bases in
Bonn wilde Westduitse
Spanje vestigen
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
*W MORRIS (h'joro, tfOU tutif!
HET WEER
J. J. van Kooten
Minder overheidsingrijpen als
bedrijfsleven meewerkt
NAVO-leiding zou er niet
mee akkoord zijn gegaan
GOGGOMOBIEL
Grote reddingsactie
in mijn bij Zwickau
Geredden van „Engonia"
in La Rochelle
Prinses Irene zal
Keukenhof openen
Olympisch zilver was
voor Sjoukje Dijkstra
Militaire garanties voor
Nieuw-Guinea gewenst
Kans op regen
Het woord is aan
Reeds 39 doden geborgen
Officiële gelukwens van
staatssecretaris
Mr. Bot in New York
REDF. VAN PROF. ZIJLSTRA
In de krant van heden:
Ghopin ter ere
T uindorp-Oostzaan
Voor de slachtoffers van
74e JAARGANG No 193 WOENSDAG 24 FEBRUARI I960 305e JAARGANG No 41
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- IB I I H 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen). ImhJ I I 1 1^^ I Verschijnt dagelijks beh. op zon-en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I II 1 I I H1 I I IJ'CISlflSflIl Abonnement p week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor H-rtan-N. Soondapiein, TeL 57753 luilllj L*S i J
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directie:
BARTEUORR.STR HAARIEM TEl '3439
ItlDSéStRAAI («I kOMNGSPlON} AMSTERDAM TEt ??%96
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk
enige regen. Tot matig of
krachtig toenemende wind tus
sen zuidoost en zuid. Weinig
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
SCOOTER - BROMFIETSKLEDING
Dit nummer bestaat uit
zestien pagina's
Sjoukje Dijkstra, die gisteren in Squaw
Valley een zilveren medaille in de
wacht sleepte.
Prinses Irene zal op 30 maart a.s. in
een kas met meer clan 700 bloeiende
tulpen de Keukenhof 1960 openen. Deze
plechtigheid vindt plaats op dezelfde
clag dat de historische Nederlandse post
koets met tulpenbollen ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan van de
Koninklijke Algemene Vereniging voor
Bloembollencultuur zijn tocht van Istan-
boel naar Nederland zal gaan onder
nemen. Deze koets zal op 8 en 9 mei ook
de Keukenhof bezoeken.
Op een vanmorgen in Hillegom gehou
den persconferentie heeft de voorzitter
van de Keukenhof, mr. Th. M. J. de Graaf
verklaard dat het bestuur optimistische
verwachtingen koestert ten aanzien van de
bezoekcijfers. De buitenlandse belang
stelling blijkt zeer groot en dit ondanks
het feit, dat in Rotterdam de Floriade ge
houden wordt „Wij voelen ons trouwens
niet in een concurrentiepositie geplaatst,
maar werken hartelijk samen," aldus mr.
De Graaf. Het afgelopen jaar bezochten
650.000 mensen de Keukenhof. De finan
ciële positie van deze jaarlijkse bollenex-
positie noemde mr. De Graaf kerngezond.
„Wij hebben nooit overheidssteun gehad
en wensen die ook niet. Wat wij wel ver
langen is de aanleg van goede provincia
le wegen, waardoor de Keukenhof nog be
ter opgenomen wordt in het verkeer."
Ook in 1960 zal in de Keukenhof een beel
denexpositie worden gehouden. Ditmaal
kan men beschikken over een aantal Fran
se kunstwerken, o.a. van Despiau, Lau
rens, Zadkine en Bernard.
Het programma vermeldt voorts de ge
bruikelijke concerten, een Overijsselse
streekdag en een fotowedstrijd.
