H rrfTT I irrrrn rrn TOPCONFERENTIE IS VAN DE BAAN Solidaire afwijzing van Kroesjtsjevs eisen OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT HET WEER Heinkel Scooter i. J. VAN KOOTEN LONDEN IS VERBIJSTERD OVER DE HOUDING VAN KROESJTSJEV Kennedy zegeviert ook in Maryland Koopt direct van fabriek Geen Sovjet«succes Iets meer wind Persconferentie op straat In de krant van heden: Westelijke capitulatie zou erger zijn geweest Kroesjtsjev neemt afscheid President Eisenhower werd overgeslagen Moderne en klassieke BANKSTELLEN Het woord is aan 74e JAARGANG No 262 WOENSDAG 18 MEI 1960 305e JAARGANG No 110 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- TT I I 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Drukken] Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 11^ 11 I M V J 11 LJ I V 2 Vjl fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107, kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 1 -■>» t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) PARIJS, 18 mei. De topconferentie is afgelopen. Twee dagen nadat zij had moeten beginnen, hebben Kroesjtsjev, De Gaulle, Eisenhower en Macmillan in Parijs van een overleg moeten afzien, omdat zij struikelden over de brokstukken van de U-2 van kapitein Powers, die op 1 mei boven de Sovjet-Unie naar beneden werd gehaald. Kroesjtsjev eiste van Eisenhower zelfbeschuldiging, excuses, be straffing der verantwoordelijken en de belofte, dat het nooit meer zou ge beuren. Die laatste belofte gaf Eisenhower, de eerste drie voorwaarden waren voor hem onaanvaardbaar en het Westen verklaarde zich daarin solidair met hem. Onder die omstandigheden wenste de Sovjet-Unie zich aan het overleg te onttrekken. Onder een moedeloze, grijze hemel wachtte men in Parijs gisteren gespannen op het naderend einde, spanning, die vooral de dingen betrof, die nu komen kunnen. Het einde kwam met een verklaring van de westelijke drie, gisteravond opgesteld, die zei: „door de houding van de Russische premier is het onmogelijk gebleken op de topconferentie te beginnen met het onderzoek van de problemen, die hier besproken zouden worden. Wij betreuren het, dat deze voor de wereldvrede zo belangrijke discussies niet plaats konden hebben. Wij handhaven onze overtuiging, dat alle internationale vragen door vredelievende onderhandelingen moeten worden opgelost en niet door geweld of bedreiging daarmee. Wij blijven bereid om in de toekomst op een passend moment aan zulke onderhandelingen deel te nemen". Dat was, naar westelijke woordvoerders zeiden, de slotverklaring van de drie. Een uur later publiceerden de Russen hun laatste woord. Dat zette nogmaals de redenen uiteen, waarom de Sovjet-Unie niet 'zonder van de Amerikanen genoeg doening te hebben verkregen, aan de top konden deelnemen. Ook de Russische ver klaring sprak van „vastbeslotenheid om de internationale problemen door onder handelingen aan de ronde tafel te rege len". De Russen beschuldigden het Westen op scherpe toon van diplomatieke manoeu vres en deze keer niet alleen Eisenhower, maar ook president De Gaulle kreeg er van langs. De Russische nota zei, dat De Gaulle maandag had voorgesteld de dag van gisteren als „dag van overweging" te gebruiken. Van die gelegenheid had Kroesjtsjev geprofiteerd om met maar schalk Malinovsky de slagvelden bij Sé- zanne te bezoeken, waar „de eenvoudige soldaat Malinowsky in de eerste wereld oorlog in een Russische eenheid aan Fran se zijde had gestreden en zijn bloed had vergoten in de strijd tegen het Duitse militarisme. Kroesjtsjev en Malinovsky bevonden zich op 120 km van Parijs, toen hun via politie en journalisten het bericht bereikte, dat De Gaulle om drie uur een bijeen komst van de vier staatslieden had vast gesteld. Kroesjtsjev was tot die ontmoe ting bereid, mits het een preliminaire zit ting betrof en niet een van de top. Men gaf hem daarover, toen hij in Parijs was