Saneringsmaatregelen in 1969:
Vijftienduizend man vloeiden
af bij vierhonderd bedrijven
Alle bedrijven
van Snringer
nu in één n.v.
Waarom je
in Moskou nooit iemand
'kaviaar uit het vuistje'
ziet eten.
Indexcijfers beursverkeer
Weinig kans op stijging aandelenkoersen
GEMATIGDE RENTEDALING VERWACHT
MEER RENTE
RIJKSPOST
SPAARBANK
Wall
Street
SCHEEPVAART
WOENSDAG 31 DECEMBER 1969
13
Lonen
Netto 0,3
Kort economisch nieuws
Dat komt niet door de prijs, al is die
ook in Moskou lang niet mals. Maar
zelfs de rijkste grootvorsten van
vroeger deden er niet aan. Want
kaviaar is wel uitermate hartig en
heerlijk en even rijk aan eiwitten
als kaas, maar helaas niet elke
hartige delikatesse is geschikt
voor de vuist. Onze vaderlandse
kazen daarentegen hebben alles
mee: ze zijn makkelijk te snijden op
elke maat, zo'n forse plak is makke
lijk te pakken en je hoeft er niets
op en bij te doen. Bovendien hul
digen onze kazen niet het isolatio
nisme, maar staan goedhollands
open voor de wereld je kunt er
elke drank bij drinken die je maar
wilt. In Moskou zie je niet eens
iemand vodka drinken met kaviaar
uit het vuistje.
Maar bij ons zie
je vaak genoeg
kaas uit het vuistje
met vodka. En dan
het verschil in roebels!'
Gematigde rentedaling
Afromen
Weerstand
T erugslag
Stockdividend
Onderdrukken
Vele verlangens
DEN HAAG. Uit gegevens van de
gewestelijke arbeidsbureaus blijkt dat in
1969 ongeveer 400 bedrijven op min of
meer grote schaal zijn overgegaan tot
vermindering van de personeelsbezetting.
Ruim 60"/e van deze bedrijven heeft de pro-
duktie geheel stopgezet of overgeheveld
naar andere (vaak tot eenzelfde concern
behorende) bedrijven. Ten opzichte van
1968 vertoonde deze ontwikkeling een re
latief geringe stijging. In totaal waren
in 1969 bij de bedoelde maatregelen ruim
15.000 werknemers betrokken, tegen
12.500 in 1968. De meesten zijn inmiddels
bij andere bedrijven tewerkgesteld.
In beide jaren deden deze (voorname
lijk schoksgewijze optredende) mutaties
zich in de grootste mate voor in de pro
vincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Gel
derland en NoordBrabant.
De in dit opzicht meest spectaculaire
bedrijfstakken waren de metaalindustrie,
de textiel- en kledingindustrie en de
dienstenverlenende sector (o.a. Horeca).
In 1969 zijn de lonen door de conjunc
turele ontwikkeling in opwaartse richting
beïnvloed, zo zegt het overzicht verder
Hierbij speelden zowel de krappe situa
tie op de arbeidsmarkt, als de grote pro-
duktiviteitswinst in 1968 en de sterke
priisstijgingen in 1969 een rol.
De gemiddelde loonkostenstijging (op
niveaubasis) voor de in 1969 tot stand
gekomen contracten kan worden gesteld
op 8.8% (inclusief arbeidstijdsverkorting
en vakantie-uitbreiding). Het aantal werk
nemers, voor wie een contractwijziging
tot stand is gekomen, bedraagt ruim 2,2
miljoen.
De toeneming van de loonsom per
werknemer in bedrijven bedroeg in 1969
10%. Deze stijging is opgebouwd uit een
aantal elementen, waarvan de belang
rijkste is de verhoging van de contract
lonen met 7,5%.
Verder dienen in aanmering te worden
genomen de duurtetoeslagen (0,7%), de
overloop uit 1968 en die naar 1970 (res
pectievelijk 1,1% en 0,9%), alsmede de
werkgeversbijdrage in de sociale lasten
en de incidentele loonbeweging (elk 1%).
Per saldo resulteert dan een loonsomstij
ging per werknemer van 10%
Anders dan in 1968, toen de lonen en
de arbeidsproductiviteit met respectieve
lijk 8.5% en 6.5% toenamen, ging in 1969
de stijging van de loonsom (10%) ver uit
boven die van de produktiviteit (4%).