Advertentie
v a. 3430.—
Vraagt demonstratie
Houtplein 18-20 - Telefoon 16615 - 12000
In onze Showroom geven wij u
gaarne alle gewenste inlichtingen
De tweede Nederlandse deelneemster,
Joan Haanappel, deed het ook gisteren
niet slecht, maar moest toch haar vierde
plaats op de eindrangschikking laten aan
de Tsjechische Jana Mrazkova.
De staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, mr. Y. Scholten,
heeft Sjoukje Dijkstra telegrafisch zijn
gelukwensen doen toekomen voor het be
halen van de zilveren medaille bij het
kunstrijden.
(Zie verder pagina 13)
James Ramsey Ullman:
Iets minder weten en iets meer begrij
pen daaraan hebben wy, dunkt mij,
het meest behoefte.
OOST-BERLIJN (Reuter) Reddings
ploegen met een totale sterkte van 460
man, die uitgerust zijn met rookmaskers,
voeren in de Karl-Marx-steenkoolmijn te
Zwickau, in Oost-Duitsland, een verbeten
strijd om de levens van 106 mijnwerkers,
die, na een ontploffing, gevolgd door
brand, meer dan een kilometer onder de
aarde van de buitenwereld zijn afgesne
den.
Tot nu toe zijn 51 mijnwerkers gered.
Enkele geredden zijn ernstig gewond.
Negenendertig stoffelijke overschotten
werden geborgen.
Kurt Gregor, vice-voorzitter van de Oost -
duitse staatscommissie voor economisch
planwerk, verklaarde in een radiogesprek
dat de toestand „zeer ernstig" is.
De Oostduitse radio-omroep meldt in
een uitzending uit Zwickau, dat één mijn
werker heeft gezegd dat zich in de schacht
waar de brand woedt, het dodelijke mijn-
gas verspreidt. „Slechts wanneer wij een
bepaald kruispunt van mijngangen hebben
bereikt zullen wij weten, of er nog over
levenden zijn", aldus deze mijnwerker.
Een gewond lid van een reddingsploeg
verklaarde in het ziekenhuis: „Wij wer
den als verkenners omlaag gezonden om
een eerste indruk van de toestand te ver
krijgen. De omstandigheden waren zeer
moeilijk. De temperatuur was bijzonder
hoog en het zicht bedroeg, als gevolg van
de sterke rookontwikkeling, op bepaalde
plaatsen niet meer dan ongeveer tien cen
timeter".
Een dokter van ditzelfde ziekenhuis ver
klaarde, dat vele geneesheren zich had
den aangeboden om in de mijn af te dalen
en eerste hulp aan de gewonden te verle
nen. Verscheidene dokters werden uitge
kozen, die daarop afdaalden. Een andere
dokter zei, dat het hem moeite had gekost
om verpleegsters, die reeds twaalf uur
dienst hadden gedaan, te overreden naar
huis te gaan. Allen wensten ook daarna
nog op post te blijven.
Advertentie
Het Olympisch toernooi kunstrijden in
Squaw Valley is beslist: de gouden me
daille viel zoals algemeen verwacht
werd ten deel aan het Amerikaanse
meisje Carol Heiss, maar de tweede plaats
bleef voor de achttienjarige doktersdoch
ter Sjoukje Dijkstra uit Amstelveen.
Sjoukje Dijkstra heeft overigens nog he
vige concurrentie ondervonden van het
Amerikaanse meisje Barbara Roles, haar
naaste concurrente. Barbara Roles reed
een betere kür en liep ook wel in op de Ne
derlandse, maar verdringen kon zij haar
toch niet meer.
NEW YORK (Rtr) De Nederlandse
staatssecretaris voor Nieuw-Guinea, mr.
