MsxXfoiyxi
De „Frans Elza" moest voor
wrakken uitwijken
Twee jaar tegen Hillegommer
geëist voor flessentrekkerij
»compleet«
Amerikaanse pianist Ludwig Olshansky
speelde in de Tuinzaal te Haarlem
Studenten uit Guatemala
dansen in Nederland
Twee doden in
het verkeer
Nieuwe fase in conflict
bij Rotterdams Toneel
Haagse Comedie is
nog niet tevreden
Muziekavond door twaalf
jonge Haarlemse musici
Robot voor de klas
Eis tegen twee mededaders luidde
resp. een jaar en vijf maanden
Ernst von Dohnanyi overleden
DONDERDAG 11 FEBRUARI 1960
HAARLEM^ DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
5
Première van Nederlandse
Toneelmanifestatie
in Arnhem
UW HAAR IS UW KROON!
C. 3. Oerlemans
Prijs van Rome voor
Oskar Kokoschka
Beiaardbespeling
door Arie Peters
Muzikale Speurtochten
In Haarlems Historie
door
Jos. de Klerk
Jonge Poolse dirigent voor
het Concertgebouworkest
Jeugd en muziek
de koffie met het verzegeld aroma
HAARLEMSE RECHTBANK
BELGISCHE SCHIPPER VERKLAART:
to vitaminen 12 mineralen.
De ideale gezondheidsdragee voor U
en Uw gezin! Flacon met 100 dragees f 4.20
N.V. PHILIPS-DUPHAR
Twee jaar celstraf voor
jongeman die drie
zusters doodreed
ATÜX.TAXI
1.2.3.4.5
Woensdagavond heeft de jonge Ameri
kaanse pianist Ludwig Olshansky, die voor
de tweede keer een tournee maakt door
Europa, in de Tuinzaal van het Haarlems
Concertgebouw een recital gegeven, dat
ons geen raadselen opgaf omtrent zijn
artistieke gevoeligheid. Zijn programma
kwam namelijk niet boven Schubert (So
nate in Bes) en Brahms (Sonate in Fis) uit.
Daaruit volgde, dat wij deze jonge man
leerden kennen als een tamelijk eenzijdig
gerichte lyrische natuur en die dit dan ook
met opmerkelijke technische vaardigheid
overtuigend liet blijken, vooral in het
razend mQeilijke werk van Brahms.
Braiims' verkapte symfonie, die als het
ware interpreterend georkestreerd moet
worden, vormde de hoofdschotel van het
programma en het dient gezegd, Ludwig
Olshansky slaagde erin ons de illusie van
een kleurig en fel dynamisch opgestuwd
orkestwerk uit het klavier voor te toveren.
Romantisch sentiment en uitlaaiende dra
matiek resulteerden uit de temperament
rijk-levendige vertolking. Dit werd ons in
zoverre een verrassende ervaring, daar wij
Olshansky vooraf als een heel precieus en
overbedaard vertolker van een Sonate van
Scarlatti gehoord hadden, en wel zodanig
precieus, dat het een bloedloos geval ging
lijken. En ook in het Adagio van de Sonate
in F van Mozart kregen wij het gevoel
geconfronteerd te worden met een al te
secure, om niet te zeggen tamme verklan
king. Wel maakte een parelend gespeeld
slotdeel van deze sonate veel goed en
vooral in de coda werkte een gedistingeer
de dynamiek bijzonder fraai.
Maar nu die felle jonge Brahms, met
zijn alles overspoelende „Sturm und
Drang"-muziek: het leek wel of de jeug
dige virtuoos zich nu eens ongeremd kon
geven naar zijn innigste overtuiging, al
dus zonder bedachtzame stijlprocédé's in
acht te moeten nemen. Opvallend waren
de dynamische kleurcontracten in de dia-
logerende passages, die Brahms hier rijke
lijk toepast. Aan dramatisch effect was
geen tekort en expressiviteit en geraffi
neerde nuancering gingen hand in hand.
Kortom, hier hoorden wij een vertolker die
zich romantisch volkomen uitleefde en
daartoe in staat was dankzij een respec
tabele technische vaardigheid.
