AFLUKIN-C
Russisch intellectueel put uit
meer bronnen
dan marxisme
Verduistering op grote schaal
van cyclamenzaad in Aalsmeer
Haarlem zal houtzaagmolen uit
Alblasserdam herbouwen
Heemstedenaar viert gouden
jubileum als opticien
Tegen ex-bedrijfsleider negen maanden
gevangenisstraf gevorderd
Agenda voor Haarlem
en de IJmond
Café-restaurant wordt
auto-showroom
Twee maanden geëist
voor oplichting van
weduwe
Intree ds. Okke Jager in
Haarlem op 6 mei
Boeiende lezing over
de kerken in Rusland
Onderhandelingen met scheepsbouwer
Verolme zijn afgebroken
VRIJDAG 12 FEBRUARI 196 0
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
6
HAARLEMSE RECHTBANK
PROF. DR. J. DE GRAAF:
Veisen-IJmuiden
Santpoort
Beverwijk
Heemskerk
Vijf kamp van de NSF
Restaurant Brinkman aan
Houtplein sluit maandag
Haarlemse rechtbank
Rapport over rijksbijdrage
over twee maanden klaar
Promotie marinetandarts
Advertentie
Negen maanden gevangenisstraf met
aftrek van de tijd in voorarrest doorge
bracht heeft de officier van Justitie bij de
Haarlemse rechtbank, mr. G. W. F.' van
der Valk Bouman, donderdagmiddag ge
vorderd tegen een 62-jarige gewezen be
drijfsleider van een grote bloemkwekerij
in Aalsmeer, wien ten laste werd gelegd
dat hij tussen 1956 en 1959 ten nadele van
zijn werkgever een hoeveelheid cyclamen
zaad en -planten heeft verduisterd. Het
zaad en de planten zou verdachte in Aals
meer hebben verkocht en het geld in eigen
zak hebben gestoken. Volgens zijn werk
gever zou bet kwekersbedrijf voor onge
veer 150.000 benadeeld zijn.
Verdachte erkende gedurende de oogst
jaren 1956-1957 en 1958-1959 tussen de veer
tig- en vijftigduizend cyclaamzaadjes die
zijn werkgever toebehoorden te hebben
verkocht. Daarvoor zou hij circa 750,-
hebben ontvangen en niet aan zijn werkge
ver hebben afgedragen. Dat hij zich geld
van verkochte cyclamenplanten toegeëi
gend zou hebben ontkende hij echter stel
lig.
Een der firmanten van het bloemkwe-
kersbedrijf verklaarde als getuige dat hij
Concertgebouw: Vandaag 20 uur: Con
cert N.Ph.O.
Stadsschouwburg: Zaterdag 20.15 uur:
Rotterdams Toneel met „Spel der vergis
singen". Zondag 20 uur: Rotterdams To
neel met „Toneel op her kasteel".
BIOSCOPEN
Cinema Palace: Vandaag en zaterdag 14,
19 en 21.15 uur, zondag 14, 16.15, 19 en 21.15
uur en maandag tot en met donderdag 14,
19 en 21.15 uur: „De ideale vrouw", alle
leeftijden.
Frans Halstheater: Vandaag en zaterdag
14, 19 en 21.15 uur, zondag 14, 16.30, 19 en
20.15 uur, maandag 14, 19 en 21.15 uur,
dinsdag 14 en 20 uur, woensdag en donder
dag 14, 19 en 21.15 uur: „Operatie Petti
coat", 14 jaar.
Lido Theater: Vandaag en zaterdag 14, 19
en 21.15 uur, zondag 14, 16.15, 19 en 21.15
uur en maandag tot en met donderdag 14,
19 en 21.15 uur: „Sapphire, het meisje uit
de tulipbar", 14 jaar. Zaterdag 23.30 uur:
„Meisjes op bestelling". 18 jaar. Zondag
11 uur: „Vrijheren van het woud", alle
leeftijden.
Luxor Theater: Vandaag 20 uur, zaterdag
14, 19 en 21.15 uur, zondag 14, 16.15, 19 en
21.15 uur en maandag tot en met woensdag
14 en 20 uur: „Zoals zij geschapen zijn",
18 jaar.
Minerva Theater: Vandaag 20.15 uur, za
terdag en zondag 19 en 21.15 uur: „Met de
kapitein aan tafel", 18 jaar. Zaterdag en
woensdag 14.30 uur en zondag 14 en 16.15
uur: „Kouwe drukte", alle leeftijden.
