Kort en bondig
V
Nog steeds onbestendig
Driejarenplan voor het
Papoea-onderwijs
Nederlands moet
voertaal worden
Verzending van zeepost
Papoea's gaan studeren
in Port Moresby
Arbeider doodgedrukt
door stalen balk
Nog geen licht in de
zaak der Hoogoven
skeletten
Machinist bij trein
botsing gewond
Drie doden in
het verkeer
Realistisch nachtalarm
in Tapijnkazerne
Haagse Pleingroep houdt
concilie-academie
2
Meer en betere scholen voor alle
eledingen van de bevolking
g'
schooSkBeding
10% korting
GRETHA Dl BRUIÜN
Wissel stond verkeerd
„De Russen komen!"
Nederlander viel bij
Innsbruck van rots
HET WEER?
VRIJDAG 2 6 AUGUSTUS 1960
Advertentie
HOLLANDIA (ANP) „Naast het
reeds eerder door de regering aangekon
digde tienjarenplan voor Nederlands Nieuw
Guinea is thans ook een driejarenplan
voor het onderwijs opgesteld, waarover
zeer binnenkort met zending en missie
zal worden beraadslaagd. Juist nu men
spreekt van versnelde opvoeding van de
bevolking tot zelfbeschikking, moet dit
plan zo snel mogelijk worden gerealiseerd"
aldus heeft de directeur van culturele za
ken in Nederlands Nieuw Guinea, mr Chr.
Lyesen, op een persconferentie te Hol-
landia verklaard.
Het middelbare onderwijs voor de in
heemse leerlingen zo zei hij, heeft niet
in alle geledingen gelijk aan het Neder
landse te zijn omdat dit grote moeilijk
heden voor deze leerlingen zou opleveren.
De vroegere gedachtengang zelfs nog
tot voor twee jaar bij de Papoea was
dat de Nederlandse school en een Neder
landse opleiding voor hem als „summun"
golden.
Hbs C naast A en B
Het is de bedoeling een zesjarig mid
delbaar onderwijs in te stellen, onderschei
den in een onderbouw (drie jarige HBS,
MULO en PMS), en een driejarige boven
bouw.
In deze bovenbouw worden onderschei
den de afdelingen A, B. en C. A. en B.
geven een diploma, dat concordant is met
het Nederlandse diploma HBS A. en B.
De afdeling C. leidt op voor een meer
op de behoeften van het land gericht di
ploma, waarbij bijv. geen Frans en
Duits worden onderwezen. Dit diploma zal
in de toekomst toegang moeten geven tot
hogere vak- en beroepsopleidingen en even
tueel ook tot bepaalde faculteiten in het
buitenland. Het C-diploma zal derhalve
niet gelijk, maar wel gelijkwaardig zijn
aan het HBS-diploma A. en B. Overigens
mag bedoelde C-afdeling zeker niet be
schouwd worden als een leergang voor
„afglijders", die de A. of B-afdeling niet
kunnen volgen. Men mag deze C-afdeling
beschouwen als de „ruggegraat" van het
middelbaar onderwijs op Nederlands
Nieuw Guinea.
Meer PMS-en
De vraag is thans, welke functie de
Primaire Middelbare School (PMS) bij de
vorming van het middelbare onderwijs
moet vervullen. De begaafde Papoea kan
via de eerste twee leerjaren van de PMS
die als brugklas zouden kunnen funge-
Advertentie
Verplicht voorgeschreven
(uitgezonderd schoenen)
SFORTMAGAZIJN
Twynderslaan 7-9 - Haarlem
Tel. 15116
Uw wagen parkeert u voor de deur
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd staan tussen haakjes achter de
naam van het schip vermeld.
