Indonesië op weg naar persvrijheid
JOURNALISTEN KOMEN HIER
DE KRANTEN BESTUDEREN
Nu is het
tijdvoor
lékker
met
lékker:
Beschuit
met
aardbeien.
DE STERRENHEMEL IN MEI
5L
jé
Hoe is het ontstaan
UITGAAN IN HAARLEM
het gezondste moederdag geschenk:
een nieuwe fiets!
800 t°°nten
Ambtenaren plegen
fraude met
- ontwikkelingsgeld
i
GROOTSTE NOVITE1TENFEEST OOIT GEZIEN OP DE
25e INTERNATIONALE JUBILEUM
SST
van DUIVENBODEN n.v.
30 VRIJDAG 1 MEI 1970
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
31
UTRECHT De mate waarin een staat persvrijheid kent is recht even
redig aan de mate waarin dat land begrippen als democratie, liberalisme en
tolerantie hanteert. Een land, dat zijn persorganen in de gelegenheid stelt
hun objectieve kwaliteit en kritisch vermogen te verbeteren is, ergo, op weg
een democratische staat te worden.
VOLWASSEN
TIEN MILJOEN
GEEN TELEX
bS>9Tes
beren&
maagd
Dit woord: TELEX
3 bekertjes of
driekantjes voor
RAI-AMSTERDAM 24 APRIL T/M 3 MEI
Dit woord: DRALEN
Dit woord: HOM
Dit woord: TERRIER
TAPIJT INFORMATIE
CENTRUM
(Van onze correspondent)
Deze twee stellingen, waarin is verwoord wat in Nederland al sinds jaar-en-dag in
de grondwet is vastgelegd, zjjn voor veel ontwikkelingslanden nog niet veel anders
dan hoge idealen. In een aantal ontwikkelingslanden echter worden, onder invloed van
het westers democratisch denken (en misschien ook onder druk van potentiële ka
pitaalverstrekkers, die gebaat zjjn by een stabiel politiek klimaat en een grote mate
van liberalisme) die idealen langzamerhand gemeengoed. Indonesië is zo'n land.
In de dagen van Soekarno was de pers
grotendeels bezig de slogans van zijn rege
ring te verspreiden. Nu is zij een instituut
dat, geïntegreerd in de nieuwe Indonesi
sche samenleving, de rol van een mondige
volwassene hoop te kunnen spelen.
In dat licht moet het verblijf in Neder
land worden gezien van een eerste groep
van tien Indonesische journalisten. Zij le
ren hier niet alleen de puur-technische za
ken als organisatie van de journalistiek en
de commercie van het dagbladverblijf. Die
technische zaken worden trouwens al sinds
Nederland lid is van de groep donorlanden
voor Indonesië onderwezen aan Indonesi
sche deskundigen van allerlei bedrijfstak
ken. Ze worden vooral onderwezen in de
ideële aspecten van de in Nederland vige
rende journalistiek. Die studiebijeenkom
sten vinden plaats onder auspiciën van de
Utrechtse School voor de Journalistiek.
Tolereren de huidige machthebbers het,
dat die eerste groep journalisten ideeën
meer naar huis neemt, die althans binnen
hun eigen redacties kunnen leiden tot het
bepaald niet meer kritiekloos accepteren
van de Soeharto-doctrines?
De woordvoerder van de groep-van-tien,
de 37-jarige hoofdredacteur van het in
Djokjakarta verschijnende nationalistische
dagblad „Suluh Marhaen" (oplage 15.000)
de heer Abdoerrachman zegt volmondig
„ja". En verduidelijkt: „De Indonesische
regering is politiek zo volwassen gewor
den, dat zij geen angst meer heeft voor
kritiek. Maar wij journalisten kennen nog
steeds onze verantwoordelijkheden jegens
staat en partij, hoewel we meer met de
partij begaan zijn dan met de staat. Wij
zullen bijvoorbeeld het regeringsprogram
ma aanvaarden, maar desnoods elke
dag opnieuw kritiek leveren op de uit
voering.
