schilderzelfmet
Kongo eist de terugtrekking der
Belgische troepen op bases
Maak snelle voltooiing
van IJtunnel mogelijk
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Fel Amerikaans protest na
neerschieten van RB-17
HET WEER
UNO-hulp gevraagd, Belgen
beticht van „agressie"
tftaé'MORRIS "before i/ou êitif!
'N PARKETVLOER,
EffiELÜOyT VLOEREN
Sukarno versterkt greep
op Indonesische partijen
Amerika weigert
troepenzending
Drie doden in het verkeer
VESPA
J. J. VAN KOOTEN
Geen tunnel-interpellatie
in Tweede Kamer
75e JAARGANG No 3 WOENSDAG 13 JULI 1 960 305e JAARGANG No 156
Veel wind
Aan het strand
Het woord is aan
In de krant van heden:
Eerste Kamer tot minister Korthals:
Tsjomhe van Katanga
OVERLEVENDEN TERUGGEE1ST
P.v.d.A.•motie met 36 tegen 16 stemmen aangenomen
Hoofdredacteur: Simon Koster
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout- I I 1 gf li 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen). InJ I 8 1 1 fNT Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. HeÜigland 10. Tel. 15295. Bij- I I I 1 I 1 I I I T 1 I iflllillllll Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 5Y755 X UL UL X X W X X X Cl JLA %JL U X/ X KA KA Wj HaL^^gbkd/OpT1H^Lto
Directie:
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks uri\DoniD nn/iniJiLmoun£. uuunniN i P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
WASHINGTON (Reuter) De V.S. heb
ben dinsdag krachtig bij de Sovjet-Unie
geprotesteerd tegen „het ongerechtvaardigd
neerschieten van een Amerikaans ver
kenningsvliegtuig op 1 juli". Dit toestel is
nooit minder dan 30 mijl van Sovjet-ge
bied verwijderd geweest, aldus de Ameri
kaanse nota, die te Moskou werd overhan
digd.
Het is duidelijk uit de Sovjet-luchtmacht
„uit brooddronkenheid" het Amerikaanse
vliegtuig boven internationale wateren
heeft neergeschoten. „Het moet de Sovjet
regering duidelijk zijn, dat een herhaling
van dergelijke daden de ernstigste gevolgen
moet hebben, waarvoor de verantwoorde-
Verwachting tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met
plaatselijk regen. Weinig veran
dering in temperatuur. Matige
tot krachtige en langs de kust
krachtige tot harde zuidweste
lijke wind.
Volledige weerrapporfcen op pagina twee.
Nog enkele regen- of onweers
buien, maar morgen perioden
met goed strandweer en opkla
ringen. Vrij krachtige wind tus
sen zuid en zuidwest. Overdag
ongeveer 18 gr. C. Zeewater 17
gr. C. Vooruitzichten: nog on
stabiele lucht met kleine buien
kans, maar later langzaam enige
verbetering.
lijkhcid geheel op de Sov.jet-rcgering
rust", aldus de nola uit Washington.
Het verband, dat de Sovjet-Unie in een
nota van maandag heeft gelegd tussen de
vlucht van het verkenningsvliegtuig van
het type RB-47 en het vliegen van de
U-2 boven de Sovjet-Unie op 1 mei, wijst
de Amerikaanse regering van de hand. Zij
eist vrijlating van de twee Amerikaanse
officieren, die volgens de Russen het neer
schieten van de RB-47 hebben overleefd.
Voorts wil zij dat onverwijld een verte
genwoordiger van de Amerikaanse ambas
sade te Moskou met de twee mannen
mag spreken. Ook eist Washington de te
ruggave van het lichaam van de gezag
voerder van het toestel, dat de Russen
in een rubberboot zouden hebben gevon
den. De V.S. bieden aan tezamen met de
Russen naar de overige drie inzittenden
van het toestel te zoeken.
De Amerikaanse regering behoudt zich
het recht voor, volledige schadeloosstel
ling voor het Russische optreden te eisen.
Zij protesteert tevens met klem tegen
het feit, dat de Russen nu pas met hun
mededeling over het neerschieten van het
toestel zijn gekomen, hoewel zij wisten
dat er een onderzoek gaande was, waar
aan zelfs een Russische marinevaartuig
deelnam.
Het betrokken toestel maakte een „vol
komen wettige vlucht boven internationale
wateren, waarbij het niet boven Sovjet
gebied is geweest", aldus de Amerikaanse
protestnota.