Door de prijsstijging bedroeg de toe
neming van het reëel vrij besteedbaar
loon (van werknemers met een inkomen
beneden de laagste premiegrens en met
twee kinderen) niet meer dan 0.3%. De
positieverbetering door arbeidstijdver
korting kwam gemiddeld neer op 1,1%.
DEN HAAG. Met ingang van 1 ja
nuari 1970 zal bij de rijkspostspaarbank
op gewone spaarekeningen de rente van
3,5 percent worden verhoogd tot 4 per
cent. Dit tarief is hierdoor meer in over
eenstemming gebracht met het tarief van
boerenleenbaken, de lokale spaarbanken
en de handelsbanken.
De rentevergoeding op jeugdspaarreke-
ningen en premiespaarrekeningen is 1
percent hoger dan de rente die op gewo
ne spaarrekeningen wordt vergoed, zo
dat die thans 5 percent wordt.
Op de spaarbewijzen die in 1970 (op
grond van de algemene premiespaarwet)
worden uitgegeven, zal rente van 4,5
percent worden vergoed (was 4 percent
in 1969).
BERLIJN. Westduitslands grootste
uitgever, Axel Springer, heeft aangekon
digd dat met ingang van 1 januari al
zijn bedrijven in één open n.v. zullen wor
den ondergebracht, waarvan hij de enige
aandeelhouder is.
Springer is eigenaar van het grootste
dagblad van de bondsrepubliek, „Bild-
zeitung." dat een oplage van 4.5 miljoen
heeft. Daarnaast bezit hij het dagblad
„Die Welt", het grootste televisieweek-
blad van het land en enige andere nieuws
bladen.
In de n.v. worden ook Springers druk
kerijen en de uitgeverij Ullstein opgeno
men.
Springer hoopt met de vorming van de
nieuwe n.v. een vereenvoudiging van het
bestuur en de organisatie te verkrijgen,
ook met het oog op toekomstige produk-
tie van audio-visueel materiaal, zoals voor
televisie en film.
Rudolf Augstein, eigenaar van het week
blad „Der Spiegel," wil in een periode
van 10 jaar de helft van de winst van
het bedrijf overdragen aan het personeel,
dat thans meer dan 600 mensen telt.
„Der Spiegel" werd in 1947 opgericht en
is een van westduitslands meest succes
volle tijdschriften, met een wekelijkse op
lage van 6 miljoen.
Er is een overeenkomst tot stand gekomen
tussen de aandeelhouders met het controlerende
belang in Ringers' cacao- en chocoladefabrie
ken te Alkmaar en de Engelse firma Kevenham
Foods Limited te Slough, Colnbrook, Bucking
hamshire. voor een algehele samenwerking, al
dus een communiqué van Ringers n.v Alle
aandeelhouders zullen in de gelegenheid worden
gesteld hun aandelen aan te bieden aan Keven-
ham tegen een koers van 300 percent.
Abida 30 v. Camranh n. Singapore,
Achilles 30 te Cristobal.
Acteon 1/1 te Singapore verw.
Aegis 30 v. Amsterdam n. Rotterdam.
üiioth pass. 30 Kaap Verdische Eilanden n.
Rotterdam.
Ammon 30 te Georgetown.
Amsteldiep 30 te Paradlp.
Area 31 te Danang.
Ares 31 te Balbooa.
Banggai 30 v. Los Angeles n. Stockton.
Biliiton 31 te Port Swettenham.
Blitar 30 v. Antwerpen n. Rotterdam.
Capiluna 30 ten anker rede Whitegate.
Carbo Dragon pass. 30 Dungeness n. New York.
Chevron Madrid 30 te Genua.
Chevron Nederland 30 v. Batangas n. Dumai.
Congokust 30 te Matadi.
Dahomey kust 29 v. Abidjan n. Sassandra.
Diadema 30 v. Sydney n. Geelong.
Diloma 1/1 te Essider verw.
Dorestad 30 in Kielerkanaal n. Stockholm.
Eemstroom 30 v. St. John n. Tilbury.
forest Town 31 te Bucksport.
