Frankrijks eerste
kernbom
ontploft
Rozenburgproject zal
f400 miljoen kosten
„HOLIDAYS"
Borgward
Skoda
B.M.W.
'CÏTRÖËÏÏ
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
RAMBLER
HET WEER
Geen overeenstemming over
ambtenarensalarissen
De Gaulle: „Sedert hedenochtend is
Frankrijk machtiger en trotser"
Lid van de club
Akkoord over minimum verhoging
74e JAARGANG No 184
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1960
305e JAARGANG No 32
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Koninklijke belangstelling
voor de Zomerspelen
„TER CLEEFF
Kwakkelwinter
Rede van prof. Klaassen
GARAGE VERBEEK
Van Loon's Automobielbedrijf
Geert Hooe^eveen
Het woord is aan
éèe MORRIS hefowijou êuij!
A. J. Rotteveel's
Automobielbedrijf
In de krant van heden:
Plaatselijk mist
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
(Van onze correspondent in Parijs)
Vanmorgen, klokslag zeven uur, is in het woestijngebied van Reggane in de
Sahara de eerste Franse kernbom met succes tot explosie gebracht. Sinds twee
dagen gold de staat van alarm op alle militaire en meteorologische observatie
posten. Toen gisteren ook de verschillende luchtvaartondernemingen uit Parijs
aanzegging ontvingen de komende uren niet over het woestijngebied te vliegen,
wist men wel bijna zeker dat het grote ogenblik, waarvan al jaren sprake is, nu
niet lang meer uit kon blijven. Het grote ogenblik, dat Frankrijk, na de Ver
enigde Staten, de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië ook daadwerkelijk in staat
zou blijken een kernbom tot ontploffing te brengen om zo aanspraak te kunnen
maken op de vurig begeerde plaats van lid der „kernclub" en der officieel
erkende grote mogendheden.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Het nieuws werd vanmorgen, twintig
minuten na de explosie, via alle Franse
radiostations in een bijzondere uitzending
wereldkundig gemaakt. Het bericht was
kennelijk door De Gaulle persoonlijk ge
redigeerd. Het Franse staatshoofd wenste
alle geleerden, technici, militairen en ar
beiders, die aan' de voorbereiding hadden
meegewerkt geluk met dit succes, dat
Frankrijk geheel op eigen kracht geboekt
heeft en waardoor het defensieve poten
tieel des lands belangrijk wordt verhoogd.
In de mededeling wordt ook gezegd dat
alle maatregelen ter bescherming van de
bevolking in de omringende gebieden met
grote nauwgezetheid genomen waren. De
Gaulle's gelukwens werd nadrukkelijk uit
gesproken uit naam van de President der
Republiek en der Gemeenschap.
Hoera
Het Franse ministerie van Defensie heeft
bekendgemaakt dat volgens de eerste me
tingen na de ontploffing geen radio-actief
stof is geconstateerd in bewoonde gebie
den. De ontploffing was de 211-de van een
atoom- of waterstofbom. Van welingelich
te zijde te Washington is vernomen dat
thans de Verenigde Staten 134 ontploffin
gen hebben teweeggebracht, de Sovjet-
Unie 55, Groot-Brittannië 21 en Frankrijk
één.
President De Gaulle zegt in een tele
gram aan de gedelegeerde minister Guil-
laumat, belast met Sahara- en kernener
giekwesties: „Hoera voor Frankrijk. Se
dert hedenochtend is Frankrijk machtiger
en trotser."
In dezelfde boodschap toont Frankrijk
zich in de laatste zin bereid met de andere
landen mee te werken aan een controle
van kernwapens. Dat Frankrijk het nu bij
deze eerste proef zal laten en, dus net als
de andere leden van de „kernclub" voor
lopig afwil zien van verdere experimenten
in deze richting, wordt in het officiële be
richt echter niet meegedeeld. Het verluidt
trouwens al sinds enige dagen dat in Reg
gane, waar nu talrijke militaire en weten
schappelijke waarnemers aanwezig zijn,
meer dan één kernbom tot ontploffing zou
worden gebracht. Nadere bijzonderheden
over de explosie waren vanmorgen in Pa
rijs nog niet vrijgegeven.
Het was oorspronkelijk de bedoeling de
bom begin februari te doen ontploffen. De
slechte weersomstandigheden, gevoegd on
getwijfeld bij de gebeurtenissen in Algiers,
die deze daad van Frans prestige een wat
wrange bijsmaak zouden hebben gegeven,
waren echter oorzaak van een uitstel op
het laatste moment.