Rembrandt Theater: Vandaag en zater
dag 14, 18.45 en 21.15 uur, zondag 13.45,
16.15, 18.45 en 21.15 uur en maandag tot
en met donderdag 14, 18.45 en 21.15 uur:
,.De man die verdwijnen moest", 14 jaar.
Zondag 11 uur: „Wen die Götter lieben",
alle leeftijden.
Roxy Theater: Vandaag en zaterdag
14.30, 19 en 21.15 uur en zondag 14, 16.15,
19 en 21.15 uur: „Doorbraak bij Scapa-
Flow", 14 jaar.
Studio Theater: Vandaag en zaterdag
14.15, 19 en 21.15 uur, zondag 14, 16.15, 19
en 21.15 uur en maandag tot en met don
derdag 14.15, 19 en 21.15 uur: „Het lot van
een mens", 14 jaar. Zondag 11 uur: „Het
laatste paradijs", alle leeftijden.
Theater Monopole (Zandvoort): Zaterdag
tot en met maandag 20 uur: „Rose Marie
Nitribitt", 18 jaar. Zondag 14.30 uur: „We
zien ze rennen", alle leeftijden.
TENTOONSTELLINGEN
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1):
Tot 1 maart dagelijks van 1022 uur: Ex
positie van tekeningen van Hans Mulder.
Woning Spaarndammerdijk 100 (Spaarn-
dam): Tot 21 februari dagelijks van 10.30
tot 16.30 uur: Expositie van werken van
Jan van Geem.
Vishal: Tot 29 februari dagelijks van
1017 en zondags van 13—17 uur: expositie
van leden-beeldende kunstenaars van de
Haarlemse Sociëteit Teisterbant.
DIVERSEN
Theater Monopole (Zandvoort): Vandaag
20.15 uur: Zandvoortse toneelvereniging
„Op hoop van zegen" met „Annalize".
VRIJDAG 12 FEBRUARI
Rex, 20 uur: „Hopla Connie".
Thalia, 20 uur: „De slag in de Koraal
zee".
Cultureel Centrum, 20 uur: Fotokring.
Pieter Vermeulenmuseum, Cultureel
Centrum, 14 tot 16.30 uur.
Raadhuis, 11 tot 12 uur: Spreekuur wet
houder van financiën.
ZATERDAG 13 FEBRUARI
Rex, 20 uur: „Hopla Connie".
Thalia, 19 en 21.15 uur: „De slag in de
Koraalzee".
Jeugdhuis, 20 uur: Toneelavond Advendo
Pieter Vermeulenmuseum: Als vrijdag
Provinciaal Ziekenhuis, vrijdag 19 tot
21 uur, zaterdag 14 tot 16 uur en 19 tot
21 uur: Expositie in Musis Sacrum.
VRIJDAG 12 FEBRUARI
Kennemer Theater, 19 en 21.15 uur:
„Heimatlos".
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur: „Met
de rug tegen de muur".
W.B. Theater, 20 uur: „De sierra baron".
Deken Waarestraat 50a, 20 uur: Alcoho
lics Anonymous".
Kennemer Theater, 20 uur: Toneel
avond Abonnementsvoorstelling.
Populierenlaan 43, 20 uur: Vergadering
Algemene Bond „Mercurius".
ZATERDAG 13 FEBRUARI
Bioscopen: Als vrijdag.
Marquette Theater, zaterdag 20 uur
zondag 14.30 en 20 uur: „Jerry als baby
sitter".
enkele jaren geleden had vernomen dat er
in Aalsmeer op grote schaal cyclamen
zaad was gestolen. Bij een sigarenwinke
lier in Aalsmeer zou men elke gewenste
hoeveelheid kunnen kopen. Ondanks een
scherpe controle had hij in zijn kwekerij
niets onregelmatigs kunnen ontdekken.
Zijn bedrijfsleider stond aanvankelijk bo
ven elke verdenking.
Schade van anderhalve ton
„Ik ben op een geraffineerde manier be
stolen. Naar de gangbare verkoopsprijs
van cyclamenzaad gerekend taxeer ik de
schade op circa anderhalve ton", aldus de
getuige.
