OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Geen klacht van Nederland
bij de Veiligheidsraad
HET WEER
Poging tot gesprek met
Indonesië in Brussel
Vice-premier Gizenga uit
Kongolese regering gezet
De kanonnen
Wij schoten het eerst
op een vliegtuig
van Navarnnp.
SS
Ook dr. Mohammed
Roem en Anak Agoeng
Agoeng gearresteerd?
VIJFTIEN WINNAARS
HOOFDPRIJS TOTO
Achttien missionarissen
in Kongo vermoord
„Oranje" en „Johan"
gaan niet naar
Nieuw-Guinea
De Quay doet Kamercommissie
vandaag vertrouwelijk verslag
tSBSBKSÊkÊtÊÊÊI^
«Mfc3yiöS5S&. mM
76e JAARGANG No 161
WOENSDAG 17 JANUARI 1962
307e JAARGANG No 8
Directie, Redactie, Administratie Grote Hout
straat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen).
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 57755
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal f 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. HaarL Crt
Directiei
P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Indonesische gevangene:
f 34.- korting
op Camel
overcoats
House of England
sW MORRIS "éefore you êity!
SUÈDE DAMES- EN HERENJASJES
REMBRANDT THEATER
In de krant van heden:
B I
2WE*
ÜviaÉs...
fcï -'-In-
111 ,l,r-
Eng. regenjassen
met wollen
Camel voering
M nü v.a. f. 91,60
V House of England
Het woord is aan
Zuidwestelijke wind
INITIA TIEF VAN PAR TICULIER
a te
Regering licht Kamer in
Haarlems Dagblad
NEW YORK (Reuter) Volgens betrouwbare kringen in New York is Neder
land niet van plan het geschil over Nieuw-Guinea thans aan de Veiligheidsraad
voor te leggen. Het hoofd van de permanente Nederlandse vertegenwoordiging
bij de V.N., mr. Schürmann, heeft gisteren een onderhoud gehad met de voor
zitter van de raad, Sir Patrick Dean (Groot-Brittannië). Er zijn geen bijzonder
heden over hun gesprek meegedeeld. Mr. Th. Bot, de Nederlandse staatssecreta
ris voor Nieuw-Guinea, zal zondag in Nederlands Nieuw-Guinea aankomen voor
een kort bezoek. Bij zijn bezoek in april 1961, ter gelegenheid van de installatie
van de Nieuw-Guinea-Raad, verbleef hij vrijwel uitsluitend in Hollandia. Mr. Bot
zal nu enkele gebieden bezoeken, die bij vorige reizen nog niet werden bezocht.
Een Indonesische sergeant, die na het
gevecht bij de kust van Nieuw-Guinea
uit zee is gered, heeft bij zijn onder
vraging verklaard, dat één der Indo
nesische motortorpedoboten het vuur
geopend heeft op een vliegtuig, dat door
zijn mede-opvarenden een Nederlandse
bommenwerper werd genoemd.
De boten voeren mèt hoge snelheid over
de maanverlichte zee. Op zeker ogenblik
zag hij lichtflitsen van zware machine
geweren op één der andere vaartuigen. Hij
kon het doel zelf niet onderscheiden maar
andere opvarenden zeiden hem dat er ge
schoten werd op „een Nederlandse bom
menwerper". Toen volgde een ogenblik van
stilte en opeens was er om hem heen het
gedonder van scheepsgeschut en het op
spatten van water door inslaande granaten.
Hij zei dat de drie motortorpedoboten van
alle kanten werden beschoten.
Wat toen gebeurde kon hij zich niet
herinneren. Het enige wat hij nog wist
wat dat hij in zee zwom. Vriend en vijand
verdwenen spoedig uit de gezichtskring.
Toen was alles weer rustig, aldus de ser
geant. Hij onderscheidde duidelijk bergen
op de kust van West-Irian. Hij kon een
stuk drijfhout grijpen waarna hij zich van
de zware uitrustingsstukken ontdeed. Later
werd hij gered door een Nederlands oor
logsschip tezamen met vele van zijn kame
raden.
neel waren bemand, aldus de gevange
nen. Deze boten waren van de Jaquar-
klasse die in 1959 en 1960 op de West-
duitse werf van F. R. Lursen in Bremen
waren gebouwd.
De gevangengenomen Indonesiërs zijn
overgebracht naar Sorong. De officieren
en onderofficieren werden voor verhoor
naar Hollandia gebracht. Twee gewonden
zijn in een ziekenhuis opgenomen.
