r
Gaitskells leiderschap
heeft afgedaan
Muziek
WERELDNIEUWS
Sovjet-commandanten krijgen
meer verantwoordelijkheid
j
De feiten
Kroesjtsjev komt per
schip, naar New York
Vakbondscongres stemt voor en tegen
beleid op het punt van kernwapens
Louw valt Macmillan
op het lijf
<~Pracitótoel
Alphenaar
ENGEL
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1960
3
Van dag tot dag
Uw haar zit beter met
- Haar crème
Verzoek om Britse steun
in de UNO
Koning Boudewijn 30 jaar
Tsjechische verklaring in
Den Haag over Bonn
de
Behalve de militaire ook de politieke opleiding
Ofschoon de opwinding over een moge
lijkheid van meningsverschil tussen pre
mier De Quay en minister Luns inzake de
koers voor Nieuw-Guinea is bedaard, moet
men toch veronderstellen dat de belang
stelling voor het onderwerp zowel in ons
land als daarbuiten er een nieuwe injectie
door heeft gekregen.
Die belangstelling richt zich in de eerste
plaats op de UNO-vergadering, waar mi
nister Luns als delegatieleider aanzit met
eventuele oplossingen-schema's voor
Nieuw Guinea's toekomst in de binnenzak.
Of die schema's ter tafel zullen komen en
of zelfs buiten de openbare zittingen om
die schema's aan de mogelijkheden van
de praktijk zullen worden getoetst, is nog
een vraag. Doch dat mede onder in
vloed van ontwikkelingen in Kongo en el
ders de kwestie Nieuw Guinea niet
statisch meer is en op een of andere wijze
in beweging is gekomen, is een gevoelen
dat algemeen zal worden gedeeld. De even
tuele internationalisatie van het eilanddeel
onder toezicht van de UNO lijkt velen een
aanvaardbare procedure, vooral ook om
dat daarmee de uitlevering aan Indonesië
zou worden voorkomen of althans de ver
antwoordelijkheid voor een dergelijke uit
levering op UNO-schouders zou komen te
rusten.
Wanneer men in zulk verband over de
UNO spreekt, heeft men echter wellicht
een te geromantiseerd beeld van deze or
ganisatie in gedachten het beeld van
een uniforme autoriteit boven de staten,
die beslissingen neemt binnen het kader
van de internationale belangensfeer en
met doelbewuste overwegingen van vrede
en rust.
Doch in werkelijkheid is de UNO en
zeker de laatste tijd een afspiegeling
en een concentratie van bittere, principiële
tegenstellingen, wier handelingen en be
moeiingen op het gebied van internatio
nale onrusthaarden nooit de uiting van een
eensgezindheid doch van een strijd zijn.
Een strijd tussen de twee grote kampen,
die elk voor zich hun inzichten proberen
te realiseren. Niet voor niets heeft de
Franse president De Gaulle onlangs her
haaldelijk ironisch over „de zogenaamde
Verenigde Naties" gesproken. Zogenaamd
verenigd, doch in werkelijkheid zo ver
deeld als maar enigszins mogelijk is.
Nieuw Guinea als speelbal tussen die twee
kampen prijs te geven aan het lot van de
toevallige meerderheid in de UNO-ver-
deeldheid is een veel minder aanlokkelijk
denkbeeld dan „Nieuw Guinea stellen on
der beheer van de Verenigde Naties".
In feite staat onze regering dus voor de
moeilijke keuze, Nieuw Guinea tot een
zaak van de westelijke wereld te maken
óf: op eigen gezag te blijven sukkelen
met de labiele situatie van thans, daar
door het gevaar lopend straks ook de wes
telijke wereld niet meer tot steun bereid
te vinden.
Er is echter buiten de UNO om nog al
tijd een derde mogelijkheid, die weliswaar
met de dag theoretischer wordt doch in
ieder geval veel minder riskant zou zfijn
dat is het Australische idee om Nieuw-
Guinea tot een gezamenlijke verantwoor
delijkheid van Australië, Nederland in In
donesië te maken, onder „notariële" ga
rantie van de UNO.
Is dit denkbeeld nog te verwezenlijken?