(Zie verder pagina 13)
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
SUÈDE DAMES- EN HERENJASJES
Sir Thomas Browne:
Het leven is een zuivere vlam, en wij
leven door een onzichtbare zon in ons
binnenste.
'Advertentie
de verf voor het schilder feest
SIKKENS-TJALLEMA PRODUKT
Advertentie
dé vloer voor uw leven.
Passend in elk interieur.
Niets evenaart de huiselijke sfeev
en warmte van parket.
Leverbaar in fraaie, edele en
exotische houtsoorten
Deskundige voorlichting en advies
SHOWROOM
Zijlstraat 96 - Haarlem - Tel. 2094"
In een race van grote zeilschepen uit
diverse landen, die Noorivegen als uit
gangspunt had en België als eindpunt,
is dit Amerikaanse opleidingsschip
„Eagle" een van de serieuze kandida
ten voor de eerste plaats. Het schip
heeft drie gekoppelde stuurwielen, die
door zes man worden bediend ingeval
van hevig stormweer zodat het niet
kan voorkomen dal het wiel uit han
den van de roerganger wordt geslagen.
pag.
Weenapporten 12
Uit het Buitenland 1, 3, 4, 6, 7, 9, 13
Uit het BuitenlandI1,3,4,6, 9
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Agenda 4
Kunst 4, 9
Uit stad en omgeving5, 7
Feuilleton 11
Horen en Zien11
Boekenhoekje11
Beeldverhalen 11
Economisch nieuws13
Beurs 13
Scheepsberichten 13
Sport 15
Dit nummer bestaat uit
zestien pagina's
DJAKARTA (Reuter) De Indonesische
regering heeft dinsdag bepalingen bekend
gemaakt, die haar de bevoegdheid zullen
geven alle politieke partijen in het land
te controleren. President Sukarno had in
januari laten weten dat de regering hier
toe zou overgaan.
Volgens de bepalingen worden partijen,
opgericht na de terugkeer (op vijf juli
1959) naar de revolutionaire grondwet
van 1945. verboden. Partijen van minder
dan 150.000 leden zullen niet worden er
kend
Erkende partijen moeten voor 31 decem
ber 1960 aan de president rapport uit
brengen over haar statuten, leden, steun
en algemene omstandigheden. Elk half
jaar moet opnieuw rapport worden uit
gebracht. Geen partij mag buitenlandse
leden hebben.
De Eerste Kamer heeft gisteren een
laatste tunnel-offensief geopend tegen
minister Korthals, die Amsterdam zijn
IJ tunnel nog niet gunt. Burgemeester
Van Hall, die ook senator is, had zijn
vakantie in Italië afgebroken om nog
eens voor „zijn" tunnel te kunnen plei
ten. Men ziet hem hier (links vooraan
aantekeningen maken. Naast hem de
heer P. Kapteijn (P.v.d.A.) en achter
deze de heer J. van Maenen (K.V.P.).
Kongolese verzoek te beraden. De Cana
dese premier Diefenbaker heeft laten we
ten dat Canada bereid is troepen aan de
UNO af te staan ten behoeve van Kongo.
Portugal heeft 1.200 man troepen naar Lo
renzo Marquez gestuurd om zijn eigen be
langen in Oost-Afrika veilig te stellen.
BRUSSEL (ANP/Reuter/UPI). De Kongolese president Kasavoeboe en de
premier van Kongo Loemoemba hebben de interventie van de Belgische troepen
in Kongo bestempeld als een „daad van agressie" en de UNO verzocht onmid
dellijk een internationale troepenmacht naar Kongo te zenden. De beide Kongo
lese leiders eisen dat de Belgische troepen zich terugtrekken op hun beide
bases in Kongo en die niet meer mogen verlaten. „De nationale strijdkrachten
nemen op zich de veiligheid van de Belgen en de vreemdelingen in het algemeen
te garanderen," aldus een communique, uitgegeven door de beide leiders, die
inmiddels in Loeloeaburg zijn aangekomen, waar zij op het vliegveld tegenover
Belgische troepen kwamen te staan. De Belgische ambassadeur in Leopoldstad,
Van den Bosch heeft op een persconferentie verklaard: „Het zal onmogelijk zijn
de Belgische troepen terug te trekken voordat de veiligheid in Kongo is ver
zekerd."
