Belgisch Nationaal Toneel excelleert
met „Spiegel der Minnen"
CONCERTPROGRAMMA MET TRAGIEK EN
EXTASE: MAHLER, BERG EN WAGNER
Jaai-lcvtia
Richtlijnen voor concilie
Holland
Festival
Holland
Festival
Prijzen voor moderne
kunst
Russische artiesten naar
Openluchttheater
Nederlands Dans Theater
met openluchtvoorstelling
Twee ontwerpers
weigeren afficheprijzen
4
99
Beroemde doeken in
Parijs geveild
Atlantische prijs voor
leerlinge van Kennemer
Lyceum
Jachthond verzorgt
jonge ree
Prostitutie op woonschepen
in Amsterdam
In Bloemendaal
Het Amsterdams
Volkstoneel opgericht
De negen muzen
Vertrouw de
schoonheid van uw huid toe
aan de wetenschap
KERKELIJK LEVEN
Jaarverslag Toonkunst
ZATERDAG 18 JUNI 1960
MEN MOET HET de organisatoren van liet Hollland Festival als een ver
dienste aanrekenen, dat zij het Nationaal Toneel van België voor een reeks voor
stellingen in ons land hebben gecontracteerd. Wie zaterdagavond 25 juni in de
gelegenheid is, moge dan ook niet verzuimen in het Bloemendaalse Openlucht
theater een herhaling te gaan zien van „De Spiegel der Minnen", rederijkersspel
van Colijn van Rijssele, gisteravond te Amsterdam aan ons gepresenteerd. Het
was een sublieme opvoering. Naar de inhoud een openbaring, naar de vorm,
waarin bewerker en regisseur Fred Engelen het heeft gegoten, een exempel van
harmonie en verfijning. Dat zijn hoge woorden van lof, maar de theaterbezoeker
is verrukt wanneer hij enthousiast kan zijn en hij is enthousiast omdat dit stuk,
dat èn door zijn met het huidige levensgevoel contrasterend stijlgebruik èn door
zijn moeilijke aanspreekbaarheid van taal, toch alle kans liep te worden onder
gewaardeerd, zo op hem af komt, een werkelijkheid die de eeuwen overbrugt en
de menselijke ziel bloot legt ondanks alle verschillen in zeden en uiterlijke
verschijningsvorm.
HET SPEL dateert
uit de rederijkerstijd,
maar het is niet te
zeggen van precies
wanneer. Tot in de
zeventiende eeuw
verscheen het in
druk. Zo bezorgde
Coornhert de eerste
druk in Haarlem in
1561. Het nam vijf
avonden in beslag:
het telt dan ook zes
duizend regels. Het
moet vaak zijn opge
voerd. De auteur was
zeer populair. Pas in
1910 werd het op
nieuw ontdekt. J. A.
N. Knuttel schreef in
„De Gids" over de
schrijver van „De
Spiegel der Minnen"
als over „onder al de
rederijkers de groot
ste kunstenaar". De
voortreffelijke ken
ner der redei'ijkers
dr. J. J. Mak viel hem
daarin bij. Anton van
Duinkerken zegt er
van: „Colijn van
Rijssele tekent men
sen gelijk Memlinc
dit kon doen. Ze kij
ken ons aan, alsof wij
hen van vroeger ken
den." Toch heeft het
stuk in de noordelijke Nederlanden nooit
veel opgang gemaakt. Het eiste te veel.
De litteraire voortbrengselen der middel
eeuwen, de abele spelen en sinnespelen
met name. lagen gemakkelijker in het be
reik. Nochtans ligt de gevoelswereld van
de „Spiegel der Minnen" lang niet zo ver
van ons verwijderd. Het is terecht het
eerste burgerlijk drama der Europese let
terkunde genoemd. Het verheft zich boven
versleten symboliek en retorische ver
dichtsels door de zuivere kracht der poë
tische expressie: het tast de menselijke ziel
af en speurt diep in het menselijk gemoed.