(Reuter/AFP) Waarnemers in Parijs
hebben gezegd dat Frankrijk voldoende
plutonium bezit voor verscheidene „scho
ne" bommen van het type dat in de Sahara
beproefd zou worden. Volgens bepaalde
berichten zou de Franse bom tien ton we
gen en de schattingen van de kracht van
de ontploffing varieerden van twintig tot
honderd of meer kiloton.
Naar verluidt, is generaal Ailleret-para-
chutist, jurist en judo-expert de man
die in de ondergrondse schuilplaats de
druk op de knop heeft gegeven die de ont
ploffing teweegbracht. De Franse hoge
commissaris voor de kernenergie, Perrin,
heeft voor de ontploffing gezegd dat de
gevaren voor de wereld oneindig klein en
voor de bevolking van Afrika te verwaar
lozen zijn.
Ongeveer zeshonderd geleerden, technici
en militairen hebben de ontploffing van
de bom in de kale zand- en steenwoestijn
van Tanezroeft „het land van de dorst"
gadegeslagen. Dit gebied waar de hon
derd meter hoge stalen toren met de bom
stond opgesteld, ligt ten zuiden van de
oase Reggan. ongeveer 1200 kilometer van
Algiers en 1000 kilometer van Casablanca.
Met de aanleg van het proefterrein is twee
jaar geleden begonnen. De leiding van de
aanleg was in handen van het leger dat
gebruik maakte van de genie en niet-mili-
taire specialisten. In het gebied van Reg
gan, op veertig kilometer afstand van het
hoofdkwartier, is een onderrgondse stad
aangelegd.
Vijftien jaar
Aan de Franse ontploffing zijn een twee
honderdtal Amerikaanse, Russische en
Britse proeven voorafgegaan. De eerste
kernbom werd op 16 juli 1945 door de
Amerikanen tot ontploffing gebracht in de
omgeving van de basis Los Alamos in de
Verenigde Staten. De eerste Russische
atoombom ontplofte op 14 juli 1949 en de
eerste Britse op 3 oktober 1952. De Ameri
kanen. Russen en Britten hebben boven
dien waterstofbommen tot ontploffing ge
bracht. hun eerste respectievelijk in begin
november 1952, op 12 augustus 1953 en oo
15 mei 1957.
Niet volwaardig
WASHINGTON (UPI) Amerikaanse
functionarissen verklaren dat de geslaagde
ontploffing niet betekent dat Frankrijk als
volwaardig lid zal worden toegelaten tot
de „kernclub". Verklaard werd dat voor
lopig aan Frankrijk de technische kennis
en uitrusting zal worden onthouden, wel
ke de Verenigde Staten aan Groot-Brit
tannië kunnen verschaffen krachtens een
amendement van 1958 op de Amerikaanse
wet op de kernenergie. Deze geamendeerde
wet biedt die mogelijkheid slechts voor
bevriende landen die zelf al ver zijn ge
vorderd met de kernbewapening. De ont
ploffing van een enkel kerntoestel voldoet
niet aan die voorwaarde. Het enige land
Als gevolg van het nader beraad van het
kabinet, dat in de vergadering van 9 fe
bruari was toegezegd, hebben de regerings
vertegenwoordigers het volgende voorstel
gedaan: de salarisverhoging zal vijf per
cent bedragen. In de salarisverhoging zal
voor de werknemers van 23 jaar en ouder
een minimum worden aangebracht van
zeventien gulden per maand, ten behoeve
waarvan de regering een marge van een
percent, bestemd voor de verbetering der
overige arbeidsvoorwaarden, wil verhogen
met het voor bedoeld minimum nodige be
drag tot ten hoogste 1,2 percent.
De ingangsdatum zal zijn 1 januari 1960,
tenzij zou blijken dat de gemiddelde in
gangsdatum van de loonsverhogingen in
het bedrijfsleven voor die datum zou lig
gen, in welk geval die gemiddelde datum
bepalend zal worden voor de maand waar
mede de verbetering ingaat.
Ten aanzien van de gepensioneerden be
houdt de regering zich een uitspraak voor,
in afwachting van het voor 1 april a s.
nader te voeren overleg omtrent de totale
positie van deze groep. Omtrent het ver-
dat thans aan die voorwaarde voldoet is
Groot-Brittannië. Het andere lid van de
„atoomclub" is Rusland.