De partij doctrines zullen we niet kriti
seren over de hoofden van onze lezers heen.
Wij zullen de partij opbellen en zeggen
waar we het niet mee eens zijn en waarom
niet. De kwestie waar het om gaat, publi
ceren we eenvoudig niet".
Deze, in Nederlandse ogen, op zijn zachtst
gezegd, wat wonderlijke gedragslijn is, vol
gens de heer Abdoerrachman niet geboren
uit angst voor het baantje, maar ingege
ven uit „zorg voor de toekomst van het
land, dat wél is gediend met een zo groot
mogelijke stabiliteit en eenstemmigheid,
maar voorlopig nog niet met een telkens
opnieuw kritiseren van alles wat de partij
doet".
Die toekomst van Indonesië wordt, volgens
de heer Abdoerrachman bepaald door de
partij in de regering en „het gehele volk"
ADVERTENTIE
DJAKARTA (Reuter). De Indonesische
regering heeft „dozijnen" ambtenaren laten
arresteren op beschuldiging van het knoei
en met ontwikkelingsgelden. Iliebij worden
bedragen van ongeveer 9 miljoen gulden
genoemd. De betreffende ambtenaren zou
den valse rapporten hebben opgsteld over
werk dat nooit is uitgevoerd.
en niet door de regering alleen. Vandaar
het niet openlijk bekritiseren van de par
tij, maar wél van de regering.
De krant van hoofdredacteur Abdoer
rachman is een regionale editie van het
„landelijke" dagblad „Suluh Marhaen" in
Djakarta. De krant heeft zijn commissie
van uitgevers in de hoofdstad, is geaffini-
eerd met de PNI, de nationalistische par
tij, krijgt de gedragsregels gedicteerd door
de uitgevers, die weer geen partijleden
zijn, en is verder volledig autonoom.
De Djokjakartase „Suluh Marhaen" heeft
dus een eigen hoofdredacteur en een eigen
directeur/eigenaar. Die hoofdredacteur
wordt overigens niet benoemd door zijn di
recteur, maar door de commissie van uit
gevers in Djakarta.
De enige manier om althans naar buiten
van enig autonomie te getuigen is, volgens
de heer Abdoerrachman, een naamsveran
dering van de regionale edities van de
moederkrant in Djakarta. Hij denkt erover
de naam van zijn krant te veranderen in
zoals die vroeger luidde: „Nasional". Ook
dat echter moet gebeuren met toestemming
van de commissie van uitgevers, waarmee
alle hoofdredacteuren eens per kwartaal
vergaderen.
De hele complexe situatie, toch wel te
kenend voor de moeilijkheden waarmee de
Indonesische pers kampt, wordt volslagen
ondoorzichtig als men weet, dat die regi
onale edities de drukkerijfaciliteiten moe
ten delen met hun concurrenten. Abdoer
rachman drukt zijn krant in hetzelfde be
drijf als een islamitische en een onafhan
kelijke krant, die beide hun verspreidings
gebied hebben in Djokjakarta Die drukke
rij is bovendien eigendom van de staat.
De staat wijst de contingenten kranten
papier toe aan elk dagblad. Die toewijzin
gen zijn zo klein, dat er geen kranten kun
nen worden gedrukt die dikker zijn dan
zes pagina's. Alleen in Djakarta zelf is een
maximum van twaalf pagina's toegestaan,
maar dat zijn „landelijke" kranten. Omdat
die contingentering bovendien een jaar
lijkse toewijzing is, moeten de kranten er
voor waken in een jaar niet al te veel ab-
bonnees te winnen omdat ze dan niet uit
komen met hun papier. Ook de werving
van advertenties moet met de nodige om
zichtigheid gebeuren omdat er bij een te
groot aanbod van advertenties geen ruimte
overblijft om nieuws te drukken.
