Pearl Harbor
7 december 1941
13
WOENSDAG 7 DECEMBER 1966
Êi *1
- -> -
sÉiliii
«r
>"v
s
lislliylllfl -
«MPÉ - i
pttÉBllil
Een machtige vloot ging onder in Pearl Harbor
-
■ikttv:#:
Het drama voltrok zich in nog geen
uur. Toen de laatste vliegtuigen met de
rode rijzende zon op de romp geschil
derd een goed heenkomen zochten over
de wijde oceaan lag de helft van de ge
hele Amerikaanse vloot, een uur eerder
de machtigste ter wereld, verwrongen
tot schroot onder dikke rookwolken.
Drie machtige slagschepen waren ver
nield. Twee waren voor lange tijd bui
ten gevecht gesteld. Drie waren licht be
schadigd. Zeker 3500 Amerikaanse solda
ten, van wie de grote meerderheid mari
niers, verloren het leven.
Pearl Harbor was op dat moment,
zeven december 1941, reeds een begnp
geworden: het symbool van een verrader
lijke vernietigende aanval. Dit symbool
is vandaag een kwart eeuw later, nog
steeds een nachtmerrie voor de Verenigde
Staten.
De Japanse aanval op Pearl Har
bor betekende veel meer dan dat. Hij
maakte het in 1939 uitgebroken conflict
tot een wereldoorlog. Hij was de inlei
ding tot de meest verbitterde en barbaar
se gevechten die de wereld ooit heeft ge
zien. Deze gevechten zouden drie en
een half jaar later eindigen. Met een
andere verrassende en vernietigende
slag. Ditmaal toegebracht door de Ameri
kanen: onbewust voerden de Japanse pi
loten die op Pearl Harbor neerdoken in
hun kielzog de kernbom mee. Die hangt
nog steeds als een afschrikwekkende be
dreiging boven de wereld.
De 189 Japanse bommenwerpers do
ken om vijf minuten voor acht in de
ochtend uit de lichtbewolkte hemel bo
ven Hawai. Op dat moment gingen Japan
se diplomaten in Washinton naar minister
Huil, om verder te spreken over mogelijk
heden tot ontspanning tussen beide landen.
Die onderhandelingen duurde al jaren. De
Japanners daardoor hadden opgesteld,
documenten die de in V.S. vertoevende
waren echter heimelijk verbrand. En
kele dagen tevoren was daartoe een
opdracht uit Tokio gekomen, toen de
machtige keizerlijke vloot van 72 bo
dems zich verzamelde om op te sto
men naar de grote vlootbasis van de
V.S. in Hawai.
De aanval kwam onverwacht. Maar
op zestien oktober en op 24 en 27 no
vember kregen de commanderende officie
ren in Pearl Harbor uit Washington de
mededeling dat er een oorlogsmogelijkheid
bestond. Op laatstgenoemde dag kregen zij
zelfs een oorlogswaarschuwing, alsmede
de opdracht passende defensieve maatre
gelen te nemen.
Vier uur voor de massale Japanse aan
val werd een Japanse vestzak-onderzeeër
aangevallen in de „defensieve wateren"
van Hawai. Het commando aan de wal
werd hiervan uren onkundig gelaten. In
Maar de aanval werkte op den duur
voor de Japanners als een boemerang.
De Amerikanen hadden hun eenheid ge
vonden. Een gigantische oorlogsinspanning
kwam daardoor in korte tijd op volle toe
ren.
De oppositie-leider in de Senaat bracht
het waarschijnlijk het meest doeltreffend
onder woorden op de dag van de aanval:
„het enige wat ons nu nog rest is ze de hel
in timmeren".
Het zouden profetische woorden blijk-
de aanval en de verdediging streden,
heeft geleid tot een verlies van miljoenen
mensenlevens.
Pearl Harbor bracht het enorme Ame
rikaanse oorlogspotentieel volledig in de
strijd. Tot zeven december 1941 waren de
Verenigde Staten slechts aarzelende
grootleveranciers voor wapens aan Groot-
Brittannië en de Sovjet-Unie geweest.
Binnen een week na Pearl Harbor wa
ren 35 nieuwe landen in oorlog, waaron
der Nederlands-Indië.
voorlopig nog het hoofd buigen voor de
Japanse overmacht. Drie dagen na Pearl
Harbor brachten de Japanners de Britse
slagschepen „Prince of Wales" en Repulse
tot zinken. Op diezelfde dag landden de
Japanners in Malakka, waar zij doorstoot
ten naar Singapore en Birma en op de
Philippijnen waar de Amerikanen slechis
op een enkel punt de heroïeke strijd
langer konden volhouden. Overal in het
Pacific-gebied sloegen de Japanners toe.
