WEG EN WIEL
Zandvoorts gemeentesecretaris
viert zilveren jubileum
Met bouw van vrijgezellenflat
in Hillegom begonnen
MAAK DE TANK NIET TE VOL
OLIE ZONDER AANSLAG
„WACHT U EVEN?"
Drumband krijgt
uniformen
Ook flatgebouw tegenover Josephkerk
In mei waren 716
schepen opgelegd
DINSDAG 17 MEI 1960
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
10
Speeltuinvereniging kan
toeloop niet aan
Nieuw groot kampeer
terrein in Valkenburg
Vragen in Eerste Kamer
over spijtoptanten
Vaststelling van
uitbreidingsplan
Dr. Verwoerd weer thuis
R.-k. ulo school zal
worden uitgebreid
SIZO vraagt garantie
voor kleedlokaal
Verhuur van grond
Op 1 juni zal de gemeentesecretaris van
Zandvoort, de heer W. M. B. Bosman, het
feit vieren dat hij gedurende vijfentwin
tig jaar in gemeentedienst in Zandvoort
werkzaam is. Ongetwijfeld zal dit jubi
leum van Zandvoorts gemeentesecretaris
niet onopgemerkt voorbijgaan, want de
heer Bosman heeft zich gedurende de vijf
entwintig jaar, dat hij op de gemeente
secretarie van Zandvoort een vooraan
staande plaats inneemt, door zijn bemin
nelijk en sympatiek optreden in brede
kring vele vrienden verworven en geniet
in de badplaats een grote populariteit.
De jubilaris werd geboren in Alkmaar
op 16 oktober 1906, in welke plaats zijn
vader opzichter was van de kaasdragers
en tevens een assurantiekantoor beheer
de. Na zijn schoolopleiding kwam hij als
jongste bediende in dienst bij „Ons
Blad", het tegenwoordige „Noordhollands
Dagblad" waar hij gedurende twee jaar
van 1918 tot 1919 werkzaam was. Van 1919
tot 1923 werkte hij daarna op de effecten
afdeling van het Noordhollands Landbouw
W. M. B. Bosman.
krediet, waar hij, zoals hij zelf verklaar
de, enorm veel opstak voor zijn latere
vorming als ambtenaar ter secretarie. In
1923 kwam de heer Bosman in dienst als
schrijver op de secretarie in Alkmaar,
waar hij bleef tot 1928. Op 13 augustus
1928 kwam hij op de secretarie in Hoofd
dorp, waar hij belast werd met de invor
dering van de inkomstenbelasting. Op de
fiest trok hij de gehele Haarlemmerméér
door. In 1931 verviel deze gemeentelijke
invordering, die nog slechts in enkele ge
meenten werd toegepast en werd hij als
commies op de afdeling financiën geplaatst.
Diverse diploma's heeft hij in deze Hoofd-
dorpse periode behaald. O.a. ook het zeer
moeilijk te verkrijgen „diploma B", dat
slechts ongeveer 40 ambtenaren in ons
land bezitten en dat in later jaren werd
opgeheven, omdat de hoge eisen, die er
voor werden gesteld, de meeste ambtena
ren deden terugschrikken.
Na het behalen van dit diploma schreef
de heer Bosman enkele sollicitaties o.a.
ook op de advertentie voor hoofdcommies
in Zandvoort, die hem wel aanlokte en
waarvoor hij diverse raadsleden en ook
burgemeester H. A. van Alphen bezocht.
Op 16 mei werd hij tot zijn vreugde tot
hoofdcommies op de secretarie in Zand
voort benoemd en tevens tot waarnemend
gemeentesecretaris. De gehele secretarie
telde toen negen man en hij was de
jongste van het hele stel. Van de negen
die hij daar toen ontmoette, zijn er thans
nog twee over, nl. de heer Zonneveld en
mejuffrouw Daudey.