Het gegeven komt erop neer dat een
rijke Middelburgse koopmanszoon verliefd
wordt op een eenvoudig meisje. Hoogmoed
en vrees voor schande verzinnebeeld in
twee personages, die als duiveltjes hun in
blazingen vei-richten en zelfs met de ge
lieven disputeren drijven de twee uit
elkaar. De zoon laat zich naar Dordrecht
sturen, waar Lij verkwijnt. Dan komt de
jalouzie in het spel, die de laatste hoop
uitbant. De jongeman sterft vóór het
meisje inziet, dat ze hem ten onrechte van
ontrouw heeft beschuldigd. Dat betekent
ook haar dood. Zo heeft, aldus lijkt de
auteur te willen zeggen, de liefde, die
angst en hoogmoed niet onderkent, alleen
maar rampen tot gevolg.
WAT IN DE OPVOERING ons zo trof
was de vaak verrassende oorspronkelijk
heid, waarmee een levensstijl, die toch zo
afwijkt van de onze, aansluit op onze eigen
innerlijke werkelijkheid. Men kan stellen
dat dit werd bewerk
stelligd door de ver
schijning der „sinno-
kens", omdat de
afstand, welke zij
tegenover hun slacht
offers namen, als het
ware de moderne toe
schouwer vertegen
woordigden. Dit er
kennende, bewondert
men het schrijvers
talent van Colijn van Rijssele des te meer,
omdat deze „sinnekens" geen louter alle
gorische begrippen zijn, maar een levend
geworden faculteit van de menselijke ziel,
zijn alter ego, dat zijn daden wezenlijk be-
invloedt. Door het eigentijdse kleurengam
ma van de middeleeuwse mens heen breekt
als het zonlicht door een kerkraam de
pure menselijke emotie: liefde, vertwijfe
ling, bezorgdheid, vreugde, verdriet. De
kleuren worden geschakeerd, doorstraald,
ze lopen in elkaar over. Veel daartoe heeft
de bewerker bijgedragen. Fred Engelen
heeft de tekst tot het minimum voor één
avond teruggebracht. Hij ensceneerde een
voorstelling, die niet alleen een schoon
heidsontroering naar het uiterlijk, maar
ook naar het innerlijk, naar pure poëtische
kacht teweeg brengt. Alles leeft. Het
haast banale gegeven, hierboven in het
kort omschreven, wordt nergens als zo
danig aangevoeld, omdat de regie ervoor
zorgt, dat het nergens gewoon kan zijn.
Men moet de artisticiteit in de vingertop-
Aan de vooravond van de opening van
de dertigste internationale tentoonstelling
van moderne kunst, die om de twee jaar
wordt gehouden in Venetië, heeft de jury
prijzen van twee miljoen lire (ongeveer
10.000 gulden) toegekend aan de schilders
Jean Fautrier (Frankrijk), Hans Hartum
(Frankrijk) en Emilio Vedova (Italië) en
aan de beeldhouwer Pietro Consagra (Ita
lië). De Unesco-prijs is toegekend aan twee
schilders, Antonio Music (Italië) en Janis
Spiropoulos (Griekenland).
Op een kunstveiling te Parijs is vrijdag
een doek van Auguste Renoir „Zittende
baadster, die haar been wast", voor hon
derdtachtigduizend gulden in andere han
den overgegaan.
Een zelfportret van Frederic Bazille
bracht honderdtwintigduizend gulden, het
schilderij „Jonge meisjes met bloemen"
van Marc Chagall honderdachtduizend en
het doek „De verloofde" van Paul Gauguin
honderdvijfduizend gulden op.
Tine Balder als Katharine Scheermer-
tens en Martin van Zundert als Dierik
den Hollander in „De Spiegel der
Minnen".
pen hebben om dit klaar te spelen met een
stuk, waarvoor niet alleen de feitelijke
kennis van de litteratuur-historicus, maar
ook nog levenskunst, de levenskunst van
alle dag, wordt verondersteld.
ER WERDEN door de spelers en speel
sters van het Belgisch gezelschap prachtige
acteerprestaties geoffreerd. De gelieven
kwamen op het eerste plan met een gave
en zeer zuiver aangevoelde Katharina door
Tine Balder en een mooi beheerste Dierik
van Martin van Zundert. Een bijzonder
plastische streling van het oog waren de
Sinnekens. die ik tekort zou doen wanneer
ik hen ook niet om hun afgewogen into
natie prees wat moet de regisseur hen
geïnspireerd hebben! Hilde Uiterlinden,
Julienne de Bruyn en Julien Schoenaerts
tekenden hierboor. In fraaie stijl speelden
de aristocratische Martha de Wachter en
Frans van den Brande hun ouderechtpaar,
mooi contrasterend tegenover de eenvoud
van Jan Cammans als Katharina's vader.
