Waarschijnlijk doodstraffen na proces in Burgos
SPAANS REGIME EIST STRENG
OPTREDEN TEGEN BASKEN
ETA behaalde vooral
politieke successen
voor haai'
van hem
voor hem
van hem
ieder in zijn
ham
van hem
f 875.
van DUIVENB00EN
Israel laat bossen bij
noordgrens afbranden
De Sint
met een fijne neus f/eeft
Kerstverlichting
Parijs
taal
Verzending zeepost
Veiligheidsmaatregelen tegen
infiltraties van guerrilla's
mm m
V R IJ D A G
1970
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
29
VRIJHEIDSDRANG
GUERNICA
VIER STAPPEN
(want voor hem,
de sint, is het
geen vraag waar
de cadeautjes
zijn)
MARTELAARS
VOOR HEM
VOOR HAAR
„EEN FIJNE FAUTEUIL
STAAT KLAAR!"
Fauteuil Carlos past in elk interieur, In leder
OOK EEN
ENORME KOLLEKTIE
KLEINMEUBELEN
GED. OUDE GRACHT 88
KRUISSTRAAT 22
E3 O ID OOT
Bloemrijke geschenken in verschillende
uitvoeringen. Allemaal op en top Boldoot.
Voor de Sint met een fijne neus
Dilemma
0
(Van onze redacteur in Madrid)
BURGOS Volgens geruchten in Madrid zal binnenkort het Burgos
proces beginnen. In de Noordspaanse garnizoensstad zal dan een krijgs
raad achter gesloten deuren het vonnis uitspreken tegen vijftien jonge Bas-
ken, onder wie twee geestelijken, die beschuldigd worden van gewapend
verzet tegen het gezag. De zestien verdachten zouden allen leden zijn van
de ETA-organisatie. Verwacht wordt dat ondanks protesten de krijgsraad
meerdere doodstraffen zal opleggen en men is er niet al te zeker van dat
generaal Franco dan aan allen gratie zal verlenen.
kondigde Madrid opnieuw in het Bas
kenland een noodtoestand af, die prak
tisch overging in de „staat van be
leg" die begin vorig jaar in heel Span
je voor drie maanden werd opgelegd.
Een zuiveringsactie van de politie en
de guardia civil in die maanden in
het Baskenland was indrukwekkend
en allesbehalve barmhartig. En in
maart 1969 kondigde Madrid aan dat
de ETA „geheel opgerold" was.
Eens te meer bleek de wens de vader
van de gedachte te zijn. De ETA is
vandaag-de-dag wel gekneusd en iets
voorzichtiger, maar nog springlevend.
Een ETA-woordvoerder verzekerde ons
Welke omstandigheden hebben tot een
dergelijk monsterproces van het Spaanse
regime tegen het Baskische nationalisme
geleid? Al zijn de juridische argumenten
van geen van beide zijden overtuigend,
het is een onomstotelijk feit dat deze
krijgsraad vanuit politiek oogpunt, tegen
over de wereldopinie en tegenover een
belangrijk deel van het Spaanse volk, wel
de meest onhandige en tergende maat
regel is die het regime op dit moment
heeft kunnen uitdenken. Ook vanuit mo
reel oogpunt zijn deze zes eisen tot dood
straf onmogelijk te verantwoorden in het
hedendaagse Europa.
DE ENIGE uitleg moet men zoeken in
de noodzaak van de huidige machtheb
bers, een combinatie van technocraten
en rechtse conservatieven, om de ultra
rechtse extremisten en militairen de wind
uit de zeilen te nemen en zo een ge
vaarlijke dreiging voor hun eigen positie
te voorkomen. Het is veelbetekenend dat
het kabinet onlangs tot nieuwe opperbe
velhebber van Burgos iuist die generaal
benoemde, die als commandant van een
tankdivisie bij Madrid een opvallende po
litieke houding aannam door onder meer
een mis voor het zieleheil van Adolf Hit
ler bij te wonen. De uiterste rechter
vleugel van het regime klaagde al lang
dat Madrid te „zacht" tegen het eeuwige
separatistenprobleem in het Baskenland
optrad.