Toen in 1940 de gemeentesecretaris, de
heer F. Jellema overleed, benoemde de
Vijfhuizen
Maandagavond had in het gymnastiek-
gebouw aan de Spieringweg in Vijfhuizen
een vergadering plaats, die het bestuur van
het Jeugdtamboerkorps „Vijfhuizen" hield
met de leden en hun ouders.
Nadat de heer H. Beukelman de bijeen
komst als voorzitter had geopend en reeds
een tipje van de sluier had opgelicht,
kwam hierna de heer M. Otger op het
podium met de verrassende mededeling,
dat de band binnenkort geuniformd langs
Vijfhuizens wegen zal marcheren. Hij
dankte de burgerij voor de spontane me
dewerking aan de laatste actie op en om
streeks 30 april. Het resultaat hiervan over
treft de verwachtingen: een deel van de
lening kon worden afgelost en de verdere
opbrengst van de bazaar, verhoogd met
een subsidie van de gemeente en een ex
ploitatie-overschot stelt de vereniging in
staat de stof voor uniformkleding aan te
schaffen. Het uniform van de drumband
zal wit zijn met blauwe uitmonstering,
dus de kleuren van het wapen van de
Haarlemmermeer.
Hoewel het gebruik is dat de leden van
een dergelijk gezelschap zelf hun kleding
bekostigen, is het dank zij de steun van
de bevolking mogelijk dat de jongelui
van het tamboerkorps deze krijgen aan
geboden. In verband met „het eruit groei
en" en de nieuwe leden die nog zullen
toetreden, is het echter nodig een uniform
fonds te vormen. Daarom werd een be
roep op de ouders gedaan om „iets terug
te doen", hetgeen spontaan en unaniem
werd geaccepteerd. Men zal verdeeld
over een lange termijn of in één bedrag
per kind een bedrag in het uniformfonds
storten. Bij het éénjarig bestaan, op 4
juni, zal de drumband dus in eigen uni
form een mars kunnen maken. Dit zal
dan het „zomertenue" zijn. Om ook te
kunnen optreden in het gure seizoen, zal
het nodig zijn in de toekomst ook vesten
en jasjes aan te schaffen; hiervoor zal
een afzonderlijke actie worden georgani
seerd.
Het bestuur heeft reeds talrijke aanmel
dingen van jongelui gekregen, die ook me
dewerkend lid van de band willen worden.
Daarom zal in september worden begon
nen met een tweede cursus, zo deelde de
heer Otger mede.
Tot besluit van de avond werd een aan
tal kleurendia's vertoond, o.a. van het
oranjefeest in Vijfhuizen, toen de drum
band zich voor het eerst in het openbaar
aan de burgerij vertoonde.
raad hem op 9 december van dat jaar met
11 van de 13 stemmen tot gemeentese
cretaris. Daarmee kwam voor hem het
begin van een periode, waarin hij zich ten
volle kon ontplooien. Hij zag in zijn functie
vele mogelijkheden en wist deze ten volle
uit te buiten. Door zijn prettig optredenl
verwierf hij aller achting en door zijn gro
te liefde voor Zandvoort, naar hijzelf ver
klaart „een gemeente met dorpse en ste
delijke aspecten", hadden alle facetten
van het gemeentelijk beheer zijn volle be
langstelling.
Dat bleek wel duidelijk uit de vele ge
schriften en nota's, die van zijn hand ver
schenen en waarin hij een helder inzicht
op elke situatie in het gemeentelijk be
leid toonde. Ook in de vergaderingen van
burgemeester en wethouders werd aan zijn
inzicht steeds grote waarde gehecht.
Een moeilijke tijd brak voor hem aan in
de bezettingstijd na het ontslag van burge
meester H. A. van Alphen, toen Zand
voort twee burgemeesters kende nl. des
morgens dr. A. C. Groenevelt en des mid
dags dr. Ziegeler. Voorzichtig man als
hij was, wist hij steeds met grote tact
alle moeilijkheden van een N.S.B.-période
te omzeilen, maar zij die hem van nabij
kenden wisten, dat zij op de secretaris
konden rekenen.