Belgische troepen hebben het vlieg
veld Leopoldstad bezet. Er zou een
nieuwe opstand zjjn uitgebroken on
der de Kongolese militairen van de
grote Leopold II kazerne in de Kongolese
hoofdstad. De spanning in de stad zou
weer zijn toegenomen. Honderden auto's
met Europeanen begeven zich naar het
centrum van de stad. Er gaan geruchten
over de arrestatie van Belgische officieren
van de Kongolese weermacht. Voor het
eerst zijn in de stad ook Belgische para
chutisten en commando-troepen gezien,
met automatische wapens. Het vliegveld
van Leopoldstad was vanmorgen enige
tijd gesloten. De hoofdvertegenwoordiger
De Kongolese provincie Katanga heeft
zich onder premier Moise Tsjombe
(foto) als een zelfstandige republiek
afgescheiden van Kongo.
van de Belgische luchtvaartmaatschappij
„Sabena" werd aangehouden en later vrij
gelaten.
De veerdiensten van Leopoldstad naar
Brazzaville zijn vanochtend twee uur lang
gesloten geweest. Later werden ze op last
van een Kongolese minister heropend.
Kasavoeboe en Loemoemba kregen geen
toestemming te landen in Elisabethstad,
de hoofdstad van de provincie Katanga,
die door zijn premier Moïse Tsjombe tot
een onafhankelijk republiek is uitgeroepen
en die Belgische troepen heeft verzocht
de orde te komen herstellen. Tsjombe wil
erkenning van België en daarna nauwe
samenwerking.
De Belgische regering is tot die erken
ning niet bereid, omdat zij de eenheid
van Kongo voorstaat. In de boezem van
de Belgische regering bestaat hierover ech
ter geen eensgezindheid tussen de C.V.P.
en de liberalen. Deze laatsten wensen een
veel drastischer optreden van de Belgische
troepen in Kongo en een onmiddellijke er
kenning van de regering van Katanga. In
regeringskringen werd vernomen dat de
Christelijke Volkspartij en de liberalen
hebben besloten hun meningsverschillen
over de afscheiding van Katanga te laten
rusten. De politieke situatie in Kongo is,
zo zei men. veel te verward en te onvast
om reeds een nauwkeurig omschreven ge
dragslijn te kunnen vaststellen.
Voor de talrijke Belgen in de binnen
landen van Kongo zou de toestand zeer
gevaarlijk kunnen worden, wanneer de
Belgische regering de provinciale regering
van Tsjombe zöu erkennen.
Het Kongolese verzoek om militaire in
terventie van de UNO volgde op de Ame
rikaanse weigering om troepen naar Kon
go te zenden, zoals gisteren was verzocht,
door andere leden van de Kongolese re
gering in overleg met de Belgische ambas
sadeur en de Belgische ministers, De
Schrijver en Ganshof van der Meersch,
die vanmorgen uit Leopoldstad in Brussel
zijn teruggekeerd. President Eisenhower
liet weten dat naar zijn oordeel andere
landen troepen naar Kongo moeten zenden
als die daar nodig zijn om de orde te
herstellen. Wel heeft de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken afgezien van
een bezoek aan Canada om zich met an
dere leden van de Veiligheidsraad en se
cretaris-generaal Hammarskjoeld over het
Incidenten in Matadi
De Kongolese minister van Buitenlandse
Zaken. Justin Bomboko, heeft in een radio
rede te Leopoldstad verklaard, dat „ern
stige incidenten" in het gebied van Bene-
den-Kongo en in het bijzonder in de ha
venplaats Matadi aan de Atlantische Oce
aan de aanleiding zijn geweest tot het
inroepen van Amerikaanse militaire hulp.
De minister, die bij afwezigheid van pre
mier Loemoemba de kabinetsraad voor
zat, waarop tot het vragen van Ameri
kaanse troepen werd besloten, zei dat de
gebeurtenissen in Matadi waren gekomen
op een tijdstip, waarop de mogelijkheid
werd overwogen Belgische en Kongolese
troepen gezamenlijk in te zetten om de
orde en rust in Kongo te herstellen.
In Brussel is van officiële zijde geen
enkel commentaar verstrekt op berichten,
dat Belgische troepen zich in Matadi heb
ben moeten terugtrekken na gevechten
met Kongolese muiters. Wel is medege
deeld, dat in deze stad vijftien Belgische
militairen zijn gewond.
55 doden?
Een piloot van de Sabena, die dinsdag
in Ndola in Noord-Rhodesië is aangeko
men, heeft verklaard, dat er in Loeloea-
berg 55 blanken om het leven zijn geko
men. Hij zei voorts dat er van de 160
Belgische parachutisten, die boven het
vliegveld van Loeloeaburg werden neer
gelaten, ruim dertig gewond werden voor
dat zij de grond bereikt hadden. „De re
bellen beschoten het vliegveld en de stad
met mortieren" zei hij.