teruggekeerd, geen voldoende ophelde ring. Volgens de Russische nota werd ..de bedoeling van deze eenzijdige westelijke acties duidelijk, toen de Amerikaanse woordvoerder Hagerty na afloop verklaar de, dat het wel degelijk om een topzitting ging, die echter niet kon doorgaan wegens de afwezigheid van de Russische premier en dat president Eisenhower daarmee de Franse topconferentie als geëindigd be schouwde. Welke diplomatieke valsheden de Ver enigde Staten ook mogen gebruiken om de publieke opinie te misleiden, zij zullen niet kunnen ontsnappen aan de verantwoorde lijkheid door hun agressie jegens de Sov jet-Unie de topconferentie te hebben ge torpedeerd.", aldus de Russische nota. Bitter einde Dat was het bittere einde van ander half jaar moeizaam voorbereiden, een ein de dat, zoals men in Britse delegatiekrin gen zei, de ontspanningspolitiek een klap heeft gegeven, die ze misschien niet zal overleven. Tot op het laatst bleven Mac millan en Selwyn Lloyd een uitweg zoe ken. Lloyd inviteerde gistermiddag nog Gromyko en sprak vijf kwartier met hem. Maar de uitweg werd niet gevonden. De enige troost was, dat het onderhoud „niet kil, maar wederzijds oprecht" verliep en dat Gromyko de nadruk legde op Kroesjt sjevs woorden, dat „men eerst maar eens het opgewaaide stof moest laten wegtrek ken in de hoop, dat men op een later tijdstip (Kroesjtsjev sprak van zes tot acht maanden) de draad van het overleg weer zou kunnen opnemen". De Britten menen, dat het Westen zich daar noodge dwongen bij zal moeten neerleggen. Maar achter hun manhaftige verzekering dat de conferenties in Genève over ontwapening en stopzetting van kernproeven moeten doorgaan, lag bezorgdheid dat die onder handelingen bij gebrek aan richtlijnen van de top zullen gaan stagneren. En die be- zorgheid richt zich nog sterker op de kwestie-Berlijn. Naast de nog enige hoop inhoudende Britse verklaringen, waren de Franse commentaren uiterst koel en de Amerikaanse neergeslagen en terugge trokken. Het explosiefste commentaar werd ver wacht op de persconferentie, die Kroesjt sjev hedenmiddag na zijn afscheidsbezoek aan De Gaulle deze morgen en voor zijn vertrek morgenochtend naar Oost-Berlijn en Moskou zou geven. De westelijke staats lieden zouden hedenmiddag om vijf uur nog eenmaal bijeenkomen om zich over de situatie te beraden. Dat beraad zou ver lopen op een rijke voedingsbodem van vragen en speculaties: zal Kroesjtsjev nu terstond een vredesverdrag met de D.D.R. afsluiten en West-Berlijn onder druk zet ten? Zullen bewapeningsrace en kernproe ven worden hervat? De tijd zal leren of Verwachting tot morgenavond: Veranderlijke bewolking en op de meeste plaatsen droog weer. Zwakke tot matige wind tussen noord en oost. Morgen dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. Volledige weerrapporten op pagina twee. de bezorgdheid daaromtrent gegrond is. Men kan uit Kroesjtsjev openingsverkla ring echter ook zeer wel opmaken, dat hij inderdaad van zins is deze problemen voorlopig in de ijskast te laten. Zijn ko mende bezoek aan Oost-Berlijn zal de eer ste indicatie geven welke richting de Sov jet-Unie in de komende spannende maan den wil inslaan. BERLIJN (Reuter) Hermann Axen, hoofdredacteur van „Neues Deutschland", het officiële dagblad der Oostduitse com munistische partij, heeft aan zijn blad ge meld dat er geen afzonderlijk vredes verdrag met Oost-Duitsland zal worden ge sloten, voordat er een vredesconferen tie is gehouden. Hij beschreef de geruch ten. die te Parijs de ronde doen zelfs als „onzin". „Een vredesverdrag kan alleen, na on derhandelingen, worden ondertekend op een vredesconferentie, die wordt bijge woond door alle landen, die hiertoe gerech tigd zijn. De Sovjet-Unie en andere landen, die dit wensen, zullen slechts dan een vre desverdrag met Oost-Duitsland sluiten, wanneer onderhandelingen met de twee Duitse staten, om tot een dergelijk verdrag te komen, mislukt zijn," aldus Axen, Hij voegde hieraan toe: „ik wil hier ech- terwel zeer duidelijk de woorden herha len, die kameraad Ulbricht reeds acht dezer heeft geuit, namelijk dat wij niet eeuwig op een vredesverdrag zullen wach ten. Wij hebben, overeenkomstig het in ternationale recht en het uno-handvest recht op een vredesverdrag aldus de hoofdredacteur van „Neues Deutschland". Advertentie HOUTPLEIN 18-20 - TELEF. 