De factor Australië is voor Soekarno in
deze procedure zo belangrijk, dat hij wel
licht nog kans zou zien zich zonder ge
zichtsverlies in die bocht te draaien. Doch
het zou (niet het minst ook voor Neder
land!) een bijna bovenmenselijk gecom
pliceerde procedure worden, vooral nu
Djakarta de dunne draad heeft afgesneden
door zijn betrekkingen met Nederland op
te geven.
WASHINGTON (AFP) Aan het State
Department is officieel meegedeeld, dat
premier Kroesjtsjev op 19 september in
New York zal aankomen om de zitting
van de UNO-assemblée bij te wonen die
de volgende dag begint. Hij komt met
het Russische schip „Baltika", de vroege
re „Molotov". Hoe lang hij in Amerika
blijft, is niet bekend.
MOSKOU (Reuter) Het Russische re
geringsblad Izvestia schrijft, dat Kroesj
tsjev naar de UNO gaat met een grootse
taak, waarbij hij zijn uiterste best zal
doen om een duurzame vrede tot werke
lijkheid te maken en „de definitieve over
winning van de beginselen van vreedzame
samenleving" te verzekeren.
Volgens de Izvestia is vreedzame sa
menleving in het huidige stadium de beste
vorm van betrekkingen tussen landen met
verschillende maatschappelijke stelsels.
Het blad wijst op de preambule van het
UNO-handvest, waarin gezegd wordt, dat
de volken van de UNO vastbesloten zijn
verdraagzaamheid te beoefenen en samen
in vrede met elkaar te leven als goede
buren.
Kroesjtsjev aan het woord
(AFP) Op een receptie in het Krem
lin heeft Kroesjtsjev gezegd over inlich
tingen te beschikken, volgens welke de
N.A.V.O.-landen van plan zijn in septem
ber een vliegtuig boven de Zwarte Zee
te laten vliegen. Er was opdracht gegeven
het toestel neer te schieten zodra het bo
ven de Russische territoriale wateren
kwam.
WASHINGTON (Reuter) Het State
Department wilde woensdagavond geen
commentaar geven op Kroesjtsjevs mede
deling dat de N.A.V.O. van plan is eèn
vliegtuig boven de Zwarte Zee te laten
vliegen.
Advertentie
Alleen verkrijgbaar bij de kapper
m
Forse tube f 1.75
Een product van Indola»
(Van onze correspondent)
LONDEN Het belangrijke defensie
debat op het jaarlijkse congres van het
Britse vakverbond (Trade Union Congress
T.U.C.) op het eiland Man in de Ierse
Zee, dat door het besluit van de vakbond
van industriearbeiders (A.E.U.) voor de
twee tegenstelde moties van het bestuur
en van antikernbomrebel Frank Cousins
al tot een farce was gedegradeerd, eindig
de gisteravond als een „mislukte" grap',
omdat de hoofdrolspeler ook nog zijn tekst
was vergeten. Het was bovendien de iro
nie van het noodlot, dat deze hoofdrolspe
ler opnieuw de A.E.U. was. Bij de stemming
over de twee moties was de officiële tel
ler namelijk vergeten bij de voorstemmers
voor de motie van transportarbeiders-lei
der Cousins, de 908.000 stemmen van de
A.E.U. op te tellen.
Toen de gedelegeerden de uitslag van de
tweede stemming hoorden ging er een
golf van verbazing door de zaal. Er bleek
voor Cousins' motie slechts een meerder
heid van 235 stemmen te zijn. Een derde
van de meerderheid voor de officiële La-
bour-T.U.C.-motie, waarin de defensiepo
litiek van Labourleider Gaitskell was neer-
(Van onze correspondent)
LONDEN De Zuida'frikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Eric Louw kwam
gisteren in Londen letterlijk uit de lucht
vallen en premier Macmillan onderbrak
vandaag zijn vakantie in Schotland om
met de Zuidafrikaanse minister te over
leggen.
Waarom hij zo plotseling naar Londen
kwam, weigerde minister Louw te zeggen.
Zijn enige commentaar wa's dat men „zijn
eigen conclusies kon trekken" en dat werd
dan ook meteen met volle overgave ge
daan.
