Heemstedenaar keert na 17 jaar
terug naar beruchte dodenrivier
131
Ml
yli
Concert voor orgel en sopraan
in de Wilhelminakerk
Bijeenkomst van „Jeugd
en muziek"
Eenakter van Poulenc bij
Heemsteedse Kunstkring
AGENDA
THE RIVER KW AI
H. R. van Heekeren, lid van Deense
oudheidkundige expeditie
Koffietheater" in
Amsterdam
„De bronnen van de
twintigste eeuw"
M
WÊ
Steven Staryk in
vioolrecital
Amsterdam verwent
bruidsparen uit de V.S.
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1960
HAARLEMS DAGBLAD
- OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
5
Eindhoven gaat
schouwburg bouwen
Expositie in Parijs
i&i
Hitchcock maakt film van
„Valstrik voor een man
alleen"
Haarlem
V els en-I J muiden
Beverwijk
Volgende maand ga ik terug naar de River-Kwai in Thailand. Zal ik weer
staan en lopen zoals zeventien jaar geleden, doch toen ah krijgsgevangeney
ingedeeld bij de spijkerploeg van wat over is gebleven van de Siam-Burma-
spoorweg, welke later, ook onder Nederlandse krijgsgevangenen, de bizarre bij
naam van de dodenspoorweg heeft gekregen. Wat al een onmenselijk leed heeft
zich in deze vallei, waar tienduizenden Aziaten en Europeanen de dood vonden,
voltrokken. Nooit, nee nimmer, kan en zal ik dit vergeten. Wat een troosteloze
ellende.wat een bittere herinneringVolgende maand ga ik terug naar
de River-Kwai. Hoe anders zal ik alles terugvinden, maar ook.wat een droeve
herinnering aan iets, dat eens was.Dit vertelde ons de heer H. R. van
Heekeren, wonende in Heemstede, sinds 2/% jaar als wetenschappelijk ambte
naar verbonden aan de afdeling „pre-historie buiten Europa" van het Rijks
museum voor Volkenkunde, toen wij hem dezer dagen ontmoetten in dit „Leidse
museum", waar hij voorbereidingen trof voor zijn tocht, naar de River-Kwai.
was het een grot, welke mijn aandacht
trok en onder de grootste geheimhouding
werd daar een kleine ingraving verricht,
waarbij enkele stenen werktuigen van de
holbewoners werden uitgegraven, welke
verwant bleken te zijn aan de grottencul-
tures van Tonkin en Malakka. Enkele ma
len strekten mijn onderzoekingen zich uit
tot aan de overkant van de rivier, die dan
zwemmend moest worden overgestoken.
Daarna kwam ik weer aan dë spoorbaan
te werken en uit de verwerkte aarde kon
den drie stenen rechthoekbijlen uit de
nieuwe steentijd verzameld worden.
Op grond van zijn kennis van deze
streek, is de heer Van Heekeren uitgeno
digd om deel uit te maken van een Deens-
Thailandse prehistorische expeditie naar
het dal van de River-Kwai. Aan deze ex
peditie, welke onder leiding zal staan van
dr. PhiJL Eigll Nielsen uit Kopenhagen, ne
men ook geleerden uit Denemarken en
Thailand deel. Deze door Denemarken en
Thailand financieel gesteunde expeditie is
de eerste met buitenlandse deskundigen,
welke vergunning krijgt dit gebied te be
treden. Een gebied waar doorheen, naar
aangenomen wordt, één van de voornaam
ste wegen van pre-historische migratie
heeft geleid. Dat de aandacht op de heer
Van Heekeren is gevallen, is niet toeval
lig. Tijdens zijn krijgsgevangenschap heeft
hij van de nood een deugd gemaakt. Is
hij ijverig aan het speuren en onderzoe
ken geslagen, met als resultaat, dat hij
een van de meest spectaculaire ontdekkin
gen uit de pre-historische archeologie
van het Verre Oosten heeft gedaan, t.w.
een vondst van zeven stenen, welke twee
honderdduizend jaar geleden in Siam door
de rechtopgaande aapmens uit rivierrol
stenen werden gebikt. Thans liggen deze
stenen veilig opgeborgen in het Peabody
Museum in Amerika.