In een rede, die hij hield voor de com
missie die belast is met de uitvoering van
het bevel van het volk om West-Irian
te bevrijden", heeft president Soekarno
gezegd het noodzakelijk te achten, dat
er een machtige volksbeweging op de been
wordt gebracht na het gevecht tussen de
Nederlandse en de Indonesische oorlogs
bodems. Radio-Djaka'rta, dat de rede uit
zond, voegde hieraan toe, dat reeds drie
miljoen Indonesiërs zich als vrijwilligers
hebben aangemeld.
Kolonel Sukawati zei in zijn antwoord
aan Soekarno, 'dat het incident „uitgelokt
door de Nederlanders, verre van de moed
der Indonesiërs te verzwakken, alleen
maar hun vijandschap jegens de Neder
landers zal doen toenemen". Dit incident,
aldus Sukawati, wordt door de Indone
siërs beschouwd als een uitdaging, en zij
zijn bereid v>m de handschoen op te ra
pen.
Reuter meldt uit Bandoeng dat de Pa
poea-student Frits Kirihio, die kort gele
den uit Nederland naar Indonesië is ge
gaan tot verslaggevers heeft gezegd, dat
hij verwacht, dat bij een Indonesische in
vasie in Nederlands Nieuw-Guinea de Ne
derlanders ongeveer drie maanden ver
zet kunnen bieden.
Lincoln White, de woordvoerder van het
Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken, heeft gezegd, dat Neder
land en Indonesië zonder verder uitstel
nauw zullen moeten samenwerken voor
een vreedzame regeling van het geschil
en dat zij daarbij ook de medewerking
van de V.N. moeten zoeken om verdere
incidenten te vermijden.
Volgens welingelichte kringen in Londen
steunt de Britse regering, zonder zich
rechtstreeks in de kwestie te mengen, de
pogingen van Oe Thant om een vreedza
me oplossing van het geschil te bereiken.
Op het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken, waar men nauwe contacten on
derhoudt met Nederland, Indonesië en de
V.S. weigert men elk officieel commen
taar op het incident. Men is echter van
mening dat dit gëen Indonesische invasie
poging betrof.
Het Australische kabinet is bijeen ge
weest om te spreken over het incident
in de wateren van Nieuw-Guinea. Na af
loop werd echter geen verklaring uitge
geven.
Australië wil niet aan een oorlog over
westelijk Nieuw-Guinea deelnemen zonder
de hulp van Engeland en Amerika, aldus
waarnemers. Volgens de „Sydney Sun'
zal Australië toegang verlenen aan Ne
derlandse staatsburgers die voor Indonesi
sche aanvallen op westelijk Nieuw-Guinea
vluchten. Het departement van immigra
tie zal volgens het blad aanvragen van
Nederlandse vluchtelingen om zich blij
vend in Australië te vestigen, in overwe
ging nemen.
Advertentie
Advertentie
Nu In onze Service-Verkoop:
Sportlef vlot model In prima
kwaliteit; met 20% korting,
thans f 1 35,60
Amsterdam, Regullersbreestr. 21-23
tegenover Tuschlnskl
Hoofdredacteurs Simon Koster
Adj. Hoofdredacteurs Jos L. Lodewijks
Over de behandeling door de Neder
landse zeelieden zei de sergeant niets te
klagen te hebben.
De commandant van de Nederlandse
strijdkrachten op Nieuw-Guinea, schout
bij-nacht J. E. H. Reeser, heeft vandaag
mededelingen gedaan over hetgeen de In
donesische gevangenen bij hun ondervra
ging hebben losgelaten over de actie van
maandagavond.
De schout-bij-nacht gaf eerst een over
zicht van de actie en vertelde dat op het
radarscherm van een Neptune-vliegtuig
van de Nederlandse Marine echo's waren
opgevangen die zich met grote snelheid
in noordelijke richting verplaatsten. Ten
noorden van de Aroe-eilanden werd waar
genomen dat de echo's, nog steeds op vol
le snelheid, de twaalf-mijlsgrens vanaf de
kust van Nieuw-Guinea passeerden. Daar
na werden door een Nederlands marine
vaartuig Indonesische vaartuigen waarge
nomen. Een der Indonesische schepen
opende het vuur op het Neptune-vliegtuig.