Het gezin van de heer Bosman telt.
thans acht kinderen, allen even verknocht
aan hun plaats van inwoning als vader
zelf. „Ik heb nooit meer gesolliciteerd, na
dat ik in Zandvoort kwam" zegt hij la
chend, „en ik zal dat ook nooit meer doen."
Met veie banden is Zandvoorts gemeente
secretaris aan zijn plaats gebonden, ban
den, die niet meer te verbreken zijn. Als
lid van het r.k. kerkbestuur neemt hij in
het kerkelijk leven een vooraanstaande
plaats in.
Als belangrijkste geschriften, die van
zijn hand buiten zijn artikelen in ambte
narenbladen verschenen, noemen wij
zijn nota over het gemeentelijk verzor-
gingspeil, door hem in een besloten zit
ting van de Zandvoortse gemeenteraad
verdedigd op 23 juni 1955, zijn belangrijk
geschrift van 5 september 1953 over
„Afbraak, herbouw en uitbreiding van de
badplaats Zandvoort en de daarmede ver
band houdende financiële aspecten" en de
uit historisch oogpunt interessante nota,
die hij schreef in oktober 1943 over „Het
herstel van Zandvoort", waarin o.m. een
getrouw beeld wordt gegeven met vermel
ding van elk detail over de situatie in
Zandvoort in die dagen.
Het bestuur van de speeltuinvereniging
„Marijke" in Lisse heeft het plan om de
volgende maand een feest te organiseren
voor de zeshonderd kinderen van de leden.
Het bestuur heeft een leider aangetrokken
voor volleybal die dit spel met kinderen
van 12-16 jaar wil beoefenen. Daartoe zal
de speeltuin ook op de dinsdag- en donder
dagavonden geopend zijn.
In de maandagavond in „De witte
Zwaan" gehouden buitengewone ledenver
gadering, zijn deze plannen besproken. De
voorzitter, de heer C. Spaargaren, zei in
zijn openingswoord, dat „Marijke" de
enige speeltuin bij moet komen, want
nog een speeltuin bij moet komen, want
„Marijke" kan het alleen niet meer aan,
zo groot is de toeloop der kinderen. Er
zijn middagen, dat er over de 400 kinderen
spelen.
Met algemene stemmen werd besloten
dat alleen kinderen tot en met de twaalf
jarige leeftijd kunnen worden toegelaten.
Voor kinderen boven de twaalf jaar wor
den vanaf de week na pinksteren twee
volley-bal-avonden gegeven in de speel
tuin.
Het kinderfeest zal worden gehouden
op zaterdag 18 en 25 juni. Voor de jongens
en meisjes van 11, 12 en 13 jaar worden
puzzeltochten op de fiets of wandelpuzzel-
tochten gehouden.
Het is vanwege de grote toeloop van
kinderen nodig dat er meer toezicht komt.
Het bestuur stelde voor om de moeders
te vragen zich beschikbaar te stellen, doch
vanuit de vergadering kwam het voorstel
om de contributie met 25 cent te verhogen
en een hulp aan te stellen tegen ver
goeding.
Op de Cauberg te Valkenburg, zal op
1 juli 't. kampeerterrein „Europa-Camping"
met accommodatie voor 900 kampeer
ders in gebruik worden genomen. Het zal
een belangrijke bijdrage vormen om het
tekort aan kampeergelegenheid in Valken
burg en omgeving te verminderen. De
laatste jaren demonstreerde dit gebrek aan
kampeerterreinen zich wel heel duidelijk
door volgepropte kleine terreinen achter
de huizen en naast de spoorbaan Maas
tricht-Valkenburg met tientallen tenten-
nagenoeg zonder tussenruimte. Men
kwam hierdoor voortdurend in botsing
met de gemeentelijke voorschriften en met
die van de provinciale kampeerverorde-
ning.