Overigens zijn die advertentieproblemen
niet de grootste. De heer Abdoerrachman
denkt wel, dat zijn krant meer inkomsten
heeft uit advertenties dan uit abonne
mentsgelden, maar eig groot zal dat ver
schil niet zijn. In Nederland betalen de
abonnees in het algemeen de prijs van het
onbedrukte papier en het thuisbezorgen
daarvan. De rest wordt gefinancierd uit
advertentie-inkomsten.
,De Indonesiër adverteert niet veel. Hij
kent het effect van de reclame nog niet
en als hij iets heeft aan te bieden gaat hij
buren en kennissen langs om het ze te ver
tellen. Gelukkig komt daarin nu een klein
beetje verandering".
De oorzaak van alle moeilijkheden met
het papier (en wat uit die moeilijkheden
voortkomt) is het feit, dat de papierfabrie
ken van Indonesië geen krantenpapier ma
ken. „Alles moet worden geïmporteerd. We
hebben er wel het hout voor, maar de fa
brieken maken alleen papier voor leer
middelen. Natuurlijk, ook dat is belang'
rijk, want je hebt niet veel aan een hele
boel krantenpapier wanneer je het volk
niet eerst leert lezen. Over een of twee
jaar zal, denk ik, de contingentering wel
zijn afgeschaft. Dat moet ook gebeuren,
want de Indonesische regering wil de tota
le oplage van de 200 kranten in drie jaar
tijd vervijfvoudigen tot circa 10 miljoen.
Nu bedraagt die oplage nog twee miljoen
exemplaren per dag.
De Nederlandse regering, in dit geval
in de persoon van de heer Th. H. Oltheten,
directeur-generaal van de Staatsdrukkerij
en -Uitgeverij en belast met de supervisie
op de ontwikkeling van het grafisch be
drijf in Indonesië, helpt daarbij. Hij heeft
bijvoorbeeld om het ontstellende tekort
aan drukkerijen essentieel voor de ge
schréven communicatie en kennisover
dracht en daarom niet te ontberen in elke
eigentijdse samenleving enigszins te ver
lichten een paar jaar geleden al mo
biele drukkerijen naar Indonesië gestuurd.
Verder worden in Nederland Indonesische
grafici opgeleid. Deze week is een groep
Indonesische kaderleden in Nederland ge
arriveerd.
De heer Abdoerrachman, hoofdredac
teur van een in Djokjakarta verschij
nende krant met een oplage van
15.000 exemplaren, voorziet in In
donesië een groeiende kans op pers
vrijheid.
Alleen het persbureau Antara in Djakarta
heeft een telexapparaat om nieuws uit het
buitenland op te vangen en een paar grote
bedryven ook al gevestigd in Djakarta
hebben er een om contact te onderhou
den met de moederfirma's. De kranten
kunnen echter geen telex betalen. De huur
prijs is veel te hoog".
Hoe het nieuws dan wel binnenkomt? De
heer Abdoerrachman vertelt: „Het pers
bureau vermenigvuldigt de berichten van
de telex en stuurt ze per brief naar ons
toe. Nieuws, dat erg laat komt en ver
schrikkelijk belangrijk is wordt in de vorm
van een bulletin per telegram gestuurd. De
partij en de regering sturen dagelijks pers
berichten naar de kranten. Wij zijn vrij
om ze te nemen of niet. Het nieuws uit on
ze regio's garen we met eigen verslagge
vers. Ik heb een staf van 18 redacteuren.
Niet allemaal Dartijleden, maar ze sympa
thiseren wel met de PNI".
De pers in Indonesië verwerft langzaam
een stuk vrijheid. Langzaam en met de
problemen die in een ontwikkelingsland
inherent schijnen aan de begrippen vrij
heid en onafhankelijkheid. Die problemen
echter zullen worden opgelost, daarvan
zijn de Indonesische journalisten over-
tutigd. Ook al betekent het, dat de onaf
hankelijkheid althans voorlopig slechts ge
diend is met een grote afhankelijkheid
van wat buitenlandse ontwikkelingshel
pers bijdragen.
