Volgende week zal het
hard tegen hard gaan
Aannemers achten contractueel
recht door staat geschonden
CITROEN
Amerikaanse kunstplaneet
in een baan om de zon
Citroën
B.M.W.
„HOLIDAYS"
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Borgward - Skoda
Schorsing voor
onbepaalde tijd
J. J. van Kooten
RAMBLER
Werkwilligen willen een kort geding
KORT GEDING BOUWCONFLICT
R isicoclausule
onrechtmatig
geannuleerd"
Britse radiotelescoop te Jodrell Bank
bedient raket en zender met signalen
HET CONFLICT IN DE BOUW
Het woord is aan
In de krant van heden:
Vrij zacht
Geert Hoogeveen
„TER CLEE FF
GARAGE VERBEEK
éee MORRIS l(ieforeijoiiêihi!
Vlieg naar Londen
Retour
Met hotel 4 dg. f129.-
jr f 112.- 1
Van Loon's Automobielbedrijf
Invullen belastingbiljetten
A. J. Rotieveel's
Automobielbedrijf
Nieuw pauzeteken
74e JAARGANG No 208
ZATERDAG 12 MAART 1960
305e JAARGANG No 56
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem, Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soerjdaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon-.en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t. n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
De landelijke stakingslciding in Utrecht verwacht, dat het in het bouwconflict
nu hard tegen hard zal gaan. Nu de gehele Tweede Kamer zich achter het regerings
beleid inzake deze kwestie heeft geschaard, is er, volgens de stakingsleiding, geen
andere mogelijkheid voor de werkgevers dan de voorwaarden te aanvaarden die de
regering aan de afsluiting van de collectieve arbeidsovereenkomst verbonden heeft.
Gezien de beslistheid van de werkgeversorganisaties, verwachten de drie werk
nemersorganisaties dat de strjjd van lange duur zal worden. De stakingsleiding
heeft besloten, het stakingsfront naar twee kanten te versterken. Zo zal de volgende
week het stakingsgebied worden uitgebreid met nog een aantal plaatsen en steden,
waaronder Assen, Stadskanaal, Den Helder, een grote streek in het zuiden van het
land, Helmond, Breda, Bergen op Zoom, Vcnlo en Apeldoorn. Daarnaast zal een
aantal grote wegenbouwobjecten die tot nu toe met rust zijn gelaten in de aet'.e
worden betrokken.
Carmen Sylva:
De liefde van een vrouw voor een man
is vaak daarom zo onverwoestbaar en
duurzaam, doordat ±ij zich haar leven
lang blijft afvragen, waarom zij eigen
lijk van hem houdt.
Advertentie
Vandaag behandelt, zoals bekend is, de president van de rechtbank in Den Iïaag
het kort geding, dat zes aannemersorganisaties en de n.v. Dura's Aannemingsmaat
schappij naar aanleiding van het bouwconflict hebben aangespannen tegen de slaat,
het College van Rijksbcmiddelaars en de leden van dit College persoonlijk. In de
dagvaarding wordt onder meer gesteld dat rijksbcmiddelaars een beslissing over
een C.A.O. alleen afhankelijk mogen stellen van hun oordeel over de daarin op
genomen lonen en arbeidsvoorwaarden, niet van overwegingen omtrent de gevolgen
die deze lonen en arbeidsvoorwaarden zouden kunnen hebben voor de door werk
gevers met derden gesloten contracten. Met name mogen zjj dat niet doen wanneer
het gaat om de invloed op door de ondernemers met opdrachtgevers reeds overeen
gekomen prijzen. Als het College goedkeuring ener C.A.O. afhankelijk stelt van
toezeggingen of overeenkomsten met betrekking tot de prijzen, worden de in het
Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 aan de minister van Sociale Zaken
en het College van Rijksbemiddelaars gegeven bevoegdheden met betrekking tot
lonen en andere arbeidsvoorwaarden gebruikt om direct in te grijpen in de prijs
vorming, de reeds gevormde prijzen en de bestaande contracten, tot welk ingrijpen
uitsluitend andere overheidsorganen bevoegd zijn.