Het Eerste Kamerlid de heer De Vos van
Steenwijk heeft aan de minister van Jus
titie de volgende vragen gesteld:
1. Is het waai-, dat vroegere Nederlan
ders, die door optie het Indonesische
staatsburgerschap meenden verkregen te
hebben, thans gedwongen worden hun op
tie binnen een gestelde termijn en tegen
betaling van een bepaald bedrag gerechte
lijk te doen registreren, bij het nalaten
waarvan zij niet als Indonesische staats
burgers worden beschouwd, met als ge
volg o.a. ontslag uit overheids- en semi-
overheidsdienst en uit betrekkingen bij
genationaliseerde bedrijven?
2. Zo ja, is het de minister dan bekend,
dat door een dergelijke maatregel vooral
de spijtoptanten, in het bijzonder zij, aan
wie een visum voor Nederland „voors
hands" niet wordt verleend, voor onover
komelijke moeilijkheden worden geplaatst,
omdat het voor de registratie vereiste be
drag van 2500 roepiahs vaak niet kan wor
den betaald en bij die registratie de eis
wordt gesteld, dat zij zullen afzien van
aanvraag van een toelatingsvisum voor
Nederland?
3. Is de minister in verband daarmede
bereid voor de spijtoptanten die een visum
verzocht hebben en daarvoor in aanmer
king komen, een tijdige toelating in Neder
land te bevorderen?
Vorige week is men in het plan „Wee-
restein" in Hillegom begonnen met het
heien van palen voor een flatgebouw, dat
de n.v. Strokenbouw daar zal neerzetten.
Deze flats zullen voornamelijk bestemd
zijn voor alleenstaanden. Voorts zullen er
enkele bejaarde echtparen in kunnen wor
den ondergebracht.
Verwacht wordt dat de animo voor huis
vesting in deze vrijgezellenflat zeer groot
zal zijn, daar het voor vele alleenstaan
den soms moeilijk is aan een behoorlijk
onderdak te komen. De flatwoningen zijn
uiteraard klein, maar bieden een aantrek
kelijke huisvesting. In het door architect
J. Temme ontworpen gebouw komen twin
tig woningen. Deze worden in drie types
gebouwd. De meeste woningen krijgen een
zit-slaapkamer, een keuken, wasgelegen
heid en bergruimte. Zij worden verder al
le met een balkon uitgevoerd. Enkele wo
ningen hebben bovendien nog een kleine
kamer. Met het oog op de huisvesting van
alleenstaanden zullen speciale voorzienin
gen worden getroffen. Zo krijgt het flat
gebouw boodschappenkastjes, waar de le
veranciers levensmiddelen enz. in kunnen
neerzetten.
De betrokken bouwmaatschappij gaat
verder met haar activiteiten in Hillegom.
Het gevolg van de grote particuliere bouw
is dat geleidelijk het karakter van de Hil-
legomse bevolking verandert. Er vestigen
zich in verhouding tot vroeger jaren, veel
meer mensen van elders. Het bollendorp
krijgt dus forensenwijken met inwoners,
die iedere dag pendelen naar Haarlem of
andere gemeenten, waar zij hun werk heb
ben. Een verlichting voor de woningnood
betekent deze particuliere bouw dus haast
niet, hoewel door opschuiving naar de
nieuwe bouw nog wel eens wat woonruim
te vrijkomt en in een urgent geval hulp
kan worden geboden.
Voor „Elsbroek", waar de gronden
thans bouwrijp zijn gemaakt, heeft Stro-
De Hillegomse raad zal vrijdagavond
spreken over een partiële herziening van
het uitbreidingsplan „Elsbroek-noord en
Industrie Hillegommerbeek". Dit plan
vormt een schakel tussen de plannen „Els-
broek-Zuid", de regelingen voor het cen
trum en de drie plannen „Meer en Dorp".
Het plan geeft onder meer aan de voor
genomen westelijke omlegging van de
rijksweg HaarlemLeiden. Hierdoor kan
men tevens een oud dorpsgedeelte bij de
Vecnenburgerlaan saneren.