Dom de Gruyter zwaaide als een machtige
godheid de paplepel van Saturnus, op
aardse wijze door Lode van Beek als me
dicijn-meester komisch geëvenaard. En
allen, wie zij ook voorstelden, lieten in een
welluidendheid, die moeilijk valt te over
treffen, de rijke volzinnen der middel-
nederlandse sprake over ons neerkomen,
een genot voor wie oren heeft om te ho
ren naar zijn waarachtige moedertaal.
Jammer alleen, dat de zaal zoveel lege
plaatsen te zien gaf aan dit voortreffelijke
gezelschap
P. W. Franse
Door de Atlantische commissie is een
prijsvraag onder de jeugd uitgeschreven
met medewerking van de leraren en lera
ressen in de geschiedenis. De drie eerste
prijzen een verblijf gedurende twee we
ken in een internationaal jeugdkamp in
Denemarken werden gewonnen door He-
lene Godefroy van het Kennemer Lyceum,
afdeling 't Kopje (M.M.S.) in Overveen,
Netty Leek van het Zaanlands Lyceum,
afdeling H.B.S. in Zaandam en Jeanne
Verbunt van de r.-k. kweekschool in Don
gen.
Een jachthond, die een jonge ree ver
zorgt is waarschijnlijk wel een uitzonde
ring. Een tackel van de heer H. Strij -
land te Driebergen zorgt voor een ree,
die nog geen twee weken geleden het
levenslicht zag in een Driebergs park.
Moeder ree had zich daar gewaagd om
te drinken, daar de bosbeken vrijwel geen
water meer bevatten. In het park kwam
het jong ter wereld, maar de moeder
nam de wijk toen er mensen kwamen
opdagen. Het jong werd naar de heer
Strijland gebracht. Diens jachthond begon
direct het jong schoon te likken. Het twee
tal is nu onafscheidelijk en de kleine ree
groeit als kool, daar mevrouw Strijland
het beestje vijf maal daags de fles geeft.
Zodra het dier zichzelf kan redden zal
het de vrijheid herkrijgen in de Drieberg-
se bossen.
Het Amsterdamsohe gemeenteraadslid
B.J. Weensink heeft een interpellatie aan
gevraagd over de geprojecteerde woon
schepenhaven in de Nieuwe Meer en aan
de Schinkel, met name over de veiligheid
van de bewoners der schepen, maatrege
len tegen brandgevaar e.d.
Voorts wil hij informeren of de geruch
ten juist zijn, dat B. en W. een aantal in
woonschepen verblijvende prostituees uit
de binnenstad willen verwijderen.
Een Sovjet-Russisch gezelschap, bestaan
de uit artiesten in uiteenlopende genres
van kunst en klein-kunst, zal op 21 juni
in het Openluchttheater te Bloemendaal
een voorstelling geven, waarmee een korte
tournee door ons land begonnen wordt.
Het gezelschap, da't onder de naam „Estra
da" (Podium) in Amerika, Engeland, Scan
dinavië en Frankrijk is opgetreden, brengt
een gevarieerde samenstelling van de troep.
De dansers Alla Bogoeslavskaja en Her
man Sitnikov van het bei-oemde Bolsjoi-
Theater zullen met de leidende bariton van
de opera in Leningrad, Konstantin Laptjev,
de balalaika-virtuoos Jevgeni Blinov, de
acrobaten-tweeling de Woronins, de jong
leur Iwan Kotjevnikov, de illusionist Ju
lius Roemanov, de cymbalist Abram Os-
tromjetski, de voordracht-kunstenares Je-
katerina Zjeljonaja en de Engels spreken
de conferencier Boris Broenov in één pro
gramma optreden.
Het Nederlands Dans Theater geeft
morgen zondag 19 juni, (aanvang 20.15
uur) voor de eerste maal een voorstelling
in het openluchttheater Bloemendaal. Het
programma omvat een tweetal premières
voor Bloemendaal-Haarlem: PRIMAVERA
en OPUS '58.
