De regering hult zich nog
steeds in vaagheden
Stafchef Ely
in Algerije
Algiers verlaten door militair
en burgerlijk bestuur
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
DREIGENDE AFSCHEIDING
EN BURGEROORLOG
HET WEER
Het.i „Die Raeckse" ca<é-n..t.
f. 45,90
In de krant van heden:
„Amsterdam en Rampenfonds kunnen
rampschade in Oostzaan dragen"
Het woord is aan
Berkelse arts zal weer
terechtstaan
I 'erdacht van giftnoord
op mede-gevangene
STUURMALS, COHEN
Verdien
in een half uur!
House of England
oor de slachtoffers
van Tuindorp-Oostzaan
De Gaulle via de N.TS.
HEDENAVOND OM 8 UUR SPREEKT DE GAULLE
Parachutisten bezetten
het regeringsgebouw
Afnemende wind
Te ver
74e JAARGANG No 171
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
VRIJDAG 29 JANUARI 1960
Haarlems Dagblad
305e JAARGANG No 19
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt.
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
(Van onze reisredacteur)
PARIJS, 29 januari De Algerijnse crisis nadert zijn beslissend stadium: de
hoogste Franse militaire en civiele autoriteiten hebben de stad Algiers verlaten
en in het binnenland (vermoedelijk in het stadje Blida) hun hoofdkwartier ge
vestigd „van waaruit zij werkelijk kunnen commanderen Vanavond om 8 uur
spreekt De Gaulle voor radio en televisie een rede uit, waarin hij moet zeggen
hoe hij de crisis denkt op te lossen, een crisis, die met rasse schreden naar een
burgeroorlog dreigt te leiden. In Parijs wordt toegegeven dat het gevaar van
afscheiding van Algerije dreigt en dat dit een noodlottige breuk in het leger
met zich zou kunnen brengen. Het gerucht loopt in Parijs, dat De Gaulle, die
zijn rede vanmiddag zal vastleggen, daarna zelf naar Blida zal gaan. De re-
geringsgcdelegeerde in Algiers, Paul Delouvrier, hield voordat hij gisteravond
op order van de regering met bevelhebber Challe naar het binnenland vertrok,
om zich vrij te maken van de druk van de extremistische rebellen en die leger
eenheden. die hen steunen, een lange en uiterst bewogen radiorede, waarin
hij letterlijk zei:
niet ae afscheiding van Algerije bewerk
stelligen, want dat zou het verlies van
Frankrijk zijn".
De Gaulle betoogde in zijn toespraak tot
de raad van state dat er op het ogenblik
„niets belangrijker is dan de wettelijke
grondslag van de staat te verzekeren. Hij
eindigde met de verzekering vastbesloten
te zijn zijn taak als staatshoofd te voldra
gen. De Gaulle werd bij zijn verschijnen
op straat luid toegejuicht.
Debré overlegde driemaal met generaal
Ely, chef van de generale staf. Gister
avond spraken De Gaulle en Debré weer
met elkaar. Na de kabinetszitting van gis
teren verklaarde minister Buron: „Wij
hoeven geen geweld te gebruiken, want
wij hebben een intelligente oplossing,
maar de politiek van zelfbeschikkings
recht voor Algerije blijft gehandhaafd".
(Zie verder pagina 7)
Advertentie
„Ik weet dat ik het verschrikkelijke ri
sico neem van een burgeroorlog in Al
gerije om het nog grotere risico van een
afscheiding van Algerije, het vertrek van
De Gaule en een burgeroorlog in Frankrijk
te vermijden".
„Ik heb ook het verschrikkelijke risico
van een breuk in de eenheid van het le
ger op mij genomen", zei Delouvrier, al
vorens een hartstochtelijk beroep te doen
op de Franse officieren cn soldaten in Al
gerije om trouw te blijven aan De Gaulle
en generaal Challe te blijven gehoorza
men.