Maar Ludwig Olshansky beging de Ver
gissing daarna met Schubert's „Himm-
lische Langen" olie op de met Brahms'
opus verwekte golven te gieten. Zo bouwt
men geen programma op, zelfs niet wan
neer men het doel heeft de grenzen van
de romantiek niet te overschrijden. Dan
kan men de volgorde altijd nog beter om
wisselen. Maar bedenkelijker is het, dat
een jong pianist, die blijk geeft heel wat
Het door studenten opgerichte, te Lei
den gevestigde Internationale Bureau
voor Culturele Activiteiten heeft onder
meer ten doel het organiseren van tour
nees door studentengroepen uit het ene
werelddeel naar het andere. Daarmee is
thans, na het overwinnen van vele moei
lijkheden, een begin gemaakt: het Tea-
tro de Arte van de universiteit San Car
los uit Guatemala, welke hogeschool
reeds in 1678 werd gesticht, bezocht met
een folkloristische voorstelling in de af
gelopen weken achtereenvolgens Israel,
Turkije, Italië, Duitsland, Frankrijk en
België, treedt de komende dagen voor
Nederlands publiek op en zal nog ter on
derbreking van de thuisreis Engeland
aandoen. Dankzij een goede samenwer
king met de Nederlandse Studentenraad
kon in vele steden de voor het welslagen
van dergelijke ondernemingen noodzake
lijke belangstelling worden gekweekt.
Hypokriterion in Amsterdam was woens
dagavond stampvol en mede daardoor
tropisch van temperatuur, toen de verto
ning van wat werd aangekondigd als een
combinatie van toneelspel met zang, dans
en pantomime begon. Een groot deel van
het programma was gewijd aan mytholo
gische fragmenten uit Popol-Vuh, het boek
der gemeenschap van de Quiché's een der
talrijke stammen van de Maya-Indianen,
de enige van de Middenamerikaanse be
volkingsgroepen met een pre-columbiaan-
se geschreven litteratuur. Het manuscript
van Popol-Vuh zal ongeveer honderdvijf
tig jaar oud zijn geweest, toen het door
Fray Francisco Ximenez omstreeks 1700
werd ontdekt in Santé Tomas Chichicaste-
nango, voorheen „plaats van de brand
netels" geheten.
Evenals in de Europese allegorische bal
letten van voor de achttiende eeuw waren
bij de scènische verbeeldingen door dit
oude, bijzonder hoog ontwikkelde cultuur
volk gesproken of gezongen woord en rit
misch geordende beweging met elkaar
verbonden. Bij deze voorstelling werden
de verhalende en aldus verklarende pas
sages uit de geschiedenis van het ont
staan van de wereld en de daarmee ver
weven ethische legenden door een priester
lijke figuur, vlak voor het voetlicht ge
zeten, in Spaanse vertaling voorgedragen.
Daarna zorgde een stem vol smartelijke
plechtigheid via een luidspreker voor een
herhaling ten behoeve van op het Neder-^
lands ingestelde oren. Voor de volledig
heid zij nog meegedeeld, dat het tweede
deel van Popol-Vuh de afstamming der ko
ningen en een chronologisch verslag van
een aantal historisch verifieerbare feiten
bevat. De meeste der wijsheden in deze
bespreking zijn aan het gestencilde pro
gramma ontleend.
Kennelijk vielen vooral de imitatieve
dansen (aap en gordeldier) het meest in
de smaak van het publiek, dat verder zijn
ogen kon uitkijken op de rijkbeveerde
klederdracht in sterke kleuren. Waarde
en authenticiteit van het knap gede
monstreerde vermag ik niet te beoorde
len. Het zou interessant zijn te weten,
waaraan men de bewegingsmotieven heeft
ontleend. De begeleidende muziek op ge
luidsband deed voortdurend aan een toe
ristische documentaire denken. Vooral
de verwerking van astrologische gege
vens was kenmerkend voor de geweldig
hoge ontwikkeling in de oude tijd. Met
een dergelijke afstamming is het eigen
lijk helemaal niet verwonderlijk, dat de
genoemde universiteit in een speciale fa
culteit der theaterkunsten zowel in theo
rie als praktijk de esthetica hooghoudt. De
onder leiding van dr. Carlos Mencos
staande groep van academisch gevorm-
den, vijftien in getal, liet verder een ko
ningsdrama met dans en moderne autoch
tone thema's op inheemse muziekinstru
menten (harp en marimba) horen.