Gaasterland pass. 31 Lissabon n. Amsterdam.
Grebbedijk 30 v. Savannah n. Miami.
Grotedijk 31 te Tampa.
Hollands Dreef 30 v. Yokkaichi n. Fremantle.
Kamperdijk 30 v. Huil n. Rotterdam.
Kara 31 v. Stanlow n. Hamburg.
Karimata 30 te Belawan.
Karimun 31 te Penang.
Katelysia 31 te Mombasa.
Katsedijk 31 rede Leixoes.
Kelletia 30 te Durban.
Kennemerland 30 v. Wilmington n. Norden-
hamn.
Khasiella 30 v. Stadersand n. Nordenhamn.
Korovina 30 te Hamble.
Kossmateila 30 ten anker Qulnhon.
Koudekerk 30 te Barcelona.
Kreon 30 v. Antwerpen n. Rotterdam.
Kryptos 31 te Curasao.
Gaarderkerk 31 ten anker rede Abudhabi.
Leuvelloyd 31 v. Bluff n. Dunedin.
Loirelloyd 30 v. Bremerhaven n Hamburg.
Lycaon 31 te Port Swettenham
Marnelloyd 31 te Los Angeles.
JVLeerdrecht 30 v. Antwerpen n. New Orleans,
ivierseyiioyd 30 v. Antwerpen n. Bremerhaven.
Moerdijk 30 v. Loos Angeles n. Balboa.
Neder Lek 31 te Apia verw.
Neder Linge 31 v. Balboa n. Papeete.
Neder Weser 31 te Damman verw.
Neptunus 30 te Barbados.
Onoba 31 te Porto Miranda.
Philidora 31 te Porto Miranda.
Philine 30 v. Porto Miranda n. Hovic.
Prinses Maria 31 te Livomo.
Radja 30 ten anker rede Colombo.
Randfontein 30 te Port Elizabeth.
Schouwen pass. 30 Miami n. Golf van Mexico.
Sepia pass. 31 Cochin n. Mena ai Fahal.
Simonskerk 30 v. Durban n East London.
Sinon 31 v. Oranjestad n. Nassau.
Socrates 30 v. Rotterdam n. Hamburg.
Stad Vlaardingen 30 v. Moh I Rana n. Duin
kerken.
Statendam 30 te Cartagena.
Straat Amsterdam 30 te Newcastle.
Straat Bali 30 te Monrovia
Straat Florida 31 te Port Elisabeth.
Straat Freetown 30 v. Port Elisabeth n Durban
straat rushimi 30 v. Kobe n. Durban.
Straat Hobart 31 te Buenos Aires verw.
Straat Honshu 30 te Port Elisabeth.
Tahama 30 v. Bandar Mashur n. Japan.
Tjimanuk 31 te Hongkong verw.
Tjipondok 29 v. Lourenco Marques.
Waalekerk 30 v. Fremantle n. Melbourne.
Westerkerk 30 te Adelaide.
Wissekerk 30 te Hamburg
Witmarsum 30 te Bremen
Wonosobo 31 te Tjilatjap verw.
De omzet in Wall Street was
15.79 miljoen aandelen. Dow
Jonescijfers: industrie 794.68,
sporen 176.04, nutsbedrijven
109.53. AvondverkeerAKZO
110-110.70 (110.10), Kon. Olie
143.70—144.50 (143.70) Philips
64—64.30 g] (64.20), Unilever
115—115.20 gl (114.60)
Santa Fé InO.
Can. Pacific
li 11. Cent
Penns. Centr.
South Pac.
Union Pac.
Allied Chem.
Am. Can.
A.CJ. Ind.
Am. Smelting
Am. T. and T.
Am. Brand
Anaconda
Beth. Steel
Boeing
Chrysler
City Bank
Cons. Edison
Dougl. Aircr.
Dup. d. Nem.
Eastm. Kodak
Gen. Electr.
Gen. Motors
Goodyear T.
gisteren
23 V2
74
28 V2
27 Va
32 Va
38^
245/s
40
48
31
49
35%
29 V4
26%
28
343/8
64%
25 Va
27 Va
104%
80
76%
68%
29%
heden
23%
74
28 V2
28%
33
39 Va
24 V4
40%
47%
31%
49 Va
35
29%
27%
28 Va
34%
65 V4
25 Va
26%
104%
82%
77
68%
29%
Am. Motors
Int. Harv.