Vluchtelingen uit Loeloeaburg. die in
Leopoldstad zijn aangekomen hebben ver-
klaard, dat muiters van het Kongolese
leger in Loeloeaburg enkele Belgische vrou
wen en ongeveer dertig Belgische officieren
gevangen houden. Belgische paratroepen
bezetten het centrum van de stad, alsmede
het vliegveld waar de evacuatie van 1.200
Europeanen in volle gang is. Er zijn on
geveer achthonderd vluchtelingen naar Le
opoldstad afgevoerd. Tal van gezinnen
werden gescheiden in de chaos, die is
ontstaan na het beleg en de gevechten,
die tijdens het weekeinde uitbraken.
Geen nieuws is vernomen over het lot
van.de honderden Belgische vrouwen en
kinderen, die zich volgensde berichten
van de afgelopen dagen in Matadi hadden
ingescheept om naar België terug te ke
ren. De schepen mochten van de muiters
niet vertrekken.
Behalve uit Matadi zijn uit tal van an
dere plaatsen berichten over verdere inci
denten gekomen. De evacuatie duurt dan
ook onverminderd voort. Op de luchtha
ven van Brussel landden alleen maandag
en dinsdag bijna drieduizend vluchtelin
gen. De luchtbrug van de Sabena werd
nog versterkt door toestellen van de
K.L.M.. de Air France, de Lufthansa en
de Britse BOAC.
Terug naar Katanga
ELISABETHSTAD (Reuter) Voor het
eerst sinds dagen konden dinsdag in de
hoofdstad van Katanga, Elisabethstad,
blanke vrouwen en kinderen ongehinderd
op straat lopen. Belgische troepen beheer
sen alle strategische punten in de stad en
de blanken die naar Rhodesië zijn ge
vlucht, wordt verzocht terug te keren op
dat het werk in de kopermijnen kan wor
den hervat. Een konvooi van 116 auto's
met mijnpersoneel is dinsdag uit Noord-
Rhodesië teruggekeerd. Gemeld wordt,
dat er nog meer auto's op de terugweg
zijn.
In 's Heerarendskerke is een bromfiet
ser van 76 jaar, J. de Kok uit Leeuwe
dorp. door een auto aangereden waardoor
hij op slag dood was. De bejaarde man
reed plotseling zonder een teken te geven
naar links om een zijweg in te slaan.
In Amsterdam is de 23-jarige wielrijder
C. J. van der Schoot op het Stadionplein
aangereden door een bestelauto. Hij kreeg
een schedelbreuk en is later in een zie
kenhuis overleden.
In Hoogeveen reed de 5-jarige Arend
Kroezen een eindje mee op de wagen van
een melkboer. Plotseling sprong hij eraf,
vlak voor een personenauto. De jongen
werd overreden en was op slag dood.
(Van onze Amsterdamse redacteur)
De Eerste Kamer heeft minister Korthals op het punt van de IJtunnel niet
kunnen vermurwen. Hoewel de gistermiddag door het P.v.d.A.-lid ir. H. Vos
en door K.V.P. en V.V.D. mede ondertekende motie om een snelle afbouw van
de IJtunnel mogelijk te maken met 36 tegen 16 stemmen werd aangenomen,
bleef de minister van Verkeer en Waterstaat op zijn standpunt staan dat Coen-
en IJtunnel niet gelijktijdig gebouwd kunnen worden.
Het heeft allemaal niet mogen baten. De Amsterdamse Eerste-Kamerleden
zijn gisteravond met burgemeester Van Hall naar de hoofdstad teruggereisd
met cïe ervaring dat minister Korthals een keiharde tegenstander is en met de
overtuiging, dat dc door de burgemeester tijdens de Kamerzitting geuite be
schuldiging juist is, dat vele malen is gebleken dat in Den Haag krachten
werkzaam zijn die Amsterdam in zijn ontwikkeling remmen.
Burgemeester Van Hall, die zijn vakan
tie in Italië had afgebroken om als Eerste-
Kamerlid althans nog een staartje van
het tunneldebat bij te wonen, heeft bij
deze gelegenheid nog eens uitvoerig de
voorgeschiedenis van de tunnelkwestie uit
de doeken gedaan. De Amsterdammers
mr. Kropman(K.V.P.) en mr. De Wilde
(V.V.D.) betoogden dat de regeringsbe
slissing de gemeentelijke autonomie ern
stig heeft aangetast. Ir. Vos bestreed het
argument dat gelijktijdige bouw van de
beide tunnels een overbelasting van de
arbeidsmarkt zou betekenen. Totaal zullen
voor de IJtunnel ongeveer 450 man nodig
zijn die deels op de internationale arbeids
markt kunnen worden gevonden. Het com
munistische Kamerlid L. Seegers, dat als
Amsterdams raadslid aan alle tunnelde
batten van 1925 af heeft deelgenomen,
herinnerde aan het door de regering ter
zijde gelegde maar zeer goed gefundeer
de rapport van de commissie-De Vos van
Steen wijk, die de bouw van de beide tun
nels wil doen uitvoeren door een publiek
rechtelijk lichaam.
