t LINOLEUM
tv
v. DUIVENBODEN
WESTDUITSE NOTITIES
TAXI 13000
Ook Australië is niet geheel
vrij van apartheid
Strijd over „vrouw in het ambt"
in Zweden is nog niet voorbij
Westduitse artsen in de bres
tegen ontwerp van ziektewet
LINOLEUM KROMMEÜIE
?retf4
Kroesjtsjev zou strijd
om de macht leveren
Ontwapeningsover-
leg vandaag hervat
College voor contact
met niet-katholieken
bij het concilie
Nasser bezoekt
Griekenland
DINSDAG 7 JUNI 1960
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
11
kiezen !s sfeer kiezen
kleur en warme
Geciviliseerde inheemsen stuiten
vaak op vernederende bepalingen
Vele rijksdagleden niet herkozen
nadat zij hadden tegengestemd
Regering wil patiënten meer zelf laten betalen
en controle op honoraria der ziekenfondsen
Waarom ongehuwd
Burgemeester betaalt
Parlementaire menigte
bent u .sJt-
aan
Eisenhower wekt jeugd op
tot politieke interesse
Advertentie
(Van onze correspondent in Australië)
De
:iek,
apartheidspoli-
die in Zuid-
Afrika opgeld doet,
heeft niet de instem
ming van het groot
ste deel van het
Australische volk. De
voorzichtige uit
spraak van minister
president Menzies,
die gezegd heeft, dat
hij de „tragische ge
beurtenissen" be
treurt, maar dat zij
een interne kwestie
voor Zuid-Afrika
vormen, heeft bij een
groot deel van het
volk geen goede in
druk gemaakt, ook al
beseft men, dat mr.
Menzies zich zo voor-
tichtig heeft uitge
drukt, omdat Zuid-
Afrika deel uitmaakt
van het Britse Ge
menebest en de con- Ui
f eren tie van de mi
nisters-presidenten
van het gemenebest
in Londen nog moest
beginnen.
Maar misschien is
er nog een andere
factor, die minister
Menzies zo voorzich
tig heeft doen zijn. Er
wordt namelijk ten
aanzien van Austra
lië met z'n 75.000 in
boorlingen, dikwijls
vol trots en voldoe
ning beweerd, dat er
■n dit land geen
kleur-probleem is. en evenmin een kleur-
barrière, die de zwarte bevolking, de abo
rigines (kortweg Abo's genoemd), zou uit
sluiten van do normale samenleving. Deze
bewering stemt echter niet overeen met de
werkelijkheid.
Als we de nomaden en die zijn er nog.
hoewel gering in aantal in dit verband
terzijde laten, dan zijn er behalve de
Abo's, die in het binnenland op de grote
schapen- en vee-stations werken, nog heel
wat inheemsen in grote en kleine plaatsen,
die in voortdurend contact met de blanke
bevolking komen. In zulke plaatsen, zoals
Armidale, Brewarrina, Coffs Harbour. Mo-
ree, Bourke. enzovoort, bestaat er wel de
gelijk een direct en nijpend kleur-pro-
bleem, en helaas ook een apartheids
politiek, al poogt men dit voor het buiten
land zoveel mogelijk te verzachten met op
merkingen, die over het geheel genomen,
niet veel in betekenis en draagwijdte ver
schillen van die, welke in Zuid-Afrika
worden gebezigd.
„Kleine rotsen"
Dit valt te betreuren, want het Australi
sche volk als geheel is verdraagzaam. Het
draagt de inheemsen een goed hart toe
(men voelt intuïtief, dat de blanken in het
verleden fouten hebben gemaakt) en men
tracht de Abo's zoveel mogelijk in de blan
ke beschaving op te nemen. Helaas zijn er
enkele „little rocks", die hoezeer men
er de afscheiding van de Abo's poogt goed
te praten evenzovele vlekken zijn op het
gedrag van bepaalde blanken en in ver
schillende gevallen zelfs van de plaatselijke
overheid.