Over deze ontdekking en de wonderlijke
reis van deze zeven oude stenen, laten wij
hier de heer Van Heekeren aan het woord.
„In het begin van 1943 werd ik, zoals dui
zenden andere krijgsgevangenen, van Ja
va afgevoerd met onbekende bestemming.
In het donkere ruim van een stoomschip
zonder naam, waarin wij samengepakt wa
ren, was het een gissen en raden wat onze
bestemming zou zijn. Achteraf bleek, dat
het de berucht geworden Siam-Burma
spoorbaan zou worden. In Siam aangeko
men werden wij ingedeeld bij de z.g. spij
kerploeg. Onze taak was het om de draad
nagels in de dwarsliggers te slaan. Hier
door was ik in de gelegenheid deze spoor
baan te leren kennen vanaf het begin tot
aan de „Drie Pagodenpas", een afstand
van ruim 200 kilometer. Ik begon reeds
onmiddellijk mij bezig te houden met het
onderkennen van de uitgegraven grond.
Aanvankelijk had ik weinig succes. Tijdens
de verkenningen werd het mij duidelijk,
dat de rivier in de loop der tijden haar
bedding nogal eens verplaatst had, totdat
er verschillende terrassen waren gevormd.
Een van de hoogste en oudste terras
sen was aangesneden door de spoorbaan
en daar vond ik tot mijn grote vreugde
een stenen werktuig, dat tot een der
oudste beschavingsperioden van de mens
heid moest behoren en in jaren uitge
drukt op zijn minst 200.000 jaren oud
moest zijn. Ondanks de ernst der tijden,
liet deze ontdekking mij niet meer los
en wist ik het, met behulp van de Hol
landse kampcommandant, gedaan te krij
gen om tijdelijk bij de malaria-bestrijding
geplaatst te worden, zodat ik meer in de
gelegenheid zou zijn mijn onderzoekingen
voort te zetten.
Uit dezelfde geologische formatie, een
oude rivierbank met rolstenen, werden
nog diverse werktuigen te voorschijn ge
bracht. Aangemoedigd door dit succes,
zette ik de onderzoekingen voort. Ditmaal
Burgemeester ir. H. Witte van Eindho-
■en heeft bekendgemaakt dat het gemeen-
ebestuur van de minister van Volkshuis
vesting de mededeling heeft ontvangen,
dat in januari de rijksgoedkeuring zal
worden verleend voor de bouw van de
Stadsschouwburg naar ontwerp van de ar
chitecten ir. C. van Geen en ir. L. Oskamp
te Eindhoven.
De gemeenteraad heeft twee jaar gele
den een krediet van zeven miljoen gulden
voor dc schouwburg gevoteera.
Razzia in tentenkamp
Een volgende opgave was het verzamel
de materiaal te behouden tot de vrede
ons zou verlossen. Steeds verder trokken
wij het bergland in; slechte tijden braken
voor ons aan. Epidemieën kondigden zich
aan: cholera, dysenterie en malaria. Bijna
niemand was vrij van tropenzweren, waar
bij het vlees tot op het bot wegrotte. Ver
schillende malen hielden de Japanners als
wij aan de baan waren razzia's in ons
tentenkamp en werden mijn vondsten weg
geworpen. Maar steeds was er wel iemand
in de nabijheid, die ze wederom verzamel
de, zodat de voornaamste stukken bewaard
konden blijven.
Stenen overleefden oorlog
Wij bleven 17 maanden in Siam en be
halve 2 lendendoeken en de stenen bezat
ik op het laatst niets meer. Toen werden
wij teruggevoerd naar het basiskamp te
Nom-Pladuk om vandaar uit naar Japan
gezonden te worden, waar wij in de kolen
mijnen te werk gesteld zouden worden. Op
6 juni 1944 vertrokken wij uit Singapore.
Het was dezelfde dag, dat de geallieerde
legers Normandië binnenvielen, welke ge
beurtenis reeds na enkele uren bij ons
bekend was.
Zigzagvarend wegens het duikbotenge-
vaar, bereikten wij wonder boven wonder
de havenplaats Modji zonder ongelukken.