De nieuws- en informatiewerving in In
donesië gaat niet op de manier die Neder
landse journalisten ais gebruikelijk be
schouwen. „In Indonesië is geen telexnet,
De planeet Mercurius, die in aprjl goed zichtbaar was,
bevindt zich nu te dicht bij de zon, zodat we haar, niet
kunnen waarnemen.
Venus, die nu al enkele maanden de avondhemel met
haar glans opsiert, is ook in deze meimaand nog een grote
attractie voor wie oog heeft voor de sterrenhemel. Deze
planeet, in ons zonnestelsel de nabuur van de aarde, straalt
helderder dan alle sterren en andere planeten. Zij is een
in het oog springend objekt en haar te vinden kan dan
ook geen enkele moeilijkheid opleveren, 's Avonds na zons
ondergang laat zij zich bewonderen in de noordwesten.
Op 6 mei om acht uur bevindt Venus zich ten noorden
van de ster Aldebaran.
Mars nadert meer en meer de zon, hetgeen betekent dat
haar zichtbaarheidsperiode deze maand ten einde loopt.
Op 9 mei bevindt deze planeet zich in de nabijheid van
Venus. Mars is minder luisterrijk dan Venus, zij is heel
wat zwakker en niet zo mooi wit van kleur. Mars is op
vallend roodachtig getint, wat hem onder de overige pla
neten typeert. De waarneming van Mars kan dan ook geen
grote problemen scheppen; hoewel zwakker dan Venus,
is zij nog een opvallend hemellicht. Men moet kijken na
zondsondergang in het westen. Op 3 mei om 22 uur be
vindt Mars zich in conjunctie (samenstand) met de ster
Aldebaran.
Jupiter is een groot deel van de nacht zichtbaar in het
sterrenbeeld Maagd. De grootste planeet van ons zonne
stelsel, die wat kleur betreft op Venus lijkt, bevindt zich
in de nabijheid van Spica, de hoofdster van de Maagd.
Jupiter staat links van Spica, bij het vallen van de avond
staat deze planeet reeds duidelijk boven de zuidoostelijke
horizon.
Saturnus staat deze maand dicht bij de zon, waardoor
we ze nief kunnen waarnemen.
Op 7 mei om 18 uur staat de maansikkel ten noorden
van Venus, twee uur later bewondert men een gelijkwaar
dig beeld; nu echter staat de maan ten
noorden van Mars.
Op 18 mei om 24 uur staat de maan in
conjunctie met Jupiter. De bijna volle maan
bevindt zich nu ten zuiden van onze reu-
zenplaneet.
Op 9 mei gaat de planeet Mercurius tus
sen de aarde en de zon door, zodat planeet
haar silhouet aftekent op de zonneschijf.
Alleen bezitters van een telescoop kunnen
een poging ondernemen om het kleine stip
je op het zonsbeeld waar te nemen.
Mercurius is kleiner dan de aarde en be
vindt zich nu op een afstand van ongeveer
80 miljoen km van onze planeet. Waarne
ming zonder telescoop is zonder meer uit
gesloten; niet alleen zou men het oog moe
ten wapenen tegen het felle zonlicht, maar
bovendien is het noodzakelijk, het waarge
nomen beeld te vergroten wil men het
nietige stipje bewonderen. Bijzonder aan
dit verschijnsel is, dat het zich slechts ge
middeld veertien maal per eeuw voordoet.
De twee volgende overgangen die in onze
streken zichtbaar zijn zullen respectievelijk
plaatsvinden op 10 november 1973 en op
7 mei 2003.
Uiteraard kunnen we alleen maar de
overgangen van „binnenplaneten" waar
nemen; dit zijn planeten die dichter bij de
zon staan dan de aarde. Een planeet die
verder van de zon verwijderd is dan de
aarde kan natuurlijk nooit tussen de aarde
en de zon doorlopen.