De centrale overheid is, zowel federaal
als statelijk, zeer beslist anti-apartheid en
pro-assimilatie met de blanke gemeenschap
in haar beleidspolitiek. Het is echter de
kleine gemeente, waar de apartheid aan
hangers vindt en ook wordt toegepast. Dat
zijn met recht „kleine rotsen"!
Een diacones van do huisverplegings
dienst van de methodisten, die drie jaar in
Brewarrina heeft gewoond (800 kilometer
van Sydney gelegen in het binnenland)
vertelde dezer dagen, dat de Abo's daar
niet worden toegelaten in de (enige)
plaatselijke danszaal en geen lid mogen
worden van de bond van plattelandsvrou
wen. In de plaatselijke bioscoop moeten ze
plaats nemen in een speciaal voor Abo's
gereserveerd gedeelte. (Dit geldt ook voor
half-bloeden).
Hoezeer de overheid ook gekant is tegen
apartheid blank en zwart zit naast el
kaar op de schoolbanken het gebeurt
soms. dat de overheid tot apartheidspolitiek
wordt gedwongen. Ergens trokken de
ouders van blanke kinderen hun kroost
van de openbare school terug, toen de
Abo-kinderen alle sportwedstrijden van de
school hadden gewonnen.
In een andere gemeente is het de Abo's
al jarenlang verboden te zwemmen in het
gemeentelijke zwembad. Een liefdadig
heidsorganisatie van blanken heeft nu een
zwembad gebouwd, dat uitsluitend door
Abo's zal worden gebruikt. En wie opende
het zwembad officieel? Niet de burgemees
ter, maar de minister van onderwijs, tevens
minister-president van Nieuw Zuid Wales,
die daardoor het odium op zich laadde, dat
de statelijke regering apartheid bevorder
de. Doet zij dit? Neen, maar de Abo's
moeten toch ergens kunnen zwemmen!
Volgens de burgemeester was dit niet no
dig, want de Abo's waren, zo zei hij, erg
vuil (en daarom had hij hen uit het ge
meentelijke zwembad gebannen).
Toen wij de burgemeester inlichtingen
vroegen over zijn apartheidspolitiek, kre
gen wij ten antwoord, dat wij als Neder
landers eerst maar eens moeten kijken
naar wat onze landgenoten in Indonesië
hebben gedaan.
Ook veel hulp
Hoewel er talloze Australiërs zijn, die de
Abo's helpen wanneer hun onrecht wordt
aangedaan nog onlangs hebben blanke
vrijwilligers gratis een huis gebouwd voor
een Abo-gezin, nadat dit onheus was be
handeld door een blanke is er daarnaast
bij sommige groepen blanken een geest
vaardig, die de Abo's in een afgescheiden
hoek dringt. Dit gaat soms zó ver, dat
evenals in Zuid-Afrika zelfs een blanke
met een klein beetje gekleurd bloed tot
slachtoffer wordt gemaakt. Zo dwongen
kantoormeisjes in een zekere gemeente hun
patroon een collega te ontslaan, toen op de
een of andere manier aan het licht was ge
komen, dat het desbetreffende meisje (met
'ond haar en een lichte huidskleur) een
Twee „Abo's", met werpspeer en boe
merang, heren en meesters in grote
nauwelijks bevolkte gebieden van
Australië. Wanneer hun meer ontwik
kelde rasgenoten in contact met de
blanke maatschappij komen, stuiten zij
nog vaak op apartheids-bepalingen.
tikkeltje Abo-bloed in zich had. Het meisje
is thans verpleegster inde afdeling
voor Abo's van het ziekenhuis ter plaatse.
Geen apartheid in Australië?
De centrale en statelijke overheden
vechten tegen de apartheid, maar zij kun
nen niets doen in gevallen, waarin autono
me lichamen zoals gemeenten, zieken
huisbesturen, particuliere verenigingen en
dergelijke besluiten nemen, die de Abo's
van de blanken scheiden. Volgens de rede
nering van minister Menzies is het een
„interne kwestie", maar men kan zich af
vragen of niet de UNO gerechtigd is reke
ning en verantwoording te vragen aan een
regering, die de rechten van de mensen
met de voeten laat treden. Het antwoord
op die vraag is natuurlijk, dat de oplossing
van het probleem niet gevonden kan wor
den in machts- en superioriteitsvertoon
van een supra-nationale organisatie, maar
in het hart van de blanke mens.
