaal"
zou worden.
Beide reacties, hoe verschillend ook, zijn
voornamelijk opgewekt door één zinsnede,
namelijk door de mededeling dat de re
gering „met name de mogelijkheid (heeft)
bezien tot het verlenen van een concessie
aan een onafhankelijke programma-maat
schappij". Inderdaad draait het hele
communiqué om deze zin, waaruit men
niets anders kan lezen dan dat de regering
speelt met de gedachte om niet alleen de
tv.-reclame maar ook de programma's
zelf te laten verzorgen en exploiteren door
een aparte maatschappij (dus los-staande
van de Nederlandse Televisie-Stichting)
die „onafhankelijk" zou moeten zijn. On
afhankelijk van wie? Van de politieke par
tijen en de kerkelijke groeperingen? Dat
mag men wel hopen. Maar ook onafhanke
lijk van economische machten? Dat zou
evenzeer noodzakelijk zijn, maar uit het
communiqué blijkt nergens, hoe dat woord
„onafhanke'ijk" volgens de regering moet
worden uitgelegd.
Onze eigen interpretatie is, dat de re
gering gezien de toevoeging van dat
woord „onafhankelijk" op dit moment
géén concessie aan de O.T.E.M. (Onafhan-
kelij ke Televisie-Exploitatie-Maatschappij
n.v.) kan overwegen, want deze maat
schappij, al voert zij datzelfde woord „on
afhankelijk" in haar vaan, telt onder haar
oprichters een meerderheid van grote
commerciële ondernemingen, zodat zij aan
de laatste der hierboven genoemde eisen
stellig niet voldoet Van geen enkel pu
bliciteitsmedium ter wereld, dat gefinan
cierd wordt door machtige industriële of
commerciële belangen, kan men de ver
wachting koesteren dat het in staat zou
zijn een volledig (dus ook economisch)
onafhankelijk beleid te voeren. Mocht de
regering dus wél een concessie voor de
O.T.E.M. op het oog hebben, dan zou de
tekst van het bewuste communiqué het
publiek op een dwaalspoor hebben ge-
vberd. Als zij aan die concessie strenge
voorwaarden van onafhankelijkheid zou
verbinden (en dat zullen we toch in elk
geval wel mogen verwachten), zou de
O.T.E.M. daaraan alleen kunnen voldoen
door een zo verregaande en elementaire
reorganisatie dat er van die maatschappij
in haar huidige vorm niets zou kunnen
overblijven.
De situatie ligt heel anders met betrek
king tot de groep van 47 dagbladonder
nemingen (waaronder ook de uitgeefster
van onze bladen) die zich eveneens bij de
regering heeft aarigemeld. Immers, die
groep wil zich uitsluitend toeleggen op het
exploiteren van de televisie-reclame zélf,
dus zonder medezeggenschap te eisen over
de eigenlijke programma's, waarvan de
verzorging in handen van de N.T.S. en/of
de omroepverenigingen zou blijven. Bij
deze vorm van televisie-bestel zou er dus
geen enkele zakelijke binding komen tus
sen de culturele of ontspannings-program-
ma's en de reclame, en alleen deze duide
lijke scheiding kan een werkelijke onaf
hankelijkheid van het programma-beleid
waarborgen.
Een heel andere vraag is, of het Neder
landse volk nu wel zo dringend behoefte
heeft aan reclame op de televisie. De
kijkers zullen daar niet licht „ja" op
zeggen. De televisie is een uitstekend pu
bliciteitsmedium, maar de radio is dat ook
en toch lijdt de Nederlandse radio (welke
andere gebreken haar ook aankleven)
zeker niet onder de afwezigheid van
reclame-uitzendingen. Welk een gruwel
die kunnen vormen, weet iedereen die wel
eens naar een buitenlandse commerciële
radio-zender heeft geluisterd. Waarom zou
ons land, na nu al tientallen jaren met
succes de reclame buiten de radio te heb
ben gehouden, die niet ook buiten de
televisie kunnen houden? Niet één percent
van de kijkersgemeenschap zou het als
een pijnlijk gemis voelen.
Maar als om voor ons onnaspeurlijke
redenen de televisie-reclame er ook in
ons land moet komen, dan heeft de
overheid zeer zeker de plicht, ervoor te
zorgen dat de invloed van die reclame zich
nergens, maar danook nergens, buiten het
kader van de reclame-boodschappen zelf
kan doen gelden, zodat althans de econo
mische onafhankelijkheid van het algemene
programma-beleid volledig gewaarborgd
blijft
Simon Koster