Verder is aangegeven het nieuwe tracé
van de provinciale weg no. 2. Tussen
deze weg en de Hillegommerbeek is het
mogelijk het plan Brouwerlaan een eind-
vorm te geven, het bestaande sportcom
plex wat uit te breiden en plaats te vinden
voor een rioolwaterzuiveringsterrein.
De Hillegommerbeek en het industrie
terrein ten noorden er van welke beide
een belangrijke barrière vormen voor het
contact tussen de delen van het dorp
zijn in het plan op twee plaatsen door
broken. Hiertoe zal men twee bruggen
moeten maken, waarvan een ter hoogt©
van de Prins Hendrikstraat en de andere
ongeveer vierhonderd meter ten oosten
daarvan.
Tenslotte gaat het plan er van uit dat
het noordelijk deel van de Nieuwe Haven
gedempt kan worden met het oog op het
gebruik van de omliggende bebouwing en
de verplaatsing van de mestoverslag.
Er zijn tegen het ontwerp verscheidene
bezwaren ingediend, doch B. en W. geven
de raad in overweging deze ongegrond te
verklaren.
kenbouw een plan voor 72 flatwoningen en
126 eengezinshuizen. De maatschappij wil
in juli met de bouw beginnen en deze in
etappes uitvoeren. De flatgebouwen wor
den haaks op elkaar neergezet; de een
krijgt vier, de ander drie woonlagen. Een
aantal woningen krijgt drie, een ander
deel vier slaapkamers. Dit bouwplan om
vat zowel huizen voor de verhuur als voor
de verkoop.
Tegenover de St. Josephkerk zal de
bouwmaatschappij een groot flatgebouw
neerzetten, op de plaats van de oude villa
„Margaretha". Enkele daarnaast gelegen
woningen zullen voor de flatbouw het
veld moeien ruimen. De bouw op dit punt
betekent een belangrijke verfraaiing van
deze omgeving. Niet alleen is „Margare
tha" aan het verdwijnen toe, achter het
huis ligt nog steeds een bunker, die door
kinderen als speelgelegenheid is gebruikt.
Worden door deze bouwactiviteiten de
minder-draagkrachtigen niet geholpen, dat
is wel het geval met de 23 woningwetwo
ningen, die dezer dagen in plan „Weere-
stein" gereed zijn gekomen. De bouw van
deze huizen betekent echter maar een zeer
kleine verlichting van de woningnood.
Premier Verwoerd van Zuid-Afrika,
die na een aanslag in een ziekenhuis
werd verpleegd, is naar huis terugge
keerd. Bij zijn thuiskomst, liet hij zich
met zijn vrouw fotograferen.
Kleine Komedie in Den Haag. Tijdens
de begi-otingsbehandeling door de Haagse
gemeenteraad heeft de wethouder van On
derwijs en Kunstzaken, de heer J. van
Zwijndregt, bekendgemaakt, dat voor de
bouw van een theater voor de Kleine Ko
medie nabij het gemeentemuseum de be
stekken en tekeningen gereed zijn. Alleen
moet nog worden gewacht op de prijsop
gave van een onder-aannemer, als gevolg
van het feit, dat in verband met de nieuwe
C.A.O. in de bouwbedrijven een herbereke
ning van de kosten heeft, moeten plaats
hebben. De heer Kila, directeur van de
Kleine Komedie, verwacht, nog in de loop
van deze week met. zijn plannen gereed te
zijn en contact te kunnen opnemen met het
college van B. en W.
Hillegom
Het bestuur van de r.k. u.l.o school in
Hillegom wil het schoolgebouw met vie;
leslokalen en een vaklokaal uitbreiden. De
stijging van het aantal leerlingen maak'
dit noodzakelijk, daar het leerplan sinds
kort is omgezet van een driejarig in een
vierjarig leerplan. Voorts zou de toene
ming van het aantal leerlingen blijkens
een door het schoolbestuur opgestelde
prognose een gevolg zijn van een stijging
van het aantal kinderen, dat de r.k. lage
re scholen zal verlaten.