PRIMAVERA is het nieuwe ballet van
de artistiek directeur van het gezelschap
Benjamin Harkarvy, dat hij ontwierp op
het hoboconcert van Domenico Cimarosa.
Solisten in dit ballet zijn Marianna Hila-
rides, Milly Gramberg en Charles Czarny.
OPUS '58 werd enige tijd geleden door
de Amerikaanse choreografe Anna Soko-
low bij het Dans Theater ingestudeerd op
progressieve jazzmuziek van Teo Macero.
Het ballet bestaat uit een viertal min of
meer op zichzelf staande delen, waarvan
het eerste „Atomic Breakup" een reactie
weergeeft op de mogelijke nadering van
het atoomtijdperk. Pepita Goedemans, Ru-
di van Dantzig en René Vincent vertolken
het tweede deel „Ballade". Het derde deel
is getiteld „Lady of Tiger" en wordt ge
danst door Marianna Hilarides of Hannie
van Leeuwen. Het laatste deel, een Scher
zo, wordt door het gehele ensemble uitge-
voei'd.
Het programma vermeldt voorts een
tweede ballet van Harkarvy, SEPTET, op
muziek van Camille Saint Saëns (Fanta
sie voor harp en viool) dat geen verha
lend ballet is, doch wel de aanduiding
van een menselijke situatie tot grondslag
heeft. Uitvoerenden zijn Willy de la Bye,
Milly Gramberg, Hannie van Leeuwen,
Charles Czarny, Jaap Flier, Rudi van
Dantzig en Aart Verstegen.
Na de pauze geven Marianna Hilarides
en Jaap Flier een vertolking van de Grand
pas de deux classique DON QUICHOTTE.
Tot slot wordt een uitvoering gegeven
van het dramatische ballet FEESTGE-
RICHT, dat Hans van Manen in 1957 te
zamen met Luctor Ponse (muziek) ont
wierp in opdracht van de gemeente Am
sterdam. De hoofdrollen in dit ballet wor
den in Bloemendaal gedanst door Willy de
la Bye (als Stella), Aart Verstegen
vreemde jongen) en Pepita Goedemans
(Frank, haar vriend), Jaap Flier (de
(het kleine meisje).
In Amsterdam is opgericht de Stichting
Het Amsterdams Volkstoneel. Het bestuur
is samengesteld uit de heren: Jan Fabri-
cius, ere-voorzitter; A. K. J. Blom van
Assendelft, voorzitter; mr. J. P. Engels, se
cretaris; J. C. Defourny, penningmeester;
en de leden J. M. Bendien, H. S. Boekman,
mr. H. A. Keuls, C. L. van der Lugt Mel-
sert en mevrouw Martie Verdenius. Mevr.
Beppie Nooy voert de directie der stichting.
De grafische ontwerpers Karei Suyling
(V.R.I.) uit Bloemendaal en Otto Treumann
fG.K.F.) hebben geweigerd de hun door de
jury afficheprijzen 1959 van het Genoot
schap voor Reclame toegekende medailles
in ontvangst te nemen. Zij baseren deze
weigering op het juryrapport, waarin
wordt medegedeeld, dat de toekenning van
de affiche-prijzen by de huidige samen
stelling van de jury vier ontwerpers en
vier niet-ontwerpers een onbevredigen
de zaak blijft, omdat „herhaaldelijk blijkt,
da*t er een vrijwel onoverbrugbare kloof
bestaat tussen de inzichten van de jury
leden-ontwerpers en die van de overigen".
De uitreiking van de affichejaarprijzen
geschiedde tijdens een lunchbijeenkomst
van het Genootschap voor Reclame in het
Apollo-paviljoen in Amsterdam. De voor
zitter van het genootschap, jhr. W. van
Andringa de Kempenaer, las het juryrap
port voor. Hieruit bleek, dat de jury
samengesteld uit vertegenwoordigers van
de G.K.F., V.R.I., Bond van Adverteerders,
Vereniging van Erkende Advertentie
bureaus en het Genootschap 221 affiches
heeft beoordeeld. Twaalf affiches behaal
den de vereiste vier stemmen, waardoor zij
naar een prijs konden meedingen.