Het is wel zeker dat Louw, die met een
door premier Mapmillan. ter. beschikking
gesteld R.A.F.-toestel naar'Schotland door
reisde.-over de vZuklafrikaanse positie in
de UNO wil praten Vermoedelijk zal hij
Macmillan vragen wat hij voor Britse
steun kan verwachten als zijn land in de
UNO-Assemblee wordt aangevallen over
de apartheidspolitiek. Louw gaf voor zijn
vertrek in Johannesburg toe dat hij een
harde strijd verwacht en de aanwezigheid
van premier Kroesjtsjev en president
N'Kroemah van Ghana wijst in die rich
ting. De enige hoop voor Louw is dat
Groot-Brittannië dezelfde houding zal aan
nemen als vorig jaar toen het beweerde
dat de apartheid een interne aangelegen
heid is. waar de andere leden zich volgeifs
het UNO-handvest niet mee hebben te
bemoeien. Het is echter de vraag of Groot-
Brittannië na de opschudding die de
apartheid in het Gemenebest heeft veroor
zaakt. zich kan veroorloven deze houding
te handhaven. Onthouding lijkt thans de
enig mogelijke uitweg.
Louw zal zaterdag met de „Mauretania'
naar New York reizen.
gelegd. Hadden enkele vakbonden op het
laatste moment besloten Cousins in de
steek te laten? Men had namelijk op een
meerderheid van anderhalf miljoen stem
men voor zijn motie gerekend. Kort daar
na deelde Sir Vincent Tewson, de algeme
ne secretaris van de T.U.C. met het
schaamrood op de kaken mee, dat er een
fout in de telling was gemaakt „voor
zover ik mij kan herinneren is dat de laat
ste veertien jaar slechts eenmaal ge-
gebeurd", voegde hier verontschuldigend
aan toe.
De meerderheid voor de Cousins-motie
bleek toen opgelopen te zijn tot 1.143.000
stemmen en dat kwam dichter bij de
voorspellingen. Daarna kon Cousins ook
zeggen, dat hij „zeer tevreden was".
Met vliegend vaandel
Ook op het Labour-hoofdkwartier in
Londen bleek men nogal tevreden te zijn
over het feit, dat de Labour-T.U.C.-motie
tweemaal zoveel stemmen kreeg als men
had verwacht en Gaitskell zou zelfs zo op
timistisch zijn te denken dat hij op het
Labour-congres. dat over vier weken in
Scarboi'ough begint, nog een kans heeft
zijn defensiepolitiek er door te slepen.
Volgens het hoofdkwartier zal hij daar
voor zijn opvattingen vechten, maar het
lijkt er eerder op, dat hij dan met vliegend
vaandel zal ondergaan. Want waar wil
Gaitskell de steun voor zijn defensiepoli
tiek, waarin wordt erkend dat Groot Brit-
tannië ook onder een socialistisch bewind
deel moet blijven uitmaken van een met
kernwapens uitgeruste Noordatlantische
Verdragsorganisatie vandaan halen?
De A.E.U. kan in Scarborough niet nog-
eens voor beide moties stemmen en dat
betekent, dat 't overgrote deel van de vak
bonden daar Cousins zal steunen. De tran
sportarbeidersleider beweerde gisteren in
het debat over de defensie ronduit, dat het
merende.el van het. Britse volk er net zo
over denkt als hij en zijn aanhangers, die
eenzijdige afschaffing van kernwapens
door Groot Brittannië voorstaan. „Het is
de verstandigste en in feite de enige weg
die de wereld kan gaan om te bereiken
wat iedereen wenst namelijk vrede door
ontwapening", aldus Cousins.
Het lijdt weinig twijfel dat de plaatse
lijke afdelingen van de Labourpartij, die
in doorsnee altijd het meest linkse ele
rhent vormen, ook voor de overgrote deel
•voor Cousins' denkbeelden zullen stemmen.
Tenzij in de komende vier weken een aan
tal vakbonden overstag zou gaan en als
nog de partijleiding te hulp komt, zal
Gaitskell of hij vecht of niet, een grote ne
derlaag lijden.
De rustige rede van Sir Vincent Tew
son, vóór die van Cousins, hielp niet meer.