Mocht de breuk in het leger komen, zo
verluidt in Parijs, dan is De Gaulle ge
reed de extremisten en de met hen heu
lende legereenheden het mes op de keel
te zetten en de bevoorrading van Al
gerije stop te zetten. Mochten de heethoof
den dan toch door de knieën gaan, dan
zouden Delouvrier en Challe in een posi
tie zijn uiteindelijk de banden tussen Pa
rijs en Algerije te herstellen. Dit waren de
eerste duidelijke tekenen dat het De
Gaulle bittere ernst wordt met zijn pogin
gen om de Algierse crisis op zijn eigen
manier op te lossen.
Inmiddels wacht Frankrijk met inge
houden adem op De Gaulle's rede van
avond. Er is weinig over uitgelekt, alleen
dat De Gaulle niet van zins is met mili
tair geweld de rebellen van achter hun
barricades te verdrijven, maar wel om
hen zo nodig te isoleren.
Delouvrier. die zijn toehoorders bleef
aansporen naar hem tot het einde te luis
teren, schilderde het schrikbeeld van een
mogelijke afscheiding van Algerije of een
val van het regime-De Gaulle. Hij zei dat
het leger vooral de noodzaak ziet de een
heid van het leger te bewaren, maar dat
de noodzaak om de eenheid van de repu
bliek te bewaren niet minder is. Hij zei
dat men de 13e mei niet nog eens over
kan doen, omdat er geen De Gaulle meer
in reserve is. Hij bezwoer alle militai
ren. die zich afvragen aan welke chef zij
moeten gehoorzamen dat er maar een op
lossing is: gehoorzaamheid aan De Gaulle
en Challe.
Challe zelf sprak ook een paar woorden
voor zijn vertrek: „Het Franse leger mag
BARTElJORtSSTR .-.HAARLEM Tfl. 13439
UIDSRTRAAT Bil KONINGSPLEIN! AMSTERDAM
REGENKLEDING
Advertentie
BALANS OPRUIMING BONTMANTELS
CHIN. PERSIANER in zwart cn grijs
lang v.a. 125.
kort v.a. 99.50
NERZBISAMRUG,
lang. diverse tinten 695.
BONTHUIS HÉLÊNE
(V i c o m a N.V.)
Nu: WILHELMINAPARK 17
Haarlem Z. - Bus 6 - Tel. 19056
pag.
XV eerrapporten 1, 2
Uit het binnenland2, 4, 5, 13
Buitenlands nieuws 3, 7
Van Das, tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Uitgaan in Haarlem4
Esperanto-cursus 4
Kunst 5
Uit stad en omgeving9, 11
Agenda van Haarlem en IJmond 13
Op en om het Binnenhof13
Feuilleton 13
Horen en Zien15
Beeldverhalen 15
Boekenhockje 15
Economisch nieuws17
Beurs 17
Scheepsberichten 17
Sport 19
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina s
Matthewman:
Wij schrijven ondeugden toe aan de
menselijke natuur, maar waarom de
deugden niet?
Een recent portret van Prinses Bea
trix, die op 31 januari haar 22ste ver
jaardag viert. (Foto Max Koot)
De reeds tot levenslang veroordeelde
Berkelse arts O., die thans 51 jaar is, zal
in april a.s. weer voor de Leeuwarder
rechtbank terechtstaan. De officier van
Justitie, mr. M. H. Gelinck, is thans druk
bezig met de zeer omvangrijke dagvaar
ding samen te stellen. O. wordt thans ten
laste gelegd, dat hij in februari 1958 zijn
medegevangene Lodder, die ook tot levens
lange gevangenisstraf wegens vergiftiging
van zijn vrouw was veroordeeld, met
cyaankali om het leven heeft gebracht.
Komt de rechtbank tot een veroordeling
een dergelijke rechtszaak is uniek in
ons land dan betekent dit, dat dr. O.
voor geen enkele vermindering van straf
meer in aanmerking komt.