Int. Nickel
Int. T and T.
Kennecott
Radio Corp.
Republic St.
Royal Dutch
Sears Roeb.
Shell Oil
Soc. Vacum
Stand Br.
St. Oil N. J.
Studebaker
Texaco
Un. Aircraft
Un. Corp.
Un. Fruit
Us. Rubber
Us. Steel
Westingh.
Woolworth
Ford
K.LJtf.
gisteren
8%
24%
42%
58
43%
35 Va
34
39 V4
69 Va
44 V4
46%
4934
61 Va
38 Va
30%
39V4
11 Va
43 Va
19%
33%
57%
37V4
41%
46
heden
8%
25
42%
59
44 Va
34 Va
3414
39%
68 V8
4414
48%
50 Va
61 Va
40 V4
30%
39
11V4
451/4
191/2
33%
571/a
37
41 Va
44%
ADVERTENTIE
DEN HAAG. Indexcijfers geven
een goede maatstaf voor de beoorde
ling van de gemiddelde koersontwik
keling der verschillende soorten aan
delen. Voor de Amsterdamse beurs
geldt daarbij als uitgangspunt het door
ANP/CBS berekende cijfer, voor Wall
Street is Dow Jones het alpha en ome
ga van alle beurswijsheid. De ontwik
keling van de koersbeweging aan de
verschillende beurzen valt uit onder
staande tabel af te lezen:
laagste
hoogste
29 dec. 1969
verschil t.o.
2 januari
Amsterdam internationals
112,9
138,2
117,9
—10,4
industrie
107,2
128,6
121,7
1,9
scheepvaart
78,3
94,1
82,1
—7,6
banken en verz.
97,4
127,2
121,4
+23,4
handel
104,7
132.5
112,9
—9,1
algemeen
108,2
130,0
117,5
-4,1
dow jones ind.
769,93
968,85
785.97
—161,76
spoorwegen
169,03
279,88
171,20
—100,43
nutsbedrijven
106,31
139,95
108.74
—28,43
Brussel
89,71
102,29
91,03
—0,50
Dusseldorf
117,33
136.91
128.66
10.75
Londen
140,08
193.73
151.40
—36,49
Milaan
60,43
75.06
71.50
8,39
Parijs
63,20
82,30
78,70
15,30
Tokio
1714,89
2278,83
2278.83
563,94
Zurich
364,40
449.70
395.90
10,20
(Van onze medewerker financiën)
HAARLEM Vrij algemeen wordt aangenomen dat in het komende jaar heel
wat minder dividendverhogingen te verwachten zijn als er bij de uitkering over
1968 ten opzichte van 1967 het geval is geweest. In vele sectoren van het bedrijfs
leven nemen de klachten toe over een vermindering van de rentabiliteit, terwijl
de hoge investeringseisen het noodzakelijk maken dat steeds grotere bedragen
uit de winst binnen de onderneming worden gehouden. Beleggen in de obligatie
sfeer was eigenlijk de richtlijn, die door de meeste beleggers werd gevolgd,
waarbij men zich liet leiden door de voortdurend stijgende rente. Het voor risi
codragende belegging in aanmerking komende kapitaal is daarvoor verder opge
droogd, zodat aandelenemissies van enige omvang weinig kans van slagen zouden
hebben. Blijkens de meest recente gegevens van het centraal bureau voor de
statistiek is er in het gehele jaar voor 185,1 min aan nieuwe aandelen uitge
geven, waarvan 24,6 min ten behoeve van de industrie. Wanneer men nagaat
dat er in dezelfde tijd voor 2.560,7 min in de vorm van obligatieleningen werd
opgenomen, dan blijkt het bedrag van de risicodragende sector toch wel gering
te zijn, vooral in aanmerking nemend dat er per jaar zo'n dikke 20 miljard
aan investeringen wordt uitgegeven.
Het bedrijfsleven is voor zover de
middelen niet uit ingehouden winsten
beschikbaar komen, genoodzaakt zijn
toevlucht te nemen tot het financieren
van investeringen met leenkapitaal.