Hij waarschuwde de gedelegeerden dat
wanneer zij de motie van het bestuur zou
den verwerpen, de gehele Labour-beweging
in gedrang komt. „Een ijdel gebaar, zo
als dat van Cousins als een poging om de
eigen huid te redden, zou geen vrede door
ontwapening kunnen brengen", aldus Sir
Vincent, die er bij de gedelegeerden op
aandrong een voorbeeld voor de gehele
Labourpartij te geven.
Maar als de over het algemeen nog rus
tige vakbondsgedelegeerden hier niet op
ingingen, hoe moet het Gaitskell dan wel
vergaan als over vier weken de heethoof
den van de plaatselijke partij-afdelingen
aan het werk tijgen?
BRUSSEL (ANP) Koning Boudewijn
van België heeft woensdag zijn dertigste
verjaardag gevierd. Van alle openbare ge
bouwen in het land wappert de Belgische
nationale vlag en in Brussel en in Ant
werpen liggen felecitatieregisters ter teke
ning.
Het Brusselse blad „La Metropole"
schreef naar aanleiding van de verjaardag
van de Belgische vorst dat de (Kongolese)
gebeurtenissen van de afgelopen maanden
de banden tussen het Belgische volk en
zijn koning nog hebben versterkt. „De ko
ning heeft bewezen dat niets, dat het land
raakt, hem vreemd is en dat hij elke
dag, met een bewonderenswaax-dige nauw
gezetheid, de zware taak van zijn grond
wettelijke rol vervult", aldus dit blad.
De Tsjechoslowaakse gezant in Den
Haag, dr. B. Mucha, heeft gisteren op het
ministerie van Buitenlandse Zaken een
verklaring overhandigd, die het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in Praag
heeft uitgegeven naar aanleiding van
het onlangs gepubliceerde geschrift van de
Westduitse generale staf over kernwapens.
Di\ Mucha heeft de vei'klaring ter hand
gesteld aan de chef van de directie Europa.
Hij heeft daarbij volgens de Tsjechoslo
waakse mededeling mondeling opmerk
zaam gemaakt op „de samenhang tussen
de eisen van de Westduitse generale staf
en de recente manifestatie in Berlijn ten
gunste van tegenover Tsjechoslowakije ge
stelde aanspraken op grondgebied".
Moskou, (Reuter) De Russische mi
litaire commanten zijn bekleed met de
verantwoordelijkheid voor zowel de mili
taire als de politieke opleiding van hun
(roepen. Dit staat in de nieuwe regels voor
de Russische strijdmacht die zijn bekend
gemaakt in het militaii-e blad „Rode Ster".
Maarschalk Gretsjko, bevelhebber van de
strijdkrachten van het pact van Warschau,
zegt in het blad dat dit de toepassing be
tekent van het beginsel van Lenin der een-
mans-verantwooi-delijkheid. Hij zei niet
of de wijziging ook invloed heeft op de
status der politieke commissai-issen. De
maarschalk schrijft dat „de kracht van
het imperialisme niet moet worden onder
schat". In dit licht waren de nieuwe bepa
lingen van groot belang.
(UPI) Achter deze bekendmaking gaat
een stelselmatige herziening schuil van
de regels voor de ideologische en politie
ke leiding van het leger, welk proces zich
langzaam voltrekt sinds maarschalk Zjoe-
kov als oppei'bevelhebber door Kroesjts-
jov werd afgezet. Voi'ig jaar werd ook de
politieke chef van het militaii-e district
Moskou, luitenant-genei-aal Doebovskoj
ontslagen, omdat hij „vrijbuiterij, onwetti
ge afwezigheid en een ongebonden leven
van de onder zijn bevel staande troepen
had toegelaten. De kranten oefenden
daarop heftige critiek op het leger. Kroes
jtsjev benoemde toen tot politieke hoofd-
commissaias van het leger generaal Go-
likov, die de titel van chef-politiek admini
strateur van de gewapende macht ontving.
Deze keerde zich na zijn aanstelling in de
Pravda tegen vele hoofd-officieren en
hield hun voor dat het leger geen ver
slappen van de discipline kon toestaan.
Naar vexduidt keurt Kroesjtsjev thans
persoonlijk de bevorderingen van officie
ren goed om op deze wijze zijn gezag
over het leger te beklemtonen.