David Koning
in de mars te hebben, zijn belangstelling
niet boven Brahms laat uitgaan. Er is in
de eeuw die ons scheidt van opus 2 van
de Hamburgse meester, toch nog al het een
en ander tot stand gekomen op het gebied
der klaviermuziek zou ik zo denken. En
van een virtuoos op toernee verwacht men
allicht een veelzijdiger programma, dan
dat een honderd jaar geleden ook kon
gepresenteerd worden.
Jos. de Klerk
In Doetinchem kwam de 55-jarige wiel
rijder A. Brinkman, hoofdboekhouder bij
de Gelderse Tramwegen, in botsing met
een 25-jarige bromfietser. Beiden wer
den gewond en moesten naar een zieken
huis worden overgebracht. De heer Brink
man is daar, zonder bij kennis te zijn ge
komen overleden.
In Grootebroek is de 30-jarige motorrijder
N. V. Snel tegen een langs de weg gepar
keerde auto gebotst. Tijdens zijn over
brenging naar het ziekenhuis te Enkhui
zen is hij overleden.
De mogelijkheid bestaat dat het conflict
tussen het stichtingsbestuur van het Rot
terdams Toneel en de directeur Hans Tobi,
die op principiële grond het standpunt in
neemt financieel gelijkgesteld te moeten
worden met zijn mede-directeur Ton Lutz,
alsnog tot een oplossing komt.
De voorzitter van het stichtingsbestuur,
mr. Briët, en de burgemeester, die ge
tracht heeft het voor de heer Tobi partij
kiezende gezelschap te verzoenen met het
standpunt van het bestuur, hebben beiden
een brief van de geëngageerden ontvan
gen, waarin naar aanleiding van de be
spreking verklaard wordt dat de wense
lijkheid is gebleken tot nader overleg inza
ke de impasse die voor het volgende sei
zoen dreigt. „De heren Ton Lutz en Hans
Tobi", luidt de laatste alinea van de brief,
„hiervan kennis genomen hebbend, ten
zeerste getroffen door de houding van de
leden van het gezelschap, die hun dit over
brachten, hebben zich hiertoe bereid ver
klaard."
Dit is een nieuwe fase in het conflict
waarvan mededeling werd gedaan in een
persconferentie die door het stichtingsbe
stuur in tegenwoordigheid van burgemees-
Van Walsum en de wethouder mejuffrouw
Zeelenberg werd gehouden om volledige
opheldering van het conflict te geven.
Zakelijk valt uit de brief slechts af te lei
den, aldus de burgemeester, dat men in
verband met nader overleg beslissingen
uitstelt, maar die brief impliceert ook dat
dit nadere overleg gevoerd zal worden op
de basis dat de wensen van de heer Tobi
niet voor honderd percent worden inge
willigd.
In zijn uiteenzetting deelde mr. Briët
onder andere mede, dat de heer Guttmann,
de nieuwe directeur van „Ensemble", bij
het Rotterdams Toneel zou zijn gebleven
als de heer Tobi wegging. De heer Gutt
mann verzoekt ons mede te delen, dat hij
zich met alle nadruk van deze verklaring
van de heer Briët wenst te distanciëren.
Het ligt in de bedoeling de première van
Bertold Brechts „Der Kaukasische Krei-
dekreis", dat door de Nederlandse toneel
manifestatie in het komende Holland Fes
tival zal worden gebracht, op 15 juni te
Arnhem te doen plaatsvinden.
Deze datum valt samen met de officiële
openingsdatum van het festival. De gala
opening daarvan blijft echter voorbehou
den aan Amsterdam, waar op deze dag,
zoals eerder gemeld, de première van
Badings' nieuwe opera „Martin Korda,
D.P." zal gaan.
Advertentie
Wij brengen u de nieuwste Ameri
kaanse Permanent wave. houdbare
kleurspoelingen. hoofdmassage
tegen roos en haaruitval.
Vraag een maandabonnement voor
watergolven.