Argentinië: ms „Zaanland" (29 aug), ss
„Apherat" (3 sept.); Australië: ss „Oron-
say" (31 aug.); Brazilië: ms „Eemland" (1
sept), ss „Apherat" 1 sept.); Canada: ss
„Rotterdam" (28 aug.), ms „Prins Willem
van Oranje" (1 sept.); Chili: ms „Worms"
(1 sept.); Indonesië: ss „Dortmund" (28
aug.); Ned. Antillen: ss „Helicon" (30
aug.);Nieuw Zeeland: ss „Corintic" (1
sept.); Suriname: ms „Memmon" (31 aug.);
Unie van Z.-Afria: ms „Pretoria Castle"
(28 aug.), ss „Averdijk" (30 aug.); Brits
Oost-Afrika: ss „Afrika" (1 sept.).
ren de concordante afdelingen A. en
B. volgen. Uiteraard, aldus de heer Lije-
sen, kan hij ook, indien daar aanleiding
toe bestaat, na de 3-jarige HBS of MULO
de afdeling C. volgen.
De directie van culturele zaken onder
zoekt nu of het wenselijk is, dat de 4-jarige
PMS aansluiting geeft op de afdeling C.
deze laatste constructie zou tegemoet ko
men aan de gedachte van versnelde Pa-
poeanisering van het overhuids-apparaat.
In dit verband werd opgemerkt, dat het
aantal PMS-en dat in september 1960 ze
ven bedraagt, in de toekomst waarschijn
lijk nog zal moeten worden uitgebreid.
Tekort aan leerkrachten
Een voornaam punt van overleg de ko
mende besprekingen met missie en zen
ding is de wijze, waarop het basisonder
wijs op de meest efficiënte wijze kan wor
den ingericht. Het is noodzakelijk, het aan
tal dorpsonderwijzers op te voeren.
Wil men het land met spoed tot ont
wikkeling brengen dan dien' gestreefd te
worden naar vierjarig inolaats van het
huidige driejarige dorpsonderwijs. Cultu
rele zaken acht in de toekomst zelfs zes
jarig algemeen vormend basis-onderwijs
noodzakelijk.
Driejarige kweekschool
Een zeer belangrijke stan vooruit om
het huidige tekort aan leerkrachten aan
te vullen, is de opening v:n de kweek
school te Hollandia per 1 september a.s.,
waar onderwijzers opgeleid zullen worden
die in de toekomst de Nederlandse leer
krachten zullen vervangen. De leergang
duurt drie jaar. Als basis voor toelating
tot deze school is aangenomen het diplo
ma van een vierjarige PMS (Primaire
Middelbare School).
Ook anderen, die een gelijkwaardige op-
leidng hebben gehad, toegang kunnen krij
gen tot de kweekschool, waarvoor dan
echter een toelatingsexamen noodzakelijk
zal zijn.
De directeur zei dat het over het alge
meen zeer moeilijk is, in Nederland de
voor het onderwijs in Nieuw Guinea be
nodigde leerkrachten aan te trekken. Er
zullen wegen gezocht moeten worden om
de werfkracht te verhogen.
Nederlands voertaal
De dienst van culturele zaken heeft spe
ciale aandacht voor de invoering van de
Nederlandse taal. Nederlands zal op elke
school voertaal moeten worden en waar
mogelijk met de meeste spoed worden ge
ïntroduceerd. Voor 't zoeken naar de beste
methode zijn op de begroting belangrijke
fondsen gereserveerd.
Mede met het oog op de versnelde in
voering van het Nederlands, zal het nood
zakelijk zijn, de huidige driejarige oplei
dingsschool voor dorpsonderwijzers te ver
lengen tot een vierjarige leergang.
Schriftelijke cursussen
Er zijn vele dorpsonderwijzers, die in
voorgaande jaren niet de gelegenheid had
den tot verdere studie en die zich door
middel van schriftelijke cursussen verder
willen bekwamen.
Culturele Zaken heeft in gedachten, met
schriftelijke cursussen een aanvang te ma
ken, om bedoelde onderwijzers en ande
ren die „de boot gemist hebben" op te
leiden voor o.m. het PMS-diploma.
Vakopleiding
Voor de jongens die de lagere techni
sche scholen doorlopen hebben, wordt op
1 oktober door de stichting vakopleiding
uitgaande van particuliere bedrijven en
vakverenigingen een internaat openge
steld met een door het gouvernement ge
subsidieerde toezichthoudende kracht.