Na aankomst volgde de gebruikelijke in-
(Van onze Amsterdamse redacteur)
In Sito Hovings cabaretzaaltje „Tingel -
Tangel" aan de N.Z. Voorburgwal te Am
sterdam zijn vier jonge kleinkunstenaars
gistermiddag gestart met een nieuw
lunchpauze-cabaret waarvan de hoofdstad
gedui-ende de maanden dat deze pauze op
zonnige terrasjes kon worden overbrugd,
was verstoken. Koffietheater is de naam
van dit cabaret waar de koffie maar bij
zaak is. Vele bezoekers .zullen die koffie
overigens wel koud laten worden bij het
geboeid zien en luisteren naar Greetje
Kauffeld, Adele Bloemendaal, Donald
Jones en Joop Admiraal. Het programma
dat drie kwartier duurt wordt tussen half
een en twee uur, tweemaal gebracht. Het
bestaat voor een groot deel uit vrolijke
en gevoelige liedjes waarvoor Greetje
Kauffeld en Donald Jones goeddeels ver
antwoordelijk zijn. Jones brengt onder
meer het bijzonder geestige liedje „opti
cien" van Annie Schmidt. Joop Admiraal,
voor dit cabaret vrijaf gekregen van de
Nederlandse Comedie, levert als belang
rijkste aandeel een beatnik-vers met rit
mische begeleiding.
De sinds kort in de kleinkunst opge
klommen Adele Bloemendaal zorgt voor
hêt hoogtepunt van het programmaatje
met haar creatie „Ik heb het slechte pad
gekozen omdat ik het nu eenmaal wou".
Teksten en muziek zijn grotendeels van
Jan Langerijs en Han Reiziger. De laatste,
verzorgt tevens de piano-begeleiding die
wordt ondersteund door bassist Aart
Gisolf.
spectie. Een Hollandse arts ontdekte plot
seling mijn vondsten onder de bagage van
één der Koreanen. Met zijn tweeën hebben
wij ze teruggenomen en wachtten gelaten
de inspectie af. Ditmaal deed ik geen moei
te de stenen te verbergen. Wij hadden ge
luk, want wij werden bij deze inspectie
toevallig vergeten. In het mijnwerkersdorp
heb ik ze kunnen verbergen op een plaats
waar ze ongestoord zijn gebleven tot de
vrede kwam.
Na een verblijf van een maand na de
vrede met Japan werden wij per B29
via Okkinawa naar Manilla overgevlogen.
De vondsten gingen mee. Toen begon de
revolutie in Indonesië. Bij mijn vertrek uit
dit land leek het mij beter om de kost
bare vondsten bij een vriend, een Ameri
kaanse hoogleraar, prof. Otley Beyer, te
Manilla achter te laten tot betere tijden
zouden zijn aangebroken. Deze op zijn
beurt stelde ze ter hand aan een priester,
die de stenen naar New-York heeft meege
nomen en ze aan dr. Hallam L. Movius
ter hand stelde.
Dit was eind 1949. Thans liggen ze vei
lig in het Peabody Museumtot zo
ver de heer Van Heekeren, die 15 oktober
a.s. naar Denemarken zal vertrekken om
zich op de expeditiè voor te bereiden. Een
week later denkt men naar het operatie
terrein te vertrekken. Hoewel het in de
bedoeling ligt de onderzoekingen circa
twee jaar voort te zetten, zal de heer Van
Heekeren slechts een half jaar aan de ex
peditie deelnemen. Dan keert hij naar Lei
den terug, naar het Museum voor Volken
kunde. Vermoedelijk niet met lege han
den, want zijn kennis hoopt hij tevens in
dienst te stellen van dit museum.
Olifant gaat mee
Men hoopt dat de expeditie ook een
olifant gaat mee gegevens zal weten
te verzamelen over de betrekkingen tus
sen de „Peking-mens" en de „Java-mens".
Overigens wil men trachten meer te we
ten te komen over de migratie-route door
het Kwaidal in het stenen en bronzen tijd
perk en daarna.
Het eerste gedeelte van het werk be
gint in november en duurt tot ongeveer
mei 1961 het droge seizoen in Thai
land voort. Het tweede onderzoek wordt
uitgevoerd in het droge seizoen van 1962.
De heer H. R. van Heekeren uit Heem
stede, die deel uitmaakt van een
Deens-Thailandse expeditie naar the
River-Kwai.