16615 - 12000 Koningin Juliana is gisteren haar tweedaagse bezoek aan Zeeland be gonnen in Middelburg, waar zij onder meer het herbouwde Provinciehuis opende en, des avonds, de première bijwoonde van het klank- en licht spel „Schrijn van zwaard en kluis" dat iverd opgevoerd in de gangen van het eeuwenoude Abdijcomplex, 's Mid dags beproefde zij, onder groot enthou siasme van de duizenden kijkers, haar geluk bij het ringsteken per sjees, ge zeten naast de winnaar van deze tra ditionele ringstekerij, Tinus Koole uit Sint Laurens. Kroesjtsjev (zie pijl) geflankeerd door zijn ministers Malinovsky (Defensie) en Gromyko (Buitenlandse Zaken) hield gisteren voor het gebouw van de Rus sische ambassade aan de Rue de Gre- nelle te Parijs een persconferentie. Over gebrek aan belangstelling had de Russische premier, ondanks de onge wone plaats, geen gebrek. Deze opname werd gemaakt toen hij lachend en met een brede armzwaai afscheid nam van zijn vragend en fotograferend gehoor en zich gereed maakte om de ambas sade weer binnen te gaan. Va g Weerrapporten 1, 2 Uit het binnenland2, 4, 5, 11 Van Dag tot Dag3 Op de Praatstoel 3 Buitenlands nieuws 3, 6', 11 Kunst 5 Agenda van Haarlem en IJ mond 7 Uit stad en omgeving7 Feuilleton13 Horen en Zien 13 Garcia de Leon13 Beeldverhalen 13 Economisch nieuws 15 Beurs 15 Scheepsberichten 15 Sport 17 Dit nummer beslaat uit twintig pagina's Advertentie Uitsluitend de allernieuwste Verhuur z. ch. - 3. v. d. L U B B E SOPHIASTR. 25 - HAARLEM - TEL. 10002 (Van onze correspondent in Londen) De mislukking van het topgesprek wordt in Londen buitengewoon tragisch ge noemd, maar indien de prijs voor het doorgaan ervan een capitualitie voor Kroesjtsjev zou hebben betekend, achten ook hier velen het beter dat hij naar huis terugkeert. Hoewel zijn houding misschien zal veranderen is Kroesjtsjevs tactiek vooral te laken omdat hij elke poging om een compromis te vinden zo moeilijk en misschien wel onmogelijk heeft gemaakt. Het falen van de topconferentie kan een hervatting van de bewapeningswedstrijd betekenen, maar een wijken voor Kroesjt- PARIJS. Kroesjtsjev heeft vanochtend afscheidsbezoeken gebracht aan premier Macmillan en president De Gaulle en pre sident Eisenhower opnieuw genegeerd. Terwijl Kroesjtsjev met Gromyko en Ma linovsky zijn bezoeken aflegde, kwamen aan de Quai d'Orsay de westerse ministers van Buitenlandse Zaken bijeen, voor een bespreking van de houding welke de wes telijke Grote Drie thans, na het mislukken van de topconferentie en het hervatten van de koude oolog, tegenover de Sovjet- Unie en het communisme dienen aan te nemen. Eisenhower had in de Amerikaanse am bassade twee uur gewacht op beter weer voor een helikoptervlucht naar Chartres, en op een mogelijk telefoontje vanuit de Russische ambassade. Toen Kroesjtsjev bij Macmillan was geweest, kreeg Eisen hower bericht dat een ontmoeting met Kroesjtsjev opnieuw uitgesloten was zo lang hij geen verontschuldigingen zou aan bieden en op die boodschap vertrok de presidem voor een autorit. Toen Kroesjtsjev het Elysée verliet, steeg er uit de menigte toeschouwers bij het geoouw een luid gefluit en geloei op. Een Amerikaanse woordvoerder heeft zich laten ontvallen dat de drie westelijke re geringsleiders „walgen" van het Russische optreden. Zijn Franse en Britse collega's hebben deze harde woorden niet tegenge sproken. BALTIMORE (UPI) Bij Democrati sche voorverkiezingen in de Amerikaanse staat Maryland heeft