Het schoolbestuur heeft voor de uitbrei
ding de medewerking van de gemeente
raad gevraagd. B. en W. berichten de
raad wel medewerking te willen verlenen
Echter willen B. en W. eerst een onder
zoek doen instellen naar de vraag,j met
hoeveel lokalen de school moet worden uit
gebreid. Uit de leeftijdsopbouw van de
Hillegomse bevolking is namelijk geble
ken dat het aantal geborenen in de jaren
i948-'t'öt eri inef Ï958'een niét geringe da
ling te zien geeft. Onderzocht zal worden
of deze daling zich ook openbaart in het
r.k. deel van de bevolking.
De Hillegomse voetbalvereniging SIZO
heeft de gemeente gevraagd zich garant te
stellen voor een rekening-courantkrediet
dat zij wil opnemen voor de bouw van een
kleedlokaal on het gemeentelijk sportter
rein aan de Weeresteinstraat.
B. en W. stellen de raad voor deze garan
tie, zij het in beperkte mate, te verlenen,
namelijk voor 6000, af te lossen in tien
jaar.
Nu in de afgelopen winter geen begin
kon worden gemaakt met de aanleg van
het Van Nispen-park in Hillegom, stellen
B. en W. van Hillegom de gemeenteraad
voor de braakliggende grond voor deze
zomer te verhuren teneinde te voorkomen
dat de terreinen vervuilen. Zolang de park-
aanleg niet worden uitgevoerd, zal de
grond telkens voor één seizoen worden ver
huurd. De pachtprijs is f 1.50 per r.r.
RECTIFICATIE RAADSVERSLAG
In het verslag van de raad van Haar
lemmermeer, voorkomend in de krant van
vrijdag 13 mei, is naar aanleiding van de
bespreking van het voorstel tot verlenen
van een krediet ten behoeve van de ver
lichting van de torenklok der r.k. kerk in
Hoofddorp ter gelegenheid van het hon
derdjarig bestaan van dit kerkgebouw, ver
meld dat de heer Brörens (C.H.U.) „aan
vankelijk bezwaren kenbaar maakte, maar
uiteindelijk toch voor het voorstel stemde."
Dat is niet geheel juist weergegeven. De
heer Brörens heeft gezegd „met het voor
stel te kunnen instemmen, al houdt deze
goedkeuring z.i. de consequentie in dat
voor dergelijke jubilea het gelijke monni
ken, gelijke kappen wordt toegepast". De
heer Brörens had daarbij het oog op het
feit dat bij het honderdjarig bestaan van
de Ned. Hervormde kerk in Hoofddorp niet
van een dergelijk medeleven door het ge
meentebestuur blijk is gegeven.
Per begin mei waren, blijkens een mede
deling van de Engelse Kamer van Koop
handel, in totaal 716 grote schepen, met
een totaal tonnage van 5,5 miljoen ton, op
gelegd: 319 vrachtschepen en 325 tankers,
met een tonnage van respectievelijk
2.150.000 en 3.350.000 ton.
Voor wat de vrachtschepen betreft is het
grootste aantal van Liberia, namelijk
73 schepen. Voorts zijn 42 Griekse, 40 Pana
mese, 39 Noorse, 39 Engelse, 37 Italiaanse
en 29 Amerikaanse vrachtschepen opgelegd.
Voor wat tankschepen betreft: er zijn
75 Engelse opgelegd, 65 Liberiaanse, 41
Noorse, 36 Amex-ikaanse en 29 Panamese
opgelegd.
Als u even de wagen stil zet en ii leest
rustig de aanwijzingen, die onder het
hord zijn aangebracht, dan begrijpt u
beslist wat er bedoeld wordt.
In ieder geval begrijpen wij, dat wij
zondag niet aan de linkerkant van deze
straat mogen parkeren.
