discaucs
Acrobaten en clowns in Circus Springspin
Dg „Opera Workshop" belangrijke stimulans
in het Amerikaanse muziekleven
Nieuwe Kunst
in Afrika
EEN DERDE VAN HET AANTAL ARBEIDSKRACHTEN IN
AMERIKA BESTAAT UIT VROUWEN
Erbij
ZATERDAG 18 JUNI 1960
PAGINA TWEE
IN DE TWINTIGSTE EEUW Is de rel van
de werkende vrouw In de Verenigde Sta
ten steeds belangrijker geworden. In
hoofdzaak werkt zij in kantoren, op scho
len, In ziekenhuizen en in fabrieken, waar
geen zwaar werk moet worden verricht.
Ook vindt zij veelvuldig werk in de zich
snel uitbreidende dienstenverlenende sec
tor en in de handel, zoals het bankbedrijf
en het winkelbedrijf. In beperkte mate
wordt ook van vrouwelijke arbeidskrach
ten gebruik gemaakt in de zware indus
trie, zij het, dat de vrouwen daar geen
handenarbeid verrichten.
Toch leven de meeste Amerikaanse
vrouwen in de eerste plaats voor hun ge
zin. Het is meestentijds in de periode
vóór er kinderen zijn en later, nadat deze
volwassen zijn geworden en het gezin
niet meer zo zwaar beslag op haar legt,
dat veel Amerikaanse vrouwen in het be-
kennis of invloed een bijdrage konden le
veren tot de verbetering van de status van
de werkende vrouw. Deze „League" heeft,
in nauwe samenwerking met de vakbewe
ging, veel bereikt met betrekking tot de
erkenning van de rechten van de vrouw in
de vakbeweging en in het Amerikaanse
maatschappelijke leven in het algemeen.
In 1950 heeft deze organisatie zichzelf op
geheven, aangezien tal van activiteiten
waren overgenomen door nieuwe organen,
welke de „League" zelf in het leven had
geroepen.
ER IS IN DE VERENIGDE Staten nooit
een speciaal voor vrouwen bestemde vak
beweging geweest. Wel zijn er tal van
vrouwen die individueel een vooraanstaan
de plaats in de verschillende vakbonden
bekleden, zoals bij de „International La-
dies' Garment Workers Union", de „Com
munication Workers of America" en de
„International Brotherhood of Electrical
Workers". Jaren achtereen is bijvoorbeeld
de vakverenigingsbestuurder Josephine
Roche „directeur" en „beheerder" van
orgaan geweest, dat optrad voor de belan
gen van de Amerikaanse werkende vrouw.
Er zijn thans bij de diverse vakverenigin
gen 3,5 miljoen vrouwelijke leden aange
sloten hetgeen twintig percent van het to
tale ledental uitmaakt.
Toch is de grote meerderheid van vrou
wen werkzaam in beroep of bedrijf niet
georganiseerd. Dientengevolge kennen de
meeste vrouwen de vakbeweging niet van
nabij. Dit heeft er toe geleid, dat de Ame
rikaanse vakbeweging een programma
heeft opgesteld, dat de vrouwen in het be
drijfsleven een beter inzicht in de waarde
en betekenis van de vakverenigingen zal
moeten verschaffen.
Er gelden vele factoren, welke in de be
schouwing moeten worden betrokken, wil
de vrouw haar plaats in de gemeenschap
niet slechts als werkneemster, doch ook
als moeder kunnen bekleden. Ten einde
hierin te voorzien streven de vakvereni
gingen er naar om zowel in de collectie
ve contracten als in de sociale wetten be
palingen opgenomen te krijgen, welke een
redelijk kraamverlof en vergoedingen bij
bevalling waarborgen, terwijl er tevens
op wordt aangedrongen voorzieningen te
treffen, welke het de moeders mogelijk
maakt haar werkzaamheden in het be
drijf te verrichten, en tevens gedurende
de werktijd hun kinderen goed verzorgd
te weten.