NEW YORK (Reuter) De „New
York Times" heeft zondag gemeld dat di
plomatieke berichten uit Moskou erop wij
zen, dat premier Kroesjtsjev in een felle
strijd om de macht is gewikkeld.
Harrison Salisbury, voormalig errespon-
dent van het blad in Moskou, schreef dat
naar de mening van deskundigen op het
gebied van Russische aangelegenheden een
steeds ernstiger wordende crisis om het
leiderschap in het Kremlin de achtergrond
vormt van Kroesjtsjev's jongste uitbar
sting.
„Een centrale rol in deze strijd zou
worden gespeeld door de oude stalin-
ideoloog Soeslov, die er kennelijk in is
geslaagd zijn invloedssfeer zover uit te
breiden, dat hij soms de meerderheid met
zich mee kan krijgen van het huidige
presidium van het centrale comité dei-
communistische partij".
Men meent, dat de opvattingen van
Soeslov ook de meerderheid van het cen
trale comité achter zich hebben, althans
bij sommige gelegenheden in de huidige
crisis. De jongste verklaring van Kroesj-
tjev zou een weerspiegeling zijn van de
hardere lijn van Soeslev, en tevens een
poging van de premier om zich te wape
nen tegen beschuldigingen dat hij „slap"
zou zijn tegenover het kapitalisme en zich
door president Eisenhower in diens kamp
had laten lokken.
GENèVE (Reuter-AFP) De Engelse
minister van Staat voor Buitenlandse Za
ken, Ormsby-Gore, is maandag in Genève
aangekomen, als leider van de Britse de
legatie naar de 10-magendheden conferen
tie voor de ontwapening, welke dinsdag
in Genève wordt hervat. Ook de Russische
vice-minister van Buitenlandse Zaken, Zo-
rin, is uit Moskou gearriveerd. De laatst
genoemde verklaarde bij aankomst, dat
de nieuwe Russische ontwapeningsvoor
stellen, waarbij rekening is gehouden met
een aantal door andere landen, ook Wes
terse, ingediende voorstellen een goede ba
sis zouden opleveren voor de komende be
sprekingen. Hij voegde hier echter aan
toe, dat er nog steeds krachten aan het
werk zijn, die hindernissen opwerpen op
de weg naar ontwapening, en deze krach-
ten waren verantwoordelijk voor de mis
lukking van de topconferentie.
Tegenover journalisten verklaarde de
Engelse gedelegeerde Ormsby-Gore: „Uit
de jongste Russische plannen blijkt, dat
al ons werk sinds het begin der conferen
tie in maart, niet helemaal voor niets is
geweest. Een vrij groot aantal door ons
aangevoerde punten is daarin opgenomen.
Wij moeten nu verdere verduidelijking
van de Russische voorstellen zien te krij
gen".
(Van onze correspondent in Scandinavië)
Men is in de Scandinavische landen
openhartiger dan in Nederland als het om
iemands maatschappelijke welstand gaat.
Daarentegen is men wel zeer terughoudend
in zaken van het geloof. Men spreekt er
niet graag over, zij vormen privé-domein.
Daarbij komt dat in Noord-Europa de lu
therse kerk staatskerk is. Zou men andere
opvattingen gaan krijgen dan die met de
kerk stroken, dan zou men, als men ze
openlijk ging belijden, niet alleen in tegen
stelling komen tot de kerk, waarin men
gedoopt is, maar ook met de staat. Er zijn
stellig veel mensen, die daar bezwaar tegen
hebben en er dan maar liever het zwijgen
toe doen. Extreme naturen daarentegen
zullen deze barricade in hun binnenste toch
nemen en zich door niets laten afhouden
van het belijden van afwijkende opvat
tingen. De sterkste groep is de Pinkster
gemeente. Ook de Jehova's getuigen zijn
in Zweden actief, maar alle secten, tezamen
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse minister van Sociale Za
ken Blank staat met zijn ontwerp voor een
nieuwe ziektewet tegenover een massief
breed front van tegenstanders. Het mach
tige vakverbond de D.G.B. (Deutsche Ge-
werbschaftsbund) heeft het ontwerp onso
ciaal genoemd omdat het voorziet in het
betalen van een deel van de medische kos
ten door de verzekerden. Do artsenbonden
stellen zich teweer alsof zij op de barri
cades willen, maar Fromm, de voorzit
ter van de Westduitse artsenkamer, heeft
verklaard dat de artsen echt niet van plan
zijn te gaan staken.