Stem er nooit in toe, dat een pompbediende het benzinereservoir van uw wagen
geheel vult bij het tanken. Indien dit wel gebeurt, dan kan de overstromende
benzine of de onvoldoende werking van ontluchtingsleidingen een benzinereuk
veroorzaken, die vaak lang in uw wagen blijft hangen. Bovendien leidt het morsen
van benzine tot geldverlies!
Als een fotograaf met de „zwarte doek" vult deze Amerikaan tijdens een zuinig-
heidsrit de benzinetank van één van de auto's. Op deze manier kan hij horen
wanneer de tank vol raakt, zodat geen druppeltje benzine wordt gemorst.
Al staan wij wellicht aan de vooravond van i-evolutionaire ontwikkelingen op
autogebied wij denken hiex-bij aan de onlangs geïntx-oduceerde Wankel-motor,
aan de turbine-motox-en, waarmee gx-ote automobielfabrikanten nu al jaren bezig
zijn zonder dat men het tot dusver vex-der dan enige gangbare prototypen heeft
gebx-acht en aan de mogelijke toepassing van kernenergie momenteel is het
echter zo, dat onze auto's nog hoofdzakelijk gemaakt worden volgens dezelfde
gi-ondbeginselen, die de aulopioniers reeds hebben toegepast. De ontwikkeling van
de automobielen is dan ook een geleidelijke perfectionex-ing geweest van wat de
makei-s van de eerste paai-dloze voertuigen hebben gewrocht en deze ontwikkeling
is meestal zo geruisloos geschied, dat wij haar pas goed realiseren als wij de
huidige typen vex-gelijken met die van tientallen jaren geleden. Het zijn niet alleen
de constructeui's geweest, die dit hebben bewex-kstelligd, maar een belangrijk
aandeel hierin hebben ook de benzine- en oliemaatschappijen gehad, die miljoenen
aan speurwerk hebben uitgegeven voor verbetering van de brandstoffen en de
smeex-middelen. De benzine verkreeg een steeds grotere klopvastheid, waardoor
de compressieverhouding in de motor kon stijgen. Ook de eigenschappen van de
olie wei-den doortnieuwe raffinagemethoden steeds vex-betei-d, maar dat niet alleen,
door toevoeging van doops kreeg de olie soms geheel nieuwe eigenschappen. Er
kwamen doops, die de neerslag van vuil tegengingen en daax-door de motoi-slijtage
in sterke mate bepex-kten. Sommige motoronderdelen werden langzamerhand zo
danig belast, dat plaatselijk vex-hoogde slijtage optrad. Om dit te voorkomen voegde
men doops toe, die de olie een stex-ke hechting aan het metaal gaven en op die
manier de slijtage vermindex-den. De multigx-ade oliën hebben doops, die de olie
vloeibaarder maken bij lage temperatuur, zodat men gemakkelijker kan starten
bij sti-enge koude en die er tevens voor zorgen, dat men spoediger na de stax-t een
goede smering verkrijgt.
Voor het probleem van de aanslag op wanden van de verbrandingsruimte had
men tot dusver echter nog geen oplossing gevonden. Een kleine hoeveelheid aan
slag kan vooral in de verbrandingsruimte van een kleine motor een grote rol
spelen. Door dit laagje wordt namelijk het vullingsrendcment verkleind. Voorts
krijgt men door deze aanslag een ongewenste warmte-isolatie en bovendien wordt
de bougievonk er door verzwakt.
Al deze factoren tezamen kunnen een tamelijk groot verlies aan vermogen ver
oorzaken, bij sommige motoren wel tien percent. Een gi-ote maatschappij heeft
dezer dagen een nieuwe X-100 multigrade olie geïntroduceei-d, waaraan nieuwe
doops zijn toegevoegd, die de olie de eigenschap zouden geven om zeer weinig of
geen aanslag in de vei-bi-andingsruimte te vormen.