Med. Gedipl. Haarkundige
GIERSTR. 69 - HAARLEM - TEL. 21736
Aan de bekende Oostenrijkse schilder
Oskar Kokoschka is de prijs van Rome
1960 toegekend. De kunstenaar, die thans
ter gelegenheid van een tentoonstelling
van zijn werken in de Italiaanse hoofdstad
is, zal de prijs een gouden medaille en
een miljoen lire (ongeveer 6.000 gulden)
uit handen van de burgemeester ontvan-
gen.
Morgen geeft Arie Peters een concert op
de beiaard van de Grote of St. Bavokerk
in Haarlem. Dit concert duurt van 11.30
tot 12.30 uur. Op het programma staan
werken van J. Bonset, L. van Beethoven.
J. Bordewijk-Roepman en Leen van 't
Hart.
JONATHAN CAPE OVERLEDEN
Jonathan Cape, een van de grootste
Britse uitgevers, is woensdag te Londen
in de ouderdom van tachtig jaar overleden.
Hij heeft onder andere het boek The seven
Pillars of Wisdom van T. E. Lawrence in
1926 uitgegeven.
De Russische vice-premier Mikojan
heeft tijdens zijn verblijf op Cuba een
bezoek gebracht aan de schrijver
Ernest Hemingway (midden) op diens
buiten bij Havana. De Russische
staatsman bood de beroemde auteur
enige uit hout gesneden poppen aan
en een collectie van diens in het Rus
sisch vertaalde boeken. Links op de
foto is mevrouw Hemingway.
De Haagse Kunststichting, waaronder
de Haagse Comedie ressorteert, heeft zo
wel met staatssecretaris mr. Y. Scholten,
als met de Haagse wethouder voor Kunst
zaken. J. van Zwijndregt, een onderhoud
aangevraagd om een uitgewerkt voorstel
over het toekomstige toneelbeleid nader
toe te lichten.
Het voorstel werd de staatssecretaris toe
gezonden juist vóór hij richtlijnen vaststel
de voor de toneelspreiding, nadat hij daar
over suggesties had ontvangen van de
toneelleiders Paul Steenbergen en Guus
Oster, suggesties, die maar gedeeltelijk
werden overgenomen. Onder meer gaf
mr. Scholten een streefgetal van 450 voor
stellingen voor de grote gezelschappen
aan. Het voorstel van de Kunststichting
ligt beneden dit aantal.
De Haagse Comedie vreest voor.hsar at?
tistieke niveau als het speelplan niet kan
worden beperkt. Het is niet denkbeeldig,
dat vooraanstaande krachten het gezel
schap zullen verlaten als andere toneel
groepen in grotere mate de gelegenheid
verschaffen voor de acteurs en actrices
om medewerking te verlenen aan radio
en televisie.
Een bundel van Jos. de Klerk's muziek
historische artikelen, die vroeger in
onze bladen zijn gepubliceerd. 80 Blad
zijden, geheel op kunstdrukpapier, ver
lucht met 20 illustraties, gekartonneerd
Prijs 0.75
Verkrijgbaar aan de kantoren van ons
blad en bij het Concertbureau Alphe-
naar. Kruisweg 49, Haarlem.
Voor de leiding van de zes concerten, die
het Amsterdamse Concertgebouworkest in
de eerstvolgende tien dagen uitvoert, heeft
het bestuur de 36-jarige Poolse compo
nist-dirigent Stanislaw Skrowaczewsky
geëngageerd.
Nog steeds heeft het bestuur moeilijk
heden op te lossen, waarvan het vinden
van vervangers voor d£ nog niet herstelde
Hans Rosbaud de meest actuele is. Het
wijzigen der programma's hangt daarmee
samen. Men vertrouwt voor de genoemde
periode een goede oplossing te hebben ge
vonden.
Stanislaw Skrowaczewsky behaalde in
1945 het diploma compositie en directie
aan de muziekacademie te Lwow en in
1946 aan het Nationaal Conservatorium te
Krakow. In 1956 verwierf hij de eerste
prijs in het dirigentenconcours te Rome.
Sinds 1957 is hij vast dirigent van het Pools
Nationaal Filharmonisch Orkest te War
schau. In bijna alle programma's van de
concerten die Stanislaw Skrowaczewsky
nu komt leiden, is zijn symfonie voor
strijkers opgenomen.