Van de zijde der Westduitse artsen is
scherp tegen het ontwerp van Blank ge
ageerd. Met pamfletten met een oplage
van vijf miljoen, met vergaderingen en
actiecomités en gesprekken met bonds
kanselier Adenauer hebben de artsenbon
den een sfeer geschapen die de openbaar
heid er reeds toe heeft gebracht de artsen
tot een zekere matiging te brengen. Van
daar Fromms mededeling: geen staking,
zelfs wanneer het ontwerp van Blank door
het parlement te Bonn wordt geaccep
teerd. De patiënt, aldus Fromm, zal niet
te lijden hebben onder de controverse.
„Meebetalen"
De belangrijkste punten van Blanks
ontwerp zijn:
1. De verplichte zieken verzekering voor
43,07 miljoen Westduitsers (loongrens 660
Advertentie
ALLE DESSINS UIT VOORRAAD BIJ
INTERIEURVERZORGING
GED. OUDE GRACHT 108 - 110
TELEFOON 17165
mark per maand) zal in de toekomst voor
zien in een onderzoek, eenmaal per drie
jaar, van iedere verzekerde boven de veer
tig jaar. De verplicht verzekerde moet
zich voorts eenmaal per jaar door zijn
tandarts laten onderzoeken. Slechts dan
heeft hij recht op een kosteloos kunstge
bit. Op het ogenblik is hiervan geen spra
ke.
2. De ziekenhuisverpleging wordt voor
onbepaalde tijd vergoed aan de verplicht
verzekerde, voor dezelfde ziekte evenwel
tot 78 weken binnen drie jaar. Tot dusver
werd gedurende 26 weken betaald.
3. Ziekengeld, wegens uitvallen van loon
door ziekte, wordt eveneens voor onbe
perkte tijd betaald met dezelfde bepalin
gen inzake 78 weken bij dezelfde ziekte.
Het ziekengeld zelf zal 60 tot 75 percent
van het basisloon van de verplichtverze-
kerde bedragen, tot dusver 65 tot 75 per
cent voor de eerste zes weken, daarna vijf
tig percent tot de 26ste week, daarna niets
meer.
4. Verzekeringsplichtig worden volgens
het ontwerp alle arbeiders en kantoorbe
dienden met een loon tot 660 mark per
maand. Op het ogenblik geldt de grens
slechts voor kantoorbedienden. Arbeiders
zijn altijd verplicht verzekerd.
5. De kern van het ontwerp, en van het
artsenverzet, is het voorstel om de ver
zekerde voor iedere medische prestatie ge
durende zes weken ziekte een bedrag
een eigen aandeel dus van anderhalve
mark te laten betalen. Na zes maanden
van behandeling begint de bijbetaling door
de patiënt opnieuw. Uitgezonderd hiervan
zijn aanstaande moeders, kinderen en zij
die een maandinkomen van minder dan
tweehonderd mark hebben. Op dit ogen
blik is van dit zelf meebetalen door de
verplichtverzekerde geen sprake.
6. Het voorste] voorziet verder in beta
ling door de patiënt van een bedrag van
een mark voor iedere medicijn tot een
waarde van vijf mark. Daarboven tien
pfennig voor iedere mark aan waarde met
een maximum van drie mark. Op het ogen
blik betaalt de patiënt per medicijn een
receptbedrag van vijftig pfennig.