In de groep culturele affiches werd het
affiche van het Nederlands Dans Theater
(ontwerp Dick Bruna, foto Ed van der
Elsken) bekroond. In de groep goederen en
diensten verkopende affiches werden me
dailles toegekend voor de affiches Zomer-
postzegels (ontwerp Karei Suyling) en
Economisch Autorijden (van de Shell, foto
Gerrit Schilp jr., ontwerp Joop Wiggers).
Slechts twee van de beschikbare drie prij
zen werden toegekend. In de rubriek ove
rige affiches werd het door Otto Treumann
ontworpen affiche Internationaal Drukkers
Congres 1960 bekroond.
Volgens het juryrapport was geen der jury
leden met de uitslag content. Jhr. Van An
dringa de Kempenaer reikte de medailles
aan de prijswinnaars uit en zei dat de gang
van zaken bij deze achtste afficheprijs
vraag voor het genootschap aanleiding zal
zijn na te gaan of een betere constructie
van de jury mogelijk is.
Gouds orgel gerestaureerd. Het beroem
de orgel van de St. Janskerk te Gouda zal
voor het eerst na jarenlange restauratie
werkzaamheden weer te beluisteren zijn op
29 juni, als de Haarlemse organist Albert
de Klerk er in het kader van het Holland
Festival een concert op geeft in samen
werking met de Nederlandse Bachvereni-
ging. Het door de Rotterdamse orgelbou
wer Moreau in de achttiende eeuw ge
bouwde orgel behoort met de orgels uit
Zwolle, Haarlem, Alkmaar en Amsterdam
(Oude Kerk) tot de beroemdste Nederland
se orgels. Het werd door de Zaanse orgel
bouwer D. A. Flentrop in de afgelopen drie
jaren gerestaureerd, waai-mee een bedrag
van circa f 60.000 was gemoeid.
Tingel Tangel. Het cabaret Tingel Tan
gel te Amsterdam is van 19 juni tot 15 juli
wegens reorganisatie gesloten. Op 15 juli
heeft de heropening met een internationaal
programma plaats.
^|||||llllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllll
1 NARIGHEID
iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiinil^
SEX (I)
Bij vorstelijke personen gaat het al-
tijd driedubbel-op, óók als zij narig-
beid hebben. Dit wordt weer eens
bewezen door dit bericht uit Het
Vaderland:
Prins Philip van Engeland vier-
de gisteren zijn 39ste verjaardag
in New York. Tijdens de openings-
lunch van een Britse tentoonstel
ling kreeg hij een drie lagen tel-
lende staart.
YOLANDA
Yolanda Balas is niet wat ge noemt
een opschietstertje. Ik lees in A 1 -
gemeen Dagblad:
Voor de negende keer sinds 1956
heeft de Roemeense atlete Yolan-
da Balas het wereldrecord hoog
springen dames, dat reeds op haar
naam stond, verbeterd. In Boeka-
rest bracht zij het van 1,85 op
EE 1,85 m.
GERDA
Gerda daarentegen wèl. In het zelf-
de Algemeen Dagblad een
kopje:
Gerda Kraan won in Weimar
400 m.
Zelfs hoogleraren kunnen breke- i|
benen in de geslachtskunde zijn. Zo =e
las ik in De Volkskrant in
een artikel door professor H.
van Straelen over:
„de materiële vooruitgang der
Sovjet-staat".
SEX (II)
En Haarlems Dagblad weet
zelfs niet tot welk geslacht het zélf
behoort. Want in een advertentie in
Haarlems Dagblad vóór Haarlems
Dagblad lees ik:
,,'t Is een bewijs van de belang-
rijke plaats die Haarlems Dagblad
inneemt: twee, drie, vier, vijf men-
sen in één gezin willen h em
lezen".
Daar is h e t dus mannelijk.
En even verderop:
„Haarlems Dagblad: een bron van
nieuws.' Haar abonnees: een bron S
van koopkracht!"
En daar is h e t dus vrouwelijk. §s
Talarius
Het Adagio uit Mahlers onvoltooid, gebleven tiende symfonie, volgens de
toelichting: geschreven in de schaduw van de dood het vioolconcert van Alban
Berg, gecomponeerd, ter nagedachtenis van de jonggestorven Manon Gropius,
Kindcrtotenlieder van Mahler, en Voorspel en Slotscène (Isolde's Liefdesdood)
uit „Tristan" van Wagner. Dit was dan het Festival-programma dat het Concert
gebouworkest vrijdagavond onder Rafael Kubelik ten gehore bracht. Een pro
gramma waar eenheid in zat.