Vrijdag 21 oktober wordt in het Musée
d'Art Moderne in Parijs de zesde exposi
tie van de Raad van Europa geopend. De
ze exposities, waartoe in 1953 besloten
werd door de culturele raad van de Raad
van Europa, zijn bedoeld om de Europea
nen attent te maken op de rijkdommen
van hun gezamenlijke beschaving. De vo
rige tentoonstellingen zijn gehouden in
Brussel 1954 (l'Europese humaniste).
Amsterdam 1955 (Het manierisme), Rome
1956 (de Barok), München 1958 (De rococo)
en Londen, 1959 (De Romantiek).
De Parijse expositie heeft tot thema
„De bronnen van de twintigste eeuw" en
behandelt de kunst in Europa van 1884 tot
1914. Het begin 1884 markeert de
stichting, in Parijs, van de Salon der On-
afhankelijken en het strevend impressio
nisme. Een ingrijpende smaakvernieu-
wing ontstaat: Cézanne, Seurat, Toulouse-
Lautrec, Gaugin, Van Gogh etc. een ont
wikkeling die eindigde in 1914. Na, maar
ten dele ook tijdens en voor de eerste we
reldoorlog komen dan de nieuwe gedach
ten en richtingen: 't cubisme, de Stijl, het
Russische constructivisme, Bauhaus, Sur
realisme en Abstracten, die alle hun kiem
reeds hadden in de dertig jaren tussen
1884 en 1914. Het is van deze invloed der
bronnen op de genoemde en andere stro
mingen in de beeldende kunst en in de
litteratuur, en van de invloed dier kun
sten op het leven der mensen, dat de Pa
rijse tentoonstelling een beeld zal trach
ten te geven, terwijl neven-evenementen
in Parijs het beeld van het tijdperk verder
verduidelijken zullen.
STICHTING PASSIESPEL IN SURINAME
Te Paramaribo is besloten een „Stich
ting Passiespel" in het leven te roepen. Het
Surinaams ministerie van Onderwijs en
Volksontwikkeling heeft reeds een subsidie
toegezegd.
Advertentie
de voordelige
beautvfjjlacon j
ONDER DE VELE koraalvoorspelen van
Johann Sebastian Bach bevindt zich een
juweel van eenvoudige, verstilde schoon
heid. Bach schreef dit kleine werk op de
melodie van het koraal „Ich ruf zu Dir,
Herr Jesu Christ" in de vorm van een trio,
waarvan de hoofdmelodie begeleid wordt
door een rustig voortgaande tegenstem en
bas van voortdurend herhaalde tonen, die
vaak een verrassende harmonische ont
wikkeling bepalen. Dit meditatieve muzi
kale gebed vormde de inleiding van het
kerkconcert, dat de organist Teke Bijlsma
met medewerking van de sopraan Nelly
Groenevelt maandagavond in de gerefor
meerde Wilhelminakerk aan de Gedempte
Oude Gracht hebben gegeven. Teke Bijlsma
vertolkte het voorspel met de ingetogen
klank van contrasterende stemmen en met
de rustige voordracht, waarmede deze
schone, dieppeilende muziek gediend kan
worden. Een treffende voortzetting van
deze muzikale gedachten werd de aanslui
tende uitvoering van een aria uit Bachs
Cantate no. 92 „Ich hab in Gottes Herz"
door de sopraan Nelly Groenevelt. Mede
onder invloed van de gunstige akoestiek
van het kerkgebouw klonk haar klare stem
bijzonder mooi. Een zelfde indruk maakte
haar vertolking van de aria „Farewell y,
limpid springs" uit het oratorium „Jephtë
van G. F. Handel. Gevoelige expressie en
uitstekende beheersing van de toonvor-
mingstechniek werden voor het bekende
„Still wie die Nacht" van Carl Böhm van
bijzondere waarde. Maar het hoogtepunt
De in oprichting zijnde Haarlemse afde
ling van „Jeugd en Muziek" heeft maan
dagavond in het clubgebouw op het sport
veld aan de Kleverlaan haar eerste bij
eenkomst in het nieuwe seizoen gehou
den.
Frits van Rappard verwelkomde na
mens het voorlopige jeugdbestuur de be
langstellenden voor deze avond en gaf
hierbij het woord aan de heer P. Zwaans
wijk, die zou spreken over zijn indruk
ken van het congres van de „Fédération
internationale des Jeunesses musicales",
dat in augustus in Berlijn gehouden werd.