Op een desbetreffende vraag van de pre
sident, mr H. G. Ferwerda, zei hij dat het
in zijn bedrijf absoluut verboden was bui
ten zijn medeweten zaad of planten weg te
geven of te verkopen. Enkele malen had
verdachte hem inderdaad kleine bedra
gen gegeven die deze ontvangen had voor
planten die aan bezoekers van de kweke
rij waren verkocht.
Verdachte's raadsman, mr. J. Janso-
nius, vroeg de getuige wat er waar was
van de geruchten in Aalsmeer als zou hij
(getuige) enkele knechten, die zich even
eens aan onregelmatigheden hadden
schuldig gemaakt, kwijtschelding van
straf hebben beloofd als zij tegen hun
vroegere bedrijfsleider kwamen getuigen.
Getuige: „Dat zijn roddelpraatjes en
daar bemoei ik me niet mee".
Vervolgens ondervroeg de president
twee bloemkwekersknechten als getuigen.
Zij hadden een aantal jaren onder ver
dachte gewerkt. De eerste bevestigde te
hebben gezien dat er tijdens de oogsten
geregeld bakken met cyclamenzaak in de
kas stonden. Hij vermoedde wel dat ver
dachte dit zaad mee naar huis nam. Ge
zien had hij zulks echter nooit. In de laat
ste vijf jaar had hij totaal 25 keer gezien
dat zijn bedrijfsleider aan bezoekers plan
ten verkocht. Op een vraag van de verde
diger gaf getuige toe wel eens onenigheid
met verdachte te hebben gehad.
De andere kwekersknecht had eveneens
in de kas meermalen bakken met cycla
menzaad zien staan. Om te drogen, had
verdachte tegen hem gezegd. Deze getui
ge verklaarde dat hij verscheidene keren
had gezien dat verdachte geld van ver
kochte planten aan de „baas" afdroeg.
Cyclamenzaad bij sigaren
De Aalsmeerse sigarenwinkelier, aan
wie verdachte het zaad leverde en die la
ter wegens opzetheling terecht zou staan,
gaf op dat hij tussen 1956 en 1958 soms wel
147.000 zaadjes per keer van verdachte
kocht tegen f 5,- per duizend. Hij verkocht
het in zakjes verpakte zaad weer door
voor 7,50 per duizend.
De officier van Justitie, mr. G. W. F.
van der Valk Bouman, achtte de tenlaste-
gelegde verduistering wettig en overtui
gend bewezen. Hoewel dë 'juiste ofnv'ang
van de verduistering niet vastgesteld kon
worden was de officier ervan overtuigd
dat verdachte zijn werkgever voor tien
duizenden guldens heeft benadeeld. Mr.
van der Valk Bouman kon zich niet aan de
indruk onttrekken dat verdachte heeft ge
dacht, dat wat hij deed niet zo ernstig was.
Omdat hij zoveel voor het bedrijf heeft ge
daan en zijn loon aan de lage kant was.
meende hij dat hij wel een „zaadje kon
meepikken".
„Zondebok"
Mr. Jansonius noemde deze strafzaak
de tragedie van een door en door fatsoen
lijk man die in Aalsmeer als cyclamen
kweker grote faam geniet. Na meer dan
25 jaar voor een zeer bescheiden loon zijn
beste krachten aan het bedrijf te hebben
gegeven is hij de laan uitgestuurd. Dat
verdachte zich voor anderhalve ton aan
cyclamenzaad toegeëigend zou hebben
achtte mr. Jansonius onzinnig. Pleiter
had de indruk dat er meer verduisteringen
in het bedrijf waren gepleegd en dat zijn
cliënt nu als de grote zondebok naar voren
wordt geschoven. Mr Jansonius vestigde
de aandacht op het blanco strafblad van
verdachte. „Heel Aalsmeer is met het lot
van deze eerlijke en harde werker begaan.
Hij verdient een kans". Pleiter verzocht
de rechtbank zijn cliënt een straf op te leg
gen die gelijk is aan de tijd in voorarrest
doorgebracht en daarnaast een voorwaar
delijke gevangenisstraf.
„Uitschot-
Tegen de 52-jarige sigarenwinkelier uit
Aalsmeer die het verduisterde zaad, zoals
hij zei als „uitschot", had gekocht, eiste
de officier van Justitie zes maanden ge
vangenisstraf wegens opzetheling. Mr. A.