Het eindeloos gekwelde en tamelijk
chaotische Adagio van Mahler, door zijn
weduwe in 1924 uit de nalatenschap gepu
bliceerd, draagt weinig bij tot de glorie
van de componist. De bijna lachwekkende
uitingen van zelfbeklag die het vierde
schets gebleven, deel van de geprojecteer
de Symfonie begeleiden, liegen er niet om
Het is misschien een geluk voor Mahler
geweest dat hij gestorven is vóór dat hij
geheel overmand raakte door de radeloos
heid die uit dit larmoyante symfonische
fragment spreekt.
Om niet onder te gaan in de expressio
nistische uitingsdrang die in de Duitstalige
gebieden omstreeks de eerste wereldoorlog
onontkoombaar was, kwam, gelanceerd
door Schönberg, de dwangmatige discipline
van het twaalftoonssysteem op. Schön-
berg's leerling Alban Berg, een zeer fijn
gevoelige geest, het type van de gecivili
seerde Oostenrijker uit de nadagen van
Advertentie
Een gezonde huid is uw mooiste hezit.
~4 4
Nieuwe Endocil
huidverzorgingspreparaten
bieden u volledige,
wetenschappelijk verantwoorde
schoonheidsverzorging - elke dag,
in enkele minuten.
i'foi. van ORGAN ON Laboratoria
huldverzorgings- preparaten
schenken schoonheid door gezondheid
Verkoopkantoor voor Nederland; Kennemer Handtl-Mij., Amsterdam
Een dezer dagen is in het Vaticaanse
dagblad Osservatore Romano het Motu
Proprio (dat is het Pauselijk document, dat
besluiten inhoudt, die de Paus op eigen
initiatief heeft genomen) gepubliceerd dat
Paus Joannes XXIII enkele dagen eerder
had aangekondigd.
Hij geeft daarin richtlijnen voor de
naaste voorbereidingen met het oog op
de komende kerkvergadéring, die de naam
van Tweede Vatikaanse Concilie zal dra
gen. Het Motu Proprio houdt namelijk in
de namen en de samenstelling van de
commissies, die de definitieve voorberei
dingen voor het concilie moeten treffen.
De Paus zegt in zijn inleiding tot het
praktische gedeelte, dat hij van het begin
van zijn pontificaal af heeft gedacht aan
het bijeenroepen van een oecumenisch con
cilie. Hij stelt zich er van voor, dat het
concilie zal kunnen bijdragen het geloof
te vermeerderen en dat het een heilzame
vernieuwing van de gewoonten der christe
nen teweeg zal kunnen brengen. Boven
dien zal de kerkelijke tucht aangepast
kunnen worden aan de behoeften van deze
tijd. Daarvoor moet het concilie een be
wonderenswaardig schouwspel worden van
waarheid, eenheid en liefde. En tegelijk
moet het voor hen, die van de Heilige
Stoel gescheiden zijn een uitnodiging wor
den om zich bij de eenheid aan te sluiten
die Christus van Zijn Vader zo vurig ge
vraagd heeft.
Daarna geeft de Paus een aantal con
crete richtlijnen voor de verdere voor
bereidingen der werkzaamheden. Deze be
staan allereerst in de instelling van com
missies, die tot taak hebben de onderwer
pen door de Paus gekozen, te bestuderen.
Daarbij moeten zij dan rekening houden
met de wensen van de bisschoppen en de
kerkelijke gezagdragers en van de Ro
meinse Curie. Elke commissie heeft'' het
recht zich te splitsen in subcommissies en
zal voorgezeten worden door een kardi
naal. Verder kunnen er bisschoppen en
vooraanstaande kerkelijke autoriteiten lid
van zijn en enkele consultoren als specia
listen. Maar allen worden door de Paus
zelf gekozen. Er zijn tien commissies, te
weten: Een voor de theologie, die belast is
met het onderzoek naar de vraagstukken
van de Heilige Schrift, de traditie, het ge
loof en de zeden; een voor de bisschoppen
en het bestuur der bisdommen; een voor de
tucht van geestelijkheid en gelovigen; een
voor de kloosterlingen; een voor de voor
schriften der sacramenten; een voor de
liturgie; een voor de studiën en seminaries;
een voor de Oosterse Kerk; een voor de
missies; een voor het lekenapostolaat, die
belast wordt met alle kwesties betreffende
katholieke actie op godsdienstig en sociaal
gebied.
