MINDERHEIDSKABINE1
VAN CONFESSIONELEN
Lutherse Bond wil
Oeganda treedt op
verzet van banken
tegen apartheid
Halve waarheid dijk bombardementen
Sexfilms in
beslag
Man rijdt met
auto paviljoen
in om baby
Bremer tot 63
Verwachting na falen lijmpoging:
jaar
veroordeeld
te ontvoeren
tegen Aziaten
genomen
Binnenschip
zinkt op
Ijsselmeer
I
achtergrond
Minder toeristen
naar Euromast
door Floriade
Aardgas gevonden
in Noordzee
Geen portvrije
brieven meer
aan Koninklijk
Huis
3
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 197
Bitse reactie
Formule-B oersma
(Van onze redacteur in Washington)
N ooit
„V eelbelovend”
„VERANTWOORDELIJKHEID MOET DOOR
ENGELAND WORDEN OVERGENOMEN”
Wegens aanslag op
Wallace
WASHINGTON „Op 13 mei 1953 joegen twintig F-84-gevechts-
bommenwerpers in drie achtereenvolgende golven over de Toksan-irri-
gatiedam in Noord-Korea. Van een hoogte van honderd meter lieten
ze hun zeer explosieve ladingen afketsen op de verharde aarden wallen
van de dam. De stortvloed van water, die toen ontstond, zette veertig
vierkante kilometer van het dal onder water en de watermassa onder
brak grote stukken van een noord-zuid-hoofdverbinding tevens aanvoer-
route naar de frontlinies”.
„Niet moeilijk"
Ml
J I
(Van onze parlementsredactie)
van
AMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMMAAAAANMMAANUUMAMMMAMMMMMJWMUUUWUWWUWW^^
JUMMM
de
en
i
„Aan de andere kant”, zei Nixon,
„wanneer het doel van de aanvallen op
dijken is de toevoer van voorraden te
verminderen die hun weg vinden naar
de trechter die tot in Zuid-Vietnam
reikt, dan zo.u ik zeggen dat er een
militaire rechtvaardiging voor gevon
den zou kunnen worden”.
We hebben orders uitgevaardigd om
geen dijken te treffen, omdat de gevol
gen in termen van burgerslachtoffers
buitensporig zouden zijn”.
ROTTERDAM De Nederlandse Aard
olie Maatschappij heeft in de Noordzee,
in een gebied 100 km ten noordwesten
van Den Helder, aardgas aangeboord. Het
gaat om „zeer geringe hoeveelheid” zegt
de NAM. Exploitatie van het gas hangt af
van de resultaten van verdere boringen in
het gebied.
een
ons
het
kan
I
I
I
EEN WEEK LATER, op 6 juli, hield
minister van Defensie Melvin Laird
een persconferentie waar hetzelfde on
derwerp weer ter sprake kwam en nu
werd het accent anders gelegd. De
minister zei: „Ik geloof dat de Noord-
vietnamezen op het ogenblik een zeer
intensieve wereldwijde campagne voe
ren die ons beschuldigt van het knoei
en met de dijken en hun dijkensys-
teem.
De adviseur legde er de nadruk op dat
er zijns inziens over het loon- en prijsbe
leid nauwelijks een zakelijk verschil van
mening is tussen de vier en DS’70. „Er is
alleen verschil over de toe te passen
methode”, aldus Scholten.
Het Pentagon maakte zich er toen
vanaf met de mededeling dat het ei
genlijke doelwit een overlaadplaats
van voorraden in Nam Dinh was ge
weest en dat> hoe dan ook, „reparaties
niet moeilijk waren uit te voeren”.
DEN HAAG Formateur Biesheuvel wil volgende week dinsdag weten
van de fracties van KVP, ARP, CHU en VVD of zij bereid blijven een
kabinet van vier partijen te vormen, dat nieuwe verkiezingen voorbe
reidt. Nu DS’70 is afgevallen, zal de VVD zich maandag gaan beraden over
een standpunt. De drie confessionele partijen, die maandag ook vergaderen,
zullen zeer waarschijnlijk aansturen op een minderheidskabinet van KVP,
ARP en CHU. Onzeker is nog steeds of er nu dit najaar al of begin volgend
jaar nieuwe verkiezingen zullen worden gehouden.