Th. H. Bot, heeft dinsdag in New York
verklaard, dat Nederland niet zal aarze
len, het Nederlandse deel van Nieuw-Gui
nea zelfbestuur te geven, als de UNO zou
den bepalen dat ook het door Australië be
heerde deel van het eiland rijp is voor
zelfbestuur. Mr. Bot, die sprak op een
perslunch die door de Nederlandse Voor
lichtingsdienst in New York was georgani
seerd, merkte op dat het Australische deel
van Nieuw-Guinea wordt gedekt door het
ANZUS- en het ZOAVO-verdrag, terwijl
het Nederlandse deel „bloot staat aan elk
avontuur, van welke kant ook". Hij geloof
de dan ook, dat Nederland, inplaats van
blaam, eerder meer morele en politieke
steun verdiende en, zonodig, wellicht ook
militaire garanties van bepaalde andere
landen.
Hij voegde hieraan toe, dat de Papoea's
van Nederlands Nieuw-Guinea in het ge
heel niet op de Indonesiërs gesteld zijn.
Deze laatsten maken volgens hem alleen
maar uit prestige-overwegingen aanspra
ken op het Nederlandse deel van Nieuw-
Guinea.
Tenslotte verklaarde de heer Bot nog dat
de Nederlandse regering miljoenen dol
lars voor Nieuw-Guinea uitgeeft zonder er
iets voor terug te krijgen. Wij doen dit,
zo zei hij, omdat wij ons moreel verant
woordelijk voor het gebied achten.
De minister van Financiën, prof. dr. J. Zylstra, heeft voor de Gelderse Industriële
Club in Arnhem gesproken over de financieel-economische situatie. Met betrekking
tot de grote vraag van het ogenblik, waarheen ons de beweging zoals die in 1959
is ingezet leidt, concludeerde hy, dat de verwachte toeneming van de bestedingen
slechts voor een deel door de groei van het nationale produkt kan wordèn op
gevangen, waardoor het overschot op dc lopende rekening van de betalingsbalans
zal moeten worden aangesproken en wel tot een bedrag van ongeveer 1 miljard. Dat
is op zichzelf draagbaar omdat er dan nog steeds een overschot van 700 a 800 miljoen
zal resteren, dat zeker niet als te klein kan worden gekenschetst.
Maar de beslissende vraag dringt zich
direct aan ons op: zal deze heftige bewe
ging van 1 miljard naar beneden op de
betalingsbalans weer afvlakken of „door
schieten". Anders geformuleerd: mar
keert een bevredigende cijfermatige af
loop van 1960 als geheel niet een ontwik
keling naar overspanning en overbeste-
ding in 1961. Deze laatste vraag is, ver
volgde hij, van bijzonder grote betekenis
voor het nu te voeren beleid. Zou een ont
wikkeling ten kwade, als hier aangeduid,
inderdaad moeten worden gevreesd, dan
zal met ingrijpen niet lang meer kunnen
worden gewacht. Hoe tijdiger men ingrijpt
hoe lichter die ingreep kan zijn. Biedt de
ontwikkeling van thans voldoende waar
borgen voor een evenwichtige ontwikke
ling ook na 1960?
Binnen de perken
Evenwichtig dat wil zeggen zonder over
spanning op de arbeidsmarkt en zonder
overbesteding in de nationale economie,
twee verschijnselen, die nauw met elkaar
samenhangen, aldus prof. Zijlstra. Hij stel
de voort, dat er opnieuw wat men met
een zekere overdrijving een welvaartspsy
chose zou kunnen noemen ontstaat. Ieder
een wil zijn deel in de gestegen welvaart
en bijna iedereen ziet wel een achterstand
als argument daarvoor.
Over het te voeren beleid, zei hij, dat
slechts indien er voldoende harmonie is
tussen het beleid van de regering en de
gedragslijn van het bedrijfsleven het mo
gelijk is dat aan het bedrijfsleven dc vrij
heid wordt gegeven, eigen verantwoordc-
vaz
Weerrapporten I, 2
Uit het binnenland 2, 4
Van Qag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 15
Kunst 4
Uit stad en omgeving5, 7
Agenda van Haarlem en IJmond 7
Feuilleton 9
Horen en Zien 9
Amsterdams Allerlei 9
Beeldverhalen 9
Economisch nieuws11
Beurs U
Scheepsberichten 11
Sport 33, 15
(Van onze correspondent in Bonn)
De tien opvarenden van de Nederlandse
kustvaarder „Engonia", welk schip gis
ternacht in de Golf van Biscaye is gezon
ken, zijn door de Franse trawler „Capi-
taine Quemerais" naar La Rochelle ge
bracht, waar zij gastvrij zijn ontvangen.