Buiten de genoemde tien commissies
heeft de Paus ook nog een secretariaat voor
de moderne communicatie-middelen inge
steld, namelijk pers, radio, televisie, film
enzovoorts.
Na dit alles te hebben opgesomd en be
paald vervolgt de Paus: „Om liefde en wel
willendheid te tonen jegens allen, die de
naam van christenen dragen en die van
ons gescheiden zijn, hebben wij een spe
ciale raad of secretariaat in het leven ge
roepen, opdat ook zij de werkzaamheden
van het concilie kunnen volgen en ge
makkelijker de weg kunnen vinden naar
de eenheid, die Christus gewild heeft. Ook
aan het hoofd van deze instelling zal een
kardinaal staan, juist zoals voor de andere
commissies bepaald is".
In het derde deel van het Motu Proprio
stelt de Paus een centrale commissie in,
aan het hoofd waarvan hij zelf zal staan.
Deze heeft tot taak alles van nabij te vol
gen en zo nodig het werk van de ver
schillende commissies te coördineren. Die
commissie moet voorts alle conclusies aan
de Paus meedelen, opdat hij zelf de onder
werpen van het concilie kan vaststellen.
Deze commissie bestaat uit de voorzitters
van alle andere commissies met daarbij
gevoegd enkele andere kardinalen en bis
schoppen uit verschillende delen van de
wereld.
„Het Portaal
Deze week is aan het Rokin te Amster
dam een informatie-centrum geopend
waaraan een ieder, Nederlander of buiten
lander, de weg gewezen wordt in de dool
hof van kerkelijk Amsterdam.
Inlichtingen worden verstrekt over:
kerkdiensten, kerkelijke bezienswaardig
heden, kerkewerk, sociale arbeid en be
langrijke gebeurtenissen op het kerkelijk
erf. Er zullen voorts verkrijgbaar zijn
bijbeluitgaven in vele talen, boeken bij de
bijbel, religieuze tijdschriften, grammo
foonplaten met religieuze muziek, foto
kaarten van oude en nieuwe kerken.
Het informatiecentrum, dat de naam
„Het Portaal" draagt, is tot stand ge
komen door de samenwerking van de ker
ken, aangesloten bij de plaatselijke Oecu
menische Raad, de in de hoofdstad ge
vestigde kerken, de gereformeerde kerken
te Amsterdam, het Nederlands Bijbelge
nootschap, de Nederlandse Zondagsschool
vereniging, de Centrale Bond voor Inwen
dige Zending en het „Open Deur-werk".
Het centrum is ingericht in het portaal
van de Nieuwezijds Kapel, Rokin 78a, en
zal voorlopig dagelijks geopend zijn van
10 tot 18 uur.
Reactie in Middelburg
Na de overgang van ds. Van der Linde
naar de r.k. kerk hebben enige lidmaten
van de hervormde gemeente te Middel
burg (de laatste standplaats van deze pre
dikant) het initiatief genomen tot een actie,
waardoor men de gemeente er positief van
bewust wil maken „welke rijkdommen zij
juist nu in het door de reformatie ge
zuiverde geloof bezit". De kerkeraad die
instemming betuigde met dit initiatief, zal
zich beraden hoe hieraan nadere vorm kan
worden gegeven. Men overweegt onder
andere het beleggen van kringavonden in
het najaar over dit onderwerp.