99
Verder worden in de dagvaarding be
zwaren tegen de voorwaarde van Rijks-
bemiddelaars gegrond op de wet op bet
algemeen verbindend en onverbindend
verklaren van 1937. Het ligt, aldus de dag
vaarding, kennelijk in de bedoeling van
het College een regeling te treffen krach
tens welke een individuele aannemer toe
stemming kan verkrijgen tot het toepassen
van de gewijzigde lonen en andere arbeids-
pag.
Weerrapporten 1, 2
Uit het binnenland 2, 4, 5
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 5
Kunst 4
F ilatelie 4
Puzzel 4
Uit stad en omgeving7, 9, 11
Films 9
Agenda van Haarlem en IJmond 11
Medische verzorging 11
Kerkdiensten 11
Kerkelijk Leven 11
Feuilleton 13
Horen en Zien 13
Taal-laria 13
Beeldverhalen 13
Economisch nieuws 15
Beurs 15
Scheepsberichten 15
Erbij 17 lot 21
Sport 21
Dit nummer beslaat uit
vier-en-twintig pagina's
waarin opgenomen „Erbif
Verwachting tot morgenavond:
Vrij zacht weer met verander
lijke bewolking en weinig of
geen regen. Vannacht hier en
daar mist. Zwakke tot matige
wind tussen oost en zuid.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
voorwaarden met betrekking tot reeds aan
bestede objecten, welke regeling haar basis
zou vinden in het BBA 1945.
Een regeling als bedoeld in dat artikel
kan echter alleen tot inhoud hebben be
palingen in verband met lonen en andere
arbeidsvoorwaarden, welke krachtens de
Wet op het Algemeen Verbindend Verkla
ren en Onverbindend Verklaren 1937 zou
den kunnen worden verbindend verklaard,
en die wet sluit bepalingen in de arbeids
overeenkomst. waardoor de arbeiders be
trokken worden bij de handhaving van
prijsregelingen, van verbindendverklaring
uit. Uit de feitelijke gang van zaken, aldus
de dagvaarding, blijkt, dat thans door het
stellen van de aangevochten eis (het niet
doorberekenen van de loonsverhoging in de
prijzen voor overlopende werken) de ar
beiders betrokken zijn bij prijsregelingen,
hetgeen in strijd is met de uitdrukkelijke
bedoeling van de wetgevers van 1937 en
1945.
Verder stelt de dagvaarding dat het Col
lege van Rijksbemiddelaars niet bevoegd
is de toepasselijkheid van een goedgekeur
de CAO op een individuele arbeidsover
eenkomst afhankelijk te stellen van het
.,werk" ter uitvoering waaxwan de arbei-
der het bedongen werk verricht, omdat op
deze wijze de inhoud van een en dezelfde
arbeidsovereenkomst bepaald zou worden
door de ene of de andere CAO. Dit klemt
te meer omdat de autoriteiten die bevoegd
zijn prijsvoorschriften te geven, niet be
voegd zijn tot het geven Van een prijs-
voorschrift waarin een vei'schil gemaakt
wordt tussen dezelfde diensten naar ge
lang zij uiteindelijk ten laste van de een
of van de ander komen.
Het College van Rijksbemiddelaars is
volgens de dagvaarding niet bevoegd, de
goedkeuring van de CAO of een toestem
ming to toepassing van die CAO op be
paalde werken afhankelijk te stellen van
de annulering van een beding in een over
eenkomst, door een werkgever reeds in
het verleden met een derde aangegaan.
Generlei bepaling met wetskracht verleent
gedaagden een dergelijke bevoegdheid
Rijksbemiddelaars kunnen haar ook niet
ontlenen aan de algemene aanwijzing be
treffende de gedifferentieerde loonvor
ming, omdat het toepassen van de risico-
clausule in reeds gesloten aannemerscon-
tracten niet is een „dooi'bei'ekening in de
prijzen" van de kosten ener loonsverho
ging, doch een nadere bepaling van de
prijs, waarvoor indertijd de aannemer op
zich nam het werk uit te voeren.
Evenmin konden zij haar ontlenen aan
een eventuele aanwijzing ad hoc van de
staat, omdat de minister van Sociale Zaken
slechts bevoegd is tot het geven van alge
mene aanwijzingen aan het College, welke
algemene aanwijzingen in elk geval bin
nen het kader van het B.B.A. en van de
ax-beidsvexTioudingen moeten blijven.