de roomskatholieke kandidaat voor het presidentschap, sena tor Kennedy uit Massachussets, opnieuw een tegenkandidaat verslagen. Toen in de meeste kiesdistricten de stemmen geteld waren, had Kennedy 193.320 stemmen, ter wijl Senator Wayne Morse uit Oregon er 47.073 kreeg. NEW YORK (Reuter) Belangrijke figuren in de Democratische partij doen op het ogenblik pogingen om Adlai Ste venson Democratisch kandidaat voor het presidentschap te maken, zo schrijft de Democratische New York Post. Het blad zegt dat de leiders van de partij van mening zijn dat er met het oog op „ernsti ge ontwikkelingen" in Parijs een man naar voren geschoven moet worden „met de rijpe ervaring in buitenlandse aangele genheden", die Sevenson bezit. sjev zou wellicht erger geweest zijn, om dat het Moskou zou hebben gesterkt in de mening dat dreigementen helpen. De Labouroppositie is het eens met de Brit se regering dat Kroesjtsjev er de schuld van draagt dat het topgesprek in de kiem gesmoord is. Kroesjtsjevs onverzettelijkheid was een volledige verrassing voor Macmillan. De persoonlijke boodschap die hij de vorige week van de Russische leider ontving be vatte niet de minste aanwijzing dat er sprake zou zijn van een ultimatum aan Eisenhower. Integendeel, Kroesjtsjevs me dedeling werd in Londen juist als een gunstig teken beschouwd voor de topcon ferentie, ondanks het spionage-incident. De „Times" zegt dat hoewel Kroesjt sjev naar Parijs kwam om te onderhan delen hij de conferentie no; vandaag kan redden. Het blad plaatst deze zin echter tussen haakjes en gelooft er daarom zelf nauwelijks in. Ofschoon er aanvankelijk een reden was voor Kroesjtsjevs woede en het ultimatum dat hij in zijn bagage had gestopt was er geen excuus voor zijn optreden. De manier waarop hij de dag doorbracht was een belediging voor het be ginsel van internationale onderhandeling in het algemeen en van onderhandeling aan de top in het bijzonder. Het zijn miljoenen overal ter wereld die vandaag onthutst zijn, niet „reactionaire kringen", „spion nen of oorlogsophitsers", aldus de Times Kroesjtsjev is intelligent genoeg om te begrijpen dat door uitstel ,-an de conferen tie de situatie alleen maar verergerd wordt. Het zal moeilijker zijn het ijs van de koude oorlog voor de tweede maal te breken. Ook de Times helt over naar de theorie dat zich in Rusland een machtsverschui ving heeft voltrokken en dat Kroesjtsjevs optreden geen rechtstreeks verband houdt met het U-2-incident. De enige remedie is dat het Westen bij elke serieuze gele genheid zijn wil om te onderhandelen her haalt. De westelijke leiders hebben er meer dan ooit belang bij om redelijk te zi.in. Het denkbeeld van de topconferentie heeft wor tel geschoten en kan opnieuw opbloeien aldus eindigt de Times in een vlaag van optimisme, hoewel het hoofdartikel tot ti tel draagt „Op de rand van de afgrond" Advertentie dat scheelt u 20 a 30 'Ie op de prjjs. Ziet en vergelijkt onze prijzen. Meubel toonkamers Westerhoutpark 8, Haarlem, Tel. 18840 Advertentie BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL..223596.:. E. H. C h a p i n Niet in machtige prestaties, doch in het dragen van leed toont de mens zijn goddelijke grootheid en zijn verbonden heid met Gods oneindige grootheid. NYLON REGENJASSEN ƒ49.75 Hoe men de zaak ook bekijkt, men kan het resultaat van Kroesjtsjevs Parijse ma noeuvres, die het houden van de topconfe rentie onmogelijk hebben gemaakt, niet als een diplomatiek succes voor de Russische premier zien. Hij moge dan nog zo handig hebben gegoocheld met de politieke mo gelijkheden hem geboden door het recente vliegtuigincident, het internationale pu bliek heeft hij daarmee niet zó kunnen beetnemen dat het vergat, met goochel trucs te maken te hebben. Het is zelfs de vraag of het publiek in de communistische landen, dat in zijn kranten alleen de door het Kremlin ge sanctioneerde versie van de Parijse