Uit recente cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek van de Verenig
de Staten blijkt, dat één op de zeven huis
houdingen thans bestaat uit personen, die
óf alleen wonen, óf samenwonen met ande
ren met wie zij geen familie-relatie heb
ben. Dit wordt mede beïnvloed door de
omstandigheid, dat steeds meer functies
in het bedrijfsleven door vrouwen worden
vervuld. Een sterke concentratie van deze
éénpersoons-huishoudingen valt waar te
nemen in de stedelijke gebieden, waar
zij een-zesde van het totaal uitmaken.
Daarbij valt op, dat het aantal alleen
staande vrouwen dat van mannen aan
zienlijk overtreft, namelijk in een verhou-
van ruim twee tegen een.
Hieronder worden besproken opnamen van
Handels Concert! Grossi door bet Pro Arte
Kamerorkest onder Kurt Redel (Vox PL 10043,
1-3) en Muziek voor piano a quatre mains
van Mozart door Ingrid Haebler en Ludwig
Hoffmann (Vox 432, 1-3).
Amerikaanse Mijnwerkersbond geweest.
De eerste vrouw, die lid werd van de rege
ring van de Verenigde Staten, was mejuf
frouw Frances Perkins, de vroegere mi
nister van Arbeid.
Vele jaren is de vakbeweging, zowel di
rect als indirect, het meest aangewezen
drijfsleven gaan werken. In totaal werken het Spaar- en Voorzieningsfonds van de
in de Verenigde Staten regelmatig circa
tweeëntwintig miljoen vrouwen buitens
huis. Dit is ruwweg één derde van het
totaal aan arbeidskrachten. Alles duidt er
op dat dit percentage in de komende
jaren nog sneller zal toenemen dan tot
dusver. De steeds belangrijkere rol, die
de werkende vrouw in het Amerikaanse
bedrijfsleven gaat vervullen, is een raak
van grote sociologische betekenis ge
worden. De onmiddellijke aanleiding tot
deze snelle groei hangt samen met de in
grijpende wijzigingen, welke zich in de
techniek en in 's lands economie hebben
voorgedaan.
BIJ HET BEPALEN van de positie van
de vrouw in het nationale, politieke en
economische leven wordt de Amerikaanse
vakbeweging geconfronteerd met een aan
tal urgente, zij het niet geheel nieuwe, or
ganisatieproblemen. In de geschiedenis
van de Amerikaanse vakbeweging komen
diverse briljante en toegewijde vrouwen
voor, die door haar werk belangrijke bij
dragen tot de sociale ontwikkeling in het
algemeen en die van de vakbeweging in
het bijzonder hebben geleverd.
Zo kende men jaren geleden in Amerika
een zeer energieke, oude dame, die dooi
de mijnwerkers „moeder" Jones werd ge
noemd. Gedreven door haar overtuiging,
trok zij door het gehele land, om overal
de gedachte van de grote betekenis van de
vakbeweging voor de mijnwerkers en hun
vrouwen uit te dragen. Een waarlijk zwa
re taak in een tijd, toen het reizen bij
zonder moeilijk was en de mannen vaak
een vijandige houding tegen de door haar
verkondigde ideeën innamen. Doch zij
hield vol, alle tegenwerking ten spijt.
„Moeder" Jones werd één van de hero-
ieke figuren van de Amerikaanse vakbe
weging.
Andere vrouwen, zoals Florence Kelley,
dochter uit een welgestelde familie,, vorm
den het geweten mede van de natie, toen
het er om ging een minimum loon voor
mannen en vrouwen vastgesteld te krijgen
en de sociale wetgeving te bevorderen. Zo
hielp Florence Kelley bij de voorbereiding
GAAT DAT ZIEN, gaat dat zien! Adem- Een springspin van boven gezien; ware
benemende toeren aan de hoge trapeze, lengte: 0,4 cm.
uitgevoerd zonder veiligheidsnet door de
wereldvermaarde artiesten Salticus en r.
meel geen been in, met vlieg en al nog
hetinvceren van een ongevallenwet van aeS 5 cm. te maleen. 'K
en bij het ontwerpen van de wetten ter
zake van vrouwenarbeid.