Het onrechtmatig karakter van de eis
tot gedeeltelijke annuleren van de zoge
naamde risico-clausule in de reeds geslo
ten aannemingscontracten springt volgens
de dagvaarding te méér in het oog, nu
enerzijds de ovex-hexd zelf de opdrachtgeef
ster of als financier van opdrachtgevers
de voornaamste belanghebbende is bij het
annuleren van de overeengekomen ver
rekeningsclausules, en anderzijds de aan
nemers de facto gedwongen zouden zijn tot
deze annulering, omdat zij anders geen ar-
beidex-s bereid zouden vinden onder de
oude loon- en arbeidsvoorwaarden te ar
beiden ten behoeve van de op 1 maart
reeds aanbestede werken.
Hetgeen de overheid in deze tracht te
bereiken is volgens de dagvaarding, dat
het College van Rijksbemiddelaars, daartoe
bewogen door de staat, poogt, door flagrant
misbruik van de hem in het wetsbesluit
B.B.A. toegekende bijzondere bevoegd
heden, de aannemers te dwingen afstand
te doen van de hun in volkomen recht
matig gesloten contracten toegekende rech
ten. Een zodanige uitoefening van dwang
van de zijde van de overheid is volkomen
in strijd met hetgeen een overheid in een
rechtsstaat betaamt, aldus de dagvaarding
verder, en door het stellen van deze on
rechtmatige voorwaarde is niet tijdig een
C.A.O. met de overeengekomen en toelaat
baar geworden loonsverhogingen tot stand
gekomen, zodat de werknemers tot staking
zijn overgegaan.
Tegen de staat, het College van Rijksbe-
middelaai-s en de rijksbemiddelaars in per
soon wordt: geëist, dat zij de voorwaarde
van niet-doorbcrekening voor de ondex--
handen zijnde werken laten vallen, tegen
de staat wordt voorts subsidiair geëist dat
hij het College opdracht geeft de C.A.O.
zonder genoemde voorwaarde goed te keu
ren en meer subsidiair dat hij de invoering
der C.A.O. zonder die voorwaarde niet ver
hindert. Tegen de staat en tegen het Col
lege wordt oplegging van een dwangsom
van een miljoen gulden per dag geëist.
Overzicht van de negende Hiswa-wa-
tersporttentoonstelling in het RAI-
gebouw te Amsterdam, die vrijdag is
geopend.
De president van de Haagse rechtbank
jhr. mr. G. Witsen Elias, heeft een laatste
poging aangewend om partijen in het kor
te geding rond het bouwconflict tot elkaar
te brengen. Hij stelde aan de landsadvo
caat, jhr. mr. G. van der Does, de vraag,
op grond van artikel 19 van de wet op de
Rechterlijke Organisatie, of hij nog zou
kunnen beproeven een schikking te ver
krijgen.
De president zeide dat deze procedure
een eigenaardig juridisch geschil is tussen
de werkgevers en de overheid en dat daar
bij de werknemers besloten hebben tot
staking, hetgeen tot een nationale calami
teit kan leiden. Daarom wilde de president
cliënten beiderzijds verzoeken nogmaals
te beproeven tot een schikking te komen.
Hij zei daarbij, over de kwestie nog geen
oordeel te hebben en dat partijen geen van
beide op dit moment zekerheid hebben het
geding te winnen. Het is echter zijn inziens
wenselijk dat tot een compromis wordt
gekomen.
Mr. Van der Does antwoordde hierop,
dat mogelijkheid tot schikking van de zijde
van zijn cliënten berust op de beginselen
van het regeringsbeleid. Hij wilde dit ech
ter wel bespreken. Naar mening van mr.
Zonderland zijn zijn cliënten zeker tot een
schikking bereid, zoals steeds is gezegd.
De president schorste daarna de zitting
voor onbepaalde tijd.
Hoofdagent v. Haarlem en omgeving
Kantoor - werkplaats - magazijn
Mr. Cornelisstraat 54 - Tel. 16270 - 15998
SHOWROOM:
ZIJLWEG 26 - HAARL. - TEL. 17296
Tevens zullen morgen instructies uit
gaan naar de nog werkende leden van de
drie vakorganisaties. Hun wordt de mo
gelijkheid gegeven, gelden te storten in
een steunfonds dat ter completering zal
dienen van de reglementair vastgestelde
uitkering uit de stakingskassen der bon
den. De stakingsleiding verwacht dat daar
door de uitkeringen aan de stakende
bouwvakkers de volgende week aanzien
lijk hoger zullen zijn.