Engeland opgelucht
LONDEN (AFP) De Britse regering,
die in de laatste maanden bijgedragen
heeft tot de pogingen de vrees van de
Afrikanen voor de gevolgen van de Franse
proef weg te nemen, heeft met een zekere
opluchting kennis genomen van het slagen
van de Franse proef. Te Londen hoopt
men dat binnen enkele dagen de anti-
hogen van het eerder genoemde minimum
tot 18,25 per maand, waaraan de or
ganisatievertegenwoordigers de voorkeur
gaven, bestond overeenstemming. De hier
mee gemoeide meerdere kosten zouden in
mindering komen op de hierboven ge
noemde marge van ten hoogste 1,2 percent.
Drie der centrales van overheidsperso
neel konden deze voorstellen om uiteen
lopende redenen niet aanvaarden, zodat
geen overeenstemming is bereikt. Dit is
voor de minister van Binnenlandse Zaken
aanleiding zich nader te beraden over de
vraag wat hem thans te doen staat.
Pensioenen struikelblok
voor overeenstemming
Naar onze Haagse redacteur verneemt
zijn alleen de twee confessionele organi
saties akkoord gegaan met de door de re
gering voorgestelde regeling.
Voor de grootste ambtenarenorganisatie,
de Algemene Bond van Ambtenaren en
haar zusterverenigingen, is het standpunt
van de regering met betrgkking tot de
Franse campagne onder de Afrikanen zal
ophouden, wanneer blijkt dat de ontplof
fing geen gevaar oplevert voor de bevol
king van de rondom de Sahara liggende
landen.
In regeringskringen te Londen is men
van oordeel dat de Franse proef de kan
sen op overeenstemming tussen de Ver
enigde Staten. Groot-Brittannië en Frank
rijk over ontwapening niet verkleint. Men
is zelfs van oordeel dat de proefontplof-
fing tot op zekere hoogte zal kunnen bij
dragen tot snellere resultaten van de be
sprekingen te Genève.
Naar wij van de Regeringsvoorlichtings
dienst vernemen ligt het in de bedoeling
van het koninklijk gezin tijdens de zomer
vakantie enige onderdelen bij te wonen
van de Olympische Spelen. Daartoe zal
men dan een villa in Rome betrekken.
Advertentie
VOO ft BEIER SCHILDERWERK
KJeverlaan "S2 - Tel. 60*85 Haarlem j
(Van onze weerkundige medewerker)
Deze winter mag wel een typisch voor
beeld van een kwakkelwinter worden ge
noemd. Al enkele keren heeft ons land in
het grensgebied van koude en zachte
lucht gelegen. Ook de laatste 48 uur lagen
wij dicht bij de grens van zachte lucht uit
Frankrijk en koude lucht uit het poolge
bied, waarbij in het noorden van ons land
donderdag nog veel sneeuw viel.
Ook tijdens het weekend zullen wij in
een zwakke tot matige oostelijke stroming
blijven, maar daar ook in Duitsland geen
belangrijke lage temperaturen voorko
men zal ook in onze omgeving de vorst
niet meer dan licht zijn in de nacht.
Bij veehouder Piet Korver in Oterleek
(Noordholland) was het vrijdag feest.
Het gehele dorp had de vlag uitgesto
ken. Het „feestvarken" was de 19-
jarige melkkoe Annie 8, die de boer
haar honderdduizendste kilogram melk
had geschonken.
gepensioneerden de grootste hindernis ge
worden tegen het bereiken van een over
eenstemming. De ABVA heeft zich ten
slotte wel kunnen neerleggen bij de door
de regering vastgestelde ingangsdatum van
1 januari en bij een compromis inzake een
minimumbedrag, waarover de verhoging
berekend zal worden voor de laagst-
bezoldigden dit bedrag wordt nu op 365
gulden gesteld, nadat de regering 340 gul
den had geboden en de vakcentrales 416
gulden per maand hadden gevraagd. Maar
zijn vertegenwoordigers hebben vastge
houden aan de eis dat de regering ten aan
zien van de gepensioneerden een positieve
toezegging doet. Had de regering dat ge
daan, zodat men bij voorbaat had geweten
dat er in elk geval iets aan de pensioenen
zou worden gedaan, dan was er zeker over
eenstemming bereikt.
Een mededeling als „wij willen vóór 1
april een open gesprek daarover hebben"
acht de ABVA ten ene male onvoldoende.