Advertentie
OPRUIMING 20 - 50 KORTING
JUWELIERS Houtplein 15 HORLOGERS
Advertentie
Voor de mooiste en intiemste
zaaltjes van Haarlem naar
Tel. 13147 - Tot 250 pers. - Tel. 13147
Advertentie
Jü
Meer lijd hebt u niet nodig
om in onze Service-Verkoop
zo'n magnifiek bruin/groen
of grijs /blauw Bannockburn
kostuum te kopen In een ex
clusief model van Gordon.
Van f229,50 voor II 83,60
tot 6 Februari
Amsterdam - Den Haag
Eindhoven - Hilversum - Bussum
Advertentie
KOMPLETE UITRUSTINGEN
voor alle Maatschappijen van de
KOOPVAARDIJ
TERLENKA UNIFORMEN
UNIFORMSPECIALISTEN
ZIJLSTRAAT 71 HAARLEM
plaats de verantwoordelijkheid toevalt
voor de hulpverlening en schadevergoe
ding. Daarnaast heeft het Rampenfonds
spontaan het initiatief genomen voor
schadevergoeding in de persoonlijke sfeer.
De regering heeft zich op de hoogte ge
steld over de vraag of de eerstgeroepen
instanties redelijk in staat zijn hulp en
schadevergoeding te verlenen. Dat bleek
zo te zijn. Onder die omstandigheden
heeft de regering het initiatief willen la
ten aan Amsterdam".
„Het zou onjuist zijn als de regering
zich bereid zou verklaren, de middelen
van het Rampenfonds zo aan te vullen dat
volledige schadevergoeding gewaarborgd
is. Het Rampenfonds zou dan worden ge
denatureerd tot een uitdelingsapparaat van
d_ overheid, een situatie die het fonds
zelf niet ambieert Het Rampenfonds zal
de schade in de persoonlijke sfeer vergoe
den op dezelfde royale basis als in 1953.
Bij uitzondering is het Rampenfonds ook
bereid de schadevergoeding voor winkels
en bedrijven te regelen".
„Het gebeurde in Tuindorp-Oostzaan is
wel een ramp van nationale betekenis,
maar niet van nationale omvang zodat
initiatieven voor de hulpverlening e.d. in
beginsel moeten worden overgelaten aan
gemeente Amsterdam, die uitkeringen
doet in de verwachting dat het Rampen
fonds volledig vergoedt".
Prof. Oud (V.V.D.) vroeg, overleg te ope
nen met het departement van Financiën
over fiscale tegemoetkomingen, waardoor
giften aftrekbaar worden voor inkomsten
belasting en vennootschapsbelasting. Mi
nister Toxopeus was bereid dat overleg
te openen, maar hij wist niet of het moge
lijk is, zulke faciliteiten te verlenen. Het
zou in ieder geval bij de wet moeten ge
beuren.
Prins bezocht getroffenen
In hoge zwarte laarzen, gehuld in een
warme Montycoat, is Prins Bernhard van
ochtend om half tien in zijn kwaliteit van
voorzitter van het Nationaal Rampen
fonds vergezeld van de commissaris der
koningin in de provincie Noordholland dr.
M. J. Prinsen, via Zaandam bij het Bar-
nergat, de westelijke uithoek van de on
dergelopen polder in Amsterdam-Noord,
aangekomen. Op de Oostzanerdijk voegden
de burgemeester van Amsterdam en de
vice-voorzitter van het Rampenfonds, mr.
W. F. Schokking zich bij hen.
De Prins stapte met de andere bezoekers
over in een busje van de gemeentepolitie
en reed daarin over de bijzonder modde
rige en smalle dijk naar de plaats waar
het water de polder was ingelopen. Een
felle westenwind met striemende regen
vlagen joeg over het landschap, toen hij
daar aankwam.
Nadat de Prins was overgestapt in een
hofauto, reed men over de hoge dijk langs
de rand van de thans ook drooggevallen
pulder. De route ging allereerst naar het
nieuwe gedeelte van het Tuindorp. Er
heerste een grote bedrijvigheid. Talloze
bewoners waren juist teruggekeerd en
poogden enige orde in de chaos te schep
pen, waarin zij hun woning aantroffen.