In 1903 kwam de „National Women's
Trade Union League" tot stand. Lid kon
den worden vrouwen, die aangesloten wa
ren bij een vakvereniging en zij, die door
EIGENLIJK DRAAIT in uw tuin alles om
het gazon; u kunt uw tuin vol met mooie
bloemen hebben; als het gazon niet goed
onderhouden wordt en niet mooi groen
is, zullen de bloemen beslist niet tot
hun recht komen. Nu moet het gras
dus beslist elke week gemaaid worden;
ook al zit u in een droogteperiode: niet
uitstellen; op bepaalde plaatsen groeit
het anders te snel en als men dan ten
slotte toch maaien moet zal het gras ver
branden. In deze tijd van het jaar kan het
fel drogen en dan zal men moeten sproei
en, doch ik heb u er al eens meer op gewe-
ze beide beroemdheden in hun fatasierij-
ke clownsrollen. Voorstellingen dagelijks
(als de zon tenminste schijnt), prijzen der
plaatsen 0,00, plaatsbespreken gratis.
Aanvang der voorstellingen terwijl u nog
op één oor ligt, einde tegen zonsonder
gang.
Ziehier de tekst, welke ik zou kunnen
hebben overgenomen uit een affiche van
het springspinnencircus, dat voor deze zo
mer zijn tenten heeft opgeslagen overal
waar voor kleine spinnen iets te halen
valt in de vorm van vliegen, muggen,
zweefvliegen, kleine kevertjes, mieren,
vlinders van klein formaat en wat dies
meer zij. Dus wellicht evengoed tegen een
lekker zonnige schutting in uw eigen tuin
of een dito muur als op boomstammen,
stronken en tussen het blad van planten
of struiken in de zon. U moet maar eens
op avontuur gaan en dan goed uitkijken
naar kleine, loslopende spinnen, zo van
om en nabij een halve centimeter of nog
minder.
Hebt u één van de vele plaatsen der
voorstellingen ontdekt, neem er dan de
lijd voor. Uw plezier zal groter zijn naar
mate u langer blijft (en steek voor het
maaltijd volgt ten slotte op
plekje.
een rustig
WANNEER U DIT ALLES hebt aange
zien, zoek dan eens springspinnen op bla
deren en twijgen. Zij volgen dezelfde tac
tiek, maar u leert er begrijpen waarom
telkens voor een sprong even dat achter
lijfje tegen de ondergrond wordt gedrukt.
In het van blad tot blad springen schuilt
namelijk een zeker risico van missprin-
gen. En het affiche zei het al: er is geen
veiligheidsnet. Hoeft ook niet, want iedere
springende springspin zit vast aan een
eigen, tijdens de sprong uitgevierd, vei
ligheidsdraadje! En daaraan zweeft de
misspringer dan ongedeerd in de lucht om
zich even later gemoedigd omhoog te wer
ken.
Om nu nog even de wonderbaarlijke
ogen van de springende artiesten onder de
loep te nemen. Het zijn er, zoals bij de
spinnen gebruikelijk, acht. Daarvan zit
ten de grote vier vooraan de platte kop,
de andere meer naar achteren aan de zij
den van het kopborststuk. Van de vier
grote ogen zijn de middelste zeer groot,
het lijken twee enorme koplampen, die
worden geflankeerd door veel kleinere
stadslichten. En pal onder de ogen, daar
zitten de grote gifkaken. Met een loep is
het alles prachtig te zien.
MISSCHIEN, heel misschien zullen de
acrobaten ook nog een dansje voor u ten
beste geven. Dat wil namelijk nogal eens
gebeuren wanneer een mannetje een wijf
je ontmoet. Hij begint met haar voorzich
tig te benaderen, om dan eenmaal bin
nen haar gezichtsveld een soort vro
lijke rondedans in te zetten, intussen
steeds dichter bij haar komend. Zo'n dan
sende spinnenman werkt vaak dermate
aanstekelijk, dat de uitverkorene gaat
meedansen. En het slot is natuurlijk, dat
.ze elkaar krijgen. Maar of hun. „vrijage
rra ongestoord zal verlopen? Er kan' ge
makkelijk een vijand wat dicht in de
buurt komen en dan nemen de kleine
springers het zekere voor het onzekere. Of
nee, het is voornamelijk de dame, die dit
doet. Naar verhouding groot van stuk als
ze is, neemt ze het kleine mannetje op
haar rug, maakt snel even een aanhech
ting voor de veiligheidsdraad en tjoep,
daar suist ze al door de lucht met man
lief op haar rug. Uitermate praktisch,
doch niet direct ter staving van een man
nelijk meerderwaardigheidscomplex. Maar
daar hebben spinnemannen gelukkig geen
last van!