Overigens streeft Culturele Zaken voor
het „platteland" naar een eenvoudige am
bachtsleergang, aansluitend op het dorps-
onderwijs.
Op het ogenblik ontvangen ruim 33.500
Papoea's in Nederlands Nieuw Guinea on
derwijs, het gros (27.500) op dorpsscholen.
Daarnaast zijn nog circa 15.000 kinderen
op ongesubsidieerde scholen.
Nieuw Guinea telt op 1 september 1960
(gesubsidieerd) ruim 600 dorpsscholen, 21
vervolgscholen, 18 lagere scholen-b, 4 la
gere scholen-a, 5 opleidingsscholen voor
dorpsonderwijzers, 4 technische scholen, 7
primaire middelbare scholen, 5 muio's, 1
hbs en 1 kweekschool.
Daarnaast zijn er ruim 250 ongesubsi
dieerde dorpsscholen, 1 dito vervolgschool,
1 gedeeltelijke gesubsidieerde odo en 6
ongesubsidieerde theologische opleidingen.
In totaal zijn er 1342 leerkrachten, waar
van 645 inheemse 303 Europese en 394
1 uitheemse.
Twaalf jonge Papoea's van de primaire
middelbare school in Hollandia zullen op
acht september voor verdere studie naar
Port Moresby in Australisch Nieuw-Gui-
nea vertrekken. Zes van hen zullen de
zeven jaar durende opleiding aan de Me
dical Sohool volgen en zes de cursus van
vijf jaar aan de Technical Training School.
De nieuwe cursus begint in februari 1961,
maar de jongelui gaan reeds nu naar Port
Moresby om de Engelse taal beter te le
ren en om zich te oriënteren.
Het is de bedoeling elk jaar zestien Pa
poea's naar deze opleidingsinstituten te
zenden.
De Papoea's die de Medical School zul
len bezoeken, zullen worden ondergebracht
in ziekenhuisinternaten, samen met studen
ten uit Australisch Nieuw-Guinea. De Me
dical School heeft een standaard-program
ma van de Australische Universiteit. Het
laatste jaar worden de studenten assistent
in de ziekenhuizen, waarna zij zelfstandig
arts in Nieuw-Guinea zullen zijn. De moge
lijkheid bestaat dat er in 1970 ongeveer
25 Nieuw-Guinese artsen zijn, die in Port
Moresby zijn opgeleid.
De zes technische studenten zijn uitblin
kers in de wiskunde. De opleiding wordt
na twee jaar gesplitst in radiotechniek en
telefonie. In Nederlands Nieuw-Guinea be
staat een groot tekort aan radiotechnici.
Het is de bedoeling in de eerstvolgende
jaren aan beide opleidingen Nederlandse
docenten te verbinden voor de Nederlandse
taal.
Een ongeluk in een van de fabriekshal
len van de „nationale staalindustrie" in
De Steeg heeft het leven gekost aan de
28-jarige Giesbeekse arbeider Ribbers. De
man, die met een mede-arbeider met een
karweitje in de fabriekshal bezig was, is
onder een verschuivende u-balk terecht ge
komen en ten gevolge van zware inwendi
ge verwondingen kort na opneming in het
Velpse ziekenhuis overleden. Zijn 27-jarige
mede-arbeider, die eveneens getroffen
werd, liep ernstig letsel op, maar zijn
toestand is redelijk. Het ongeluk werd ver
oorzaakt door een kraan, die over een
loopbrug door de fabriekshal rolt. De kraan
had een last in een hoek van de hal ge
deponeerd en rolde met loshangende takel
ketting terug. Deze ketting bleef haken
achter een uitsteeksel van een op de
grond liggende zware u-balk. De balk
kwam daardoor in beweging.
Verdronken. In het Wantij te Dor
drecht is het stoffelijk overschot gevonden
van de 67-jarige heer A. Baars. De man
moet enige dagen geleden zijn verdronken.