DE ONGEBREIDELDE vrijheidsdrang
van het Baskische volk is bepaald geen
voorbijgaand of opportunistisch verschijn
sel. Al de Romeinen leden gevoelige ne
derlagen in de berglandschappen aan de
westelijke voet van de Pyreneeën en het
feit dat talrijke Spaanse koningen ver
klaarden het Baskenprobleem „voorgoed"
te hebben opgelost, bewijst al dat elk van
hen weer van voren-af-aan moest begin
nen. Gedurende de Rode Republiek ver
leende Madrid het Baskenland het felbe
geerde zelfbestuur, hetgeen verklaart
waarom de oer-katholieke Basken tot de
felste strijders tegen generaal Franco's
„anti-communistische kruistocht" (aldus
paus Pius XII) behoorden en zelfs tot de
tanden gewapende priesters voor dit ver
zet leverden. Dit kostte de Basken na de
overwinning van generaal Franco al hun
privileges (Fueros) en hun zelfbestuur.
Hun kabinet ging in ballingschap in Pa
rijs, waar nog steeds een Baskische re
gering zetelt.
ERGER NOG was dat generaal Franco
niet voorkwam dat het Duitse legion Kon-
dor, dat Hitier hem ter beschikking had
gesteld, zjjn Stukas uitprobeerde op Guer
nica.
Dit plaatsje, in het hart van het Bas
kenland, waar alle Baskische en later
Spaanse koningen onder de Heilige Eik
de eed van trouw op de fueros hadden
gezworen, werd op 26 april 1937 meedo
genloos kapot gebombardeerd.
Guernica werd het wereldsymbool van
het (Baskische) verzet dankzij het gelijk
namige doek van Pablo Picasso, waarvan
de tentoonstellingen in de hele wereld
miljoenen opbrachten voor de republikein
se zaak.
(Toen de Madrileense posterijen in 1966
het onzalige idee kregen om drie zegels
uit te geven over Guernica kochten de
Baskische nationalisten duizenden exem
plaren op, overdrukten deze met de da
tum 26.4.1937 en frankeerden daarmee
dreigbrieven naar Spaanse gezagsdra
gers).
Aangezien het Franco-regime na de
burgeroorlog vriendschappelijke betrek
kingen met Hitler en Mussolini onder
hield, bood de Baskische ondergrondse
san generaal Eisenhower aan om na de
landing in Sicilië een soortgelijke invasie
in het Baskenland, waar de „Atlantik-
wall" ophield, uit te voeren, waarbij zij
beloofden de Spaanse troepen met hun
guerrilleros bezig te houden.
HET REGIME is er nooit in geslaagd
het Baskische nationalisme te neutralise
ren, evenmin als men de Baskische taai
en cultuur wist te ondermijnen: een ver
bod op het gebruik van de Baskische
taal werd later al voor zinloos opgegeven.
Dit ondoorgrondelijk raadsel voor
's werelds taalkundigen verenigt de Bas
ken tegen de Spanjaarden die er nooit in
slaagden het meester te worden. Geen
wonder, want de legende verhaalt dat
zelfs de duivel na negen jaren niet meer
had geleerd dan ,,bai"(ja) en „ez" (nee)
en het toen maar opgaf. Niettemin wist
Madrid de streek betrekkelijk rustig te
houden tot het verschijnen van de ETA,
dat zelfs veel Basken verraste.
Deze organisatie van jonge, linkse ver
zetstrijders werd acht jaar geleden tij-
fens een bijeenkomst in Bayonne in het
Franse Baskenland, opgericht. De naam
is de afkorting van „Euzkadi ta azkata-
suna": Euzkadi is de Baskische naam
voor hun eigen land dat zowel vier
Spaanse als drie Franse provincies om
vat. „Ta" betekent „en". „Azkatasuna"
betekent „vrijheid". Ook de ETA-stich-
ters beschouwden de leiders aan hun zij
de van de strijd als „te zacht" en beslo
ten de zaak ditmaal met on-Spaanse gron
digheid te organiseren. Zij stelden een
achtjarenplan in vier etappes op.