Op 17 juni vindt een grote openbare
samenkomst te Middelburg plaats waar als
sprekers optreden prof. dr. G. C. van Nif-
trik (hervormd), prof. dr. W. J. Kooiman
(luthers) en dr. N. J. Hommes (gerefor
meerd).
het Keizerrijk, heeft,
zich bindend aan de
ze systematiek, een
aantal werken ge
schreven waarin de
expressie bijna tot
'n hallucinatie wordt:
de emoties worden
uitgerekt 'en gepijnigd
op het Procrustusbed
der twaalf tonen. Het
vioolconcert toont deze tweeslachtigheid
op een soms onthutsende, maar fascine
rende wijze. Elegische frasen die nooit tot
volle bloei komen, gefrusteerd door de
kortademige flarden die aan de twaalf-
toonsmuziek inhaerent zijn, dan weer
doorschoten met een schim van Landler-
achtige opgewektheid, een tweede deel dat
met aangrijpende dreiging begint, nader
hand weer tot een geforceerde „Verkla-
rung" tracht te komen met een koraal
citaat, wat er van overblijft is een
wrange onbehagelijkheid. De lavastroom
kan zich geen weg banen onder de verste
ning van zelftucht. Szymon Goldberg heeft
de solo-partij met grote bezieling voorge
dragen, ook in het orkest kwam het emo
tionele gehalte maximaal tot gelding, dank
zij Kubelik's bewogen leiding.
Met de uitvoering van „Kindertotenlie-
der", op gedichten van Rückert, heeft men
de nagedachtenis van Mahler waardig ge-
eerd. Dit is werkelijk een van zijn sterkste
werken, de continuïteit van de vocale me
lodie, de eenheid van solisten met de rijke,
maar steeds dienende orkestpartij, dit alles
werkt mee tot een sfeer van echt, onopge
schroefd mededogen, ver van iedere groot
heidswaan. Herman Schey is al sinds tien
tallen jaren met deze liederen vertrouwd,
hij gaf er in 1929 de eerste uitvoering in
Nederland van, onder Mengelberg. Dat zijn
stem na zoveel jaren wel enigszins aan
glans heeft ingeboet, vergeet men gaarne
als men hoort hoe de zanger zich de
cadans van de muziek volledig heeft eigen
gemaakt, zodat alles met overtuiging en
vanzelfsprekendheid klinkt. Kubelink wist
in de begeleidingen een fraaie doorzichtig
heid te bereiken, waardoor de obligate
tegenstemmen in het orkest een intensi
vering van de zangstem betekende.
Hierna nog de beide Wagner-fragmenten
te waarderen was met de beste wil wel
een zware opgave. De consumptie van
muzikale extase is ook aan grenzen ge
bonden.
Sas Bunge
„Toonkunst" is met de koorvernieuwing
op de goede weg", constateert dr Paul
Cronheim, algemeen secretaris van de
„maatschappij tot Bevordering der Toon
kunst", in het eenenveertigste jaarversla
kunst", in het eenenveertigste jaarverslag.
De heer Cronheim, die secretaris is
gemene vergadering, die op 24 en 25 juni
in Alkmaar wordt gehouden, afscheid ne
men. Als zijn opvolger wordt voorgedra
gen de heer Wouter Paap uit Utrecht, die
bereid is een eventuele benoeming voor
lopig voor een jaar te aanvaarden.
Tijdens de vorige jaarvergadering van
„Toonkunst", heeft de algemeen voorzitter
prof. dr. E. Reeser gepleit voor hervor
ming. Met name vestigde hij de aandacht
op de noodzaak van de verjonging der
koren en een vernieuwing van het reper
toire. Met deze koorvernieuwing is in het
verslagjaar (1959-1960) begonnen. Op grond
van de positieve reslutaten heeft de „Com
missie voor de Koorvernieuwing" onder
voorzitterschap van dr. Anthon van der
Horst besloten het tweede deel van haar
plannen, het aantrekken van de jongeren
koren, ter hand te nemen. Tijdens de ko-
medne e
mende algemene vergadering zullen de
pedagogische en structurele aspecten van
deze vernieuwingsplannen worden bespro
ken.
Toneelprijsvraag. Het gereformeerd
jeugdcentrum De Witte Hei heeft 'n prijs
vraag uitgeschreven voor 't schrijven van
een toneelspel, dat speelbaar zal zijn door
jeugdgroepen. Het G.J.C. wil met deze
prijsvraag auteurs stimuleren tot het
schrijven van voor jeugdwerk geschikte
spelen. Gevraagd wordt ee- toneelstuk, dat
speelbaar zal zijn door ledei van gerefor
meerde jeugdverenigingen. Er is een be
drag van 500,— voor prijzen beschikbaar
gesteld.