In het huis van de groentehandelaar
W. Rootlieb bezag de Prins de onbeschrijfe
lijke chaos van modder en vernield meubi
lair. Glibberend over het slib ging het
gezelschap door het nauwe gangetje naar
binnen, waar de Prins de groentehande
laar en zijn vrouw de hand drukte. Ter
wijl mevrouw Rootlieb haar tranen de
vrije loop liet, vertelde haar man met
levendige gebaren wat hij beleefd had
sedert de ochtend van de ramp.
De Prins bezocht ook de woning van de
hulpprediker C. Lebbing aan het Pleiaden-
plein die zelf tot de slachtoffers behoort
en vrijwel niets meer had kunnen redden.
Kinderen van de hulpprediker waren druk
aan de schoonmaak. Met verwondering
keek de Prins naar een volkomen ver
woeste piano, die in stukken gebroken op
haar zij op de grond lag.
De Prins besloot zijn bezoek aan het
verdronken Tuindorp met een korte rond
gang door de Henri Dunant", het hospi
taalschip van het Rode Kruis, bij de
N.D.S.M. Hier worden een twintigtal
zieken verpleegd, voor wie de barre tocht
door het water te veel is geweest.
Op de terugweg naar de auto's zag de
Prins in bijna alle deuren van de wo
ningen aan het Orionplantsoen de juist
teruggekeerde bewoners staan. En passant
wandelde hij even naar de oude weduwe
H. van der Weiden toe, en nam ook bij
haar een kijkje.
Refererend aan de oproep tot hulp aan
de slachtoffers van de overstroming in
Amsterdam, uitgaande van het Rampen
fonds, vestigen wij de aandacht op de mo
gelijkheid voor onze lezers om hun gift
voor dit doel bij onze kantoren te depone
ren. waarna wij zullen zorgen voor door
zending naar het Rampenfonds. Wij zullen
de bij ons inkomende giften in de krant
vermelden.
11e verantwoording
H. J. S. 1.—; S. E. L. 2.50; H L2.50:
N. N. 2.50; Huize Parkzicht 27.—; C. en
M. 10.Mannenkoor Solingerwald
45.20; A. G. 25.—; Wed. S. 2.50; J.
Enschedé en Personeel 1735.39; P. J.
10.—; S. P. 5.—; J. W. M. 5.—; J. E. R.
f 5.—; H. B. 2.50; Mej. P. H. Z. 1.—;
r. T. A. 50.—; M. H. Z. 10.—; J. V. 5.—;
N. W. T. 5.—.
Dagtotaal 1952.09.
In het geheel is thans verantwoord een
bedrag van J 6346,17.
Ten bate van de bewoners van Tuindorp-
Oostzaan had het Nationale Rampenfonds
vanochtend f 1.147.932,65 totaal ontvangen,
namelijk 780.722,04 op de girorekening
9575 en 367.200.61 op het gironummer 768.
De 136 Rode-Kruisafdelingen, die zater
dag collecteerden, verzamelden 540.000.
Terug naar Tuindorp Oostzaan! In
drommen trokken de bewoners van
morgen via de Kometensingel naar
hun huizen.
Minister Toxopeus heeft donderdagmid
dag in de Tweede Kamer de (gisteren ver
melde) vragen van de heren Koersen
(K.V.P.) en Den Uyl (Arb.) omtrent de
vergoeding der rampschade in Tuindorp
Oostzaan beantwoord. Zijn antwoord wordt
door velen als „vaag en onbevredigend"
ervaren, omdat de bewindsman niets
definitiefs zei over de voornaamste kwes
tie, n.I. of de regering eventueel be
reid zal zijn, bij te passen indien het Ram
penfonds onverhoopt niet voldoende geld
zou ophalen om de slachtoffers in Tuin
dorp-Oostzaan volledig schadeloos te stel
len.
