Blauwdruk voor het zelfbestuur
van Nieuw Guinea gereed
Kasavoeboe benoemd tot
formateur in Kongo
B.M.W.
CITR0ËN
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
hamol weer
vandaag!
HET WEER
Boter maandag 0,25 per
half pond goedkoper
OPEL Kapitan
Borgward - Skoda
Centrale Raad krijgt uitgebreide, o.a.
mede-wetgevende, bevoegdheden
Beverwijker en Velsenaar
gearresteerd
Loemoemba voelt zich bedrogen en
wil zich er niet bij neerleggen
Massale betoging
in Tokio
cforeijou êmj!
Democratisering van
onder op, van boven af"
A. J. Rotteveel's
Automobielbedrijf
t OATS VAN HAMBURG t
Coiffure et Beaute
Warm in het
binnenland
Aan het strand
In de krant van heden
vsrs slagrosmgebak
Minister Marijnen akkoord
Kennemer
Automobielhandel
Het woord is aan
Amerikaanse ambassadeur
naar Washington
Kroesjtsjev in Boekarest
Van Loon's Automobielbedrijf
GARAGE MERBEWM
Bekijk eerst de
kollekties van
Sporthuis Centrum
GEERT HOOGEYEEN
Vlieg naar Londen
Retour
Met hotel 4 dg. f129.-
74e JAARGANG No 287 ZATERDAG 18 JUNI 1960 305e JAARGANG No 135
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- TT 1 II I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen). B™"! /W I I I 1^% 1 Verschijnt dageHjks beh. op zon-en feestdagen.
Drakkerij^Gr. Heiligland 10. Tel. 1529, B* f| Q QI j. 6 ill O ij UU D lUQ
kantoor Haarlem-N. Soendaplem, Tel. 5775o «i M A t P Pv.' Haarlems Dagblad/Opr. HaarL CrL
Directie:
P. W. Peereboom en Mr. EL C. van der Mije
Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsvoorstel tot partiële herziening van
de bewindsregeling voor Nieuw-Guinea. Met dit wetsvoorstel wordt bespoediging
beoogd van een staatkundige ontwikkeling van Nederlands Nieuw-Guinea, ge
richt op een snelle verwezenlijking van de doelstellingen van het UNO-IIandvest.
Dè regering heeft daarbij in het bijzonder op het oog systematische inschakeling
van de inwoners in het bestuur van hun land, niet alleen op ambtelijk niveau,
maar vooral ook door de vorming van vertegenwoordigende lichamen, waarvoor
dit wetsontwerp de kansen biedt. Zij kon ook nu nog geen termijn noemen binnen
welke zelfbestuur te verwezenlijken is. Wel zullen alom de inwoners van Neder
lands Nieuw-Guinea zo spoedig mogelijk vertrouwd worden gemaakt met het
dragen van werkelijke verantwoordelijkheid en zullen zij als gesprekspartners
gaan deelnemen in de bepaling van het te volgen beleid.
De mogelijkheid tot deelneming aan het
politieke leven was in Nederlands Nieuw-
Guinea tot voor kort beperkt tot het lid
maatschap van enkele adviserende raden
op lokaal- en streekniveau. Daarbij zat de
gedachte voor, dat de meest harmonieuze
ontwikkeling wordt verkregen door een
democratisering van -onder-op. Gezien de
te verwachten snelle ontwikkeling van het
politiek bewustzijn onder de inwoners van
het gebied, meent de regering dat daar
mee niet langer kan worden volstaan.
Zij acht het daarom gewenst, de staat
kundige ontwikkeling van twee kanten te
gelijk aan te pakken: enerzijds lokale de
mocratisering, anderzijds een centraal ver
tegenwoordigend lichaam, waarin de pu
blieke zaak ook publiek zal kunnen wor
den behandeld.
Plet samenbrengen en het samenwerken
van vertegenwoordigers uit verschillende
delen van het land, zonder onderscheid van
bevolkingsgroepen, in een centraal verte
genwoordigend college wordt bovendien
een uitstekend middel geacht om onder
de bevolking van dit geografisch en so
ciaal zo zeer verbrokkelde gebied met zijn
200 talen een gemeenschappelijk besef, tot
één land te behoren, verder tot ontwik
keling te brengen en tot integratie van
de verschillende groepen van inwoners
van Nederlands Nieuw-Guinea te geraken.