Dit schip werd door een Nederlands fre
gat in brand geschoten en explodeerde na
derhand. Het treffen veranderde toen in
een felle achtervolging die op twaalf mijl
uit de kust werd gestaakt. De Nederland
se schepen keerden toen terug om over
levenden op te pikken.
Een gevangengenomen Indonesische ser
geant, aldus schout-bij-nacht Reeser, heeft
bij ondervraging verteld dat zijn eenheid
de sterkte had van een compagnie en dat
deze compagnie waarschijnlijk afkomstig
was van de Kei- of Tanimbar-eilanden.
De compagnie werd ingescheept aan
boord van een groter schip, een in Ja
pan gebouwde havenboot. De sergeant ver
telde verder dat er één dag was geva
ren en dat men daarna drie dagen voor
anker was gegaan nabij Nederlands Nieuw-
Guinea. Hij verklaarde dat hij wist dat
zijn legereenheid bevelen had voor een mi
litaire actie tegen Nieuw-Guinea. Andere
gevangenen verklaarden hieromtrent het
zelfde. Nadat de laatste voorbereidselen
voor de aanval waren getroffen, arriveer
den er uit Soerabaja drie motortorpedo
boten die door Indonesich marine-perso-
Advertentie
BARTEUORISSTf" HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596_
Aangezien niet alléén in hét weekend
onze avondvoorstellingen praktisch
uitverkocht zijn, raden wij u aan ook
voor de weekdagen tijdig plaatskaarten
te bespreken om teleurstellingen te
voorkomen.
DIRECTIE
Weerrapporten 1, 2
Agenda van Haarlem en IJmond 2
Uit het binnenland 2, 7
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 7
Uit stad en omgeving5
Horen en Zien 7
Kunst 7
Feuilleton 9
Panda en andere beeldverhalen9
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 13
LEOPOLDSTAD (Reuter) De Kongo
lese minister-president, Adoela, heeft gis
teren in Leopoldstad meegedeeld dat de
Loemoenbistische leider Gizenga niet
langer deel van de regering uitmaakt. Gi
zenga was vice-premier. Adoela deelde op
een persconferentie mee, dat in de oost
provincie een proces tegen Gizenga aan
hangig is gemaakt. De voormalige vice-
premier wordt er van beschuldigd verant
woordelijk te zijn voor het bloedvergieten
en de opstand in het afgelopen weekeind
in Stanleystad.
Regeringstroepen onder bevel van gene
raal Loendoela bewaken Gizenga. Zij heb
ben een cordon om zijn woning gelegd. Hij
zal daar blijven tot het vooronderzoek is
afgelopen.
De premier verwachtte, dat het parle
ment zal besluiten Gizenga's parlementai
re onschendbaarheid op te heffen al zal
de regering een daartoe strekkend ver
zoek niet indienen.
Gizenga heeft zijn plaats in het kabinet
verloren na de maandag tegen hem aan
genomen motie van afkeuring. Volgens de
basiswet verliest een lid van de regering
zijn zetel in het kabinet na een dergelijke
motie. Het besluit waarbij hij uit de re
gering wordt gezet, is door president Ka-
savoeboe getekend
A E
w
Van diplomatieke zijde werd vernomen
dat de Kongolese minister-president, Adou-
la, de provinciale regering van de oost
provincie heeft verzocht vice-premier Gi
zenga te arresteren en een onderzoek in
te stellen. Adoela is, zo zei men, van oor
deel dat de provinciale autoriteiten de
zaak-Gizenga moeten regelen, omdat de
zaak zich in Stanley stad heeft afgespeeld.
Advertentie
iS Gedekte tinten. Klassieke en
Ik sportieve modellen. Ook In
IB grote maten.
Amsterdam, Regullersbreestr. 21-23
tegenover Tuschtnskl
DJAKARTA (AP) De Indonesische
militaire autoriteiten hebben enkele politie
ke leiders van ontbonden oppositiepartijen
gearresteerd nu de politieke spanning rond
om het geschil over westelijk Nieuw-Gui
nea zozeer is toegenomen, aldus zeggen
welingelichte zegslieden. Tot de gearres
teerde politici behoren oud-premier
dr. Soetan Sjahrir, leider van de ver
boden Indonesische socialistische partij, en
dr. Mohammed Roem, oud-minister van
Buitenlandse Zaken. Verder zijn vooraan
staande leden van de rechtse Masjoemi-
partij in hechtenis genomen. De militaire
autoriteiten willen de berichten bevestigen
noch ontkennen. Verondersteld wordt, dat
de bewuste politici in verband met subver
sieve activiteiten gearresteerd zijn.