Van 30 april tot 31 mei lengen de dagen
met 1 uur 42 minuten. Voor de dag neemt
men de periode, die begint bij de aanvang
der schemering vóór zonsopkomst en ein
digt bij het einde der schemering na zons
ondergang.
MAAN: Nieuwe Maan op 5 mei om 15.51
Eerste Kwart, op 13 mei om 11.26
Volle Maan op 21 mei om 4.38
POOLSTER
ARCTURUS
Laatste Kwart, op 27 mei om 23.32
Om de kaart te richten, moet men haar
boven het hoofd houden en het noorden
(N) laten samenvallen met de noordelijke
horizon. De stand van de hemel is die op
15 mei 22 uur. Voor vroegere tijdstippen de
kaart draaien in de richting van de wijzers
van het uurwerk, voor latere tijdstippen
in tegenovergestelde richting. De plaats
van de maan is voor enkele tijdstippen
aangegeven; de getallen duiden de dag van
de maand aan. Ook is de positie van Venus
(V), Mars (M) en van Jupiter (J) aangeduid.
De stippellijn die door de Zwaan gaat duidt
de hartlijn van de Melkweg aan. De andere
gestippelde lijn is de ecliptica (Dierenriem
of Zodiak); de zon, de maan en de belang
rijkste planeten bevinden zich steeds in de
nabijheid van deze lijn.
ADVERTENTIE
Wilt u een fiets winnen? Kijk dan
naar de advertentie in uw damesblad
of vraag uw fietsenhandelaar een
deelname-biljet.
Het Griekse woord tele betekent: in
de verte, ver. Het kwam in tal van
samenstellingen voor, zoals telebolos:
van verre treffend en telekleitos:
wijd beroemd Het wordt ook in ver
scheidene geleerde samenstellingen
gebezigd zoals in telescoop (verziener)
telegraaf (verschrijver) en telefoon
(verspreker). Het gaat ook schuil in
het woord telex dat een afkorting is
ADVERTENTIE
SiSi Sinas
99
SCHOUWBURG.
Stadsschouwburg, (Wilsonsplein) Zater
dag 2 mei 20.15 u.: Nieuw Rotterdams
Toneel met: „Dë huisbewaarder." Zon
dag 3 mei 20.15 u.: Rederijkerskamer
„Alberdingk Thijm" ipet „Het verraad".
Kleinkunsttheater Haarloheim, (Sme-
destraat 23) Zaterdag 2 mei 20.30 u.:
Gastoptreden van het Muzeval cabaret
uit Utrecht.
MUZIEK.
Concertgebouw, (L. Begijnestraat) za
terdag 2 mei 10-17 u.: Auditie Kon. Ned.
toonkunstenaarsvereniging. Dinsdag 5
mei 20 u.: Concert N. Ph. O. o.l.v. Henri
Arends. Solisten: Theo Olof, viool en Da
niël Wayenberg, piano.
Frans Halsmuseum „De Kapel," (Gr.
Heiligland) Zaterdag 2 mei 20.30 u. Con
cert door het barokensemble „Fiori Mu-
sicali."
Grote of St. Bavokerk (Gr. Markt). Za
terdag 2 mei 20.30 u.: Orgelconcert door
vakleerlingen van muziekschool „Toon
kunst" Haarlem.
Kathedraal St. Bavo, (Leidsevaart)
Zondag 3 mei 9.30 u.: „Missa ad modum
tubae" van Albert de Klerk, uitgevoerd
door het muziekinstituut m.m.v. een ko
perkwartet.
Teylersmuseum, (Spaarne 16) Zondag
3 mei 15.30 u.: Concert m.m.v. Vocaal
Quintet Gesualdo di Venosa, viool-duo
Lemkes-Vos en A. de Beer, orgel.
Treslong (Hillegom). Dagelijks, behal
ve maandag: diner-dansant.
Cabaret-dancing Caramella, (Zand-
„The Sellers."
(Zandvoort). Dagelijks
voort), zaterdag
Hotel Bouwes,
Toni Dispari.