Doordat hij alleen woonde had niemand
Het onderzoek naar de herkomst van de
stoffelijke resten, die dinsdag bij graaf
werkzaamheden op het Hoogoventerrein in
IJmuiden werden blootgelegd heeft nog
geen positieve gegevens opgeleverd.
Ondanks een nauwgezet onderzoek in de
grond heeft men geen resten van kleding
of iets anders gevonden. De drie skeletten
lagen boven op elkaar en men vermoedt
dat men de lichamen destijds voor het be
graven ontkleed heeft om de kans op her
kenning te verkleinen. Het eerste onder
zoek deed vermoeden dat het hier stoffe
lijke resten betreft van drie militairen
waarschijnlijk twee mannen van middel
bare leeftijd en een jongere, wiens leeftijd
men schat op vijftien a twintig jaar. Om
dat het terrein in de bezettingstijd deel
uitmaakte van de Duitse kustverdediging,
is het niet uitgesloten, dat hier drie leden
van het ondergrondse verzet zijn betrapt
en gefusilleerd. Ook houdt men rekening
met de mogelijkheid, dat hier drie gewone
burgers, die misschien toevallig op dit ter
rein waren doorgedrongen, ter dood zijn
gebracht.
Omstreeks half acht woensdagavond is
op het spoorwegemplacement te Maas
tricht een uit de richting Heerlen komen
de goederentrein tengevolge van een on
juiste wisselstand tegen een stilstaande
goederentrein gebotst. De machinist werd
licht gewond. Hij werd naar een zieken
huis in Maastricht overgebracht. De ma
teriële schade is gering.
Drie mensen zijn in Rotterdamse zieken
huizen bezweken aan verwondingen, die
zij bij verkeersongelukken hadden opgelo
pen.
De 75-jarige mevrouw M. Schoonmade-
Van Breemen uit de Snellemanstraat te
Rotterdam, werd vorige week bij het over
steken aangereden door een auto. Zij over
leed in het Westerziekenhuis.
De 49-jarige B. S. van Doesburg uit de
Bethlehemstraat te Rotterdam botste
met zijn bromfiets bij het inhalen tegen
een andere bromfietser. Hij overleed in
het havenziekenhuis.
Ook tengevolge van oversteken werd
de 90-jarige G. de Kurver die in 'n woon
ark op de Schaardijk woont, aangereden.
Hij overleed in het Havenziekenhuis.
DEN HAAG Omstreeks halfelf in de
avond van 12 juli werd een peloton van
het regiment Menno van Coehoorn in de
Tapijnkazerne te Maastricht gewekt door
een officier. „Jongelui, het is nu alarm.
Russische troepen zijn West-Duitsland bin
nengevallen. We dienen zo snel mogelijk
achter het gebouw aangetreden te staan"
In het donker kleedden de militairen zich
snel aan. Later bleek dat zij waren opge
roepen voor een nachtelijke alarmoefening
In schriftelijke vragen heeft het C.P.N.-
Tweede-Kamerlid Borst de minister van
Defensie gevraagd of hij niet van mening
is, „dat door het alarm slaan op deze wijze
de sfeer van de koude oorlog en de geest
van vijandschap tegen andere volken op
zettelijk worden bevorderd en dat dit als
ontoelaatbaar moet worden beschouwd".
Minister Visser antwoordt onder meer,
dat de betrokken officier op eigen initia
tief deze wijze van alarmering heeft ge
bruikt. De beide overige pelotons werden
zonder de alarmerende woorden gewekt
voor de oefening.
Na onderzoek is overigens gebleken, al
dus de minister, dat bij de militairen door
deze wijze van alarmeren geen ongerust
heid was ontstaan. „Men gedroeg zich rus
tig en normaal". Het is gebruikelijk, aldus
de minister, aan oefeningen een bepaalde
veronderstelling ten grondslag te leggen.
In deze geest werd de gedane mededeling
opgevat.
De minister gelooft niet, dat de gebezig
de wijze van alarmering „de sfeer van
koude oorlog en de geest van vijandschap
tegen andere volkeren" heeft bevorderd
Hij acht dan ook geen termen aanwezig
voor een terechtwijzing aan de betrokken
officier, zoals het Kamerlid had gevraagd.