De Vereniging voor Hogere Rijksambte
naren heeft vast willen houden aan de
door haar voorgestane afzonderlijke ver
gelijkbaarheid van de door haar vertegen
woordigde personeelsgroep met bijvoor
beeld de leidende functies uit het bedrijfs
leven. terwijl men van het Ambtenaren
Centrum kan aannemen, dat het bij de
mening is gebleven dat men eerst door
middel van een koopkracht-vergelijking
tussen de ambtenarensalarissen en de lo
nen in het bedrijfsleven de achterstand
van het overheidspersoneel dient in te
halen om pas op die basis de algemene
loonbeweging te volgen.
Prof. L. H. Klaassen te Rotterdam heeft
te Utrecht de kosten voor een tweede
staalbedrijf in Nederland (op Rozenburg)
geraamd op 400 miljoen gulden. De finan
ciering van dit projekt zal, volgens hem,
niet gemakkelijk zijn als men daaraan
zekere voorwaarden stelt, met name met
betrekking tot de nationaliteit van de geld
gever.
Naar de mening van prof. Klaassen zal
de betekenis van de taak van westelijk
Nederland verder toenemen als gevolg
van de groeiende aanvoer van kolen, ert
sen en olie van overzee ter substitutie voor
namelijk van Europese kolen en ertsen.
Voorts als gevolg van de geschapen mo
gelijkheid tot het ontvangen van grote
zeeschepen in Europoort, welke mogelijk
heid deze groeiende toevoer stimuleert en
van de economische eenwording van Euro
pa welke de concurrentiepositie van de
Nederlandse havens met name ten opzich
te van Duitsland zal kunnen verbeteren.
Door deze omstandigheden, aldus de Rot
terdamse hoogleraar, wordt Europoort een
unieke vestigingsplaats voor een tweede
staalbedrijf.
Advertentie
Verhoor van nieuwe auto»
■onder chaoffeor. o.a.:
Opel Rekord KapitSn en Caravan
Ford Taunus 17 M en Consul
Renault Dauphlne
Volkswagen en 9 pers V.W bu«.
Alle wagens zijn all-rlsks verzekerd
Ged. Oude Gracht 70
Telefoon 10454
Advertentie
Bloemendaalseweg 1 - 9 - Bloemendaal
Telefoon 52301
Advertentie
Korte Kleverlaan 30-40 - Bloemendaal
Telefoon (02500) 5 13 01 - 5 54 46
Advertentie
'loofdagent v Haarlem en omgeving
Kantoor - werkplaats - magazijn
Mr. Cornelisstraat 54 - Tel 16270 - 15998
SHOWROOM:
4IJLWEG 26 - HAARL - TEL 17296
Anna Dix
Te weinig erkenning is even schadelijk
als te veel lof.
Met het tot ontploffing brengen van een
kernbom in de Sahara heeft Frankrijk
dan eindelijk het doel bereikt, waarnaar
het verscheidene jaren reikhalzend heeft
uitgezien: het is een „atoommogendheid"
geworden.
Deze uitdrukking is op 'zichzelf natuur
lijk wel bijzonder dwaas. Zij herinnert ons
aan het grapje, dat kort na de oorlog,
toen in Amerika iedereen opeens over
kernsplitsing sprak zonder er overigens
iets van te begrijpen, in een Amerikaans
weekblad verscheen. De redactie van dat
blad nam toen haar evenzeer op reclame
leuzen als op technische sensaties verzot
te landgenoten in de maling door een
spotprent te publiceren waarop een
nieuw merk tandpasta op het winkelraam
van een drogist werd aangeprezen met de
in enorme letters aangebrachte woorden:
„Bevat atomen!"
Maar niet alleen om deze reden is de uit
drukking „atoommogendheid" dwaas. Zij
is het bovendien omdat ze alleen betrek
king heeft op de capaciteiten van een be
paalde mogendheid om kernbommen te
vervaardigen en geenszins op de mate
van technische ontwikkeling inzake de
kernsplitsing voor vreedzame doeleinden,
die een mogendheid kan hebben ver
wezenlijkt.
Als laatstgenoemde maatstaf zou gel
den, had Frankrijk al lang aanspraak
kunnen maken op de rang van „atoommo
gendheid", want ten aanzien van de op
wekking van kernenergie nemen de Fran
se wetenschap en techniek reeds geruime
tijd een vooraanstaande plaats in Europa
in. De Fransen zelf zijn echter niet tevre
den geweest met die plaats, omdat het
„slechts" een plaats van vreedzame aard
was, en omdat de politieke realiteit nu
eenmaal voorschrijft dat een land in mili
tair opzicht sterk moet zijn om mee te tel
len in de wereld ook nog in onze huidige
wereld van de Verenigde Naties. Er is
grootheid des geestes voor nodig om zich
boven die politieke realiteit te verheffen
en men kan het de Fransen niet kwalijk
nemen dat zij die grootheid niet hebben
kunnen en ook niet hebben willen opbren
gen, want welk ander volk heeft dat tot
dusver wél gedaan?