Ook in het burgerleven richten de auto
riteiten zich tegen de „nietsnutten, de
zelfzuchtigen en tegen de personen die
zich niet willen inspannen voor het alge-
Advertentie
KRUISWEG 47-49 HAARLEM
meen welzijn". In een hoofdartikel schi-eef
de Sovjetskaja Rossija, dat „de grote so
cialistische stelregel „hij die niet werkt,
zal niet eten" tot gevolg had gehad dat de
republiek Georgia als vierde van de Sov
jet Unie een „anti-pax-asieten" wet
heeft aangenomen. Hierdoor zullen de
plaatselijke overheden op advies van vak
bonden en andere publieke instellingen,
degenen die niet willen wei-ken naar af
gelegen gebieden kunnen vei-bannen. Hun
straftijd zal variëx-en van zes maan
den tot twee jaar. Wanneer zij na die
tijd nog weigeren „sociaal nuttig werk"
te doen. kunnen zij voor een zelfde periode
worden verbannen.
De Russische pers doet een dx-ingend be-
ï'oep op de overheid werkschuwe lieden,
nozems, en anderen spoedig in het gareel
te brengen. Een soortgelijke actie wordt
thans gevoei'd tegen de blaadjes die vaak
in toeristenhotels te koop zijn, waarin
westerse kleding, kauwgum, whisky, rock
en roll-platen en anti-Russische geschrif
ten, afkomstig van buitenlanders, worden
aangeboden.
Advertentie
Grote Houtstraat 181
Haarlem - Tel. 14444
De eilandbewoner
Iedereen kent ze wel, die buurten die
meestal geleidelijk, maar soms ook in vrij
snel tempo het waas van welstand verlie
zen dat hun bouwers hun vele jaren her
had toegedacht en dat hen lange tijd
heeft gekenmerkt. De huizen waren er
bestemd om door één gezin te worden be
woond en teneinde hun innerlijk en uiter
lijk aanzien te verhogen, werd bij de bouw
gul gewerkt met verfraaiende elementen.
Balkons en voordeuren, trappenhuizen en
plafonds waren voorzien van een opschik
die een later, zich zakelijk noemend ge
slacht met een medelijdende glimlach zou
bejegenen, maar die voor de oudere ge
neratie het middel was om haar gevoel
van welstand tot het maximum op te voe
ren. Winkels en andere het welbehagen
storende verschijnselen loerden zorgvuldig
geweerd, zodat men steeds zeker wist lou
ter lieden van betere stand om zich heen
te hebben.
Totdat de tand des tijds een tand,
sterker dan die van een olifant zijn
knagend geweld tegen zo'n buurt begon te
keren De sociale opvattingen verander
den, het verkeer vierde zich al luidruchti
ger bot en wat eertijds een buitenwijk
was, lag op zeker ogenblik midden in de
voortdurend groeiende huizenzee. Wie het
zich kon veroorloven, trok weg, naar een
nieuwe en voorlopig rustige buurt of naar
buiten, maar in ieder geval ver van de
oude omgeving, waarop klein- en groot
handel een geheel nieuw stempel hadden
gedrukt. In vele herenhuizen woonden geen
heren meer, maar diverse gezinnen waar
van het hoofd door noeste arbeid aan de
kost moest komen.
Ik heb iemand gekend die, terwijl alle
muren van rustige deftigheid om hem
heen afbrokkelden, als een rots standhield.
Het was een uiteraard bedaagde man,
niet blind voor de tekenen des tijds, maar
vastbesloten zijn eenzaam geworden burcht
niet te verlaten vóór de dood hem daaruit
wegriep. Hij noemde zich een eilandbewo
ner en daartoe had hij wel reden, want
ten slotte werd zijn huis aan de ene zijde
geflankeerd door een banketbakkerszaak,
aan de andere kant door een drukkerij.
Tegenover hem hadden enige levensmid
delenwinkels zich breed gemaakt, alsmede
enkele administratieve instellingen. Het
deerde hem alies niet, althans niet vol
doende om hem te verjagen. Zelfs toen op
enkele tientallen meters afstand een gara
ge werd geopend, vermocht dit geen in
breuk op zijn standvastigheid te maken.
Een toenemende doofheid vergemakkelijk
te hem de trouw aan zijn standplaats.