7. Iedere verplichtverzekerde zieke be
taalt zes weken lang een onderhoudsbij
drage in het ziekenhuis van een half per
cent van zijn maandinkomen, met een mi
nimum van een mark en een maximum
van drie mark per dag. Op het ogenblik
VATICAANSTAD (UPI) Paus Joan
nes XXIII heeft vandaag de Duitse curie
kardinaal August Bea S. J. benoemd tot
hoofd van een „adviescollege" voor con
tacten met niet-katholieken. Het college is
er een van twaalf, die de paus zaterdag
in het leven heeft geroepen ter voorberei
ding van 't aanstaande oecumenisch con
cilie. Er werden voorts commissies ge
vormd voor de theologie, voor bisschop
pen en bestuur van diocesen, voor de
discipline van geestelijkheid en gelovigen,
voor de religieuzen, voor de sacramenten,
voor de liturgie, voor studiën en seminaria,
voor de oosterse kerken, voor het missie
werk, voor het lekenapostolaat.
De adviesraad waarover kardinaal Bea
is aangesteld, zal de niet-katholieke chris
tenheid op de hoogte houden van het werk
van de kerkvergadering. De 79-jarige kar
dinaal Bea is een bijbelgeleerde van inter
nationale faam, die vanwege zijn werk
veel contact heeft gehad met protestantse
en orthodoxe interpretaties van de Heilige
Schrift.
In een toespraak tijdens de vespers van
Pinksteren op zondagavond in de St. Pie
tersbasiliek zei paus Joannes, dat de ko
mende kerkvergadering de hoop geeft dat
„alle christenen" ervan zullen profiteren.
Hij zei dat de hoop op terugkeer van
gescheiden groepen christenen tot de kerk
van Rome „één van de meest belangrijke
thema's van het concilie" zijn zal.
Vaticaanse zegslieden hebben maan
dag verklaard, dat zij niet op de hoogte
zijn van plannen over een bezoek van
de paus aan München tijdens het eucha
ristisch congres of aan welk ander land
ook.
Zondag liet de paus zelf doorschemeren,
dat hij graag naar 't buitenland zou gaan
en alle troost te geven die hij kon in deze
huidige gespannen situatie in de wereld,
waarbij ook de kerk is betrokken. Maar
hij voegde er onomwonden aan toe dat
hij niet zou kunnen gaan.
In de Bondsrepubliek heeft men onlangs
vierduizend vrijgezellen gevraagd waar
om zij niet getrouwd zijn. Het antwoord
was voor een deel openhartig en verras
send: dertien percent van de ondervraag
den zei ronduit dat zij „niet de geschikte
vrouw konden vinden". Negen percent
verklaarde dat hun inkomen veel te klein
was om een gezin te onderhouden. Acht
percent zei: „Ik moet te hard werken en
daardoor blijft er geen tijd over om een
vrouw te leren kennen". Zes percent mok
te na over de oorlog, die verhinderd had
dat ze hadden kunnen trouwen. Vijf per
cent zei dat zijn gezondheid te slecht was
voor een huwelijk. Vier percent sprak over
woningnood, drie percent meende dat het
bij moeder thuis veel te goed was om
deze pappot te verwisselen voor het on
gewisse van een huwelijk. Zij hadden geen
echtgenote nodig. Twee percent had niets
tegen de vrouw in het algemeen: zij had
den enige „slechte ervaringen"een
andere twee percent vond zich veel te
jong om te trouwen. De rest der onder
vraagden gaf öf geen antwoord op d e
vraag öf was onduidelijk.
In de Beierse stad Vohburg aan de Do-
nauw werden onlangs burgemeestersver
kiezingen gehouden, die een verbitterd ka
rakter droegen. Op een gegeven ogenblik
beloofde de kandidaat van het „Sociale
Blok", de bioscoopeigenaar Hierhammer,
in de hitte van de verkiezingsstrijd de
2.300 inwoners van Vohburg zesduizend
mark uit eigen zak voor de verlaging van
het drinkwatertarief, als men hem maar
herkoos als burgemeester. Met acht stem
men voorsprong ging Hierhammer door de
finish. En hij heeft woord gehouden: bur
gemeester Hierhammer betaalt thans voor
iedere Vohburger een deel van het drink-
watergeld. In plaats van 1,25 mark per
eenheid drinkwater behoeven de Vohbur-
gers maar 95 pfennig te betalen. De rest
betaalt de burgemeester uit zijn eigen
portemonnee.