De heer Zwaanswijk gaf een overzicht
van de manifestaties tijdens dit congres,
waarbij over enkele hoogtepunten, zoals
de jeugdwedstrijd in het pianospel, de uit
voering van Beethovens negende symfo
nie een uitvoerige beschouwing werd ge
houden. Er werd gewezen op de tegen
stellingen in waardering van elektronische
muziek, over de gebleken voorliefde van
de te--Berlijn optredende jonge kunste
naars voor de „klassieke" en de gematigd
moderne muziek. Aandacht werd gevraagd
voor de „functie'Moze muziek, die tijdens
het congres werd uitgevoerd en die weinig
uitzicht op een eigen ontplooiing bood.
Verheugd toonde de heer Zwaanswijk zich
over het prettige contact, dat te Berlijn
tot stand kwam tussen zoveel internatio
nale jeugd, die zich één kon gevoelen in
het gelukkige onvervreemdbare bezit der
muziek.
Door Haarlemse leden van „Jeugd en
Muziek" werd daarna gemusiceerd. Elly
van Leeuwen en Sytske Zeelenberg gaven,
begeleid door Daan Zeelenberg een klank-
schone vertolking van het le deel van het
Dubbelconcert voor twee violen met be
geleiding van Antonio Vivaldi.
Een mooi vervolg werd hierna de voor
dracht van de Sonate in d van Willem de
Fesch voor violoncel en piano door Carel
Alphenaar en Jen van der Waals. Interes
sant was tenslotte de kennismaking met
de Duos voor twee violen van Bela Bar-
De Heemsteedse Kunstkring heeft voor
de eerste uitvoering van dit winterseizoen
een loffelijk initiatief genomen. Het zal
namelijk op vrijdag 23 september de eer
ste maal zijn dat in onze omgeving tot
uitvoering komt de „Tragédie Lyrique"
in één acte van Francis Poulenc, getiteld
„La Voix Humaine". Deze een-acter zal
de gehele tweede helft in beslag nemen
van een programma dat het Noordhollands
Philharmonisch Orkest onder leiding van
Henri Arends op de genoemde datum
zal geven in het Minerva-theater te
Heemstede.
Een bijzonderheid is dat het werk op die
avond voor de eerste maal in Nederland
in scenische vorm zal worden opge
voerd, in de regie van Wolf-Dieter Ludwig
die ook verschillende enscèneringen bij de
Nederlandse Opera op zijn naam heeft
staan. De solo-partij zal worden gezongen
door de sopraan Elisabeth Lugt, die be
kendheid geniet vooral als vertolkster van
't Franse liedrepertoire, en die in 1952 haar
naam vestigde in de rol van Jeanne in
Honegger's „Jeanne d'Arc au bücher".
Er mag in dit verband aan herinnerd
worden dat Francis Poulenc generatie
genoot en aanvankelijk ook geestverwant
van Milhaud en Honegger om zijn lyri
sche inventie een geheel aparte plaats in
het hedendaagse muziekleven inneemt.
Een groot aantal liederen en liederen
cycli, ten dele ontstaan als vrucht van
zijn samenwerking met de bariton Pierre
Pernac, getuigen van een grote begaafd
heid voor vocale expressie en het ver
mogen een muzikale afronding te schep
pen met behoud van het respect voor zijn
dichters. Niet ten onrechte is hij als lie-
derencomponist door de critici vergeleken
met Schumann en Fauré. In de muziek
dramatische sector is „La Voix Humaine"
Poulenc's derde werkstuk; het is vooraf
gegaan door een komische opera „Les
mamelies de Tirésias" uit 1945, en de
ernstige opera „Dialogue des Carmélites",
naar het gelijknamige toneelstuk van Ber-
nanos. Laatstgenoemd werk had direct bij
de première, drie jaar geleden, in de
Scala van Milaan, een opvallend groot
succes en is sindsdien in verschillende
Europese operatheaters over de planken
gegaan.