Kees Hana
HANDEL twaalf Concerti Grossi Op. 6.
Vrijwel gelijktijdig komen twee maat
schappijen met een volledige opname
van Handels Concerti Grossi uit. On
langs werd in deze rubriek besproken en
aanbevolen de eerste serie van drie Con
certi uitgebracht door Fontana (6 98037
CL) in een uitvoering van het orkest van
de Handelfeesten te Halle, onder leiding
van Horst-Tanu Margraf. Ook Vox heeft
het complete werk vastgelegd (PL 10043,
1-3), maar nu op drie platen; de editie
van Fontana heeft de twaalf Concerti
over vier platen verdeeld. Voor Vox
speelt het Pro Arte kamerorkest uit
München, onder leiding van Kurt Redel.
Het bezwaar van een dergelijke vol
ledigheid is evident: Handel schreef de
twaalf werken, waarvan de meeste vijf
onderdelen tellen, in één maand tijds en
geen sterveling zal verwachten dat bij
een dermate vlotte produktie de kwali
teit zich voortdurend op dezelfde hoogte
beweegt. Het is misschien niet algemeen
bekend dat deze composities bedoeld
waren als intermezzi tussen de delen
van Handels oratoria en cantate's. Blijk
baar was eenheid van stijl niet een be
grip waar men zich in die dagen het
hoofd over brak.
Een vergelijking tussen de opnamen
van Fontana en Vox valt voor mij in het
voordeel van eerstgenoemde uit. Er zit
in het musiceren van het orkest uit
Handels geboorteplaats een plezier en
een .levendigheid dat doet denken: ze
hebben nog 'n zwak plaatsje in hun hart
voor hun geniale stadgenoot, die Halle
overigens reeds op zijn achttiende jaar
verliet en er nooit meer terugkeerde. De
Münchenaren spelen academisch, met
meer stijlbegrip misschien, „gründlich",
men heeft het gevoel dat ze na twaalf
concerti grossi er nog wel zesendertig op
deze manier zouden kunnen doorgaan,
als Handel ze geschreven had. Daarbij
komt dat de lange nagalm die de tech
nici geprefereerd hebben, een kunst
matige sfeer van „barokke grootsheid"
wil suggereren. Is de opname in een
kerk gemaakt of is dit een akoestisch
trucje? Het is moeilijk te horen, maar
ik dacht dat het laatste het geval was.
Die van Vox is dus een opname waar
geen kwaad woord over te zeggen valt,
maar waarbij een zwak stuk zwak, een
heerlijk stuk goed klinkt, en dat is juist
iets te weinig, lijkt me.
MOZART, muziek voor piano a quatre
mains. Eveneens op Vox een complete
opname van wat Mozart geschreven
heeft voor piano vierhandig (Vox 432,
1-3). De eerste plaat hiervan is thans
uitgekomen en bevat onder meer een
Sonate die de negenjarige componist
schreef tijdens een concertreis met zijn
vader en zijn zusje Nannerl. Vermoede
lijk is deze uitgevoerd op een concert
dat in de „Public Adverti ser" van
11 juli 1765 als volgt wordt aangekon
digd: „De twee kinderen zullen ook
samen op hetzelfde clavecimbel spelen
en er zal een doek op de toetsen worden
gelegd zodat zij die niet kunnen zien".
Het betreffende stuk (K. 19d) is dan ook
wel heel kinderlijk met de vele imitaties
tussen de linker- en de rechterpartij.
Een andere Sonate die men op deze
plaat aantreft doch die niet in de ge
bruikelijke Peters-editie voorkomt is
K. 357 in G, vermoedelijk daterend uit
de periode van de „Figaro" (1786). Het
werk is niet voltooid; van het eerste deel
schreef Mozart slechts de expositie en
negen maten van de doorwerking, aan
het tweede deel ontbrak het coda.