W. Luikinga pleitte voor deze verdachte
een geldboete en een voorwaardelijke ver
oordeling. Een 49-jarige Aalsmeerse kwe
ker, die een hoeveelheid zaad van de si
garenwinkelier had gekocht, hoorde een
maand gevangenisstraf tegen zich eisen
omdat de officier van oordeel was dat hij
had kunnen weten dat het zaad van dief
stal afkomstig was. Tegen een 50-jarige
kweker die 4000 zaadjes als geschenk van
de ex-bedrijfsleider had aangenomen vor
derde mr. Van der Balk Bouman een boe
te van 40, waarbij hij in aanmerking
nam dat deze kweker later aan het be
nadeelde bedrijf de schade had vergoed.
De rechtbank zal in deze zaken op don
derdag 25 februari 's morgens om halftien
uitspraak doen.
De Nederlandse Sportfederatie houdt
van 2 tot en met 24 juni in Amersfoort
de traditionele „nationale vijfkamp", de
veelzijdigheidswedstrijd waartoe het Ne-
derlandsch Olympisch Comité in 1916 het
initiatief nam.
De „nationale vijfkamp" omvat de on
derdelen schermen, schieten, zwemmen,
veldloop en als „keuzesport" paardrijden,
motorterreinrijden of handgranaatwerpen.
Verzoek van Artis. De diergaarden
Artis en Blijdorp vragen het publiek,
voortaan de dieren niet meer te voederen
Elk jaar verliezen de dierentuinen dieren
door overvoeding of door verkeerde voe
ding. De controle op de gezondheidstoe
stand der dieren wordt bemoeilijkt omdat
men bij een ziek dier al te spoedig geneigd
is het onwel zijn toe te schrijven aan over
matige of verkeerde voeding door het pu
bliek. Bovendien gebeurt het meermalen
dat van kinderen en ook wel van volwas
senen een vingerlid wordt afgebeten.
Maandagavond zal het café-restaurant
Brinkman aan het Houtplein in Haarlem
worden gesloten. Tussen de eigenaresse
en de n.v. Automobielbedrijf gebr. H. en
F. Kimman zal morgen een contract wor
den getekend volgens welk het pand met
recht van koop wordt verhuurd aan de
Gebr. Kimman, die van plan zijn er een
moderne showroom in te vestigen.
Het café-restaurant werd in 1922 opge
richt door de heer L. Brinkman. Na zijn
overlijden in 1938 zetten zijn echtgenote
en zijn dochter Henny de zaak voort. Op
17 oktober 1941 vorderde de bezetter de
gelegenheid en richtte er een „Wehr-
machtsheim" in. Na de „dolle dinsdag"
in september 1944 werd het een gaarkeu
ken voor familieleden van Volksduitsers.
Thans nog herinneren de moeten die de
gamellen in de vloer hebben gemaakt aan
deze tijd. Op 13 september 1945 heropen
den moeder en dochter Brinkman het café
restaurant.
Verscheidene factoren hebben een rol ge
speeld bij het besluit op het aanbod van
de firma Kimman in te gaan. Zo werd bij
de sanering van het Houtplein het trottoir
een halve meter smaller, waardoor min
der ruimte voor terras overbleef. Ook ver
dween de parkeergelegenheid en kwam er
een standplaats voor taxi's. Verder is de
hoge leeftijd van mevrouw L. Brinkman
in juni wordt zij 76 jaar een over
weging geweest bij het nemen van het be
sluit tot verhuur aan de firma Kimman.
Met de sluiting van café-restaurant
Brinkman verdwijnt een stuk Haarlemse
geschiedenis. Sinds geruime tijd is deze
gelegenheid de plaats van bijeenkomst
voor de Litteraire Club. In het gastenboek
staan vele bekende namen. Behalve ont
boezemingen van Lodewijk van Deyssel
en Charivarius komt men de handtekenin
gen tegen van onder meer J. H. Speenhoff,
de vlieger Smirhoff, Clinge Doorenbos,
Georgette Hagendoorn, Karei Lotsy, de
schrijver A. M. de Jong, Fokker, Richard
Tauber, en dr. Spoelder.
Nog niet alle leden van het personeel
hebben een nieuwe werkkring gevonden.
Tot hen behoort de eerste kelner, de heer
F(rits) Akersloot die reeds 21 jaar bij
café-restaurant Brinkman werkzaam is.
Politie zat in kast en luisterde
gesprek af
Twee maanden gevangenisstraf eiste de
officier van Justitie bij de Haarlemse
rechtbank, mr. J. J. Bredius, donderdag
middag tegen een 40-jarige cacaobewer-
ker uit Haarlem wien ten laste werd ge
legd dat hij onder valse trouwbeloften een
25-jarige weduwe uit Wateringen 730
lichter had gemaakt.