De 24-jarige A. Poort uit Utrecht is gis
teren in de omgeving van Innsbruck zwaar
gewond toen hij langs een rotswand naar
beneden stortte. Hij is opgenomen in het
ziekenhuis te Innsbruck. A. Poort en zijn
vriend T. Zijlstra waren op weg van een
berghut bij Neustift in het Subaital naai
de Regensburger Hütte. Onderweg wilden
zij Edelweiss plukken, waarbij Poort langs
de rotswand is afgegleden en naar beneden
is gestort.
Advertentie
Luister naar de BigBen-tips
elke dag over Radio Luxem
burg (208 en 49 meter). Direct
na de weerberichten.
PLASTIC REGENJASSEN
zo klein, zo licht
zo waterdicht
Dodelijk ongeluk. De 67-jarige vee
houder A. F. van Nierop uit de buurtschap
De Banken (gemeente Uithoorn) is op zijn
bedrijf bekneld geraakt in een grastrans
porteur. Hij is kort na het ongeluk aan zijn
verwondingen overleden.
Hoogleraar. Aan dr. A. L. Janse de
Jonge, thans hoogleraar aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam, is opdracht ver
leend aan de rijksuniversiteit te Utrecht
onderwijs te geven in de pastorale psycho
logie.
Door trein overreden. Even buiten het
station te Zevenbergen is het zwaarver-
minkte lichaam gevonden van de 27-jarige
ongehuwde fabrieksarbeider C. J. Traats
uit Oudenbosch. De man is 's avonds waar
schijnlijk over het stationsemplacement ge
lopen en door een trein aangereden.
Even verkleden. In Rotterdam dron
gen inbrekers een kantoorgebouw binnen,
waar zij niets van hun gading vonden,
maar wel een enorme ravage aanrichtten.
Via het dak gingen zij naar een meubel
magazijn. Ook daar hebben zij zeer onbe
hoorlijk huisgehouden. Een sprei sneden zij
aan repen en bonden die aan elkaar. Daar
langs lieten zij zich zakken op het vijf me
ter lager gelegen dak van r-n kledingzaak.
Binnen hebben zij zich van top tot teen
in het nieuw gestoken. Totaal wordt voor
f 1500 aan kleding vermist. Daar zijn enige
kostuums en twee suëde herenjasjes bij.
Directiemutatie Spoorwegbouwbedrijf.
Op 31 augustus aanstaande zal prof. ir.
J. L. A. Cuperus wegens het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd zijn functie
van directeur van de n.v. Het Spoorweg
bouwbedrijf neerleggen. Hij wordt per
1 september aanstaande opgevolgd door ir.
B. van Bilderbeek, voorheen chef van de
dienst van de exploitatie van de n.v. Ne-
derlandsche Spoorwegen.
Congres reserve-officieren. In Rotter
dam wordt gedurende vier dagen het der
tiende congres van de Confederation inter-
alliee des Officiers de reserve, de inter
nationale organisatie van reserve-offi
cieren, gehouden. De minister van Defen
sie, ir. S. H. Visser, heeft het congres ge
opend. President van het congres is de
Deense maioor Arne Hoff. Er zijn ongeveer
150 deelnemers.
Stuk toren viel. Bij het slopen van
de niet meer in gebruik zijnde televisie
toren in Bussum is een ijzeren buis van
vijfeneenhalve meter lengte en met een
gewicht van 21 kilogram van een hoogte
van 27 meter naar beneden gevallen. Enige
tijd geleden werd een nieuwe toren in Hil
versum in gebruik genomen waardoor de
staalconstructie in Bussum overbodig werd.
De politie liet het werk stilleggen. Tegen
de aannemer, die de toren voor de sloop
bij aanbesteding had gekocht werd proces
verbaal opgemaakt.
Opbrengst. Van de opbrengst van de
aan de Haagse American Protestants
Church verkocht Expo-kapel heeft men in
Brussel een protestants informatiecentrum
gebouwd, dat geleid wordt door de Brus
selse predikant ds. P. Fagel.