Frankrijk is nu dus „lid van de atoom
club" geworden en daarmee :s dat exclu
sieve gezelschap tot vier mogendheden uit
gebreid: de Verenigde Staten, de Sovjet-
Unie, Engeland en Frankrijk. Buiten
Frankrijk zelf zal er om die uitbreiding
geen gejuich opstijgen, want elke nieuwe
„atoommogendheid", ja, elke atoombom
méér die er wordt vervaardigd, vergroot
het gevaar dat er op zekere dag een oor
log met deze bommen zal worden gevoerd.
Maar voor de Franse regering (en niet
alleen voor die van De Gaulle doch ook
voor haar voorgangsters) telde dit argu
ment minder dan dat van het prestige,
dat er voor Frankrijk mee gemoeid was.
Dat prestige is nu veroverd en in dat op
zicht zullen de Fransen hun vreugde stel
lig niet laten vergallen door de verklaring
van functionarissen in Washington dat de
explosie in de Sahara Frankrijk nog niet
tot „volwaardig" lid van de club maakt
omdat Frankrijk niet, zoals Engeland zal
kunnen profiteren van de Amerikaanse
wet op de atoomgeheimen. Die wet staat de
regering van de V.S. alleen toe, technische
kennis en uitrusting te verschaffen aan be
vriende naties die zelf al ver zijn gevor
derd op het gebied van kernsplitsing, en
volgens deze (niet met name genoemde)
functionarissen wil één atoombom blijk
baar nog helemaal niets zeggen. Het zal
nog moeten blijken of president Eisen
hower en het Congres deze wonderlijke
opvatting delen.
De verklaring van president De Gaulle,
dat het bezit van de bom Frankrijk beter
in staat stelt, zich te doen gelden bij de
onderhandelingen over de kernontwape
ning, doet overigens nogal cynisch aan.
Inderdaad zal Frankrijk zich bij die onder
handelingen beter kunnen doen gelden nu
het zelf over de bom beschikt, maar of het
verloop van de onderhandelingen er mee
gediend zal zijn dat er nu met nog een
„atoommogendheid" méér rekening moet
worden gehouden, zal men toch ernstig
moeten betwijfelen. Als de volgende
maand de conferentie over dit probleem
begint, zullen overigens de politieke gevol
gen van de ontploffing van vanochtend
waarschijnlijk al gauw duidelijk worden.
Simon Koster
Advertentie
T bARlELJORIS^TR. HAARLEM TEL 13439
tEtOSESTRAAT (81) KONINGSPLEIN) AMSTEBOAM tlL 223596
CAMEL MONTYCOATS
Advertentie
Dr. D. Bakkerlaan 12-16
Bloemendaal Tel.57.500-57.50J
Weerrapporten 1, 2
Uit het binnenland 2, 11
Van Das, tot Das3
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws3
Beeldverhalen 4
Feuilleton 4
Horen en Zien 4
Boekr.nhoekje 4
Taal-laria 4
Kunst 5
Asenda van Haarlem en IJmond 7
Films 7
Uit stad en omgeving7, 9
Medische verzorging 9
Kerkdiensten 9
Filatelie 11
Puzzel 11
Zie Boven 11
Erbij13 tot 17
Economisch nieuws17
Beurs 17
Scheepsberichten 17
Sport 19
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
waarin opgenomen „Erbif
Verwachting tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met
plaatselijk mist en mogelijk hier
en daar enige lichte neerslag.
Zwakke wind. Weinig verande
ring in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee
Na de gisteravond gehouden besprekingen over de ambtenarensalarissen is het
volgende communiqué uitgegeven: „ln de vergadering van de Centrale Commissie
voor Georganiseerd Overleg in Ambtenarenzaken van vrjjdag 12 februari is onder
voorzitterschap van prof. mr. N. E. H. van Esveld en in aanwezigheid van hunne
excellenties de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Sociale
Zaken en Volksgezondheid, het overleg voortgezet over de salariëring van het over
heidspersoneel in het kader van de gedifferentieerde loonpolitiek.