Verdachte, die getrouwd is en vader van
negen kinderen, was met de jonge vrouw
in contact gekomen. Hij maakte haar wijs
dat hij een moeilijk huwelijksleven had en
van zijn vrouw wilde scheiden. Samen zou
den ze dan een nieuw leven kunnen begin
nen. Als hij een beginkapitaaltje had zou
den ze een textielhandeltje kunnen op
zetten De weduwe geloofde het verhaal
en gaf verdachte 730. Later vertrouwde
ze de zaak minder en waarschuwde de po
litie. Deze verstopte zich in een kast in
de woning van de weduwe en luisterde op
die manier een gesprek af tussen de ca-
caobewerker en de jonge vrouw over de
huwelijksplannen. Toen de politiemannen
voldoende wisten arresteerden ze de
Haarlemmer. Van het geld kon 500 ach
terhaald worden.
De president mr. H. J. Ferwerda hield
de als getuige verschenen weduwe voor
dat ze wel al te gemakkelijk haar vertrou
wen aan een voor haar zo goed als vreem
de man had gegeven.
Ook de officier van Justitie meende dat
getuige door haar handelwijze erom had
gevraagd opgelicht te worden. Op zijn
vraag aan verdachte hoe het nu met zijn
huwelijk stond antwoordde deze dat alles
tussen hem en zijn vrouw weer in orde
was. Uitspraak donderdag 25 februari.
Dinsdag zal in Heemstede een uniek
jubileum worden gevierd. Het zal deze dag
namelijk een halve eeuw zijn geleden, dat
de heer W. J. Vogel zijn loopbaan als opti
cien begon. De heer Vogel is 26 april 1896
geboren en hij was dus nog geen dertien
jaar oud, toen hij bij de firma W. J. Lau-
wers, aan de Gravenstraat in Amsterdam
als bediende met het opticiënsvak kennis
maakte. Het beroep interesseerde hem,
zodat de heer Vogel enige cursussen ging
volgen en hij verder zichzelf door het be
zoeken van de avondschool zoveel moge
lijk ontwikkelde.
Na zeventien jaar in Amsterdam bij de
ze firma als bediende werkzaam te zijn
geweest, besloot de aanstaande jubilaris op
eigen benen te gaan staan en opende hij
op 5 maart 1927 zijn bedrijf aan de Bin
nenweg in Heemstede, waar hij nog steeds
is gevestigd. Een aardige bijzonderheid
hierbij is, dat op de dag van de opening
een voorbijganger voor de etalage bleef
staan en voor de heer Vogel hoorbaar op
merkte: „Die zal hier geen zak zout ver
dienen!" Een pessimisme dat allerminst
gerechtvaardigd bleek, want Heemstede
bood de vakbekwame opticien een steeds
groeiende klantenkring. Een uitbreiding
welke zich in 1948 naar buiten manifes
teerde, doordat de heer Vogel zijn winkel
en bedrijf geheel liet moderniseren.
Uiteraard heeft de heer Vogel de gehele
evolutie in zijn vak van zeer nabij gevolgd
en mede gestimuleerd. Van het nu ko
misch aandoende stalen brilletje en
lorgnet naar het huidige mode-artikel.
Want de bril is thans vooral bij de dames
sterk aan de mode onderhevig. Het laat
ste snufje is een fraai bewerkt alumi
nium montuur met lichtblauwe rand.
Behalve de belangen van zijn zaak, heeft
de heer Vogel ook die van zijn vakgenoten
steeds intensief behartigd. Want reeds
voor de vrije organisaties bestonden,
maakte hij al deel uit van het hoofdbe
stuur van de vakgroep opticiens en tal
Ds. Okke Jager zal zondag 24 april, des
morgens om half negen en om half elf in
de Noordcrkerk en des middags om half
vijf in de Molenkampparkkerk afscheid
nemen van de Gereformeerde Kerk van
Almelo en vrijdagavond 6 mei, na vooraf
in diezelfde dienst te zijn bevestigd door
ds. A. Pos uit Haarlem, intree doen als
predikant van de Gereformeerde Kerk
van Haarlem-Noord, waar hij beroepen is
in de vakature van de nieuw gestichte
vierde predikantsplaats.