Voorts zijn naar verluidt gearresteerd
Prawoto, de vroegere voorzitter van de
verboden Masjoemi-partij en Soebadio, een
voormalig parlementslid en een vooraan
staande autoriteit in de ontbonden socialis.
tische partij.
Nasoendion, vroeger algemeen secreta
ris van de Masjoemi-partij en Anak
Agoeng Agoeng, ex-minister van Buiten
landse Zaken, ex-ambassadeur in Frank
rijk en een volgeling van de socialistische
partij, zouden eveneens gearresteerd zijn.
Het arrestatiebevel is ondertekend door
het hoofd van de militaire politie, kolonel
Sudirgo. Het bevel, waarvoor geen specia
le reden gegeven wordt, droeg slechts de
aanduiding: „Moeten voor de stafchef van
het leger geleid worden." De arrestaties
hadden gisteren in de vroege morgenuren
plaats. De Masjoemipartij en de socialis
tische partij werden op 17 augustus 1960
door president Soekarno verboden.
Voor de hoofdprijs van de sporttotó van
deze week, ten bedrage van 288.093,
komen vijftien personen in aanmerking,
die ieder ruim 19.000.zullen ontvangen.
De totoformulieren van deze deelnemers
zijn reeds door de sporttoto gecontroleerd.
Voor de tweede prijs van 157.142.
komen 215 wedders in aanmerking, waar
van één met twee kolommen. Zij ontvan
gen ieder ongeveer f 724. De extra prijs
voor de gelijke spelen van 78.571.valt
uiteen in 110 delen. Deze gelukkigen ont-
gen ieder ongèveer 714.
Een grote groep Ambonezen wil het
Ambonezenkamp Graetheide in Ge
leen niet verlaten. Er staan reeds enige
tijd 32 mooie woningen in Geleen, die
door het rijk voor deze Ambonezen
werden gebouwd en ingericht, leeg,
Slechts 8 van deze woningen zijn tot
nu toe bewoond. Voor de splinter
nieuwe woningen behoeven de Ambo-
OESOEMBOERA (Roeanda Oeroendi)
(AFP) Gisteren is te Oesoemboera, in
het Belgische mandaatgebied van Roean
da Oeroendi, vernomen dat leden van mi
litaire eenheden uit Stanleystad, die onder
het gezag van de Kongolese-vice-premier
Gizenga stonden, te Kongolo, in Noord-Ka-
tanga, achttien missionarissen van de con
gregatie van de Heilige Geest hebben ver
moord. Dit is medegedeeld door mgr. Ma-
la Noel, die zich thans te Boekavoe, in
de provincie Kivoe, bevindt en door enke
le missionarissen, die aan de moordpariij
wisten te ontkomen.
Een jonge seminarist van het seminarie
te Kongolo heeft een ooggetuigeverslag
van de moordpartij gegeven.
Volgens de seminarist namen de troepen
van de centrale regering wraak, omdat de
missionarissen openlijk instemming had
den betoond over het afslaan van de aan-
nezen slechts een huur van f 3,per
week te betalen en dat is niet veel
meer dan dat zij thans voor hun krot
ten betalen. Maar niettemin staan de
woningen in de Potterstraat leeg tot
grote ergernis van alle woningzoeken
den. Boven: Een gedeelte van het
Ambonezenkamp Graetheide. Onder:
Enkele van de 32 woningen.
Leonardi da Vinei:
Al onze kennis heeft haar oorsprong
in ons gevoel.
val van de centrale troepen op de stad
op 28 december door de Katangaanse gen
darmerie.
Toen de centrale troepen de stad drie
dagen later veroverden zouden de missio
narissen zijn aangeklaagd door leden van
de Baloebakat jeugdorganisatie, die aan
hangers zijn van de centrale regering.
Alle priesters zouden op oudejaarsdag
in Kongolo gevangen zijn genomen, aldus
de seminarist. De cèntrale troepen namen
hen mee naar het militaire kamp, waar
zij de nacht hebben doorgebracht. De vol
gende dag werden de priesters doodge
schoten na te zijn geslagen en vernederen
de handelingen te hebben ondergaan.