1962-'63 werden bestemd voor de or
ganisatie van de beweging volgens
een streng driemans-celsysteem naar
communistisch voorbeeld, zodat nooit
meer dan twee personen elkaar (en
dan alleen onder valse namen) ken
nen. Voor de werving van leden richt
men zich voornameliik op hogescho
len en seminaries. Het Spaanse Bas
kenland werd verdeeld in viif zones
(„Herrialdes") met eigen leiders die
alleen verantwoording schuldig wa
ren aan het Centrale Comité, waar
van de samenstelling een goedbe-
waard geheim is. De cellen werden
over drie parallelle organisaties ver
deeld, respectievelijk voor intendan-
zeggen propaganda en schuilplaatsen,
ce, communicatie en actie (dat wil
koeriersdiensten en terroristengroe-
pen).
1964-'65 werden gebruikt voor de in
structie van de knokploegen in gehei
me trainingskampen in Frankrijk.
Hoewel de „Sürete" van Parijs net
zoveel belang stelt in de ETA als Ma
drid, hebben de Fransen zich totnu-
toe beperkt tot het verbannen van ge
arresteerde leiders naar Noord-Frank
rijk.
1966-'67 was de periode voor het „in
zamelen" van middelen, vooral om
wapens te kopen. Wegens wrijving
met de „zachte" Baskische nationa
listen, die wel altijd steun kregen van
de rijke bourgeoisie van het Basken
land, had de ETA voortdurend geld
gebrek. Talrijke banken en grote be
drijven in deze streek zijn sindsdien
slechtoffer geworden van gewapende
roofovervallen van de ETA. Eerst in
deze periode zag Madrid het gevaar
van de ETA in en riep van mei tot
juli 1967 in het Baskenland een nood
toestand uit voor een grootscheeps po-
litie-actie die echter niet veel succes
had.
In juni 1968 begon de laatste etappe
van het ETA-plan: open, gewapend
terrorisme met zuiver politieke doel
stellingen. Er vonden sabotage-aan-
slagen plaats en een verkeersagent en
een inspecteur van de politieke poli-
tir werden vermoord. In augustus
ADVERTENTIE
BARTELJORISSTRAAT18 TELEFOON 319049
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk per post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip.
Argentinië: ms „Alcor" (2-12);
Australië: ms „Talarah" (2-12);
Brazilië: ms „Alcor" (2-12);
Canada: ms „Atlantic Champagne" (30-
11 en ms „CP Voyageur" (2-12);
Chili: ms „Cartagena de Indias" (2-12);
Kenya, Oeganda, Tanzanië: ms „Mokoto"
(4-12) en ms „Montan" (30-11);
Ned. Antillen: ms „Oranje Nassau" (30-
11);
Nieuw-Zeeland: ms „Riederstein" (3-12);
Suriname: ms „Kreon" (1-12);
Verenigde Staten: ms „Atlantic Cham
pagne" (30-11);
Z.-Afrika (Rep.) m.i.v. Z.-W.-Afrika: ms
„Neder Elbe" (4-12).
dat zijn organisatie nu „400 tot 500" mi
litante leden en „enkele duizenden sym
pathisanten" telt. Ook al ziet het er naar
uit dat de ETA voorlopig, en zeker bij
de huidige verhoudingen in Burgos, van
waaruit de „zuivering" wordt geleid, haar
separatistisch doel niet met terroristen
methoden zal bereiken, zij heeft wel po
litieke successen behaald. Naar zeggen
van haar woordvoerders zal zij zich ook
in de nabije toekomst meer op het „ideo
logische, sociale en economische front"
concentreren.
HET KOMENDE monsterproces voor
de krijgsraad in Burgos kan hen daar al
leen bij helpen, door uit verzetstrijders
martelaars te maken. De meest recente
poging van de Spaanse oppositie om een
protestactie op landelijke schaal te hou
den, verliep onder het motto van een
..eis van amnestie", waarbij vooral met
het proces van Burgos werd geschermd.
Dit bracht niet alleen in het Basken
land, maar ook in de rest van Spanje
solidariteitsorotesten op, waarvan de ETA
voordien niet had kunnen dromen. Alle
oppositiegroeperingen namen het voor de
ETA-arrestanten op. En het laatste num
mer van het ondergrondse blad „Gudari"
dat de ondertitel voert van „voor een vrij
Euzkadi in een Verenigd Europa", leest
men een gezamenlijke oproep van de
..Baskische regering" en verscheidene
Baskische nationalistengroepen. Zij pro
testeren tegen het proces en beschuldi
gen de politie ervan de arrestanten te
hebben gemarteld om hen op hun eigen
bekentenissen te kunnen veroordelen.