De op 25 januari jongstleden met enthou
siasme opgerichte Haarlemse afdeling van
Jeugd en Muziek, geeft aanstaande maan
dag reeds de eerste uitvoeringsavond. Op
15 februari zullen aanvang 19 uur in
het nieuwe clubgebouw op het sportveld
aan de Kleverlaan twaalf jonge Haarlem
se musici optreden met werken van J. S.
Bach, Handel, J. Chr. Bach, Benedetto
Marcello, Stamitz, Ibert en Albeniz. Na
het concert zal de heer J. Huisman, voor
zitter van de afdeling Beverwijk van
Jeugd en Muziek een praatje houden over
het werk van de vereniging.
Het voorlopig bestuur bestaat uit mej.
E. Croese, J. Horneman, K. Huibregtse, W.
E. van Rappard, H, Timmer en mevrouw
Miep van Luin-Riemersma, die het secre
tariaat waarneemt.
Het programma voor maandag vermeldt
het optreden van Tineke Floor (fluit) en
Gerrie Grillis (piano) met de sonate in Es
dur van J. S. Bach; Wim van Keulen
(viool) en Ferrie Eiselin (piano) met de
Sonate in D dur van Handel; Frits van
Rappard (fluit) en Karei Hoog (piano)
met de Sonate in D dur van J. Chr. Bach;
Carel Alphenaar (cello) en Jen van der
Waals piano) met de Sonate in G dur van
Benedetto Marcello; Lieuwe de Vries (kla
rinet) en Lex Hoogeveen (piano) met het
eerste deel in Es dur van het concert van
Stamitz; de pianiste Ida Lindeboom met
„Le petit ane blanc" van Jacques Ibert:
en de pianist Karei Hoog met Seguiduillas
van Albeniz.
Concert in Amsterdam
Een gemeenschappelijk initiatief van de
vereniging Jeugd en Muziek en de stich
ting Concertgebouworkest heeft geresul
teerd in een buitengewoon concert onder
leiding van Willem van Otterloo speciaal
voor de niet schoolgaande jeugd (tot circa
25 jaar) op dinsdagavond 8 maart in het
Amsterdams Concertgebouw. Het is voor
de eerste maal in ons land dat een concert
met die intentie en van dat karakter wordt
uitgevoerd. Gehoopt wordt dat deze proef
een zodanig succes zal boeken dat gevolg
kan worden gegeven aan het voornemen
hieruit een Amsterdamse traditie te doen
groeien.
Men beoogt dat dit initiatief elders in
het land navolging zal vinden en dat het
weerklank zal vinden bij de jeugd tot
welke het is gericht en dat zulk een ont
stellend laag percentage vormt van de
geregelde concertbezoekers.
Het bijzondere van dit eerste buitenge
wone concert van deze aard is niet alleen
de uitzonderlijk lage toegangsprijs, maar
vooral het optreden van vier solisten
debutanten. Uit veertien dit jaar voor het
einddiploma van het conservatorium ge
slaagde leerlingen zijn na audities geko
zen: Jeannelotte Hertzberger (viool), Heinz
Friesen (hobo), die optreden in het con
cert voor viool en hobo van Bach, Piet
Honingh (klarinet) die het concertino voor
klarinet van Weber uitvoert en Marietta
Vogel, die optreedt in Tzigane van Ravel.
Na de pauze wordt de vierde symfonie van
Mendelssohn uitgevoerd.
Het ligt in de bedoeling dit concert, zij
het niet diezelfde avond, door de radio te
doen uitzenden. In ieder geval zal een
zik^l geïllustreerde inleiding daarop,
directeur van Jeugd en Muziek.
Max Vredenburg, voor de microfoon van
een der omroepverenigingen worden ge
geven. Tal van jeugdverenigingen en be
drijven in de hoofdstad zijn benaderd om
dit appèl zoveel mogelijk jongeren te doen
bereiken.
MOSKOU (Reuter) In" de Sovjet-
Unie heeft men een robot vervaardigd,
die taalonderwijs geeft. Hij controleert de
mondelinge en schriftelijke antwoorden
van de leerlingen, telt de fouten, legt net
zolang uit tot de leerling het begrepen heeft
en weet precies te vertellen hoe het met
de vorderingen van iedere leerling staat.