Tien uren nadat hun schip in een flinke
storm tengevolge van het verschuiven van
de lading ijzererts in de golven was ver
dwenen, waren zij door de Franse trawler
opgepikt. Tien uur lang hadden zij de klei
ne reddingboot in stormweer drijvende
weten te houden.
Ter herdenking van het feit dat hon
derdvijftig jaar geleden Chopin werd
geboren, hebben vele muziekliefheb
bers bloemen gelegd op zijn graf op
Père-Lachaise te Parijs.
De Westduitse regering heeft gisteren met kracht ontkend, dat er onder
handelingen tussen Spanje en de bondsrepubliek zijn gevoerd over het huren
van terreinen in Spanje voor het opslaan van Westduitse legervoorraden, de
vestiging van militaire ziekenhuizen en de aanleg van oefenterreinen. Sedert
twee jaar, aldus de regering te Bonn. worden, met goedkeuring van de Noord-
atlantische Verdragsorganisatie met de nabuurlanden daarover wel onderhande
lingen gevoerd en, waar het Nederland, België, Frankrijk en Noorwegen aangaat,
met succes. De berichten over het Westduits-Spaanse militaire overleg kwamen
gistermiddag uit Londen en Madrid. Uit die berichten bleek, dat het Westduitse
ministerie van Defensie zou hebben gepoogd van Spanje toestemming te krijgen
voor de vestiging van alle mogelijke militaire installaties, met uitzondering van
luchtvaart-, marine- en rakettenbases. Mocht men de Spaanse berichten geloven,
dan zou dit overleg tussen Bonn en Madrid in het midden van de vorige maand
reeds vrij ver gevorderd zijn geweest toen het NAVO-hoofdkwartier te Parijs
er een stokje voor zou hebben gestoken.
Nagekomen giften
Om drie redenen zouden de Brittdn. de
Amerikanen en de NAVO-topleiding zelf
dit overleg niet opportuun hebben geacht:
1. het fascistische regime van Franco
lijkheid te dragen en dat de regering zich
beperkt tot globaal ingrijpen op strategi
sche punten.
Met betrekking tot de lonen heeft de re
gering in overleg tot het bedrijfsleven het
door de Staten-Generaal aanvaarde beleid
uitgestippeld, dat de loonontwikkeling bin
nen de perken van de produktiviteit moet
blijven. Dat geldt voor alle loonsverhogin
gen. Ook die welke straks nodig zijn voor
compensatie voor de huurverhoging. Wan
neer in betekenende mate tegen deze stel
regel zal worden gezondigd, benadrukte
minister Zijlstra, kunnen de gevolgen niet
uitblijven. „Ik spreek mij over de cijfers
op dit ogenblik niet uit, maar ik geloof
dat niemand de indruk heeft, dat de tot
standgekomen en voorgenomen loonsver
hogingen de produktiviteitsontwikkeling
niet tenminste volledig zouden absor
beren".
Ontkoppeling onmogelijk
Daarnaast is er mede natuurlijk in di
recte samenhang met de lonen de prijs
politiek. Ook hier is het in de eerste plaats
aan het bedrijfsleven om het beleid waar
te maken, dat in onderling overleg is over
eengekomen. Wanneer de lonen boven de
produktiviteit uitgaan, is prijsverhoging
natuurlijk nauwelijks te keren. Een van
de essentiële punten van het loon- en prijs
beleid is, dat werkgevers en werknemers
in de bedrijfstakken bij de besprekingen
de samenhang tussen lonen en prijzen vol
ledig in het oog houden. Ontkoppeling
tussen loon- en prijsbeleid zal de regering
niet kunnen accepteren.