Totdat dan de Grote Golf kwam, sterker
dan mensenmacht, die hem van zijn eiland
wegspoelde. Hij werd uitgeluid door een
overlijdensadvertentie over twee kolom
men, alsook door de hamerslagen van de
vendumeester die kort daarop de inboe
del veilde. Vervolgens werd het eiland
door de zee verzwolgen en omgezet in een
saai kantoorgebouw.
De Cariatiden die het balkon torsen,
schijnen nog aandacht te vragen voor de
dagen van weleer, maar ik heb de indruk
dat niemand acht slaat op hun heldhaftig
streven.
M. Mok
Dokken. De Nederlandse onderzeebootja
ger „Limburg", een van de twee ja
gers, die het vliegkampschip „Karei
Doorman" begeleiden is woensdag voor
een zevendaagse informeel bezoek in
Hongkong aangekomen. Een zegsman
van het Nederlandse consulaat deelde
mede, dat de jager de Britse kolonie
alleen bezoekt om te dokken.
Weinig hoop. Men heeft weinig hoop, dat
acht Afrikaanse mijnwei'kers, die sinds
zaterdag op 2300 meter onder de grond
opgesloten zitten in een goudmijn na
bij Boksbui-g (Zuid-Afrika) nog levend
aan de oppervlakte kunnen worden ge
bracht. Men veronderstelt dat zij reeds
dood zijn.
In het wondex-li.ike samenspel
van menselijke contacten, dat
onze wereld overkoepelt en
omvat als een paasei in een
netje, accepteren wij bestaande
bindingen en rakingen vaak zo
onberoerd en werktuigelijk,
dat de wonderen niet meer als
wondex-en spi'eken.
En niet enkel als verschijn
sel, ook als woord i.- het „won
der" tot een misbruikt en ver
stomd onbegi-ip geworden. Wij
spx-eken van „wonder boven
wonder" wanneer een auto
over de kop slaat zonder dat de
inzittenden letsel krijgen
wij zeggen „wat een wonder"
als we horen dat Elsje zich ein
delijk heeft vex-loofd met haar
welgestelde chef-de-bux-eau. En
we gaan de echte, onvervalste
wonderen voorbij met. de ge
borneerdheid van schepselen
die verwondex-ing als een
zwakheid beschouwen.
Soms echter laten wij ons
welwillend en neerbuigend
met de verwondering in. Dan
staan we stil bij „wonderen
der techniek" en schudden het
veelwetende hoofd, waarbij de
verwondering met bewonde
ring gepaard gaat. Doch dan
nog is die bewondering voor
onszelf bestemd voor ons
mensen, die zo knap zijn en
zich door niets laten tegen
houden in hun opmars naar
onmogelijkheden.
Wat is eigenlijk een wonder?
Er zijn diverse definities
voor. die echter een voorzich
tige marge laten aan de mo
gelijkheid dat onbekendheid
met natuurlijke wetten en
wisselwerkingen de oorzaak
van onvex-klaarbaarheid der
verschijnselen kan zijn. Daarin
is toch weer de overtuiging
verborgen ,dat tenslotte élles
verklaax-baar zal worden voor
de vorsende mens, wanneer hij
slechts gestadig voortgaat in
het brake land der weten
schappelijke schemering.
Zo is de mens de moordenaar
der wonderen gewoi-den. Links
en rechts slaat hij de zeep
bellen van betovering en mi-
x-akelen uiteen met de dors
vlegel der kennis. Wat heden
onverklaarbaar schijnt, is
morgen gerangschikt in de for
mule van het x-ij-z der
wetenschap.
Zo gaat het, als men zelf uit
een wonder is ontstaan en de
voet zet op een bodem van
wonderen, om onder te gaan
in een nevel van onverklaar-
baai-heid. Men x-aakt met de
wonderen vertrouwd, men
temt hen als huisdieren en men
steekt het hoofd in de muil
van het grootste mirakel om
zijn medeschepselen te tonen
dat men er de baas over is.
Men geeft de kleine wonderen
aan zijn kindex-en om te spelen
en vlecht de gx-otere wonderen
aaneen tot een keten, als hou
vast bij het gaan over de wan
kele brug van jeugd naar
oudei'dom.