Advertentie
BEVERWIJK HAARLEM ZAANDAM
Kruisstraat 25 Haarlem - Tel. 12921
Celibraat en diakenschap, oecumene ook
op het gemeentelijke vlak, hervormingen
in het kerkbestuur, oorlog en vrede, dat
zullen agendapunten zijn op de door de
bekende Pleingroep van pater Simon Jels-
ma m.c.s. te houden Concilie-academie.
Plein 1960 wil een eigen bijdrage leve
ren aan de voorbereiding van het r.k.
oecumenisch concilie. Daartoe wordt van
september tot maart een academie gehou
den met zeven plenaire bijeenkomsten en
zes series van drie sectie-bijeenkomsten.
Alle vergaderingen worden in Den Haag
gehouden. Begonnen wordt met een ple
naire zitting, waarop de agenda ter sprake
komt. De resultaten van de besprekingen
zullen in rapporten worden vastgelegd. Ze
zullen later gepubliceerd worden.
Woensdagavond is in de Boerhaave
kliniek te Amsterdam overleden de
heer U. F. M. Dellaert, oud-directeur
van Schiphol, die
jaar met pensioen
eind juni van dit
ging. De vlag van
de luchthaven ging halfstok.
Het weer in West-Europa wordt voort
durend verstoord door een lagedrukge
bied. Hoewel de luchtdrukverschillen over
het algemeen niet groot zijn, kunnen in
het lagedrukgebied toch een aantal centra
worden onderscheiden. Een ervan trok
vanochtend dicht langs Nederland en gaf
aanleiding tot regenval die hier en daar
zwaar was. Zo viel in Zierikzee 33 mm
regen in slechts 2 uur tijds. Een andere
kern lag vanochtend voor de ingang van
het Kanaal. Deze trok in noordoostelijke
richting.
Tussen IJsland en Schotland is intussen
een hogedrukgebied tot ontwikkeling geko
men, dat zich ook over Scandinavië uit
breidt. Van onmiddellijke betekenis voor
het weer in Nederland is dit echter niet.
Het ziet er n.l. naar uit dat ook morgen
het weer onder invloet zal staan van het
in het begin genoemde lagedrukgebied,
zodat het onbestendige weer aanhoudt.
WEERRAPPORTEN
Maximum-temperaturen
buiten- en binnenland
van gisteren.
Neerslag laatste 24 uur
60
.5
"§2
Den Helder zwaar bew. z 20
Ypenburg regen ono 21
Vlissingen regenbui o 20
Eelde zwaar bew. w.stil 22
De Bilt regenbui w.stil 22
Twente mist w.stil 23
Eindhoven regen ono 23
Zd-Limburg onv/eer o 24
Zaterdag 27 augustus
Zon op: 5.43 uur, onder: 19.39 uur.
Maan op: 11.18 uur, onder: 21.54 uur.
Maanstanden
29 aug. 20.23 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 27 augustus
Hoog water' 6.34 uur en 18.56 uur.
Laag water: 2.23 uur en 14.35 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Helsinki
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Aberdeen
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Belgrado
Athene
Rome
Ajaccio
Madrid
Mallorca
L.issabon
bew.
mist
zwaar
regen
mist
mist
zwaar bew.
regen
onweer
onweer
zwaar bew.
licht bew.
onbewolkt
onbewolkt
zwaar bew
zwaar bew.
onbewolkt
licht bew.
half bew.
half bew.
mist
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
zwaar bew.
half bew.
w.stil
w.stil
w.stil
n
w.stil
w.stil
no
o
wnw
zzw
z
w.stil
nnw
w.stil
zzo
zzo
w.stil
no
ozo
o
w
w.stil
w.stil
w.stil
no
z
w.stil
wnw
18
20
17
21
14
21
22
21
25
20
28
32
25
28
28
28
30
28
27
29
32
31
32
30
30
30
25
ei
0.4
0.6
1
0.5
3
3
2
10
1
0
9
0.1
16
0
1
8
7
7
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