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum (Groot Heiligland
62). Permanente tentoonstelling van wer
ken uit de Haarlsemse school van de 16e
tot en met de 19e eeuw, waaronder
Hals' meesterwerken. Dagelijks van 10
tot 17 uur. Zondags 13 tot 17 uur. Boven
dien in het Prentenkabinet „Een keuze
uit de collectie Kees Verwey". Tot en
met 10 mei: avondopenstelling van het
met kaarsen verlicht museum van 20.30-
22.30 uur.
Bisschoppelijk Museum (Jansstraat 39)
Permanente tentoonstelling van oude re
ligieuze kunst, schilderijen, middeleeuw
se beeldhouwwerken, handschriften en
kunstnijverheid van 10 tot 12.30 en van
14-17 u. Zondags 14-17 uur.
Teylermuseum (Spaarne 16). Perma
nente tentoonstelling van schilderijen,
fossielen, mineralen en historische na
tuurkundige instrumenten. Geopend op
werkdagen behalve op maandag van 10
tot 12.30 en van 14-17 u. De eerste zon
dag van de maand van 13-16 uur.
Koudenhornkazerne (Koudenhorn). Per
manente tentoonstelling van de Stichting
Meervoudig Amateur Centrum Ruimte
waarneming en Onderzoek (MACRO) ge
opend maandag en vrijdag van 19.30-22
u. dinsdag en vrijdag 14-17 u. en zater
dag 13-17 uur.
ADVERTENTIE
Muishowibeurst
Jubileum-Modeshow Hapjes Proefjes Paradijs Europa Meubel Dromen
van Keukens Van Top tot Teen Verzorging Visiona 2 Adviescentrum voor de
Vrouw Badkamerweelde Grote en Kleine Keukenhulpen Vrijetijdstips
Schooljeugd Handenarbeid Bakken Braden en ontelbare Demonstraties en
Attracties Gratis jubileumgeschenken voor talloze bezoeksters.
Dagelijks van 10 tot 5 en van 7 tot 10.30 uur,
Zondags uitsluitend van 10 tot 5 uur.
Toegangsprijs f350, alle belastingen
inbegrepen^Iuim^
Vis- en Vleeshal (Gr. Markt). Een keu
ze uit eigen bezit. Expositie van Amster
damse inpressionisten tot nieuw figura
tieven. Geopend van maandag tot en met
zaterdag van 10-17 uur. Zondag van 13-17
uur. Tot en met 3 mei.
Galerie Blokker (Bronsteeweg 4a) Ex
positie handgeweven wandkleden van Bo-
dil Blokker-Veggerby en handgeknoopte
rya-modellen uit Scandinavië. Geopend:
maandag 13-17.45 u. dinsdag 9-12.45 u.
woensdag tot en met zaterdag 9-17.45 u.
Gemeentehuis Bloemendaal (Bloemen-
daalseweg). Tentoonstelling van Bloe-
mendaalse beeldende kunstenaars. Dage
lijks geopend van 14-17 uur. Tot en met
5 mei.
Galerie Zijlstraat. (Zijlstraat 31). Ex
positie van werken van Ton Sondaar
Dobbelman en Hans Royaards. Dagelijks
van 12-17 uur, maandag, woensdag en
vrijdag ook van 20-21.30 u., zondags van
14.30-17 uur. Tot en met 17 mei.
Galerie Eylders Haltestraat 77) Expo
sitie van werken van Huub en Lith,
beeldhouwer en Fred Hakkart, schilder
Geopend van dinsdag tot en met zondag
13-17 uur.
Kunsthandel Heerkens Tliijssen, (Hout
plein 13) Expositie in de prentenkamer
van tien aquarellen van J. v. d. Veer
Dagelijks van 10-13 en 14-17 uur. Zon
dags gesloten. Tot en met 9 mei.
Het Oude Slot, (Lelylaan, Heemstede)
Herdenkingstentoonstelling over de perio
de 1940-1945 (Heemstede). Tot en met 15
mei.