ge beurtenissen te lezen krijgt, er wel hele maal inloopt. Want maandenlang heeft Ki-oesjtsjev gehamerd op het thema dat een topconferentie het enige middel was om tot verzekering van de wereldvrede te komen en hij heeft daarbij steeds duide lijk laten uitkomen dat h ij en alleen h ij de geestelijke vader van dat plan was. Hij heeft daarmee de volken van de communis tische landen, en trouwens ook andere, de gedachte opgedrongen dat het totstand komen van die conferentie een groot succes voor hem en voor de Sovjet-diplomatie was. Zelfs als de Sovjet-pers en radio nu beweren dat de conferentie mislukt is door de „onverzoenlijke" houding van president Eisenhower, zullen Kroesjtsjev en de zijnen dat aureool om hun hoofden toch moeilijk kunnen behouden. Maar dat is, voor ons in het Westen al thans, niet zo belangrijk. Veel belangrijker is het dat Kroesjtsjev zichzelf nu ook be roofd heeft van de reputatie, met hart en ziel voorstander te zijn van het vreedzaam naast-elkaar-bestaan van Oost en West en van beëindiging van de koude oorlog, een reputatie die hij zelf met zoveel zorg en behendigheid had opgebouwd. Met één slag heeft hij een einde gemaakt aan de eerst door hem gecreëerde illusie, dat de Sovjet regering niets liever wilde dat een politiek van verdraagzaamheid voeren en een streep halen door alle oude rekeningen, als het Westen daar ook maar bereidheid toe toonde. Het Westen hééft die bereidheid getoond, maar daarbij wilde het niet zó ver gaan, West-Berlijn op een gouden schotel aan Kroesjtsjev aan te bieden. Misschien is dat de voornaamste reden geweest van Kroesj tsjevs onzinnig gedrag in Parijs: dat hij de conferentie liever bij het begin torpedeerde dan eraan te moeten deelnemen met het vooruitzicht, inzake Berlijn zijn zin niet te krijgen. Want men kan moeilijk aannemen dat de handige politicus Kroesjtsjev serieus heeft gemeend, Eisenhower tot een voetval te kunnen dwingen met betrekking tot een kwestie van spionage een gebied waarop de Russen zelf sinds jaar en dag zoveel boter op het hoofd hebben! Als hij inder daad ernstig aan het succes van die af persingsmanoeuvre zou hebben geloofd, en dus welbewust het risico had genomen dat aan dat hoge spel vast zat, zou hij daarmee alleen hebben bewezen, zijn eigen handig heid schromelijk te hebben overschat. Maar waarschijnlijker is dat hij dus aan zijn huidige (oneervolle) aftocht vóór het begin van de conferentie de voorkeur heeft gegeven boven een aftocht na een voor hem onsuccesvolle beëindiging ervan. Wat heeft hij daar dan echter mee bereikt? Misschien dat zijn persoonlijke positie thuis er minder door verzwakt is althans als de Russen zijn voorstelling van het ver loop van zaken voor zoete koek aannemen. Wat de positie van zijn land betreft zal hij er evenwel weinig lauweren mee kunnen oogsten. Want ten eerste heeft hij ervoor gezorgd dat de leiding van de Amerikaanse geheime dienst (of wie anders verantwoordelijk was voor de ongelukkige verkenningsvlucht aan de vooravond van de conferentie) ge slaagd is in de opzet. Eisenhowers vredes politiek te doorkruisen. Ten tweede heeft hij door zijn beledigende houding niet al leen jegens Eisenhower maar ook jegens Macmillan en De Gaulle de onderlinge ver bondenheid van dat driemanschap ver sterkt. En ten derde heeft zijn tactiek ertoe geleid dat het Westelijke wantrouwen om trent de Russische bedoelingen weer is aangewakkerd, waardoor de Westelijke eensgezindheid opnieuw groter is geworden (zoals uit de spoedbijeenkomst van de Noordatlantische Raad deze week on getwijfeld za' blijken). Alles bijeen genome is de mislukking van Parijs dus wel een slag voor de inter nationale politieke situatie, maar geen een zijdig nadee, voor het Westen. Dat de Sovjet-Unie er ook maar iets mee is op geschoten. gelooft misschien alleen Kroesj tsjev zelf. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1960 | | pagina 1