Hij bepaalde zich ertoe, te verklaren dat
de regering „op het standpunt staat dat
de slachtoffers van de overstroming in
Tuindorp-Oostzaan terstond volledig moe
ten worden geholpen en niet behoeven te
wachten tot de schuldvraag is vastge
steld".
„In de huidige situatie is de regering
van mening, dat Amsterdam in de eerste
De N.T.S. zal vanavond de rede van pre
sident De Gaulle tot het Franse volk,
rechtstreeks overnemen van de Franse te
levisie. Deze overneming begint om acht
uur. Tevoren zal mr. G. B. J. Hiltermann
een inleiding houden. Na de toespraak van
president De Gaulle zal mr. Hiltermann een
samenvatting van deze toespraak geven.
PARIJS (Reuter-AFP) Generaal
Paul Ely, chef van de Franse generale
staf. is gisteravond in het geheim naar Al
gerije gevlogen om zich bij de regerings
leiders op hun hoofdkwartier buiten Al
giers te voegen.
De luchtbasis Blida ten zuiden van Al
giers is afgesloten. Niemand mag erin of
eruit. Het luchtverkeer op de basis is
drukker dan gewoonlijk. Parachutisten
hebben vanmorgen het regeringsgebouw
van Algiers bezet en de wacht voor het
radio- en televisiestation in Algiers over
genomen van de gendarmerie.
In Algiers vermoedt men dat Parijs de
verantwoordelijkheid voor een mogelijke
actie tegen de oproerlingen in de komende
twaalf uren op de officieren van de para
chutistenregimenten bij de barricaden wil
schuiven. Toen Reuters correspondent de
ze gedachte uitsprak, werd de telefoon
verbinding door de censuur verbroken.
In Parijse regeringskringen verwacht
men dat de oproerige kolonisten vóór De
Gaulles rede aanvallen zullen doen op re
geringsgebouwen, postkantoor en radio
zender. Als de parachutisten in de stad
zich bij hen zouden aansluiten zou de op
richting van een voorlopige regering in
Algiers waarschijnlijk worden.
Verwachting tot morgenavond:
Delouvrier schetste in zijn radiotoe
spraak, die in Algiers, dat thans vrijwel
geheel in handen van de rebellen is, de ver
warring zo mogelijk nog groter maakte,
ten behoeve van de luisteraars in Frank
rijk de dramatische ontwikkeling in Alge
rije.
Hij zei: „Er zijn nog geen opstandelin
gen in Algiers, alleen mensen die vastbe
sloten zijn Frans te blijven en bereid zijn
daarvoor te sterven. Er is ook geen onge
hoorzaam leger in Algerije. Het staat van
gezicht tot gezicht met die vastbesloten
Fransen. Dat is een zo verschrikkelijk
conflict, dat niemand durft te schieten.
Frankrijk moet begrijpen hoe afschuwe
lijk dit is. Ik heb aan militairen de vraag
gesteld of zij zouden gehoorzamen als zij
order kregen te schieten. De gezichten,
zelfs van keiharde parachutisten, vertrok
ken bij die vraag, ik heb hun tranen ge
zien
In Amerika heeft door het ingrijpen
van Kroesjtsjev een gelukkige gezins
hereniging plaats gehad: twee Let
landse kinderen, die bij de Russische
opmars in Oost-Europa in 1945 van
hun ouders gescheiden werden, zijn
thans weer met hen verenigd. De
ouders, die in Amerika wonen, had
den een smeekbede gericht tot Kroesj
tsjev bij diens bezoek aan de V.S. en
deze liet onmiddellijk na zijn thuis
komst visa voor de kinderen gereed
maken. Bij de overtocht naar de V.S.
maakten de kinderen een tussenlan
ding op Kastrup in Denemarken. Men
ziet hier de 20-jarige Regina en de
15-jarige Thomas Leona Vicinte een
foto van hun ouders bekijken.
Vooral aanvankelijk nog enkele
buien, later plaatselijk opklarin
gen. Harde tot krachtige, gelei
delijk tot matig afnemende wind
tussen noord en west. Dezelfde
of iets lagere temperaturen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.