De Waag, (hoek Damstraat/Spaarne)
Expositie van werken van Lucie Leene,
Harry Balm en Henk Ames. Dagelijks
van 14-17 uur. Tot en met 18 mei.
DIVERSEN
Waagtaveerne (hoek SpaarneDam
straat). Dagelijks open podium; geopend
van 10-24 uur. Vrijdags en zaterdags tot
01 uur. Dagelijks pentekenen, schilderen
en sieraden maken. Vrijdags kunsttonen
auditieprogramma.
Poppentheater Merlijn, (Hasselaers
plein) Zaterdag 14.30 u.: „Het Toren
haantje". Woensdag 14 30 u.' .Prins Da
deltje".
Clubhuis naast d'Appelaer Damstraat)
zaterdag 13.30 en 15.30 u.: kindervoor
stelling.
van het Engelse teleprinter exchange.
Daaronder verstaat men een vernufti
ge machinerie die over het gehele
land werkt ten behoeve van de bij de
ze persdienst aangesloten dagbladen.
De telex brengt van één centraal punt
uit berichten over, die worden getikt
op de daarvoor gebouwde bijzondere
schrijfmachines die op de kranten-
bureaus staan.
Het is natuurlijk verleidelijk het
werkwoord dralen te verbinden met
het bijvoeglijke naamwoord dral, maar
de betekenis maakt dit onmogelijk.
Dral immers betekent: stevig, fiks,
ferm, kloek en in dralen schuilt duide
lijk een element van onzekerheid. Men
verstaat er immers onder: aarzelen,
talmen, niet tot handelen komen. Het
is waarschijnlijk dat men verband
moet leggen met een in Oostelijke dia
lecten voorkomend woord drao, dat
bijvoorbeeld in de Achterhoek voor
komt in de betekenis: stroef. Iemand
die hees is zegt daar: ik ben drao in
den hals; een luiaard is drao in 't wark.
Verwant hiermee is dan weer druilen:
zeuren, dat men kent in druilig weer
en in druiloor: iemand die lusteloos,
lijzig is. Ook draaien wordt wel met
dralen verbonden.
De hom is de mannelijke geslachts-
klier van een vis, die het teelvocht
bevat. Men spreekt van hom en kuit
en de oorspronkelijke betekenis /an
beide woorden is naar alle waarschijn
lijkheid: weke. vormloze massa. Bij
kuit is dit zowel het zachte achterdeel
van het onderbeen bij mensen als het
zaad van de vis. Bij hom moet men
Jenken aan verwantschap met woor-
len als homp: brnk, hommel: dikke
bij, dar en misschien zelfs aan hom
meles: ruzie, hoe vreemd dit ook klinkt.
Men vergelijkt ter staving van deze
jpvatting het woord mot dat behalve:
sen bepaald vlinder ook betekent: ru
zie. Even onzeker is de theorie dat
het woord hom een kruising zou zijn
van het reeds genoemde homp met
ham.
Een terrier is een dashond, een ech
te jager die het wild tot in zijn hol ach
tervolgt. De naam is een verkorting
van foxterrier, een Engels woord dat
aanduidt dat het dier in het bijzonder
op vossen jaagt. De terrierdog heeft
een naam waarin het Latijnse woord
terra: aarde, trond verborgen is. Le
terlijk is de terrier dus: de grondhond.
Van dit woord terra is een bijvoeglijk
naamwoord terrarius afgeleid en daar
van komt ons woord terrarium: gla
zen bak met aarde waarin men rep
tielen en dergelijke dieren houdt. Ook
woorden als terrein, terras, territo
rium en zelfs terrine horen hierbij.
Een terrine of soepkom is eigenlijk
een aarden pot. Het Franse terrier
betekent zowel de hond als ook het le
ger waarop wild slaapt.
ADVERTENTIES
UNIEK IN NEDERLAND
GED. OUDE GRACHT 108-110
HAARLEM - TELEF. 31 38 40