Op zichzelf is dat niet zo erg, zolang er
geen wanverhouding ontstaat tussen
geleend kapitaal en eigen vermogen.
Een voordeel is het, dat de op de le
ningen betaalde rente in mindering
kan worden gebracht op de winst, die
door de vennootschapsbelasting wordt
afgeroomd. Vooral nu de minister van
Financiën genoodzaakt is geweest om
het verhoogde tarief van de vennoot
schapsbelasting te handhaven scheelt
dat nogal wat. Een bezwaar is dat
rente en aflossing ook dienen te worden
opgebracht als de zaken slecht gaan
en het bedriif het geld daarvoor eigen
lijk niet kan missen.
In zo'n geval kan de vergoeding op
het risicodragende kapitaal achterwe
ge blilven. zoals de aandeelhouders van
het VMF-concern zullen merken als zij
geen dividend toebedeeld kriigen over
het afgelopen jaar, terwijl de „winst
uitkering" aan het personeel raar alle
waarschijnlijkheid gehandhaafd moet
bliiven.
In het licht van deze achtergronden
bezien, heeft de effectenbeurs het er
in 1969 nog niet zo slecht afgebracht,
want al ziin de aandelenkoersen over
de gehele linie genomen gedaald ten op
zichte van de stand waarmede het
beursjaar werd begonnen. Toch zijn de
verliezen minder groot geweest dan bii
de bestaande kapitaalschaarste te
verwachten zou ziin geweest
Ook is de omvang van de affaire in
het algemeen genomen benaald niet
minder geweest dan verleden jaar. In
de eerste elf maanden is er in totaal
voor 13.645 min. aan effecten in an
dere handen overgegaan. In het tijd
vak januari-november 1968 was de ef
fectieve omzet 13.044 min.
Eigenlijk moest de Amsterdamse
beurs nog tegen de stroom oproeien,
want de economische ontwikkelingen
in de Verenigde Staten hebben tot ge
volg gehad dat Wall Street het er lelijk
bij liet hangen. Er moest weerstand
worden geboden om niet aan de lei
band van de New Yorkse effectenbeurs
in een vacuum te belanden.
Vooral in de laatste maanden was het
aan Beursplein 5 mogelijk om zich ta
melijk onafhankelijk van de Ameri
kaanse beurs te ontwikkelen, voorna
melijk als gevolg van buitenlandse
vraag naar gerenommeerde aandelen
van Nederlandse concerns en de repa
triëring van kapitaal uit Duitsland, dat
daarheen was gestroomd in afwach
ting van de revaluatie van de mark.
Toen de veel te laat tot stand gekomen
koersaanpassing er eindelijk was,
bleek de hoge rentestand in eigen
land een trekpleister te zijn om het
kanitaal weer naar huis te halen.
Een en ander heeft ertoe geleid, dat
het aan het eind van juli opgetreden
dieptepunt in de gemiddelde stand der
aandelenkoersen ongedaan kon worden
gemaakt. Hetgeen niet wegneemt dat
het dagelijks door ANP-CBS bereken
de indexcijfer van de aandelenkoersen
van de Amsterdamse beurs aan het
einde van het jaar beneden de stand
van 2 januari ligt.
Het algemeen indexcijfer werd op de
eerste beursdag van het jaar ingezet op
110.4. In betrekkelijk snel temoo liepen
de koersen in de eerste maanden van
het jaar omhoog, zodat op 20 mei de
^"^gste stand werd bereikt van 130,0.
Op dat moment begon Wall Street
te wankelen, aanvankelijk omdat de
uitwerking van de inflatiebestrijding
zich nog niet begon af te tekenen, zodat
voor verdergaande maatregelen werd
gevreesd en daarna omdat de anti
inflatie een terugslag verwekte in het
Amerikaanse bedrijfsleven, zodat het
aantal werklozen met sprongen om
hoog ging.
De Amsterdamse effectenbeurs kon
zich niet aan de invloed van Wall Street
onttrekken in de vakantiemaanden en
eind juli was het koerspeil ingezakt tot
een niveau dat het indexcijfer op 108,2
was gekomen. Tegen eind november
was de stand weer tot 120.3 opgelopen,
maar doordat Wall Street de maginot-
line van 800 voor de dow jones-index
doorbrak volgde er ook in Amsterdam
een terugslag.