De directeur van de stoomvaart maat
schappij Nederland heeft berichten tegen
gesproken, volgens welke twee schepen
van de maatschappij, de „Oranje" en de
„Johan van Oldenbarneveldt" in Australi
sche havens in gereedheid zouden worden
gehouden voor een mogelijke evacuatie
van vrouwen en kinderen uit Nieuw-Gui
nea. Hij voegde hieraan toe, dat de Ne
derlandse regéring de scheepvaartmaat
schappij zelfs niet met een suggestie van
een dergelijke strekking had benaderd.
De „Oranje" bevindt zich ergens tussen
Wellington en Papette in de Stille Oceaan
Het schip is op thuisreis. De „Johan van
Oldebarneveldt" is in Oakland, Nieuw Zee
land, aangekomen.
Verwachting tot morgenavond:
Plaatselijk enkele buien, maar
ook verspreide opklaringen. Ma
tige tot krachtige, aan de W ad-
denkust nog tijdelijk harde zuid
westelijke wind. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets
lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
De minister-president en de minister
van Buitenlandse Zaken hebben de vo
rige week aan particuliere tussenper
sonen meegedeeld, dat zij bereid waren
een in het buitenland geaccrediteerde
Indonesische ambassadeur (gedoeld
wordt op de heer Zain in Washington) te
ontvangen. Dit op voorwaarde dat deze
een verzoek daartoe zou doen. Het ge
sprek zou moeten dienen om de ambas
sadeur de gelegenheid te geven de twee
Nederlandse ministers in kennis te stel
len van de Indonesische inzichten over
het probleem-Nieuw-Guinea.
Dit is van officiële zijde in Den Haag
meegedeeld, naar aanleiding van pers
berichten over contacten, die particu
lieren hebben trachten te leggen tussen
de Nederlandse regering en Indonesi
sche regeringsvërtagenwoordigers.
Dit gesprek tussen Zain en de heren De
Quay en Luns heeft echter niet plaats ge
had, omdat naar het schijnt de Indonesi-
sche regering er niet in beeft willen toe
stemmen. Een verzoek om het onderhoud
van Indonesische zijde heeft de Neder
landse tussenpersoon niet bereikt.
Het Algemeen Dagblad weet te melden,
dat afgelopen vrijdag in Brussel een ge
sprek is gevoerd tussen de Nederlandse
tussenpersoon (Den Haag spreekt van
„particuliere personen") en de Indonesi
sche ambassadeur in Bonn met enkele
van diens medewerkers. De Nederlandse
tussenpersoon zou een Amsterdamse pu
blicist zijn. De bedoeling van het gesprek
zou zijn geweest het voorbereiden van de
ontmoeting tussen Zain en de Nederland
se ministers. Het idee voor dit gesprek
zou afkomstig zijn van de Indonesische
ambassade te Bonn.
In hoeverre de maritieme schermutse
ling van maandag de Nederlands-Indone
sische ontmoeting waarop het gesprek
in Brussel van vrijdag, ondanks het feit
dat Zain niet naar Europa is gekomen,
toch énig uitzicht schijnt te hebben gege
ven in de weg staat, is niet bekend.
In de Tweede Kamer heeft voorzitter
Kortenhorst gistermiddag, kort na het be
gin van de vergadering, meegedeeld, dat
minister-president De Quay vandaag aan
de vaste commissie van Buitenlandse Za
ken schriftelijk verslag zal doen van de
feiten en omstandigheden die zich sinds
het Kamerdebat van 2 januari rond de
kwestie-Nieuw-Guinea hebben voorgedaan.
Deze uiteenzetting zou een vertrouwelijk
karakter dragen.
Of hieruit een openbare verklaring zal
voortvloeien is niet bekend. Voorzitter Kor
tenhorst achtte de ongerustheid van de
heer Bakker (C.P.N.) over het feit, dat
Kamer met een eventuele ongunstige ont
wikkeling van de kwestie-Nieuw-Guinea
in het vooruitzicht, donderdag op reces
hoopt te gaan, ongegrond.
In ieder geval, aldus de voorzitter, ein
digt de week niet op donderdag. De Ka
mer heeft verder niet over Nieuw-Gumea
gepraat. Zij wilde eerst de mededelingen
van de regering aan de commissie van
Buitenlandse Zaken (waarin de C.P.N. niet
vertegenwoordigd is) afwachten. De heer
Burger (P.v.d.A.), die ook het woord had
willen voeren, zag hiervan nu af.