Afhankelijkheid
Minister Zijlstra merkte tot slot op, dat
bij al de beraadslagingen over het door
Nederland te voeren beleid natuurlijk nim
mer buiten beschouwing mag worden ge
laten, dat Nederland een klein land is in
een grote wereld. Als de wereldconjunc
tuur onverhoopt ernstige teruggang zal
vertonen ondervinden wij zei hij, daarvan
direct en in belangrijke mate de gevolgen.
Als in 't buitenland de conjunctuur voort
durend beter zal worden en zelfs een in
flatoir karakter zal aannemen, wordt het
bij een gegeven wisselkoers steeds moei
lijker aan de greep daarvan te ontkomen.
Deze samenhang mag niet tot valse ge
latenheid leiden, want hoe het in het bui
tenland ook loopt, door eigen fouten kun
nen wij ons altijd in het ongeluk storten,
aldus minister Zijlstra.
De Rotterdamse kustvaarder „En
gonia", die dinsdag in de Golf van
Biscaye is vergaan.
in Spanje achten vele NAVO-leden, voor
al Noorwegen en Denemarken, niet rijp
voor het NAVO-lidmaatschap. Het wordt
ten enenmale onjuist geacht, dat West-
Duitsland een stap in de richting van mi
litaire samenwerking met Spanje, gelijk
de Verenigde Staten die al jaren geleden
met succes (luchtbases) hebben gedaan,
zou ondernemen, die zou kunnen leiden
tot het effenen van de weg voor Madrid
naar de NAVO.
2. De naderende topconferentie, die op
16 mei te Parijs begint, is niet geschikt
om Spanje thans als NAVO-lid te propa
geren, althans een nauwe militaire sa
menwerking tussen Bonn en Madrid tot
stand te brengen. Het zou koren op de mo
len van de Russen zijn die de NAVO door
lopend beschuldigen van „fascistisch-mi-
litaire tendenzen".
3. Een Westduits initiatief op militair
gebied buiten de NAVO om acht het
NAVQ-hoofdkwartier ten enenmale on
juist, al was het maar vanwege de onver
mijdelijke politieke weerslag, die derge
lijke handelingen in landen als Noorwe
gen, België, Frankrijk en Nederland zul
len hebben.
Goede verstandhouding
Bonn heeft dus voortvarend ontkend,
maar het staat als een paal boven water
dat de Westduits-Spaanse verhoudingen
ook op and£? dan zuiver economisch ter
rein zeer goed zijn. Niet voor niets is van
Amerikaanse zijde gezegd, dat er wel de
gelijk gesproken is tussen Bonn en Ma
drid over militaire zaken en wat het Duit
se contact met Franco aangaat: de West
duitse minister van Defensie Strauss is
onlangs door Madrid een welkome gast
genoemd, nadat hij een bezoek aan Por
tugal had gebracht. De Westduitse minis
ter van staatsbezittingen Lindrath oogst
te onlangs te Madrid op een congres veel
succes met redevoeringen. Van bonds
kanselier Adenauer is tenslotte bekend
dat hij voor het Spaanse lidmaatschap
van de NAVO is. Hij heeft evenwel te ken
nen gegeven, dat de Bondsrepubliek hier
bij niet de spits kan afbijten en als eerste
Spanje kan voorstellen. Zouden de Ver
enigde Staten na de topconferentie ech
ter een dergelijke stap ondernemen, dan
zal Bonn tot de eersten behoren om zo'n
voorstel te steunen.