De zwakke houding van Beursplein
5 was bijna analoog aan de koersbe
weging aan de Londense effecten
beurs. terwijl Parijs evenmin een op
gewekt beursbeeld vertoonde. Heel an
ders stonden de zaken ervoor aan de
Duitse beurzen, als ook in Tokio, waar
de gunstige conjunctuur het voor vele
westerlingen aantrekkelijk maakte om
een gok te wagen in de aandelen van
de industrie van het land van de rij
zende zon.
Ook al staat de beurs in Tokio niet
meer op het hoogtepunt toch zullen ve
len zich bijzonder ingenomen voelen
met de Japanse aandelen, die zij in het
begin van het jaar hebben gekocht. Of
zij dat over een jaar nog zullen zijn,
staat misschien in de sterken geschre
ven, maar er is geen bankier die het
met de hand op het hart kan verzeke
ren.
Nog meer genoegen dan aan Japan
se aandelen beleefden degenen, die
aandelen van het wonderkind van de
Australische beurs uit speculatieve
overwegingen hebben gekocht. Een
maand of tien geleden waren de aan
delen van de miinbouwmaatschapnij
Poseidon voor een paar Australische
dollarcenten te koop.
Sinds er berichten de wereld in wer
den gpstuurd over fantastische nikkel
vondsten in de concessiegebieden van
Poseidon is de koers van de aandelen
de pot uit gerezen De laatste dagen
werden meer dan 301 Australische dol
lars betaald voor de aandelen, die
s'nd.s het begin van het iaar duizenden
percenten meer waard werden.
Het einde lijkt nog niet in zicht, want
tijdens de dezer dagen gehouden aan
deelhoudersvergadering konden talrij
ke nieuwbakken miljonairs, die hun
papieren rijkdom aan Poseidon te dan
ken hebben, uit de mond van de van
optimisme overlopende directie verne
men, dat de vondsten nog rijker waren
dat tevoren bekend was geworden.
Voorzichtige lieden dat zijn de
mensen die nooit rijk worden van het
geld dat voor speculanten voor het op
scheppen lijkt te liggen zijn in af
wachting van de terugslag die te eniger
tijd moet volgen. In het verleden zijn al
heel veel miinbouwmaatsehaopiien
een beursflop gebleken. Nog maar en
kele jaren geleden waren het de Cana
dese uraniumfondsen, die de aandacht
trokken en nu praat niemand er meer
over, behalve degenen, die hun koers
verlies kunnen narekenen.
Uit dit alles blijkt, dat het beurs-
leven in het afgelopen jaar nog aan
leiding genoeg heeft gegeven voor op
windende momenten, al leek het er aan
de beurs in Amsterdam niet altijd
naar dat de animo er echt in zat.
Doordat Koninklijke Olie kort na el
kaar de gehele agioreserve heeft uit
geput, zodat er bijna voortdurend han
del was in stockdividenden, is er nogal
wat bedrijvigheid geweest. Die werd
nog geactiveerd door de beurshandel
in de stockdividenden van Philips, op
welk fonds 10 percent in aandelen
werd uitgekeerd.
Bij de beoordeling van koersver
schillen ten opzichte van de eerste
beursdag van het jaar, moet er dan
ook rekening mee worden gehouden
dat het uitstaande kapitaal van enkele
grote concerns een flinke uitbreiding
onderging door de uitkering van een
stockdividend via de agioreserve.
Dit betekent dat in het verleden
door aandeelhouders gestort kapitaal
op aandelen die boven de beurskoer
sen werden uitgegeven, eindelijk in de
resultaten gaat meedelen.
Zolang de investeringen, die met
nieuw aangetrokken kapitaal worden
verricht, nog niet tot het resultaat bij
dragen, is het vanzelfsprekend dat aan
deelhouders er ook geen revenuen van
kunnen plukken. Wat anders is het,
als het gehele kapitaal, dus ook de
agioreserve. meedraait, want dan is
het niet meer dan billijk dat de kapi
taalverschaffers ook hun portie toebe
deeld krijgen.