Ds. Jager werd op 23 april 1928 te Delft
geboren. Hij bezocht eerst het Marnix-
gymnasium te Rotterdam en studeerde
daarna verder nog aan de vrije univer
siteit te Amsterdam, waar hij in
1951 zijn kandidaats- en ongeveer een jaar
later zijn doctoraal examen theologie
deed. Nadat de heer Jager in 1952 door de
classis 's Gravenhage was beroepbaar
verklaard in de Gereformeerde Kerken in
Nederland werd hij op 3 oktober van dat
zelfde jaar (1952) door ds. J. C. Jonkers uit
Delft bevestigd als predikant van de Gere
formeerde Kerk van Vrouwenpolder op
het eiland Walcheren. Op 14 april 1956 ver
wisselde ds. Jager deze kerk met die van
Almelo, waar hij werd bevestigd door zijn
plaatselijke collega, ds. A. J. W. Vogelaar.
Ds. Jager heeft grote bekendheid gekre
gen als schrijver en publicist. Van zijn
hand verschenen talloze werken nl. in
1950 „Wij hebben één vader": in 1952
„Poëzie en religie"; in 1954 „Humor van
de Bijbel" (in het Duits vertaald onder de
titel „Die Bibel hat Humor, und wir?")
en „Worden als een kind"; in 1955 „On
der Gods hoogtezon" (in het Duits ver
taald onder de titel „Unter Gottes Höhen-
sonne"); in 1956 „Interview met de Tijd
geest" (in het Duits vertaald onder de ti
tel „Interview mit dem Zeitgeist") en
„Feest op Feest"; in 1957 „Jeugd en Evan
gelie" en „Kom haastig"; in 1958 „Op de
man af"; het vorig jaar „Uw wil geschie
de" en „Zegen U zelf"; terwijl nog in
voorbereiding is: „Parade of Paradijs".
Verder publiceerde hij nog tal van ar
tikelen in diverse periodieken. Hij was
redacteur van „Pharetra"; „Vrije Univer
siteitsblad Jeugd en Evangelie" en mede
werker aan: „De Strijdende Kerk"; „Ont
moeting"; „Op den Uitkijk"; „De Goede
Tijding" „Onderweg" en aan „Jong Ge
reformeerd". Verder heeft hij ook nog
meegewerkt aan de uitgaven: „Het Ko
ninkrijk Gods in de fabriek"; „Hoe vindt
U dat er gepreekt moet worden"; „Op
nieuw in de houtenbroek"; „Bijbel voor
de kinderen"; „Vloedlijn"; „Het nieuwe
Kerstboek"; „Gloria in excelsis Deo";
„Wij in Gods grote leger"; „Ontmoetin
gen" en aan de brochure van de bond van
jongelingsverenigingen „Stromen van
kracht".
van commissies. Zo trad hij op als „voor
man" in de kring Kennemerland. Gedu
rende de achter ons liggende jaren is hij
voorzitter van de afdeling Kennemerland
van zijn organisatie geweest. Vandaar dat
tijdens de receptie, die op de dag van het
jubileum des middags van twee tot vier
uur in de foyer van het Minervatheater
zal worden gehouden, in het bijzonder uit
vakkringen een grote belangstelling wordt
verwacht.
De jubilaris is nog te vitaal, om na deze
halve eeuw van activiteiten op zijn lau
weren te gaan rusten. Wel zal hij voortaan
in zijn bedrijf worden geassisteerd door
zijn schoonzoon, de heer J. G. J. Lauwers
uit Amsterdam, evenmin een onbeken
de in het vak.
De Utrechtse hoogleraar prof. dr. J. de
Graaf, die enige jaren geleden met een
delegatie van de Nederlandse Oecumeni
sche Raad van Kerken een bezoek aan
Rusland bracht, heeft donderdagavond in
het gebouw van de Vereniging van Vrij
zinnig Hervormden een lezing over de kerk
en het geestelijk leven in de Sovjet-Unie
gehouden. En omdat dit bezoek al weer
een paar jaar is geleden hoefde men van
hem geen vluchtige „eerste" indrukken
te verwachten, maar een zij het be
scheiden naar voren gebrachte analy
se. Zo stelde ook hij vast, dat de kerk
diensten in Rusland opmerkelijk druk be
zocht werden, maar hij voegde eraan
toe, dat er bij voorbeeld in Moskou
afgezien van de buitenwijken vroeger
op twee miljoen mensen 400 kei-ken waren
en nu op vier miljoen mensen 54 (Russisch
Orthodoxe) kerken.