Het parlement in de Bondsrepbuliek is
een dure zaak. Er is niet alleen één
groot parlement te Bonn, de Bondsdag,
maar ieder van de elf deelstaten houdt
er ook nog een eigen parlement op na.
Daardoor zijn er in West-Duitsland 1858
volksvertegenwoordigers en wel, behalve
te Bonn, te Kiel, Hamburg, Bremen, Han
nover, Berlijn, Dusseldorp, Mainz, Stutt
gart, Wiesbaden, München en Saarbrücken.
In totaal krijgen deze 1858 mensen per
jaar aan inkomsten als volksvertegen
woordiger de lieve som van 34,11 miljoen
mark dat is 66 pfennig per inwoner.
De best betaalde parlementsleden zitten
in de Bondsdag te Bonn: per maand 1.100
mark plus nog eens 1.100 mark voor on
kosten dat is 2.200 mark, belastingvrij,
per maand. Maar de deelstaat Beieren,
altijd al bekend als een federaal buiten
beentje, laat zijn parlementsleden te Mün
chen ook niet in de kou staan: 1.127,50
mark per maand plus 30 mark voor iede
re bijgewoonde vergadering. Baden-Würt-
temberg houdt het op 680 mark, Hessen
of 650 mark, de grootste deelstaat van de
Bondsrepubliek, Noordrijn-Westfalen op
450 mark. De kleinste drie deelstaten,
Berlijn, Hamburg en Bremen, zijn het zui
nigst: 200 tot 300 mark per maand. Bij
dit alles komen dan nog vaak extra-reis
kosten
Advertentie
zijn de ziekenhuiskosten gratis tot 26 we
ken.
Overbelasting?
Het verzet van de artsen spruit voort uit
twee voorstellen in het ontwerp-Blank. Al
lereerst de betaling door de patiënt zelf.
De regering gelooft dat daardoor de ver
zekerde meer begrip voor het werk van
de arts zal krijgen en meer bezonnen zal
worden in het gebruik van medicijnen. De
artsen zeggen dat mensen met een laag
inkomen dan slechts in het uiterste geval
naar een dokter zullen gaan. Zo kan het
gebeuren dat een zieke pas in geval van
nood bij een arts zal komen. Critici heb
ben echter gewezen op de overvolle wacht
kamers waardoor de artsen nauwelijks
kunnen toekomen aan een goed onder
zoek.
De nieuwe regeling zeggen zij, zal de
patiënt interesseren voor zijn ziekte. Hij zal
pas een beroep op arts en apotheek doen
als het nodig is. De artsen zeggen daarop:
Wie kan beoordelen wanneer dat nodig is:
de patiënt of wij
„Kolchoze-dwang"
De kern van het verzet der Westduitse
artsen zit evenwel in het voorstel uit
Blanks ontwerp dat zegt dat iedere arts
zich zal kunnen aansluiten bij de vereni
ging van fondsartsen in zoverre hij zeven
jaar praktijk achter de rug heeft en tand
artsen vijf jaar. Op het ogenblik is het
aantal fondsartsen door de vereniging
juist beperkt. Voorts wil het ontwerp dat
de gezamenlijke honoraria van de fonds-
artsen worden vastgelegd in een overeen
komst tussen de landelijke ziekenfondsen
en de landelijke vereniging van fondsart
sen, met als scheidsrechter de minister.
Thans wordt over deze bedragen onder
handeld tussen de provinciale ziekenfond
sen en de provinciale verenigingen van
fondsartsen, met een ruime speling voor
het eigen recht der fondsartsenverenigin-
gen.
De artsen zeggen: dit betekent het ein
de van onze vrijheid. Wij worden in een
„kolchoze" gebonden. Het eigen bestuur
der artsen woi-dt opgeheven.