Alleen zijn uitspraak is nog niet te best.
De ontwerpers werken nu aan een robot,
die ook de uitspraak van vreemde talen
perfect beheerst. Dit meldt het Russische
persbureau Tass.
Advertentie
Twee jaar gevangenisstraf met aftrek
heeft de officier van Justitie b(j de Haar
lemse rechtbank mr. J. J. Bredius van
morgen geëist tegen een 34-jarige Hille-
gomse opperman, de hoofdfiguur in een
vrtf omvangrijke zaak van flessentrekkerij
en verduistering. Tegen een 25-.iarige
bloemenkoopman uit Hillegom luidde de
eis een jaar met aftrek en tegen een 40-
jarige bloemistarbeider uit Haarlemmer
meer vijf maanden gevangenisstraf.
De opperman is ten laste gelegd dat hij,
terwijl hij wist niet te kunnen betalen,
partijen bollen, planten en sierbomen, als
mede radio's, een bandrecorder en heren
kleding in totaal voor meer dan 8300,
heeft gekocht. Alleen op een autoradio van
198 betaalde hij 40. Verder stond hij
terecht, omdat hij een radio, die hij zich
in huurkoop had aangeschaft, had ver
duisterd door het toestel te verkopen, ter
wijl hij er nog maar 60 op had voldaan.
De president mr. H. J. Ferwerda zei dat
verdachte behalve de in de dagvaarding
genoemde goederen nog veel meer dingen
heeft gekocht terwijl hij wist niet te kun
nen betalen, ondermeer een keukenuitzet.
De president vroeg de opperman hoe hij
dit heeft kunnen doen, terwijl hij nog zo
veel schulden uit een faillissement had.
Een der radio's had verdachte nog de
zelfde middag 'voor ƒ50 verkocht aan de
broer van de bloemenkoopman. die met
een defecte auto langs de weg stond.
De opperman is reeds eerder veroor
deeld onder meer wegens verduisteringen,
bedrieglijke bankbreuk en flessentrekkerij.
De raadsman, mr. A. R. van IJzinga
Veenstra, zei dat zijn cliënt zichzelf over
schat. Hij meent ten onrechte zelfstandig
zaken te kunnen doen. Hij stamt uit een
gunstig bekend staande bollenfirma en
daar maakte hij misbruik van. De bollen
kocht hij op krediet in de hoop er iets
mee te verdienen. Op dit punt achtte de
raadsman daarom de tenlaste gelegde fles
sentrekkerij niet bewezen. Voor het ove
rige bepleitte hij een gedeeltelijk voor
waardelijke straf. Verdachte kan dan on
der toezicht komen en is het mogelijk hem
te verbieden zelfstandig zaken te doen.
De bloemenkoopman stond terecht -voor
drie feiten: verduistering van een pas
poort, het kopen van radio's, een band
recorder en bollen zonder volledige be
taling voor in totaal ongeveer 800 en het
behulpzaam zijn van de eerste verdachte,
de opperman, bij het kopen van goederen
zonder betaling. Het paspoort had hij aan
iemand gegeven, van wie hij iets had ge
kocht. Verdachte vertelde dat hij vaak de
opbrengst van de verkoop van goederen
die hij zonder volledige betaling had ge
kocht, aan de opperman gaf en omge
keerd. Wat de bollen betreft had hij met
de opperman afgesproken voor hem te
werken tegen een kleine provisie.
De raadsman, mr. A. Beets was het niet
eens met de officier van Justitie dat ver
dachte het paspoort verduisterd heeft. Hij
gaf het aan de Staat behorende document
niet in onderpand maar als identiteitsbe
wijs aan de krediteur.
De bollen behoefde verdachte niet met
een te betalen, omdat hij krediet kreeg,
dus op dat punt bepleitte mr. Beets even
eens vrijspraak Voor het ten laste ge
legde kopen van twee radio's en een band
recorder vroeg de raadsman om een deels
voorwaardelijke straf en toezicht van het
Leger des Heils.