Wiegel (WD) houdt echter in zijn brief
aan Scholten en een reactie op het slotad-
vies na het mislukken van de lijmpoging,
Deze passage is te vinden in het
officiële geschiedenisboek van de Ame
rikaanse luchtmacht over de Koreaan
se oorlog, onder de titel „De aanval op
de irrigatiedammen in Noord-Korea”.
Het werd geschreven door de lucht-
macht-historicus Robert Futrell. In de
ze zelfde passage wordt gezegd dat de
aanval op de Toksan-dam en vier an
dere dammen deel uitmaakte van een
aanvalsplan op een totaal van twintig
irrigatiedammen- die tezamen 75 per
cent vertegenwoordigden van de kunst
matige watertoevoer voor de Noordko-
reaanse rijstproduktle.
HET VERSLAG zegt verder dat door
de pers zo goed als geen aandacht
werd besteed aan deze aanvallen, maar
dat ze niettemin „een van de belang
rijkste luchtoperaties tijdens de Kore
aanse luchtoorlog” waren. De reden
dat niet allé twintig dijken werden
stukgebombardeerd, was dat kort na
die vijf bombardementen de wapenstil
stand werd getekend.
Het geschiedenisboek van de lucht
macht gaat verder: „De luchtaanvallen
op Toksan-Chasan waren een les in de
macht van de luchtstrijdkrachten voor
de gehele communistische wereld en in
het bijzonder voor de communisten In
Noord-Korea”.
De Euromast wordt voornamelijk be
zocht door Nederlanders. Slechts 30 pro
cent van de bezoekers komt uit het bui
tenland. Sinds het aantal bezoekers van
de mast steeg tot ruim een half miljoen,
is de belangstelling afgenomen, maar niet
„verontrustend”.
Volgens de directie betekent het terug
lopen van het bezoekersaantal niet dat de
resultaten veel minder zijn dan vorig
jaar.
Het werd, aldus de adviseur, duidelijk
uit de antwoordbrieven van Berger
(DS’70) dat deze een „pistool-op-de-borst”-
clausule eiste, terwijl de vier andere part
ners volmondig akkoord bleken te gaan
met een zachtere formulering.
WASHINGTON. (DPA) Kort nadat
een jury de 21-jarige Arthur Hernan
Bremer toerekeningsvatbaar had bevon
den toen hij 15 mei de aanslag op gouver
neur George Wallace pleegde, heeft rech
ter Ralph Powers in Upper Marlboro
(Maryland) hem gisteren tot 63 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld.
De jury had slechts 100 minuten nodig
om tot een eenstemmig oordeel te komen.
Gisteren is door Scholten ook een „ka
der van zijn werkzaamheden” gepubli
ceerd. Daarin wordt bij het begrotingsbe
leid uitgegaan van de reeds bereikte over
eenstemming binnen de ministerraad over
dekkingsplan en uitgaven. Het loon- en
prijsbeleid is opgesteld volgens de formu-
le-Boersma en over mogelijke andere
punten moet volgens het kader „een
redelijke mate van zekerheid bestaan dat
er geen nieuwe breukpunten worden ge
schapen",
DS’70-fractieleider Berger had dit stuk
voor gistermiddag nog nooit gezien. Hij
vermoedde dat de lijmgesprekken wel wat
sneller hadden kunnen verlopen als hij
het stuk in het begin van de afgelopen
week had gekend. Volgens Biesheuvel
kunnen nu de uitgaven voor Defensie
geen breekpunt meer worden, omdat de
bindende afspraken (die WD en DS’70
eisten) over het beleid voor 1974 en ’75
„nu niet actueel meer zijn”. Over de
uitgaven voor 1973 (3,86 procent van het
netto nationaal inkomen) zijn de vier het
al eens geworden.