De critici der artsen zeggen op hun
beurt dat eindelijk eens ingegrepen wordt
in een stelsel waarin diverse artsen hono
raria van de ziekenfondsen krijgen waar
voor zij niet meer hebben gedaan dan
braaf ziekenverklaringen schrijven voor
mensen die allang genezen verklaard had
den kunnen worden. Volgens hen verzet
ten de artsen zich omdat aan hun hono
raria wordt gemorreld, niet omdat ze zo
bezorgd zijn over hun patiënten zoals hun
bonden beweren
Advertentie
ATHENE (Reuter) President Nasser
van de Verenigde Arabische Repuliek is
dinsdagmorgen in Athene aangekomen,
voor zijn eerste bezoek aan een westelijk en
een NAVO-land. Zijn jacht „Horreya",
waarmee hij de reis maakte, werd bij het
binnenlopen van de haven van Pireaus ge
ëscorteerd door twee Griekse torpedoboot-
jagers. Er werden 42 saluutschoten gelost,
terwijl een om zijn luchtacrobatie befaamd
eskadron van de Griekse luchtmacht boven
het jacht cirkelde.
Nasser werd begroet door Koning Paul
van Griekenland, Koningin Frederika en
andere leden van het koninklijk gezin, als
mede door de Griekse premier Karamanlis.
Behalve door zijn echtgenote en vier kin
deren wordt president Nasser, die een
staatsbezoek van drie dagen aan Grieken
land brengt, vergezeld door zijn minister
van Buitenlandse Zaken, Fawzi en enige
andere functionarissen.
met de nog vrij kleine rooms-katholieke
parochies, omvatten slechts een luttel per
centage van het Zweedse volk. Onder de
rubriek „eredienst" in de rijksstatistiek zijn
zij niet eens te vinden. Enkele jaren ge
leden heeft men de gegevens over deze
groepen verbannen naar een andere tabel,
namelijk die der culturele groeperingen,
waar zij met de geheelonthouders en de
sportbonden tot één geheel zijn verenigd!
De predikanten van de lutherse kerk zijn
dus staatsambtenaren. De kerk is ambte
lijk bij het bureaucratische af en er heerst
een strenge tucht. Een onzer vrienden, een
predikant met een ongedwongen natuur,
werd door zijn bisschop berispt omdat hij
op een bijeenkomst van interkerlijke aard
wat lang met een doopsgezinde collega had
gesproken.
Toch is de kerk niet een departement
van algemeen bestuur als alle andere. De
kerkelijke overheid en haar dienaren vor
men als het ware een staat in de staat om
dat de minister van eredienst niet het hoofd
van de kerk is. Dat is de koning, althans
formeel. De leiding der kerk kan voor
stellen van de minister in ontvangst nemen
en bestuderen maar kan ze vervolgens ook
verwerpen.
Dat geschiedde bijvoorbeeld ten aanzien
van de vrouw in het ambt. Reeds in 1946
was de Zweedse rijksdag, waar vrij veel
vrouwen deel van uitmaken, van oordeel
dat de tijd gekomen was de weg naar de
preekstoel vrij te maken voor de vrouw.
Het duurde echter tot 1957 eer de re
gering een desbetreffend voorstel aan de
kerkelijke overheden deed toekomen zodat
toen de zaak in debat kon komen. Daarbij
vlogen de stukken eraf. De anders nogal
flegmatieke Zweden vlogen elkaar hevig
in de haren.
Op grond van verschillende Bijbelplaat
sen, door bisschip Giertz in 23 thesen
samengevat en gepubliceerd, bleek de
tegenstand tegen de voorgestelde hervor
ming groot. Tot de andere geschriften, die
in verband met dit onderwerp het licht
zagen, behoren die van dr. Margit Sahlin,
een geharnast strijdster voor het recht van
de vrouw op een kanselplaats.