Tenslotte stond de derde man in deze
zaak terecht, de blóemistknecht, omdat hij
de opperman bij flessentrekkerij zou heb
ben geholpen. De man erkende bollen te
hebben vervoerd, namens de opperman
bollen te hebben besteld (waarbij hij op
diste dat de opperman in Duitsland was,
maar spoedig zou terugkeren) en afleve
ringsformulieren zou hebben getekend, dat
alles terwijl hij wist dat de opperman
niet kon betalen.
De raadsman. J. F. M. M. Brons, zei dat
zijn cliënt aanvankelijk niets van de prak
tijken van de opperman heeft geweten.
Hij wilde iets omhanden hebben. Na een
dreigement van de opperman dat hij naar
de politie zou gaan en dat de bloemist
knecht dan ook zou „hangen" ging ver
dachte met zijn hulp aan de opperman
door. De raadsman bepleitte een voor
waardelijke straf.
Uitspraken op donderdag 25 februari om
-half tien. <o -
De Marineraad heeft vanochtend in de
Rolzaal aan het Binnenhof in Den Haag
het onderzoek naar de aanvaring tussen
het vliegdekschip „Karei Doorman" en de
Belgische kotter „Frans Elza" voortge
zet. Vandaag werd als getuige gehoord de
29-jarige Roland Viaene uit Oostende,
schipper van de O. 281. De O. 281 voer in
de nacht van 24 op 25 september, toen de
„Frans Elza" met haar vijfkoppige be
manning tengevolge van de aanvaring met
de „Karei Doorman" in de omgeving van
Helgoland ten onder ging, achter de
..Frans Elza" aan.
De Hongaarse componist, pianist en
dirigent Ernst von Dohninyi is dinsdag
avond op 82-jarige leeftijd in een zieken
huis te New York overleden aan een hart
aanval na een griep. H(j was een van de
laatste schakels met de romantische be
weging in de muziek. In zijn jeugd kende
hij grote componisten als Brahms. Ook
werd hjj als een uitstekend pianist erkend.
Dohnanyi werd op 27 juli 1877 geboren
in Pressburg in Hongarije, thans Bra
tislava in Tsjechoslowakije. Hij was eerst
leerling van de organist Karl Förstner te
Pressburg, daarna van Koessler en Tho-
man te Boedapest. Ook D'Albert heeft veel
tot zijn vorming bijgedragen. Zijn werk
verraadt invloeden van Brahms en Strauss
en is orthodox opgebouwd. Als gastdiri-
gent trad Dohnanyi voor de oorlog in Am
sterdam op.
Zijn vader was hoogleraar in de natuur-
en wiskunde. Dohnanyi begon piano te
spelen toen hij zes jaar was; een jaar later
componeerde hij en toen hij negen jaar
was gaf hij piano-recitals in het openbaar.
Hij studeerde aan de Koninklijke Hon
gaarse Muziek-Academie en maakte in
1897 met veel succes zijn Berlijns debuut.
Hij vestigde zich in Boedapest, waar hij
directeur van de koninklijke muziekschool,
president en dirigent van het Hongaars
Filharmonisch Orkest en muziekdirecteur
van de Hongaarse staatsradio is geweest.
Advertentie
dohyfral
Na de tweede wereldoorlog keerde hij
Hongarije de rug toe. Eerst woonde hij in
Oostenrijk, ging op tournee door Engeland,
vervolgens naar Argentinië. Hij vestigde
zich in 1949 in de Verenigde Staten als
hoogleraar aan de universiteit van de staat
Florida. Hij bleef concerten geven, zijn
laatste in New York in 1953. Tot zijn com
posities behoren twee pianoconcerten
twee symfonieën, twee komische opera's
(„Der Tenor" en „Tante Simona"), en veel
kamer- en pianomuziek. Hij is drie maal
gehuwd geweest. Zijn eerste vrouw over
leed en van de tweede is hij gescheiden
Zijn derde vrouw, Helen, was aan zijn
sterfbed. Zijn oudste zoon Hans was in de
tweede wereldoorlog officier in het Duitse
leger en stierf in de gevangenis toen hij op
executie wachtte wegens zijn aandeel in
het complot tegen Hitier. Zijn andere zoon
Matyas stierf toen hij in het Hongaarse
leger diende.