Blijkens een mededeling die het ANP
heeft ontvangen van de Plaagse advo
caat en procureur, mr. dr. K. W. P.
Klaassen, onderzoekt deze momenteel
welke mogelijkheden het aanspannen
van een kort geding tegen de staat der
Nederlanden en de drie grote vakcen
trales, N.V.V., K.A.B. en C.N.V. biedt,
voor ongeorganiseerde werkwillige
bouwvakarbeiders. Volgens deze advo
caat, is hij benaderd door een aantal in
Den Haag wonende ongeorganiseerde
werkwilligen, die van mening zijn, dat
inbreuk wordt gemaakt op hun vrijheid
en dat zij onrechtmatig worden be
nadeeld, door het feit, dat posters hen
beletten aan het werk te gaan. Mocht
het kort geding doorgang vinden, dan
heeft de advocaat het voornemen, in
kort geding maatregelen te vragen, die
voorkomen, dat de werkwillige arbei
ders schade ondervinden.
Rede van secretaris N.V.V-
De heer W. F. van Tilburg, secretaris
van het N.V.V., heeft gisteravond een
radiorede gehouden naar aanleiding van
de behandeling door de Tweede Kamer
van de interpellatie-Van Mastrigt over de
bouwstaking.
(Vervolg op pagina 5)
WASHINGTON (UPI) Amerikaanse
geleerden hebben vrijdag te Cape Canave
ral in Florida met succes een kunstma
tige planeet „Pionier V" gelanceerd, die
tussen Venus en aarde een baan om de
zon zal beschrijven. De capsule weegt 98,4
pond en bevat ongeveer vijftig pond in
strumenten voor waarnemingen op het
gebied van micrometeorieten, straling,
magnetische velden en temperatuur. De
doorsnede van de capsule is ongeveer
zestig centimeter.
Volgens dr. Silverstein, een der directeu
ren van de N.A.S.A. (Nationaal Bureau
voor Aei'onautica en Ruimtevaart) be
schrijft de nieuwe Pfbnier thans een baan
om de zon. Het „jaar" van de planeet
duurt 311 dagen. Óp een gegeven punt na
dert de baan de zon tot op 74.700.000 km.
Wanneer Pionier V op korter afstand dan
tachtig miljoen km. van de aarde is ver
wijderd kunnen radiosignalen worden ont
vangen. Een 150 watt zender in de capsu
le zal elk uur vier minuten zenden als een
afstand van meer dan anderhalf miljoen
kilometer van de aarde bereikt is.
De baan om de zon van Pionier V is 506
miljoen mijl, vergeleken met een baan
van Venus van 422 miljoen mijl. Het Ve-
nusjaar duurt 225 dagen. De snelheid van
de kunstplaneet is 71.500 mijl per uur, ver
geleken met 66.000 mijl per uur van de
aarde en 87.000 mijl per uur van Vens.
De kans dat Pionier V in botsing komt
met Venus is bijzonder gering: niet in een
miljoen jax-en. Pas over hondei'dduizend
jaar zal de kunstplaneet op aarde storten.
De komende tien jaar zal de kunstplaneet
de aarde tot op enkele hondei-dduizenden
mijlen nadex-en. De grootste afstand van
het aardoppervlak is 186 miljoen mijl.
Verrassing
De Pionier V werd gelanceerd met be
hulp van een drietraps Thor-Able raket.
Bij het in de ruimte zenden van Pionier
V heeft ook Engeland ruimtehistoi'ie ge
maakt, zo meldt onze correspondent uit
Londen. Het was namelijk de eerste maal
dat de reusachtige radiotelescoop van Jod
rell Bank in het graafschap Cheshire „op
drachten" langs de weg van radiosignalen
aan eën afgevuurde raket heeft gegeven.