Verhalende van een ontmoeting met een
jong Russisch geestelijke, wiens ouders
ongodsdienstig waren, die zelf een staats
opvoeding had gehad en bij de verplichte
jeugdbeweging der Pioniers was geweest,
zei prof. De Graaf, dat deze jongeman het
geloof had leren kennen door zijn gesprek
ken met een „slaapje" in dienst. Daarin
kreeg de jonge Rus het antwoord op vra
gen, waar hij zijn hele leven mee had ge
zeten en het leidde tot een ommekeer bij
hem waaraan hij zelfs de voor hem open
liggende carrière als zanger opofferde.
„Het is in zekere zin andersom als
De houtzaagmolen afkomstig uit Alblas-
serdam, die thans in onderdelen by het
bedryf van Figee in Haarlem ligt en die
eigendom is van de Vereniging De Hol
landse Molen, zal worden opgebouwd op
de plaats van de in 1932 afgebrande molen
„De Adriaan", tegenover de Koitdenhorn
in Haarlem. Op het ontwerp investerings
plan voor 1960 van de gemeente Haarlem
wordt gerekend op de herhouw van de
molen. Dit plan moet echter nog in B. en
W. worden behandeld, voordat het zal
worden uitgevoerd.
Zoals men weet is de genoemde hout
zaagmolen afkomstig van de werf van Jan
Smit Czn, welke werf is overgenomen door
de scheepsbouwer C. Verolme. De molen
is door de Vereniging De Hollandse Molen
naar Haarlem overgebracht met de bedoe
ling hem te zijner tijd in de Spaarnestad
op te bouwen en zo mogelijk exploitabel
te maken. De heer Verolme wenste de
houtzager echter terug te kopen, om hem
in te richten als een ontvangstcentrum aan
de Nieuwe Waterweg. Na herhaalde be
sprekingen tussen de Hollandse Molen en
Verolme enerzijds n B. en W. van Haar
lem anderzijds heeft op 11 januari voor
het eerst rechtstreeks contact tussen Ver
olme en het gemeentebestuur van Haar
lem plaats gehad. Daarbij is van de zijde
van B. en W. meegedeeld, dat Haarlem
bereid was bedoelde houtzager aan Ver
olme af te staan, mits er een geschikte
plaatsvervanger voor „De Adriaan" kon
worden verkregen.
Van de Vereniging De Hollandse Molen
werd de gemeente Haarlem een Groningse
achtkanter aangeboden. Dit was echter een
poldermolen, die qua structuur meer ge
drongen is dan een stadsmolen. Om deze
molen geschikt voor plaatsing tegenover
de Koudenhorn te maken, zou het nodig
zijn de achtkanter met een meter te ver
lengen. B. en W. stelden zich op het stand
punt dat Haarlem deze achtkanter wel
wilde hebben, mits hij met een meter ver
lengd kon worden en mits Haarlem op de
transactie niet zou verliezen. In samen
werking met De Hollandse Molen is toen
een schatting gemaakt van de extra kos
ten, die een en ander met zich mee zou
brengen. Als Verolme bereid was deze
vroeger", zei de spreker, „toen was de
godsdienst een susmiddeltje voor de pro
letariërs, zoals men de religie officieel
thans nog ziet, maar nu moet menige Rus
de beloften van de communistische heils
staat waarheen hij voor zoveel diepere
menselijke vragen wordt verwezen, wel
eens als opium ervaren. Ik heb de alge
mene indruk, dat de doorsnee burger in
Rusland, en vooral die met ontwikkeling,
uit meer en andere bronnen put, dan al
leen die van het marxisme-leninisme. Dit
is een ideologie, die als strijdwapen voor
de proletarische klassen van de vorige
eeuw een enorme kracht heeft gehad,
maar men kan Marx en Engels niet kwa
lijk nemen, dat zij het nooit hebben door
gedacht als een totale wereldbeschouwing.
En toch moest het in Stalins tijd als zo
danig fungeren. Dat het niet gaat bewijst
niet alleen de vergeefse strijd tegen de
godsdienst, maar ook de geweldige be
langstelling voor een Dostojevski die in de
jaren twintig officieel een huilebalk
werd genoemd en wiens werken niet
mochten worden uitgegeven, hetgeen nu
wél geschiedt. Hier opent zich een brede
humaniteit, die je niet in de pamfletjes
van de partij vindt".