De Nieuw-Guinea Raad
De regering heeft alvorens het ontwerp
bij het parlement in te dienen na een
eerste overleg ter zake enkele jaren ge
leden over de uiteindelijke opzet van
de Nieuw-Guinearaad opnieuw overleg
doen plegen met vertegenwoordigers van
de inwoners van Nieuw-Guinea, zowel au
tochtonen als niet-autochtonen, in een ver-
'Advertentie
Dr. D. Bakkerlaan 12 -16
Bloemend aal, Tel. 57.500-57.501
Advertentie
FRANS HALSSTR. 23
TEL. 61971
S»
-sg Onze succes Permanent, is de
■4 Kadus. niet van natuurkrul te
M onderscheiden.
Gezichtsonlharing, electrisch en
-«i harsbchandeling.
1
VTVYVVTYYVTVVTTVTVVVTTTTVVTT
Advertentie
Verwachting tot morgenavond:
Nu en dan bewolking, maar
droog weer behoudens een klei
ne kans op onweer. Meest
zwakke wind met zeewind langs
de kust, vooral in het noorden
van het land. In het binnenland
aanhoudend warm.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Hoge drukcentrum dicht bij
ons land brengt ook zondag
zomers en zonnig strandweer.
In de middag 20 tot 22 gr. C.
Zeewater 15 gr. C. Zwakke, in
de middag matige zeewind.
Vooruitzichtenna zondag iets
koeler, maar na zwak koufront
opnieuw zonnig strandweer.
trouwelijk beraad. De opzet van de Nieuw-
Guinearaad vond daarbij algemene instem
ming.
Uitgangspunt en samenstelling
Uitgangspunt van de voorgestelde rege
ling is, dat een Nieuw-Guinearaad alleen
dan bevrediging zal schenken, wanneer
hij voldoende representatief is voor de ge
hele bevolking en bovendien door de toe
gekende bevoegdheden wezenlijke inhoud
heeft.
Uitgaand van de realiteit, moest daartoe
een soepel juridisch kader worden gescha
pen, waarbij zowel reeds -dadelijk aan de
Nieuw-Guinearaad een bevredigend aantal
concrete bevoegdheden wordt verleend als
tevens voldoende ruimte wordt geboden
voor de beoogde verdergaande staatkundi
ge ontwikkeling.
In verband hiermede is bijvoorbeeld het
aantal leden niet gefixeerd, maar gesteld
op ten minste 24 en ten hoogste 48.
Voor een Raad wordt gedacht aan on
geveer 28 leden. Het representatief karak
ter zo goed mogelijk tot uiting te laten
komen, is het doel erop gericht, reeds bij
de samenstelling van de eerste Raad ten
minste de helft van het aantal leden te
doen kiezen. Immers, zoals ook de erva
ring elders leert, voelt men zich slechts
dan werkelijk vertegenwoordiger van het
volk, indien men gekozen is.
Eerst getrapte verkiezingen
Bij de verkiezingen wordt een districten
stelsel toegepast. Dit wordt het meest aan
gewezen geacht voor een land als Neder
lands Nieuw-Guinea, waarbinnen zich in
de verschillende delen uiteenlopende ni-
veau's van ontwikkeling voordoen. Als na
te streven doel is evenwel gesteld een
eenvormig stelsel van rechtstreeekse ver
kiezingen.
Als overgangsfase zullen in bepaalde lan
delijke gebieden voorlopig getrapte ver
kiezingen moeten worden gehouden. In
stedelijke centra zullen waarschijnlijk on
middellijk rechtstreekse verkiezingen kun
nen worden georganiseerd.
Er zullen echter nog niet overal verkie
zingen mogelijk zijn. Voor sommige ge
bieden zullen vertegenwoordigers door de
gouverneur moeten worden benoemd.
Bij de hantering van zijn benoemings
recht dient de gouverneur zorg te dragen,
dat het vertegenwoordigend karakter van
de Raad in zijn samenstelling zo duidelijk
mogelijk tot uitdrukking komt. Het aantal
te kiezen en het aantal te benoemen leden
wordt voor elke zittingsperiod# door de
Kroon bepaald. Als overgang naar verkie
zingen zal het voorts mogelijk zijn, dat in
bepaalde streken van de bevolking reeds
aanbevelingen worden ingewonnen. De
waarde daarvan ligt vooral hierin, dat de
gouverneur niet zonder meer overgaat
tot benoeming, maar dat hij de bevolking
van de desbetreffende gebieden op die wij
ze toch enigermate betrekt bij de samen
stelling van de raad.