De tekst van „La Voix Humaine" is
van Jean Cocteau, de bekende dichter-
schrijver-filmregisseur, met wie Poulenc
reeds veertig jaar geleden samenwerkte
voor een liederencyclus „Cocardes". Het
is een monodrama, dat wil zeggen er treedt
slechts één figuur op, een vrouw die voor
de laatste maal door haar geliefde wordt
opgebeld. De telefoon is het symbool van
de enig-mogelijke verbinding tussen hen,
en tijdens het gesprek hebben alle sto
ringen en onderbrekingen van mechani
sche aard voor de vrouw een overweldi
gende betekenis; want het betreft alles
wat haar nog aan het leven, aan zichzelf
bindt. Wanhoop, angst, verlangen en ver
tedering, alle gemoedsgesteldheden waar
de eenzame vrouw doorheen gaat, het zich
vastklampen aan een laatste restje hoop
ook, dit alles vormt het eigenlijke ge
geven van deze korte tragedie die door
Poulenc met indringende soberheid muzi
kaal onderlijnd is. Ongetwijfeld zal de
gelegenheid die hier geboden wordt om
van een bijzonder werkstuk van het
hedendaagse muziektoneel kennis te ne
men, velen op 23 september naar het
Minerva-theater lokken.
„Valstrik voor een man alleen", de
thriller van de Franse schrijver Robert
Thomas, waarmee de toneelgroep „En
semble" zijn seizoen onder de nieuwe di
rectie van Karl Guttmann heeft geopend,
blijkt zijn auteur, geen windeieren te leg
gen. Niet alleen is het door vele buiten
landse gezelschappen aangekocht, maar
ook zijn de filmrechten na een lange con
currentiestrijd aangekocht door een Ame
rikaanse onderneming, die daarvoor 20
miljoen francs heeft moeten neertellen.
Alfred Hitchcock zal deze film maken met
Kim Novak, Gary Grant en de Italiaanse
komiek Toto in de hoofdrollen.
tok, die Elly van Leeuwen en Sytske Zee
lenberg knap ten gehore brachten.
Frits van Rappard deed nog mededelin
gen over de oprichtingsavond van de Haar
lemse afdeling op 24 oktober, waaraan het
Aulos-blaaskwintet zijn medewerking zal
verlenen en waarop films van de Franse
pantomimespeler Marcel Marceau zullen
worden vertoond. Voorts werd dank ge
bracht aan de heer Padt voor zijn aanwe
zigheid als vertegenwoordiger van het
Haarlemse gemeentebestuur.
In de Kleine Zaal van 't Concertgebouw
te Amsterdam stelde zich maandagavond
aan het publiek voor de violist Steven
Staryk die dit jaar benoemd is tot eerste
concertmeester ,van„ het Concertgebouwor
kest. Hi-j is-in 1932 te Toronto geboren uit
Russisch-Oekraïense ouders. Reeds op
jeugdige leeftijd trok hij als violist de aan
dacht en na een studietijd in Amerika ver
vulde hij sjnds vier jaar de functie van
concertmeester aan het Royal Philharmo
nic Orchestra te Londen, onder Sir Tho
mas Beecham.
De eerste helft van zijn programma had
hij gewijd aan de tweede Sonate van Beet
hoven (op.12. in A) en de Partita in d voor
viooi-solo van Bach. Alleen het tweede ge
deelte van de avond kon ik bijwonen; hij
liet zich toen horen in werken van Henke-
mans en Prokofieff. Het maakte een zeer
sympathieke indruk dat de solist' bij dit
eerste optreden in zijn nieuwe vaderland
ook aandacht gaf aan de Nederlandse mu
ziek. Hij bleek zich goed vertrouwd te heb
ben gemaakt met enigzins nostalgische
sfeer van Henkemans' Sonate, waarvan
hij vooral met het langzame deel veel in
druk maakte. Ook met 't grillige melos en
de kermisachtige effecten van Prokofieff
had hij geen moeite. Hierna gaf hij, rea
gerend op het applaus van de goed bezette
Kleine Zaal, als toegift een weinig bekend
Scherzo van Brahms, afkomstig uit de zo
genaamde F.A.E.-Sonate, een gezamelijk
werkstuk van Schumann, Brahms en een
onbekend gebleven derde medewerker.
Een aardige bijzonderheid is dat Staryk
een Stradivarius bespeelt die toebehoord
heeft aan Joseph Joachim die bevriend
was met Brahms en de eerste uitvoering
van diens vioolconcert gegeven heeft.