Naar westerse maatstaven gemeten is de
kerk in Rusland niet vrij, er zijn geen
christen-studentenverenigingen, er zijn
geen christelijke uitzendingen door de
radio en men zal er tevergeefs (althans
bij de orthodoxen) naar acties onder
buitenkerkelijken zoeken. Artikel 124 van
de grondwet geeft de belijders van gods
diensten „vrijheid van eredienst" en in
dezelfde adem de atheïsten „vrijheid van
propaganda" een veelzeggend verschil. De
jonge priester, die prof. De Graaf sprak,
kon wel bewondering opbrengen voor het
missionaire werk van de kerken in het
Westen maar deze activiteit deed hem
toch te sterk denken aan de handelwijze
van... de communisten: „jullie maken
vijfjarenplannen voor God, terwijl je
iemand toch deze honger nooit kunt aan
praten, God zelf brengt hen wel naar je
toe als zij honger hebben"...
Na de onderling zeer vijandige verhou
ding hebben kork en staat in Rusland el
kaar ontmoet op de golf van hetzelfde
Russische patriottisme in de Tweede We
reldoorlog. Toen is de „Raad voor zaken
van de Russische Orthodoxe Kerk bij de
Raad van Ministers" opgericht waarvan
de leden er trots op zijn als voelhoorn naar
twee kanten te fungeren. Toen in 1954 een
nieuwe atheïstische campagne gevoerd
werd en de kerk onrustig werd is het bij
voorbeeld naar de spreker meende te we
ten, deze raad geweest, die bij de rege
ring een afremming ervan bepleitte met
als motiefeen achteruitgang van de
produktiecijfers als gevolg van het feit,
dat in hun geloof gekrenkte mensen niet
met plezier meer werken! De spreker
haalde nog verscheidene andere boeiende
aspecten van de verhouding kerk-staat aan
die hij ook historisch toelichtte. Op de on
gemeen boeiende lezing volgde een leven
dig gesprek.
kosten 25.000.op zich te nemen, zou
Haarlem de bij Figee opgeslagen houtzager
willen afstaan. Verolme bood echter een
aanzienlijk lager bedrag aan, waarop de
onderhandelingen van de zijde van Haar
lem zijn afgebroken.
Thans wil men trachten de houtzaag
molen op te bouwen op de plaats van „De
Adriaan". Ongeveer één derde van de be
nodigde kosten (totaal 100.000) is aan
wezig. Ter vervulling van een herbouw-
plicht heeft Haarlem namelijk een bedrag
van 26.000 gereserveerd en bovendien
heeft De Hollandse Molen nog ongeveer
7000.beschikbaar, gedeeltelijk afkom
stig van de verzekeringssom van „De
Adriaan".
Haarlems politiebureau
(Van onze Haagse redacteur)
Omtrent de Haarlemse plannen om het
hoofdbureau van politie in de Kouden-
hornkazerne te vestigen is de laatste tijd
weinig meer bekend geworden.
De zaak is echter nog steeds bij het
ministerie van Binnenlandse Zaken in be
handeling, doch wacht op een rapport dat
wordt voorbereid over de rijksbijdrage in
nieuwbouw ten behoeve van de gemeente
lijke politiekorpsen. Weliswaar staat een
dergelijke bijdrage in principe wel vast,
maar tot nu toe ontbrak een maatstaf voor
de toepassing van dit beginsel. Een com
missie, waarin behalve het ministerie van
Binnenlandse Zaken ook de departemen
ten van Financiën en van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid vertegenwoordigd zijn
stelt nu een rapport over dit probleem op
Men vertrouwt over ongeveer twee maan
den daarmee gereed te zijn. Haarlem is
overigens lang niet de enige gemeente die
op het vinden van de financiële verdeel
sleutel wacht. Er ligt op het ministerie van
Binnenlandse Zaken een hele stapel dos
siers over bouwplannen ten behoeve van
de politie op afdoening te wachten.
Donderdagmiddag is luitenant ter zee
(tandarts) der tweede klasse oudste cate
gorie Koninklijke Marine Reserve P. A. E.
Sillevis Smitt in de aula van de Ge
meentelijke Universiteit te Amsterdam ge
promoveerd tot doctor in de geneeskunde.
De promotor prof. M. Hut feliciteert hier
de promovendus, die zich te zijner tijd in
Haarlem zal vestigen.