De voorzitter van de Raad wordt be
noemd door de Kroon, na de eerste zit
tingsperiode uit een voordracht van drie
personen door de Raad. Daarbij is de
mogelijkheid opengelaten, tot voorzitter
een persoon voor te dragen en te benoe
men, die geen lid is van de Raad. Deze
verkrijgt door die benoeming het lidmaat
schap van de Raad boven het vastgestel
de aantal leden.
(Vervolg op pag. 2)
pag.
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws 11
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Feuilleton 9
Horen en Zien 9
Agenda van Haarlem en IJ mond 7
Uit stad en omgeving 5, 7
Beurs 11
Medische verzorging7
Kerkdiensten 7
Films 7
Kerkelijk Leven4
Filatelie 9
Puzzel9
Erbij13 tot 17
Scheepsberichten 11
Kunst 4
S port 17
T aal-I aria 4
Uit het binnenland2, 4
Buitenlands nieuws 3
Beeldverhalen 9
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
waarin opgenomen „Erbij"
De rijksrecherche is er na negen jaar on
afgebroken speuren thans in geslaagd de
daders van de roofoverval te pakken, die
in de nacht van 7 op 8 augustus 1951 in de
Purmer is gepleegd. Zij heeft opnieuw ge
arresteerd de toen 28-jarige G. T. uit Be
verwijk en nu ook diens drie jaar oudere
broer F. H. S. T. uit Velsen. De eerstge
noemde was reeds kort na de overval ge
arresteerd, maar moest wegens onvoldoen
de bewijs weer op vrije voeten worden
gesteld. Beiden hebben een volledige be
kentenis afgelegd. Zij zijn in Amsterdam
ingesloten en voor de officier van Justitie
geleid.
In de genoemde nacht zijn drie bejaarde
mensen het slachtoffer geworden van deze
roofoverval. Zij werden zo ernstig mis
handeld, dat de toen 79-jarige heer J. van
Laan twee dagen daarna aan de gevolgen
is overleden. Zijn beide zusters, de (des
tijds) 76-jarige Suzanne en de 74-jarige
Neeltje, zijn, ondanks de ernst van hun
kwetsuren, hersteld. De buit van de rovers
bedroeg slechts dertig gulden.
(Van onze correspondent in Brussel)
De aanwijzing van Joseph Kasavoeboe
tot formateur van het Kongolese kabinet,
na de eerste bijeenkomst van bet Kongo
lese parlement, was voor politieke krin
gen in de Belgisebe hoofdstad geen ver
rassing. Tegen de informateur Loe
moemba, de president van de Kongolese
Nationale Beweging, was een coalitie
van gematigde partijen gevormd, met als
voornaamste leiders de Kongolese poli
tici Kasavoeboe, Ueo, Kalondji en Boli-
kango.
Door de politieke moeilijkheden als ge
volg van de formatie van het provinciale
gouvernement in Katanga viel voor Loe
moemba, die voor alles de eenheidsstruc
tuur van de Kongolese staat verdedigt de
steun weg van de federalistische partijen
van deze provincie. Loemoemba had aan
de Conakat, een van de twee grote par-
Advertentie
ZONDAGS
SPECIAAL AANBEVOLEN
door onze Chef-Banketbakker
GROTE MARKT
H E Y N S
HOUTPLEIN
(Van onze Haagse redacteur)
De minister van Landbouw, mr. V. G.
M. Marijnen, heeft vrijdagmiddag na
overleg in de ministerraad het besluit van
het produktschap voor zuivel goedgekeurd
om van aanstaande maandag af de boter-
prijs met een gulden per kilo een kwart
je per pakje) te verlagen. De minister
heeft deze toestemming gegeven ..hangen
de een nadere ontwikkeling van de zuivel-
siluatie" zoals een woordvoerder van het
departement verklaarde.
Zoals wij reeds berichtten nam het be
stuur van het produktschap tot deze maat
regel zijn toevlucht om de afzet van boter
op de binnenlandse markt te stimuleren.