Heel het Baskenland wordt gevraagd
om op de dag waarop het monsterproces
voor de krijgsraad begint, een algehele
staking te houden. Hoe het ook zij, het
proces van Burgos betekent voor het
Spaanse regime allesbehalve een sluitstuk
in het Baskenprobleem, maar daarente
gen een nieuw begin.
ADVERTENTIE
m
545.—
In kunstleer v.a. f.
Draaibaar onderstel, chroom
90 - 108-110
Ê£\3: mk
Langs de Champs Elysées in Parijs is de kerstverlichting weer aangebracht.
Gisteren brandden voor het eerst de vele duizenden lampjes.
ADVERTENTIE
<VTV>
Geschenkdozen:
van 4,7j tot 8,jo
(Van onze redacteur in Israel)
JERUZALEM. Het ziet ernaar uit
dat binnenkort ook langs de zuidgrens
van Libanon de aanleg van een Israëli
sche verdedigingsgordel tegen aanvallen
van de Palestijnse guerrilla's wordt vol
tooid. Sinds vorige week maandag is het
Israëlische leger bezig met het afbranden
van bossen die langs het zogenoemde
Fatah-land in het grensgebied staan.
Het klaarblijkelijke doel ervan is om
de guerrilla's bij het overschrijden van
de grens gemakkelijker te kunnen ont
dekken, zodat alle infiltratie van de guer
rilla's kan worden voorkomen. Het is
evenwel niet zeker of de Israëlische be
veiliging van de grens met Libanon zo
ver gaat als die langs de wapenstilstands-
lijn met Jordanië, waar naast mijnenvel
den ook een elektronisch waarschuwings
systeem is opgebouwd.
Nadat het voor de Palestijnse
guerrilla's al uiterst moeilijk was gewor
den om vanuit Libanon acties tegen Is
rael uit te voeren, vanwege de veelvul
dige en strenge patrouilles in de verlaten
Libanese dorpen, lijkt het met het af
branden van de bossen bijna onmogelijk
geworden. De laatste weken zouden de
enkele infiltraties van de commando's
steeds voortijdig zijn onderbroken door
Israëlische militairen. Het is de vraag
welke tactiek de Palestijnse guerrilla's
nu zullen gaan toepassen.
Besluiten zij weer tot de methode die
voor de burgeroorlog in Jordanië overal
werd toegepast, namelijk het vanaf Ara
bisch gebied beschieten van Israëlische
dorpen, dan ontstaan zeker moeilijkheden
met de Libanese autoriteiten. Deze name
lijk zijn teruggekeerd naar de politie^
van voor de grote represaille-acties van
Israel tegen het zuiden eerder dit jaar.
Die politiek hield in, dat Libanon offi
cieel ontkende dat de guerrilla's vanaf
Libanees grondgebied opereerden met het
argument dat de regering in Beiroet geen
politieagent wenste te spelen die de com
mando's het overschrijden van de Israë
lische grens belette.
Maar omdat de raketten op de dorpen
in opper-Galilea niet zo maar uit de lucht
kwamen vallen, moest deze officiële poli
tiek worden opgegeven, mede under druk
van linkse groeperingen in het land.
Sindsdien heeft Libanon een nieuwe
president en een nieuwe regering. In be
sprekingen tussen deze en vertegenwoor
digers van de Palestijnse commando's is
aan de laatsten duidelijk gemaakt dat
geen beschietingen op Israel vanaf Liba
nees gebied dienden te worden uitgevoerd
en dat de overeenkomst van oktober 1969
weer ten volle van kracht is
Aldus staan de commando's ook in Li
banon voor een groot dilemma. Met het
voltooien door Israel van het verdedi
gingssysteem ontstaat nog meer behoefte
aan het uitvoeren van beschietingen van
af Libanon, al was het alleen maar om te
kunnen verklaren dat het de vuurdek-
king is die aan collega's wordt gegeven
bij het overschrijden van de grens.
Maand na ongeluk overleden. In een zie
kenhuis in Den Bosch is de 27-jarige J.
den Opper uit Schijndel overleden na
een langdurige coma tengevolge van een
ongeval op 24 oktober, waarbij hij tus
sen een langskomende auto en zijn eigen
wagen bekneld raakte.
De automobilist reed na het ongeluk
door en is tot nu toe niet opgespoord.