Overigens staan beide delen, Allegro en
Andante in dezelfde toonaard, waardoor
men er aan twijfelt of ze bij elkaar
horen. De uitgever André bracht ze in
1853 op de markt, nadat zijn zoon de
ontbrekende fragmenten had aangevuld.
Verder vindt men op deze eerste plaat
van de reeks de Sonates in D, K. 381 en
Bes, K. 358, alsmede het Andante met
Variaties in G, K 501. Deze drie zijn bij
de liefhebbers welbekend en vormen de
grondslag van een genre dat vóór Mo
zart onbekend was.
De uitvoering werd toevertrouwd aan
de pianisten Ingrid Haebler en Ludwig
Hoffmann, van wie de eerste een inter
nationale reputatie heeft als Mozart-
vertolkster. Men had geen betere keus
kunnen maken: de twee zijn tot in fi
nesses op elkaar ingespeeld, zelfs zwak
kere passages zijn nog een genot om te
beluisteren, met zulk een liefde en zorg
voor het detail is alles afgewerkt, ner
gens wordt iets geforceerd, de frasering
en nuancering zijn van een uiterste wel
sprekendheid en daarbij blijft alles bin
nen het raam van de intieme, serene
combinatie die het vierhandig pianospel
nu eenmaal is. Ook de opname-kwaliteit
is onovertrefbaar, de pianotoon komt
zeldzaam authentiek door, en er is ner
gens een ruis of een spatje te bekennen.
Aanbevolen!
Sas Bunge
Jr ,.J VOLGENS EEN publikatie van de
lijk no^g^^en^^ve^le^elijk^he^ook gema'. cc'1 fhnkvergrootglasbïj u om Metropolitan Opera Guild, Opera News,
is die sproeier maar rustig overdag te met ^eze toneelkijker de kostelijke grime bh,kt dat in de periode van september
laten draaien: doe het niet; het is alle- n 195S tot september 1959 door 727 organi-
maal geld en water vermorsen want het ^n) Vindt u dit alles een beetje gek? wprf,rn arsoeeld in do
wnier verdampt veel te snel. Het mag Of zelfs griezelig? Of misschien wel recht- saties opeia s xvenlcn espeelcl in de
wel overdag, doch dan moet de lucht be- Ult (spmnen zijn immers vieze' die- .S. F weehonderd hebben hun zetel op
trokken zijn. Tegen de avond kan men en;1 racht uzell dan_ ee7]s duidelijk te universiteiten en hogescholen. In één
heel goed sproeien en ook vroeg in de ™a cere.u,aar®m oen spin viezer zou zijn ac,em dienen dan nog te worden ge
morgen zal het goede diensten doen. Het fn 3 v'oor:eeJ-d ee11 leeuw, een zeehond nrht ent winti p rnniprvntnrin
is echter beter een paar maal per week °1 marmot; bedenk voorts dat men oemd de achtentwintig conservatoria
flink te sproeien dan elke dag een klein u, ^ch ook wel voor duur geld in een waarvan de studenten in de gelegenheid
beetje; als elke dag een klein beetje ge- ooientheater weet te krijgen en vraag u werden gesteld aan de opvoering van
sproeid wordt krijgt men de grond toch "gaLk ijken. °Pera's hun medewerUng te verlenen.
niet goed doornat en dat is juist nodig.
In tijden van droogte mag men de be
mesting ook niet vergeten; als men het
gras groen wil houden en het steeds wil
laten doorgroeien, zal er ook om de veer
tien dagen een weinig bemest moeten
worden en als men dat trouw doet heeft
men per tien vierkante meter slechts vijf
tig tot honderd gram nodig. Gebruik voor
dit doel dan de bekende tuin-en gazonkor-
relmest.