Staryk speelde de genoemde werken
als een degelijk, goed geschoold violist,
met de muzikaliteit en het stijlgevoel die
men verwachten kon. Bijzondere momen
ten waren er, althans in deze tweede helft
van zijn recital, niet te horen; zijn voor
dracht leek hier en daar wat onpersoon
lijk. De violist werd aan de piano gesecon
deerd door Felix de Nobel die zich als
steeds een betrouwbaar begeleider toon
de.
Sas Bunge
Van onze Amsterdamse redacteur)
Van de tienduizend Amerikaanse bruids
paren die jaarlijks op huwelijksreis naar
Europa gaan zullen er duizend hun Euro
pese trip in Amsterdam beginnen. Dit is
te danken aan de door de hoofdstedelijke
V.V.V. gevoerde campagne „Amsterdam-
honeymooncentre", welke campagne dank
zij een aantal reportages in Amerikaanse
geillustreerde tijdschriften een succes be
looft te worden. Met ingang van novem
ber komen per week drie bruidsparen naar
Amsterdam. Bij aankomst in Nederland
worden zij door een V.V.V.-hostess afge
haald en naar hun hotel in de hoofdstad
gebracht. Van hun vier- of vijfdaags ver
blijf wordt één dag als geschenk aange
boden door de hotellerie en de V.V.V. In
de hotelkamer treft het paar een schat aan
bloemen en fruit aan, welke dagelijks
wordt ververst. Voor de bruid is er een
delftsblauw geschenkje, voor de bruide
gom een flesje drank. Op tafel zal een por
tefeuille liggen met 'n aantal uitnodigingen
voor een Engelse show of een opera, voor
bioscoopbezoek, een rondvaart en een be
zoek aan Aalsmeer, in welk bloemendorp
het paar een speciale attractie te wachten
staat. En tenslotte kan het paar gratis een
diner gebruiken bij „candlelight" in de
bruidskamer van een oud-hollands eethuis
je. Geen wonder dat er duizend paren per
jaar verwacht worden.
van haar optreden was de fraaie vertolking
van het ontroerend-schone „Pie Jesu" van
Gabriel Fauré, dat mede door de muzikale
orgelbegeleiding diepe indruk maakte.
Trouwens ook voor de andere vertolkingen
van Nelly Groenevelt werden de begelei
dingen van Teke Bijlsma van betekenis.
Bij de samenstelling van zijn programma
heeft de organist muzikale problematiek
vermeden. Men kon zeggen, dat het in
zekere zin populair was, maar dan, afge
zien van één enkele uitzondering, van een
bevattelijkheid, die het concert toch op een
behoorlijk niveau hield.
Daar was bijvoorbeeld de Cantilène uit
dezelfde Orgelsonate van J. Rheinberger,
innemende gevoelig-melodische muziek,
die door de organist zonder overdreven ac
centuering van het romantische element,
met goede registratie gespeeld werd.
Dit stukje n^gentiende-eeuwse orgelmu
ziek was mij heel wat liever dan de Fan
tasie over Psalm 42 van Feike Asma met
zijn goedkope gewildheden. Teke Bijlsma
bracht nog een eigen compositie ten ge
hore, die hij in navolging van illustere
voorbeelden „Premier Choral" noemde. Na
een korte inleiding met het karakter van
een fantasie volgt, naar mijn gevoel met
te weinig motiverende voorbereiding het
koraal, waarvoor Bijlsma een doeltreffende
harmonisatie vond. Dan krijgt de compo
sitie een soort variatievorm, waarin het
koraalthema met behoud van de doorzich
tigheid van de muziek goed, in chroma
tische en harmonische zin zelfs interessant
verwerkt is. Een dynamische climax be
sluit, dit „Premier Choral", dat ongetwij
feld beloften inhoudt, maar dat misschien
beter een minderverplichtende benaming
had moeten krijgen, mede in verband met
de artistieke ontplooiing, die men stellig
van Teke Bijlsma verwacht en die dan
waarschijnlijk niet in een aanvaardbare
verhouding tot dit orgelwerk zou staan.
Een improvisatie over Gezang 28 diende
als voorspel tot de samenzang met dit lied,
waarmede dit stemmige, voldoening geven
de kerkconcert werd besloten.