De rijksdagzitting kreeg een zeer drama
tisch verloop. Vrouwen waren daarbij niet
aanwezig. Na zeventien uren gedebatteer
werd het voorstel van de regering verwor
pen met een ruime meerderheid van 62
tegen 36. De conservatieve heren in de
kerkelijke regie gaven dus tegenleiding en
velen hunner tekenden daarmede hun eigen
vonnis als representant.
Want wat was het geval? Er was in de
voorgaande decennia gaandeweg een gro
tere onverschilligheid jegens de kerk ont
staan. Men verliet haar niet, maar de aan
het lidmaatschap verbonden plichten en
rechten werden door velen verwaarloosd.
De houding van de kerkvoogden jegens het
vraagstuk van de vrouwelijke predikanten
deed de lidmaten naar de kerkelijke stem
bussen stromen en zij kozen andere ver
trouwensmannen. In 1958 werd het re
geringsvoorstel opnieuw in stemming ge
bracht en toen aangenomen met 69 tegen
29 stemmen.
Pasen 1960 werden de eerste drie vrou
wen in het priesterlijk ambt bevestigd. Het
was een voor velen, niet alleen voor de
betrokkenen, ontroerende gebeurtenis. Het
betekende de voltooiing van de emancipa
tie van de Zweedse vrouw. De voorlaatste
burcht der mannen was het leger geweest.
In de mobilisatie was de grote waarde
van vrouwelijke bijstand in defensieve
taken echter aanvaard en duizenden lotta's
vervingen toen in Zweden zowel als in
Finland de mannen. Daarna was alleen de
kerk nog over als feodale mannenmaat
schappij en ook deze burcht is nu genomen.
De drie vrouwelijke predikanten zijn dr.
Margit Sahlin, cand. Elisabeth Djurle en
cand. Ingrid Persson, die respectievelijk in
Österskar, Stockholm en Harnösand hun
priestergelofte aflegden. De kerken waren
tot in de verste hoeken gevuld. Voor het
moment heeft deze hervorming een stimu
lans aan het kerkelijk meeleven verleend.
Dr. Margit Sahlin heeft haar graad be
haald in de filosofie. Zij is dus niet een
der jongsten en stellig niet de mindere
van tallozen harer mannelijke collega's.
Voor haar is de triomf het grootst, al heeft
zij daar wijselijk niets van laten merken.
Niettemin wenst de verslagen bestuurs-
minderheid zich niet bij de nederlaag neer
te leggen. Dadelijk (in 1958) na de stem
ming werd het risico van een kerkelijke
scheuring duidelijk. Een meeting, in Upp
sala bijeengeroepen, diende ter consoli
datie van de verzetsbeweging. Deze nam
de naam aan van „kerkelijke vergadering
rond bijbel en geloof".
De bisschop van Göteborg, Giertz, werd
haar leider. In verscheidene steden heeft
deze groep bijeenkomsten georganiseerd en
de publikatie van haar strijdprogram viel
samen met het besluit van de aartsbisschop
om tot wijding van de eerste vrouwen in
het ambt over te gaan. Daardoor hebben de
tegenstellingen zich toegespitst en zal er
veel tact vereist zijn om onheil voor de
Zweedse geloofsgemeenschap te ontgaan.
En tact is niet de sterkste zijde van het
Zweedse volkskarakter.
SOUTHBEND (Reuter) President
Eisenhower heeft er zondag, in een toe
spraak ter gelegenheid van toekenning van
graden aan de Notre-Dame-universiteit
te Southbend in de Amerikaanse staat In
diana bij de jonge Amerikanen op aange
drongen deel te nemen aan de politeik.
Teveel van de knapste Amerikanen houden
zich verre van de politiek, maar dat moet,
zo zei de president, veranderen. Het land
heeft meer dan ooit intelligente politieke
leiding nodig. Volgens de president liggen
de vijanden van de menselijke waardigheid
overal op de loer.
De vrijheid van de Verenigde Staten
kan in gevaar worden gebraent m.-hen de
mensen de materiële successen aanbidden
en geen idealisme meer nebben
Ongeveer 200 000 mr .«>r, waren zondag
te Southbend op de been om de president
bij zijn aankomst toe te juichen. Southbend
heefi 250.000 inwoners.