De hoofdstad zet het tunnelgevecht ech
ter voort. De meerderheid der Eerste Ka
mer heeft nu duidelijk doen blijken het
regeringsstandpunt in de IJtunnelkwestie
niet te delen. Belangrijker evenwel is of
de Tweede Kamer genoegen zal nemen met
de nauwelijks geargumenteerde beslissing,
geen bouwvergunning voor de IJtunnel
te geven. Het vuurtje in het parlement
is inmiddels gesticht door het Amsterdams
raadslid en Tweede Kamerlid drs. J. M.
den Uyl, wiens interpellatie-aanvrage over
de tunnelkwestie is geaccepteerd. Opmer
kelijk is dat minister Korthals tot dusver
heelt geweigerd het in 1959 door het Cen
traal Planbureau samengestelde rentabi-
liteitsrapport over Coen- en IJtunnel open
baar Ie maken. Het rapport is vertrouwe
lijk en het gemeentebestuur van Amster
dam heeft het pas na herhaald aandrin
gen ter inzage gekregen Burgemeester
Van Hall heeft dezer dagen bevestigd dat
dit rapport geheel in het voordeel van de
IJlunnel spreekt. Inmiddels heeft „De
Volkskrant" de inhoud van dit door rijks
waterstaat met de grootste geheimzinnig
heid bewaakte rapport gepubliceerd: „De
IJtunnel zal voor zijn gebruikers totaal
per jaar een besparing van 35 miljoen gul
den betekenen, de Coentunnel zal slechts
15 miljoen gulden aan besparing opleve
ren. Wanneer de IJtunnel wordt gebouwd
zullen per jaar 12 miljoen manuren wor
den gewonnen die nu verloren gaan met
wachten. De Coentunnel stelt daar slechts
5 miljoen manuren tegenover". Deze con
clusie is het resultaat van een studie waar
voor Nederland zijn knapste koppen had
gemobiliseerd.
In de brief waarin minister Korthals
verleden week het Amsterdamse gemeen
tebestuur het vonnis over de tunnel mee
deelde erkent hij overigens dat de „direc
te of niet directe rentabiliteitswaarde" van
de IJtunnel iets hoger ligt dan die van
de Coentunnel. Maar zelfs als men aan
de IJtunnel een iets hogere waarde zou
toekennen, aldus de minister, dan zou nog
de omstandigheid blijven bestaan dat de
onmiddellijke investeringen in de IJtunnel
belangrijk hoger zouden zijn dan die in
de Coentunnel. Dit laatste argument wordt
van Amsterdamse zijde echter bestreden
met het feit dat de kosten van de IJtun
nel met toegangswegen steeds worden ver
geleken met die van de Coentunnel zonder
toegangswegen en dat juist de voor de
verkeersafwikkeling van de Coentunnel
noodzakelijke doorbraken enorme investe
ringen vragen.
Er gaat geen dag voorbij of Amsterdam
Advertentie
ALLE TYPEN
HOUTPLEIN 18-20 - TEL. 16615 - 12000
zet zijn argumenten voor een snelle af
bouw van de IJtunnel kracht bij in de
vorm van naar Den Haag gezonden tele
grammen en brieven. Voor het gemeente
bestuur is het bovendien een erezaak. Heeft
het niet op gezag van de voorgaande mi
nister van Verkeer en Waterstaat „Am
sterdam kan zijn gang gaan met de
IJtunnel" 22 miljoen gulden geïnves
teerd in de bouwput van de tunnel en
nog eens vele miljoenen in de versnelde
sanering van de voormalige Jodenbuurt om
de aanleg van toevoerwegen naar de tun
nel mogelijk te maken?
(Zie verder pagina 2)
(Van onze parlementaire redacteur)
Naar aanleiding van de in de Eerste Ka
mer aangenomen motie over de bouw van
de IJ-tunnel heeft de heer Den Uyl
(P.v.d.A.) vanmiddag in de Tweede Kamer
zijn interpellatie-aanvrage over hetzelfde
onderwerp ingetrokken.