De laatste weken hoopten de voorraden
boter zich in de koelhuizen van het
voedselinkoopbureau onrustbarend op. De
prijsverlaging komt tot stand door een
toeslag uit het zuivelfonds. Het ligt voor
de hand dat nu juist deze week de begro
ting van het landbouwegalisatiefonds,
waarvan het zuivelfonds een onderdeel is,
drastisch moest worden herzien er zal
60 miljoen meer bij moeten dan aanvan
kelijk was geraamd men in regerings
kringen enigszins terughoudend was over
de door het produktschap beraamde maat
regelen. Aan de andere kant was de
minister min of meer in een ^wang-
positie geraakt omdat de plannen van het
produktschap bekend waren geworden. De
Een goederentrein uit de richting
Woerden is vrijdagochtend vroeg in
station te Gouda op een stilstaande
goederentrein gelopen. Drie tankwa
gens ontspoorden en kwamen dwars
over de rails terecht. Persoonlijke on
gelukken deden zich niet voor; wel
ivas er materiële schade.
boterhandel zou gestagneerd worden wan
neer de beslissing over de boterprijs te
lang zou uitblijven.
Minister Marijnen heeft dus, zij het na
enige aarzeling, aan de wensen van het
produktschap toegegeven. Vandaar ook
zijn waarschuwende toevoeging, dat deze
consumentensubsidie van de situatie op de
zuivelmarkt afhankelijk wordt gemaakt.
Overigens betekent de toeslag van een gul
den per kilo geen volstrekt verlies. De kos
ten van opslag in een koelhuis en de daar
mee gepaard gaande verliezen door uit
slag en dergelijke en ten slotte het vaak
in geforceerd tempo ruimen van de voor
raden gaat eveneens met grote verliezen
gepaard. Voorts is een deel van de hieruit
voortvloeiende lasten voor het zuivelfonds
reeds begrepen in de herziene raming van
het landbouwegalisatiefonds.
tijen van Katanga, drie ministersportefeuil
les aangeboden. De berekeningen van Loe
moemba kwamen overigens niet uit omdat
enkele kleine partijen hun steun, zowel
aan Loemoemba als aan het „Kartel der
gematigde partijen" hadden toegezegd. Zijn
laatste poging mislukte, zodat hij in de
avonduren zijn informatieopdracht moest
terug geven.
Zonder tijd te verliezen benoemde de
Belgische minister-president Ganshof van
der Meersch daarna Kasavoeboe tot for
mateur. Intussen was bekend geworden dat
het „Kartel der gematigden" .in het Kon
golees parlement een coalitie van 75 ze
tels acht zich had weten te krijgen. Ka
savoeboe verklaarde aan journalisten dat
hij reeds heden een gesprek hoopte te heb
ben met Loemoemba.
Onmiddellijk nadat hij van zijn informa
tieopdracht was ontheven verklaarde Loe
moemba, dat „hij het slachtoffer was ge
worden van een samenzwering." „Ik heb
de taak van informateur slechts gekregen
om de schijn te redden", zo zei hij, hier
aan toevoegend „nooit te zullen deelne
men aan een andere regering dan hij had
voorgesteld".
Loemoemba verklaarde voorts, dat de
door hem gevormde regering, waarin op
de lijst de naam van Kasavoeboe voor
kwam als ministerpresident, over een
meerderheid zou hebben beschikt van
84 van de 137 zetels in het Kongolese par
lement. Hij zou zelf de eerste president
zijn van Kongo, dat over 13 dagen onaf
hankelijk wordt. Loemoemba dreigde
voorts „onmiddellijk te zullen overgaan tot
de vorming van de door hem samenge
stelde regering".
Naar het Belgische persbureau in Leo-
podstad verneemt zouden verscheidene
door Loemoemba als kandidaten voor het
ministerschap genoemde figuren hun me
dewerking in feite niet hebben toegezegd.
Kasavoeboe ontkende er in te hebben toe
gestemd als minister-president te zullen
optreden. Men betwijfelde in Leopoldstad
dan ook, of de door Loemoemba voorge
stelde regering inderdaad over 84 zetels in
de volksvertegenwoordiging zou hebben be
schikt. De leiders van het „Kartel" heb
ben consequent geweigerd in te gaan op
uitnodigingen van Loemoemba om bespre
kingen over de vorming van een regering
te voeren. Ook de bemiddelingspogingen
van de Belgische minister-president heb
ben hierin geen verandering kunnen bren
gen.
Jason Sendwe, de leider van de Baloe-
Bakat-partij in Katanga, heeft de vor
ming van een tweede provinciale regering
aangekondigd, enkele uren na het bekend-
worden van de vorming van een officië
le provinciale regering, waarin Moise
Tsjombe, de leider van de Conakat-partij,
premier is. Donderdagavond had Tsjombe
aan journalisten meegedeeld drie minis
teries aan de Baloebakat-partij te zullen
aanbieden, doch later werd gezegd, dat
zeven ministerzetels naar de Conakat-par
tij en twee naar de onafhankelijken wa
ren gegaan.