Voor de vele maatschappijen, die
nog over een belastingvrije agioreser
ve beschikken, zal het in het komende
jaar noodzakelijk zijn om na te gaan
of het volledige kapitaal actief benut
wordt. In dat geval moet de agio-
reserve worden omgezet in aandelen,
zelfs al zou het uit te keren dividend-
nercentage moeten worden verlaagd.
In dat geval is het pas mogelijk een
reeël inzicht te kriigen in de rentabi
liteit van de onderneming.
Voor de ontwikkeling van de effec
tenbeurs zou het wenselijk zijn dat
de aandelenkoersen een weersrèpnpijng
zouden geven van de werkelijke ren
tabiliteit van het bedriifsleven. Wel
licht zou daardoor een betere aanpas
sing tussen beloning van aandeelhou
ders en de hoogte van het reële loon
worden verkregen. Voor niets gaat de
zon op en mag de mens ademhalen,
maar het is duidelijk dat er onvol
doende kapitaal voor verdere investe
ringen beschikbaar komt als de geld
gevers een redelijke beloning wordt
ophouden.
Wat de perspectieven voor de koers
ontwikkeling van het komende jaar
aangaat, zullen er maar weinig beurs
mensen te vinden zijn. die de mening
ziin toegedaan dat de aandelenkoersen
oen flinke sprong omhoog zullen ma
ken. Het hangt er helemaal van af. of
de coniunctuur zich zodanig gunstig
zal blijven ontwikkelen dat het pu
bliek zich geneigd voelt om wat meer
in aandelen te beleggen.
Door het geringe aantal aandelen
emissies van de laatste jaren Is er be
trekkelijk weinig marktmateriaal be
schikbaar, zodat een wat doorzettende
vraag een flinke koersstijging kan ver
oorzaken. De vraag is evenwel of de
belangstelling zal worden gewekt wan
neer de resultaten der ondernemingen
het niet toelaten om de dividenden
enigermate aan te passen bij de uit
4e loonstijging blijkende geldonwaar-
ding.
In de obligatiesfeer ziet het er naar
uit dat er enig herstel van de koersen
mogeliik zal blijken Een van de be
langrijkste factoren daarbij is of de
staat erin zal slagen uitvoering te ge
ven aan het voornemen om in 1970
geen beroen te doen op de ooen kapi
taalmarkt. In dat geval komen er meer
middplen beschikbaar voor de gemeen
ten en provincies, die nu ach en wee
klagen door het stelsel van de cen
trale financiering.
Voor de rentestand in de hele we
reld zal het van betekenis zijn of de
autoriteiten In Washington erin slagen
om de inflatoire tendenties te onder
drukken zonder dat er sprake zal zijn
van een economische recessie. Afne
mende geldbehoeften in de Verenigde
Staten en een verzachting van de kre-
diethenerkende maatregelen, die de
binken noopten om op grote schaal
dollars op te nemen uit de Euro-geld
markt. kan tot gevolg hebben dat er
voor het internationale verkeer veel
kasmiddelen beschikbaar komen.
In dat geval zou er een krachtige
rentedaling op de Euromarkt optre
den, betgeen onmiddellijk een weer
slag zon vinden on de kapitaalmarkten
in de diverse landen, onder andere in
Nederland.
Volgens berekeningen van bankiers-
ziide zou er voor ongeveer 18 miljard
dollar uit de Euromarkt naar de Ver
enigde Staten ziin overgeheveld. Als
al dat geld vriikomt op een moment
dat in Europa de geldbehoeften van
het bedriifsleven afnemen, is er geen
houden meer aan.
Een daling van de rentevoet lijkt er
dus in de loop van 1970 wel In te
zitten, maar of er ooit weer sprake
zal zjjn van een rente als ons land
tot 1967 kende, lijkt uitgesloten.
Er bestaan zoveel verlangens op het
gebied van de wegenbouw, de woning
bouw en investeringen in de onderne
mingen .dat de kanitaalvraag voorlopig
wel groter zal ziin dan de omvang
der aanrteho/4ori middelen.
Daarom wèl een gematigde rente
daling. maar weiruo kans op een stevi
ge stijging van de aandelenkoersen,
hetgeen voor de vooruitziende beleg
ger misschien aanleiding kan zijn om
wat trommelnanier op te nemen zolang
de aandelen nog tegen betrekkelijk
lage koersen te koop zijn.