Britse tegenkanting
Onze correspondent in Londen meldt
dat het Britse departement van Buiten
landse Zaken heeft bevestigd dat de West
duitse federale regering de NAVO heeft
gepolst over bepaalde militaire faciliteiten
welke zij in Spanje zoekt. Het Foreign Of
fice weigerde echter hierover bijzonderhe
den te onthullen of de Britse houding te
formuleren. Wel werd ontkend dat de
Bondsrepubliek raketbases in Spanje
tracht te vestigen zoals in persberichten
was gesuggereerd. Maar al zwijgen de
autoriteiten, er is geen twijfel aan dat
Londen fel gekant is tegen de opbouw van
Westduitse strijdkrachten in een land dat
buiten de NAVO staat niet alleen, maar
waar bovendien een fascistische dictatuur
heerst. Men huivert bij de gedachte aan
herstel van de Westduits-Spaanse militai
re en politieke samenwerking en herin
nert aan de rol welke Spanje voor de
tweede wereldoorlog heeft gespeeld, waar
de weermacht tijdens de burgeroorlog ge
legenheid kreeg generale repetitie te hou
den.
WASHINGTON (Reuter) Uit goedin-
gelichte bron in Washington verluidt, dat
het „State Department" Bonn heeft laten
weten dat de Verenigde Staten niets voor
Spaanse faciliteiten ten behoeve van West-
Duitsland voelen. In de eerste plaats zou
een onderlinge regeling tussen West-Duits-
land. als NAVO-lid, en Spanje de Atlan
tische eenheid kunnen benadelen en uit
gelegd kunnen worden als druk om Span
je „via de achterdeur" in de NAVO te
krijgen. Bovendien zouden de Russen uit
een dergelijke overeenkomst zeker klin
kende propagandamunt slaan.
Minder dan wijs
(Reuter, AFP) De „New York
„Times" gelooft dat men zuiver mili
tair gezien mogelijk steekhoudende argu
menten kan aanvoeren voor het Westduit
se verlangen, vooral als men let op het
gebrek aan integratie in de NAVO. Doch
politiek bezien, en zelfs vanuit het stand
punt van nationale en militaire moraal,
is het zeker minder dan wijs. Het sugge
reert dat de Westduitse regering twijfelt
aan het vermogen van de NAVO om West-
Duitsland te verdedigen en dat zij daar
om in het achterland, in gebieden waar
de Verenigde Staten vooruitgeschoven ba
ses hebben, ook bases wil bezitten.
De Londense „Times" vraagt zich af
wat het nut zou zijn van Westduitse bases
in Spanje, waar de verbindingen over land
tussen beide landen ..niet bijzonder goed
zijn". De diplomatieke correspondent
van het blad in Bonn meldt dat Britse ver
tegenwoordigers bij de NAVO „niet kunnen
verklaren wat de Westduitse autoriteiten
voor de geest stond".
B.B. ƒ1.—; B.B. 34 ƒ50,—; M.S. ƒ5.—;
J.B. ƒ2,50; Zr.M.E.L.M, 50.—; C. de V.
2.50; J.F.S. 5,—; J.H.v.P. 5.—; Dr. J. P.
W.A.v.B.H. ƒ25,—; P.A.M. ƒ10.—; Nardij
Floor 2,Gez. de Gr. te B. 20,H.S.
10,Directie en personeel Vermaat's
Bakkerijen 500: Drs. I. L. f 10,—; J.G.Y.
10,—; P. Fl. 25,—; Pers. Ver. Pharma-
chemie ƒ40.68; Dr. C.A.B. f25.—; B.J.E.
ƒ2,50; G.R. f2,50; D.B. ƒ5,—; H.A. ƒ2.50;
M.Z. 5,—; A. en J. f 4.50; de L. f 3,—: N.N.
2.50; A.M. 5,—; N.N. f 2,—; Toos 2,50;
Ma ƒ2.50; Mevr. W.B. f 10,—; K B. ƒ1.—;
H.v.A. 10,—; N.N. 10.—; S. 4.—; Pau
line en Jacquelinetje, Middenweg 24, 6,