Maar men staat stomver
baasd stil, als men ziet dat
iemand ex-in geslaagd is, een
wonder na te bootsen.
Men wordt stil van ontroe
ring, als men muziek uit verre
jaren geruisloos zuiver uit de
luidspreker hoort vloeien en
men brengt stilzwijgend eer
aan de knappe technici, die de
langspeelplaat schiepen. En
men vergeet het wonder van
de simpele menselijke geest,
die eens de handen van een
mens naar de toetsen van het
klavier deed reiken en in de
klanken van een opus-num
mer-zoveel de stem uit de on
eindige eeuwigheid vex-tolkte.
Wooi-deloze woox-den uit het
onzichtbax-e en tijdeloze, opge
vangen zonder transistor of
x-adiobuis, weex-gegeven zonder
magneet of verstex-ker, niet be
horend tot een geformuleerd
alfabet en verstaanbaar over
alle grenzen, vonkend van ge
moed tot gemoed zonder trans
formator of koperdraad, onge
deerd door mode of tijdeigen,
niets betekenend en alles zeg
gend, kortom: muziek.
Muziek is een groter wonder
dan alle technische spitsvon
digheden van weergave en
overbrenging. De muziek zelf
is het mix-akel tussen de mira
kelen van onze schepping, ont
vlucht aan iedere wetenschap,
ongrijpbaar voor iedex-e appa
ratuur, onvex-klaarbaarder dan
de onverklaarbaarheid zelf.
Doch: wie denkt bij muziek
nog huiverend en ontsteld aan
een waaldijk wonder?
Als een ijle stem in een lege
kathedraal komt de enkele
toon van een viool of een fluit
uit vervlogen eeuwen tot mij,
niet bestoft door de tijd en niet
vervormd door de ouderdom.
Een ijle stem, die in haar bui
gingen en melodie vertelt van
een gestalteloze zuiverheid, en
om zich heen allengs de getui
gen oproept voor het bewijs uit
het ongerijmde en ongeziene.
Getuigen met de stemmen van
tijdeloze wezens, te gast in het
koper en het hout der instru
menten en sprekend in de taal
der geschreven noten. Rondom
de ijle Stem staan de ijle stem
men langzaam en om beurten
op, tot zij een opgaand kx-eu-
pelhout zijn dat tot een donker
bos omhooggroeit naar de
hemel.
Doch het bos vex-dort en
sterft. De gx-ond wox-dt naakt
als tevoren en draagt dan en
kel nog de Stem, die klaagt
over het verlies van haar ge
zellen. Zij wordt fijn en dun
als een Japanse prent, als een
boi'duurdraad van zijde, die
zijn weg zoekt over de leegheid
van een onbekend stramien.
Zij wordt een watex-straal die
uit versmolten druppels be
staat en bijna zonder geluid
neerdruipt langs een bloem
blad. Zij wordt de trilling van
een nevelsliert, de tongslag van
een keverkleine voge 1 - de
zucht van een mier die ver
moeid thuiskomt in het nest
en is plotseling niets meer, of
schoon zij geen hoox-baar einde
had.
En dan zijn met een jagende
storm in één slag de zware bo
men terug op hun wortels ge
zet, alsof een tovenaar zijn
macht vei-zameld heeft in één
grote, laatste daad. En tussen
de donkere, loeiende stammen
dwaalt de Stem vexdoren i-ond,
niet angstig, doch klagend en
berustend om het verloren
licht van de vlakte en vriend
schap zoekend met de heersen
de duisternis. De heerser moet
gevleid en gehoorzaamd wor
den de duistei-nis en de Stem
vormen een koninkrijk met één
ondei'daan.
Zo wordt de Stem toch tel
kens weer de gekromde of ver
heven gestalte van een mens,
van de mens, en de klanken
zijn de avonturen van zijn be
staan. Hij is beux-telings geluk
kig en onderworpen, jubelend
en verdwaald, biddend en ver
vloekend doch altijd levend en
bewegend, door geboorte en
dood slechts veranderend van
gestalte maar altijd vervuld
van diezelfde Stem, die zijn
wezen is.