DE BIJZONDERE ORGANISATIE, die
door genoemde onderwijsinstellingen is in
gesteld om de studenten de praktische
kennis van de opera bij te brengen wordt
„Workshop" genoemd een vrij nieuw
begrip. Wel hadden in het begin van de
twintig de grote muziekscholen
hun eigen opera-afdeling, maar
IK ZEI HET U AL, ze zijn beslist niet
groot onze vaderlandse springspinnen, ta
melijk plat van lijf en voorzien van acht
ongeveer even korte, stevig gespierde po
ten. Eén soort is zwart-wit gestreept als
een zebra (dat is Salticus), andere zijn
meer grauw of korrelig zandkleurig (deze iaren
laatste komen soms veel in het buitenduin reeds
voor, ja zelfs hoog op het strand). En alle daarbij, lag de nadruk vrijwel geheel op
G. Kromdiik springspinnen hebben één ding gemeen: 11 et vocale aspect van de opera. De stu-
voor spinnendoen zijn hun ogen fenome- denten leerden er op de overgeleverde wij-
naai. Ze kunnen er zeker 10 cm. ver scherp ze zingen en natuurlijk in de oorspron-
mee zien, en lichtelijk onscherp veel ver- lelijke taal.
der. Zij zijn dan ook geen eindeloos ge- Sinds ongeveer vijftien jaar braken in
duldige op-prooi-wachters zoals alle web- onderwijskringen geheel nieuwe opvattin-
spinnen, maar actieve jagers die hun Sen ten aanzien van de opera door. In
buit al van verre zien, er behoedzaam
naar toe sluipen en, pats, er bovenop
springen.
U moet zien hoe dat alles gaat! Er
strijkt een vlieg neer op de stam, die
de eerste plaats werd het Engels vrijwel
algemeen als voertaal in de opera inge
voerd en in de tweede plaats werden alle
kunstuitingen, waaruit de opera is opge
bouwd, bij het onderwijs zodanig tot één
door een gezelschap springspinnen wordt geheel verenigd, dat de samenstellende
bewoond. Meteen draait de dichtstbijzijn- onderdelen niet meer als een afzonderlijk
de spin zijn kopborststuk in de richting bestanddeel worden aangevoeld. Hierin
van het toekomstige slachtoffer. Een ljgt het bijzondere karakter van de „opera
dwaas gezicht, net of die spin gaat om- workshop" en dit brengt mee dat met deze
kijken. Dan voorzichtig op de vlieg af. Op leermethode veel betere resultaten worden
veilige afstand (6 a 7 cm.) drukt even bereikt. Er wordt niet meer zo'n grote na-
het spinne-achterlijfje zich tegen de stam druk gelegd op kennis van de traditionele
de pootjes worden in spanning tegen het uitvoering van de opera: het gaat thans
lijf getrokken.. Hup, daar zie dit kleine meer om het vermogen tot aanpassing
spin al bovenop zijn vlieg, die hij onmid- door de student, zijn geschiktheid de aan-
dellijk een felle en verlammende beet met wijzingen van een regisseur op te volgen,
zijn giftige kaken heeft gegeven. Hij sleept die voornemens is een oud meesterwerk
zijn slachtoffer weg en hij ziet er hele- opnieuw op te voeren of een nieuw werk
op treffende wijze ten tonele te brengen.
Goede acteerkunst wordt daarbij van even
groot belang geacht als een mooie stem.
DAARTOE KRIJGT DE STUDENT les
in acteren, zodat wanneer hij eenmaal zijn
rol in de uitvoering van een opera krijgt
te vervullen, hij niet alleen het muzikale
gedeelte terdege onder de knie heeft, maar
ook zich op natuurlijke wijze over het to
neel weet te bewegen. De „Workshop" is
tegelijkertijd de plaats waar de dirigent,
de regisseur en de decorontwerper erva
ring opdoen. Meestal is de bezetting van
een opera uitsluitend uit studenten samen
gesteld, maar vaak worden enkele gast
rollen door beroepskunstenaars vervuld.
Zo werd nog onlangs in New York een
zeer bijzonder programma gegeven dooi
de Manhattan School of Music. Er werden
die avond twee één-akters gespeeld. De
eerste was de wereldpremière van Sey
mour Barab's „The iyialetroit Door", dat
is gebaseerd op een verhaal van R. L.