De rechtbank te 's-Hertogenbosch heeft
de 25-jarige los arbeider J. B. uit Deurne
veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf
en intrekking van zijn rijbewijs geduren
de vijf jaar. Tegen deze man, die op de
avond van 8 november toen hij onder in
vloed van alcohol verkeerde met een ge
huurde auto drie meisjes uit Deurne heeft
doodgereden, was drie jaar gevangenis
straf en tien jaar intrekking van het rij
bewijs geëist.
De drie meisjes, de zusters Martha, Ma
ria en Wilhelmina Kuyten, liepen die avond
gearmd met hun verloofden aan de uiter
ste linkerkant van de Vlierdensweg, toen
de snelrijdende auto hen alle drie van de
jongens losrukte. B. was na het onge
luk doorgereden.
Ongeluk tijdens huwelijksreis. Het
pasgenuwde echtpaar Harkx uit Vught is
nabij Linz in Oostenrijk tijdens de huwe
lijksreis het slachtoffer geworden van een
verkeersongeluk. De 27-jarige heer Harkx
en zijn evenoude echtgenote zijn in het zie
kenhuis te Linz opgenomen. Hun auto
slipte in een sneeuwhoop en botste tegen
een vrachtauto.
Schipper Viaene verklaarde dat het ge
woonte is dat gevist wordt in de geveeg
de vaarroute in het uit de tweede wereld
oorlog daterend mijnenveld. Op de vraag
van de voorzitter of dit vissen in de vaar
route geen gevaren oplevert met het oog
op de vrij drukke scheepvaart, antwoord
de de getuige dat dit zijns inziens niet het
geval was.
Uit de verklaringen van schipper Viae
ne bleek \erder dat de „Frans Elza" ver
moedelijk overvaren is op een plaats waar
dit schip van koers had moeten verande
ren terwijl het aan het vissen was. Schip
per Viaene meende dat de „Frans Elza"
daar ongeveer heeft moeten draaien om
dat iets verderop veel wrakken worden
aangetroffen.
Hij verklaarde voorts dat bij donker
steeds gevist wordt met brandend hek-
licht. De voorzitter merkte op dat de reder
van de „Frans Elza", de heer Legein heeft
verklaard dat bij het vissen het heklicht
niet brandt Schipper Viaene zei hiervan
nog nooit te hebben gehoord. „Zelfs de
Hollandse vissers doen het heklicht niet
uit", zei hij.
In tegenstelling tot hetgeen de 17-jarige
roerganger van de „Jenny", Remi Des-
welgh. voor de raad had verklaard, deel
de schipper Viaene mede dat de knaap
hem niets heeft medegedeeld over het
verdwijnen van de „Frans Elza". De jon
gen, die in de nacht van 24 op 25 septem
ber alleen de wacht had aan boord van de
O. 281 en de opdracht had achter de lichten
van de „Frans Elza" aan te varen, had
deze lichten op een ogenblik zien verdwij
nen achter de boeg van een groot oorlog
schip. dat later de „Karei Doorman" bleek
te zijn.
Schipper Viaene verklaarde verder dat
de jongen ook nog niets gezegd had toen
de bemanning van de „Jenny" om twee
uur 's nachts door hem werd gepord om
dat het net moest worden gehaald. Pas la
ter in de nacht had de schipper via de
Belgische radio vernomen dat de „Frans
Elza" ten onder was gegaan. Nadat dit
bericht bekend was geworden heeft de
„Jenny" zich naar de opgegeven positie
begeven om mee te zoeken. Toen het licht
werd is twee uur gezocht op een plaats
waar olievlekken op het water zichtbaar
waren. Daar was ook de Zeebrugge 554
aan het zoeken.
Schipper Viaene verklaarde voorts dat
verscheidene delen van de „Frans Elza"
van staal waren. Uit de antwoorden van
andere getuigen, die eerder werden ge
hoord, viel op te maken dat de „Frans El
za" geen radar-echo had gegeven omdat
het een geheel houten schip zou zijn.
De voorzitter van de Marineraad ver
klaarde hierna het openbare onderzoek ge
sloten. De raad zal later uitspraak doen.
Advertentie