Hiexxloor werd de kunstmaan losgemaakt
van de raket, nadat deze de derde trap.
waarbij vaste brandstof werd gebruikt,
had bereikt. De directeur van Jodrell Bank
professor Lovell drukte op een knop toen
de raket boven de Engelse horizon ver
scheen. Op duizend kilometers afstand in
de ruimte werd het signaal opgevangen
in de kunstmaan. Door de elektrische
stroom werd een zckei'ing doorgesmolten
waardoor een veer vrijkwam, welke het
Evenals destijds bij de Explorer IV
werd ook bij de gisteren gelanceerde
Pionier V het schoepensysteem toege
past. Bij het in de baan komen van de
kunstplaneet klapten vier schoepen uit,
overdekt door duizenden zonnecellen,
welke de batterijen van energie voor
zien.
bolvormige vliegende labox'atorium weg-
stootte van de raket, die tot dat ogenblik
als voertuig daarvoor had gediend. Later
gaf Jodrell Bank het tweede signaal waar
door de kleine radiozender (vijf watt) van
de kunstplaneet ging werken. Jodrell Bank
heeft de zender gisteren telkens voor een
kwartier per uur in werking gesteld.
Jodrell Bank vex'wacht vanmiddag weer
radiocontact te kunnen maken met de pio
nier V via de zender voor betrekkelijk
korte afstanden.
Het was de moeilijkste taak welke ooit
door Jodx-ell Bank is verricht. Na drie
weken, wanneer de kunstmaan meer dan
zes miljoen kilometer zal hebben afgelegd
zal Jodrell Bank de enige radiotelescoop
ter wereld zijn welke in staat is de signa
len ervan op te vangen. Met de registra
tie zal maanden, misschien zelfs jaren,
gemoeid zijn. Professor Lovell hoopt de
belangrijkste gegevens van Pionier V vast
te leggen elke keer wanneer de kunst
maan binnen een afstand van tachtig mil
joen kilometer van de aarde komt. De bat
terijen van de satelliet ontvangen genoeg
enei'gie van de zon om de beide radiozen
ders te voeden. Plet Britse radio-onder-
zoekstation te Slough heeft eveneens sig
nalen opgevangen met behulp van een
kleine radiokom, welke een doorsnede van
slechts vijf meter heeft.
De elektrische energie voor de zenders
wordt verkregen door vier „schoepenra
deren" aan de buitenkant van de instru
mentencapsule, die zonlicht omzetten in
stroom. De kosten van de zonnesatelliet
worden geschat op twaalf tot veertien mil
joen dollar.
Advertentie
VOOR 'BETER SC Hl l D ER WER K
Kleverlaan 52 - Tel. 60985 - Haarlem
Advertentie
Blocmcndaalseweg 1-9 - Bloemendaal
Telefoon 52301
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESÏRAAT (BIJ KONINGSPLEIN! AMSTERDAM TEL. 273596
NOORSE TRUIEN - SOKKEN
Advertentie
vanaf 4185.- Vraagt demonstratie.
Ook voor prima service
Houtplein 18-20 - Telefoon 16615 - 12000
In onze Showroom geven wij u
gaarne alle gewenste inlichtingen
Advertentie
Voordelig en komfortabel
Vele extra vluchten
rond de paasdagen
(A'dam/R'i
BENELUX TRAVEL SERVICE
Reguliersgracht 45, A'dam-C., TeL 33301
s-l» nvuuvi lau&i
■a vluchten
paasdagen
t'dam-C.—Londen-C.)
Advertentie
Korte Kleverlaan 30- 40 - Bloemendaal
Telefoon (02500) 5 13 01 - 5 54 46
Advertentie
ACC.KANTOOR L. G. BODE
Fred. Hendriklaan 40, Haarlem-Z„ Tel. 34108
Advertentie
Dr. D. Bakkerlaan 12 - 16
Bloemendaal Tel.57.500-57.501
Advertentie
Verhoor van nleowe aoto'»
«onder chauffeur, o.a.:
Opel Rekord. KapltSn en CaravaD
Ford Taunus 17 M eri Consul
Renault Dauphlne
Volkswagen en 0 pers. V.W bu».
Alle wagens rijn all-rlsks verzekerd
Ged. Oude Gracht 70
Telefoon 10454
Met ingang van morgen gaan de om
roepverenigingen een nieuw pauzeteken in
gebruik nemen.
Het signaal, gebaseerd op de eerste ma
ten van het Wilhelmus, is voor elektroni
sche weergave bewerkt door Henk Badings.
De radionieuwsdienst heeft het inmiddels
in nieuwsuitzendingen laten horen.