Stevenson. Het pièce de résistance was
echter de Amerikaanse première van een
populaire Japanse opera, „Yu-Zuru" (Rei
ger in de Schemering) door Ikuma Dan,
waarmee de viering van het Eeuwfeest
van het eerste vriendschaps- en handels
verdrag tussen Japan en de Verenigde
Staten werd geopend.
VOOR DEZE GELEGENHEID waren
decor en kostuums uit Japan gekomen en
werd de opera door de componist zelf ge
dirigeerd; de sopraan Kiyoko Otani
maakte haar Amerikaans debuut in de ti
telrol. Helaas hadden regisseur en compo
nist zich teveel aan de westerse tradities
op operagebied gehouden, waardoor geen
goed beeld verkregen werd over de thans
in Japan heersende muzikale opvattingen.
Maar ondanks de tekortkomingen was het
een zeer interessant programma en ken
merkend voor het experimentele werk, dat
op het gebied van de opera aan Ameri
kaanse conservatoria en instellingen van
hoger onderwijs wordt verricht.
Norman Smith
Bij de uitgeverij Broekman De Me-
ris N.V. verscheen een van een veertig
tal foto's en reprodukties voorzien boekje
over nieuwe kunst in Afrika van Rolk Ita
liaander. De schrijver bezocht vele Afri
kaanse landen en verzamelde daar een
eigen collectie van jonge Afrikaanse kunst,
die hier in enkele musea, waaronder het
Stedelijk Museum te Amsterdam, geëxpo
seerd werd. Deze tentoonstelling was wei
nig indrukwekkend. Dat kon ook niet an
ders. Door aanraking met de westerse
wereld verwaterde de gemakshalve pri
mitief te noemen cultuur van de negers,
van de moderne Egyptenaar kan moei
lijk verwacht worden dat hij pyramides
bouwt en grote koningsbeelden in steen
hakt, de Noordafrikaanse Islamieten zijn
het er nog niet over eens of de mense
lijke figuur wel verbeeld mag worden.
Beginnen met tekenen, schilderen en beeld
houwen is niet moeilijk. Moeilijk is het
tot een ontwikkeling te komen wanneer
het aan maatstaven ontbreekt.
Rolf Italiaander gaat op een en ander
wat dieper in, maar moest in zijn korte
inleiding over de jonge kunst in zo'n groot
gebied met zoveel verschillen toch dicht
aan de oppervlakte blijven. Zo dicht, dat
ik me afvraag of dit boekje wel de be
langstelling zal krijgen die de schrijver
uiteraard hoopt. Men ontmoet zeker een
aantal wetenswaardigheden. De belangrijk
ste daarvan lijkt mij de mededeling dat
in jong Afrika velen zich tot de beoefening
van beeldende kunst geroepen voelen, een
beoefening die door verscheidene mensen,
ook uit westerse groepen, gestimuleerd
wordt. Nu gaat ons dat pas goed interes
seren als de resultaten er naar zijn. Enige
foto's uit dit boekje wekken echter het ver
langen naar meer weten. Enkele erva
ringen van Italiaander zijn het waard uit
voeriger behandeld te worden. Italiaander
is zelf bijvoorbeeld stimulerend werkzaam
geweest ergens in Afrika en daarvan mag
Kruisiging, Dahome (Frans West-Afrika)
hij best meer vertellen. Zo'n ervaring is
heel wat interessanter dan enkele woor
den over een in zijn omgeving geacht
maar tenslotte ook volgens Italiaander
nog niet zo belangwekkende Egyptische
schilder, die gezien een reproduktie van
zijn werk ook Noordamerikaan zou kun
nen zijn. Alleraardigst is Italiaander als
hij vertelt dat hij bij zijn werken met
negers ons bekent, dat hij een allesbe
halve begaafd tekenaar is en aan hen,
om zich te redden, voorgeeft een aanhan
ger van de abstracte kunst te zijn. Be
grijp hier niet uit dat Italiaander een
wat verdacht tekenleraar zou zijn. Zijn
bedoeling was niet les te geven maar
iets los te maken in zijn nieuwe ken
nissen, die echter niettemin voorbeelden
van hem wensten.
Bob Buys
Zangles in een meisjesschool. Aquarel uit
Elisabethstad.