Ongetwijfeld zullen vele van de vrij tal
rijke toehoorders het op prijsstelten wan
neer binnenkort wederom een dergelijk
concert zou worden gegeven.
P. Zwaanswijk
Concertgebouw: Vandaag 20.15 uur:
eert N.Ph.O. t.g.v. gouden jubileum van
het Genootschap van Nederlandse Compo
nisten.
BIOSCOPEN
Cinema Palace: Dagelijks 14, 19 en 21.15
uur: „Wolven in de schaapskooi", 14 jaar.
Frans Halstheater: Dagelijks 14, 19 en
21.15 uur echter vandaag 20 uur: „De brui
den van Dracula", 14 jaar.
Lido Theater: Vandaag tot en met don
derdag 14, 19 en 21.15 uur: „Mijn beste
vijand", alle leeftijden.
Luxor Theater: Vandaag en woensdag
14, 19 en 21.15 uur: „De courtisane van
Jeruzalem", 18 jaar. Donderdag 14, 19 en
21.15 uur: „De witte non," 14 jaar.
Minerva Theater: Vandaag 20.15 uur:
„De zondebok", 14 jaar. Woensdag 14.30
en 20.15 uur en donderdag 20.15 uur:
„Mon oncle", alle leeftijden.
Rembrandt: Dagelijks 14, 19 en 21.15
uur: „Katja", 14 jaar.
Roxy: Vandaag en woensdag 14.30, 19
en 21.15 uur en donderdagmiddag 14.30
„Dreigende heuvels", 14 jaar.
Studio Theater: Dagelijks' 14.15, 19 en
21.i5 uur: „Iiirosjima mon amour", 18
jaar.
Theater Monopole (Zandvoort): Vandaag
20 uur: „The beat generation", 18 jaar.
Woensdag 14.30 uur: „Turf in je ransel",
alle leeftijden. Woensdag en donderdag 20
uur: .Ongewenst huwelijk", 14 jaar.
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum: Tot 10 oktober
Unesco-expositie van reprodukties naar
aquarellen „Watercolours". Dagelijks 10-
17 uur, zondags 13-17 uur.
Museum Het Huis van Looy (Kamper
laan): Tot 16 oktober expositie van gra
fiek en tekeningen van Willem Nijs. Da
gelijks 10-12.30 en 13.30-17 uur, zondags
14-17 uur.
Vishal: Tot 25 september affiche-expos-
tie „Frankrijk in beeld", Dagelijks van 14-
17 uur en 19.30-22 uur; zondags 14-17 uur.
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1)
Tot 1 oktober expositie van dieren teke
ningen van Ruth Fischer. Dagelijks van
10-22 uur.
Kunstzaak „De Ark" (Nieuw Heiligland
1-3): Tot 24 september Ere-expositie J. C.
Mets. Dagelijks van 9-17 uur en tevens op
maandag, woensdag en vrijdag van 18-20
uur.
Bloemenheuvel (Overveen): Tot 26 sep
tember expositie van schilderijen, tekenin
gen, aquarellen en grafiek van Dick Went-
zel. Dagelijks van 10-17 uur, zondags van
14-17 uur.
(Verder raadplege men de rubriek „Uit
gaan in Haarlem" van vrijdag 16 septem
ber).
DINSDAG 20 SEPTEMBER
Tha'lia, 20 uur: ,,'s Nachts kwam de
duivel".
Pieter Vermeulenmuseum, Cultureel
Centrum, 9.30—12 en 14—16.30 uur.
Sint Josefhuis, Bajaerdstraat, 14,30 uur:
Bejaardenfilmmiddag.
WOENSDAG 21 SEPTEMBER
Tha'lia, 20 uur: ,,'s Nachts kwam de
duivel".
Rex, 20 uur: „Het meisje van de Veen-
hoeve".
DINSDAG 20 SEPTEMBER
Kennemer Theater, 19 en 21.15, uur: „Faja
Lobbi" en „Prijs de zee".
Luxor Theater, 19 en 21.15 uur: „Straf-
bataljon 999".
WOENSDAG 21 SEPTEMBER
Kennemer Theater, 19 en 21.15 uur: „Faja
Lobbi" en „Prijs de zee".