In de provincies Kasai en NederKongo
zijn de tribale tegenstellingen nog steeds
groot en verschillende ethnische partijen
dreigen afzonderlijke provinciale regerin
gen te vormen.
Uit Leopoldstad wordt nog gemeld dat
dc Russen een bod zouden hebben gedaan
op een groot flatgebouw dat tien miljoen
gulden kost en waar de Russen hun am
bassade zouden vestigen.
De Kongolese Senaat heeft op zijn eer
ste vergadering reeds een standpunt be
paald ten aanzien van de rassenpolitiek in
Zuid-Afrika. Eenstemmig werd een motie
goedgekeurd, waarin werd verklaard dat
Kongo geen prijs stelt op de aanwezigheid
van een Zuidafrikaanse vertegenwoordiger
op de komende onafhankelijkheidsfeesten
en de senatoren zich uitspraken tegen di
plomatieke betrekkingen met Pretoria.
Advertentie
de volmaakte auto van dit jaar.
KLEVERLAAN 6 a - BLOEMENDAAL
sub-dealer - Telefoon 51095
Delille:
De wereld is klein voor hen, die de
hemel zien.
TOKIO (UPI) Voor het parlemènts-
gebouw in Tokio hadden zich vanmorgen
al een tweehonderdduizend demonstranten
verzameld in een laatste poging om de
automatische inwerkingtreding van het
Japans-Amerikaanse veiligheidsverdrag te
verhinderen. De politie die verklaarde dat
het aantal betogers „slechts" zeventig
duizend bedroeg, sloot de hekken voor het
gebouw en vormde met vrachtwagens een
soort barricade. Zeventienduizend agen
ten, voorzien van gasmaskers, waren
samengetrokken.
Het verdrag, dat voorziet in het prolon
geren van Amerikaanse bases in Japan
voor een nieuw tijdvak van tien jaar,
krijgt vandaag na middernacht automa
tisch wetskracht indien het parlement nog
in zitting is. De linkse demonstranten ho
pen de kamerleden voor die tijd gedwon
gen te hebben hun zetels te verlaten.
Uit de menigte klonken anti-Amerikaan
se leuzen als „Wij hebben Ike angst aan
gejaagd" en „Ike capituleerde". Studen
ten pochten dat zij thans de Japanse poli
tiek voorschrijven.
TOKIO (AFP) De Amerikaanse am
bassadeur in Japan, Douglas MacArthur
jr, is naar Washington ontboden voor het
uitbrengen van een rapport over de toe
stand in Japan zo verklaart men op het
Japanse ministerie van Buitenlandse Za
ken.
Volgens andere berichten zal MacArthur
worden vervangen om een ontspanning in
de toestand teweeg te brengen en als in
leiding tot een wijziging in de Amerikaan
se politiek jegens Japan.
BOEKAREST (UPI) Premier Kroesj
tsjev is vanmorgen in Boekarest aange
komen als hoofd van een delegatie die
het derde congres van de Roemeense com
munistisch partij zal bijwonen.
Advertentie
700 COUPE ƒ6.795.—
700 LIMOUSINE ƒ6.195.—
Vraagt vrijblijvend demonstratie
Korte Kleverlaan 30-40, Bloemendaal
Tel. (02500) 5.13.01 - 5.54.46
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KÓNINGSPLEIN) AMSTERDAM'TEL 223596
REGEN- EN TWEEDJASSEN
Advertentie
Bloemendaalseweg 1-9 - Bloemendaal
Telefoon 52301
Advertentie
Daar hebt u nooit spijt van!
Grote Houtstraat 16 - Tel. 22172
Advertentie
HOOFDAGENT
ZIJLWEG 26 - HAARLEM
A-agent: GAR. v. DRIEL, Hoofddorp
B-agent: GAR. SMIT, Zandvoort
B-agent: GAR. STROBBE, Hillegom
B.-agent: J. J. v. KOOTEN, Haarlem
Advertentie
Voordelig en komfortabel
prfll2.-
H -
'dam-C.—Londen-C.) B
(A'dam/R'>
BENELUX TRAVEL SERVICE
Reguliersgracht 45. A'dam-C., Tel. 33301