Als de ijle toon van een kind
in een lege kathedraal vloeit
het woord van de muziek door
de tijden heen, van generatie
naar generatie, zich een weg
banend door de sterfelijke
absux-diteit en banaliteit zijner
onechte zusters en broeders. Ik
weet niet welk opus het is
ik weet zelfs niet de familie
naam van de gestorven compo
nist, die geen belangrijker in-
sti-ument der kunst was dan
zijn nu vei-molmd klavier.
Ik weet geen weg in het
Lexicon en ik kan de discus
sies der kunstbroeders niet
volgen, noch de critieken der
jury. Maar ik hei-ken de Stem
en proef het wonder en vindt
de elementen van het leven te
rug in de klanken: de troost,
maar ook de onrust, de fanta
sie maar ook de vrede, de lief
de maar ook de offerbereid
heid, de rust maar ook de
zweepslag om voox-t te gaan.
Wonder boven won
der! Muziek
Beenderen. In het Syrische district Hama
zijn beenderen gevonden van olifanten
neushoorns, en andere dieren die daar
in het stenen tijdpex-k, 300.000 tot
500.000 jaar geleden, geleefd moeten heb
ben aldus heeft de Syrische minister
van Cultuur Sabet el Ax-is op 'n perscon
ferentie in Damascus meegedeeld.
Ook daar. Het Oostenrijkse ministerie van
Economische Zaken heeft de provin
ciale x-egeringen gewaarschuwd voor
„uitverkoop" van Oostenrijkse grond
aan Duitsers. In Tirol, Voraxdberg,
Salzkammergut en het „Waldviertel"
wordt namelijk steeds meer grond, die
voor de economie van het land van be
lang is, door buitenlanders aangekocht
en de gx-ondprijzen gaan daardoor om
hoog. Het ministerie dringt er op aan
'de wettelijke voorschriften voor het
verlenenen van verkoopverguriningen
streng na te leven.
Aangekomen. Sir Edmund Hillary is
woensdag in Nepal aangekomen met
een gechartered vliegtuig, dat de uit
rusting vex-voerde voor zijn nieuwe Hi-
malaya-expeditie. De expeditie hoopt
onder andere het raadsel van de „ver
schrikkelijke sneeuwman" op te los
sen.
Komen aanvliegen. Radio-Cairo heeft mee
gedeeld, dat vier Israëlische vliegtui
gen woensdag het luchtruim van de
V.A.R. bij Gaza zijn binnengevlogen.
De V.A.R. heeft een klacht hierover in
gediend bij de bestandscommissie van
de UNO, aldus x-adio-Cairo.
Crisis. Republikeinse democratische unie
van Venezuela heeft de ministerporte
feuilles, die zij in handen heeft, ter be
schikking gesteld van president Betan-
court. In Venezuela is een politieke cri
sis uitgebroken door de houding, die de
minister van Buitenlandse Zaken, Ar-
caya, heeft aangenomen op de conferen
tie van de O.A.S., die kort geleden is
gehouden. Arcaya heeft zoals bekend
geweigex-d de op deze conferentie aan
genomen resolutie, waarin het regime
op Cuba veroordeeld werd, te tekenen.
Daarop heeft de regering van Venezu
ela hem teruggeroepen en een ander
gestuurd.
Uitdaginsproef. Acht Europeanen en twee
Algerijnen, die de afgelopen twee we
ken als menselijke proefkonijnen in de
Sahara hebben gefungeex-d zijn in Al
giers aangekomen. Zij hebben gewoond
in tenten, terwijl de temperatuur over
dag tot 50 graden opliep. De eerste dag
kregen zij een beetje water, de daar
opvolgende drie dagen absoluut niets.
Acht van hen werden na drie dagen
„gered", twee hielden het vier dagen
vol zonder water. De proefpersonen
zijn per dag gemiddeld zes kilo afge
vallen.
Vorming. De regering van Ghana werft
in Zuid-Afrika Afrikaanse vrijwilligers
aan, die in Ghana een militaire en po
litieke opleiding krijgen en worden ge
schoold in sabotage, aldus bericht de
in Johannesburg verschijnende „Rand
Daily Mail". Twintig vrijwilligers zou
den reeds uit Zuid-Afrika zijn vertrok
ken, vijftig zouden zich opmaken om
hun voorbeeld te volgen.