Het leek of Hitier zijn Aziatische bondge
noten zijn meester had gevonden in de
bliksemoorlog.
Van Nederlands-Indië in het zuiden tot
y «ijs»*»».,
1946 sprak een Congres-commissie, de Ro
berts-commissie, als haar oordeel uit dat
er door de plaatselijke bevelhebber grote
fouten waren gemaakt.
De offensieve kracht van de V.S. in de
Pacific was voortaan gebroken. Dat kost
te de Japanner slechts 29 van hun 189
aanvallende vliegtuigen en zes onderzee-
ers, waarvan vijf tweepersoons dwerg
duikboten.
ken, want als er ooit sprake is geweest
van een hel op aarde was het wel het
strijdtoneel in de Pacific in de jaren na
Pearl Harbor. Namen als Bataan, Cor-
regidor, Tarawa, Quadalcanal, Iwo Jima,
Birma Okinawa, en Hiroshima, herinne
ren aan de bloedigste en onmenselijkste
slachtingen in de geschiedenis van de
oorlogvoering. De verbijsterend taaie
verbetenheid waarmee de Japanners in
Voor de Britten was Pearl Harbor
een opluchting, evenals voor de Russen.
Het ging de geallieerden niet goed op
het Europese strijdtoneel en in Afrika
zag het er alleen tijdelijk maar een
beetje beter uit. Wel werd Hitier een
halt toegeroepen door de barre Russische
winter, maar de krijgskansen voor de
Europese geallieerden waren somber.
Iedere steun, en zeker die van het mach
tige Amerika, was welkom.
Nietemin moesten de Verenigde Staten
de Aleoeten in het uiterste noorden schoof
het Japanse front in enkele maanden
naar het midden van de Stille Oceaan om
eerst daar tot stilstand te komen. De
Japanners hadden de hoop gekoesterd de
oorlog te winnen door die ene formidabe
le slag van een kwart eeuw geleden. Het
is ze niet gelukt, evenmin als het Hitier
in Europa met zijn verrassende slagen
naar West en Oost.
Een van de directe gevolgen van het
Amerikaanse intreden in de oorlog werd
Het slagschip „West-V irginia"
brandde uit en zonk. Een sloep
tracht mannen van het schip te
halen (rechts boven). De Ameri
kaanse vlag wappert in de rook na
de aanval op de belangrijkste lucht
machtbasis van Pearl Harbor,
Hickam Field (midden boven). Een
vernietigde vloot: de „California
zinkt weg in de modder. Vele sche
pen staan in lichterlaaie. Door de
rook heen schemert de bodem van
de gekapseisde Oklahomalinks
boven). Midden (links): Chaos aan de
wal. (Rechts): Een deel van de
ankerplaatsen. De mijnenlegger
Oglalais gekapseisd. De kruiser
„Helena" 10.000 ton is getrof
fen door een bom. Daarachter lig
gen, brandend, de „Pennsylvania"
en de Maryland". De torpedoboot-
jager „Shaw" staat in brand in het
dok. Matrozen gaan in de boten, na
dat het slagschip „West-Virginia"
door bommen en torpedo's tot een
hoop brandend en verwrongen staal
is veranderd (rechts beneden)Het
slagschip „Arizona" explodeerde,
nadat het gekanteld was (links be
neden).
echter veel later bekend. Het zeer gehei
me werk aan de kernbom werd met ver
dubbelde kracht voortgezet. Vast staat
dat het meest verschrikkelijke wapen dat
ooit is vervaardigd, nooit volledig ont
wikkeld en gebruikt zou zijn, wanneer
Japan de Verenigde Staten niet in de oor
log had gedreven. De eerste stoot tot de
ontwikkeling van de kernbom waren de
geruchten geweest dat Duitsland zich met
onderzoekingen op dit gebied bezighield.
Maar lang voordat men in staat was een
proefbom samen te stellen, waren deze
geruchten reeds ongegrond gebleken. He'
is alleen door de invloed van de Ameri
kaanse deelneming aan de oorlog gewees
dat het project uiteindelijk in hoog tem
po werd voltooid, zodat de bom werd ge
bruikt, kort voordat Japan, op een ande.
re wijze op de knieën zou zijn gedrongen.
Pearl Harbor is daardoor van grote
historische betekenis geworden. Het
schiep uiteindelijk het verschrikkelijkste
van alle wapens en daarmee de angst
die de wereldmachten ook nu beheerst
om door eenzelfde Pearl Harbor", in
een veel fataler verwoesting terecht te
komen.
J»;
'wC,- v "(;>v v- bLrLsi«r -