HILVERSUM De zes maanden oude
Eddie van Gorkum uit Amsterdam is
gisterochtend door z(jn 19-jarige moeder
en zijn 25-jarige stiefvader ontvoerd uit
het kindertehuis van het Leger des Heils
te Hilversum. De ouders hebben zich gis
termiddag weer met hun kind bij de
politie te Zeist gemeld.
Het uitvoerend comité van de Lutherse
Wereldbond heeft opdracht gegeven om
de onderzoekingen naar de financiële in
vesteringen in Zuid-Afrika voort te zet
ten.
De kwestie van de investeringen in
Zuid-Afrika staat ook op de agenda van
het centrale comité van de Wereldraad
van Kerken, dat van 13 tot 23 augustus te
Utrecht bijeen zal komen. De meningen in
de Wereldraad over een actie tot stopzet
ten en terughalen van de investeringen
zijn verdeeld.
De tegenstanders van een dergelijke
actie zijn van mèning dat juist de zwarte
bevolking het ergst door zo’n’maatregelen
zal worden getroffen.
Iedere week worden tientallen niet-ge-
frankeerde poststukken aan het Koninklijk
Huis verzonden. De Rijksvoorlichtings-
dienst wijst er dan ook op, dat poststuk
ken aan een lid van het Koninklijk Huis
volgens de gewone posttarieven dienen te
worden gefrankeerd.
Gisteren werd op een persconferentie
in Den Haag meegedeeld dat de
„lijmpoging" was mislukt. Op de
foto van links naar rechts lijmer mr.
Y. Scholten, premier Biesheuvel en
de heer Van der Wiel, directeur van
de Rijks Voorlichtingsdienst.
Wij hebben nooit een dam of
dijk als doelwit aangemerkt in
doelwittensysteem, voorzover
Noord-Vietnam betreft. Maar het
zijn dat sommige van die dammen en
dijken ook wegen zijn, of gebruikt
worden voor anti-luchtdoel-stellingen.
EEN MAAND EERDER was het
Amerikaanse Pentagon opnieuw in
verlegenheid gebracht door berichten
van de vermaarde „New York Times”-
journalist Harrison Salisbury, die tij
dens zijn bezoek aan Noord-Vietnam
schreef dat de dijken in de buurt van
NamDinh waren gebormbardeerd.
Formateur Biesheuvel was teleurgesteld
over het mislukken van de lijmpoging,
alhoewel Drees van DS’70 gistermiddag
liet weten, dat Biesheuvel de mogelijkhe
den voor adviseur Scholten om te lijmen
wel heeft beperkt. Scholten zei na de
brief van Berger tot de conclusie te zijn
gekomen dat het afgelopen was. „Dat heb
ik gewoon, nuchter geaccepteerd”, aldus
mr. Scholten, die door Biesheuvel harte
lijk werd bedankt.
De formateur hield het gisteren nog
steeds op een mogelijk vierpartijenkabi
net. Hij baseerde zijn hoop op het feit dat
de vier het volledig eens zijn over het te
De baby was met proefverlof bij zijn
ouders in Amsterdam geweest. Een half
uur nadat het kind in Hilversum terug
was, kwamen de ouders het weer halen.
Terwijl de moeder op een van de ramen
van het kindertehuis tikte om de directri
ce te spreken te krijgen, reed de woeden
de stiefvader met zijn auto de serre van
het tehuis binnen. Temidden van de rava
ge stapte hij uit, haalde het jongetje uit
zijn bedje en reed daarna met vrouw en
kind weg. Enkele uren later kregen zij
echter spijt en meldden zich bij de politie
in Zeist. Tegen het echtpaar is proces
verbaal opgemaakt.
nadrukkelijk vast aan een vijfpartijenka-
binet als beste oplossing. Vooral de ARP
reageerde nogal bits op de uitvoerige brief
over het loon- en prijsbeleid van Wiegel.
De leiders van KVP en ARP, Andriessen
en Aantjes, zeggen bovendien zeer veelbe
tekenend in hun reacties: „De drie Chris
tendemocratische partijen zullen de ver
antwoordelijkheid voor het landsbestuur,
waarvoor zij in toenemende mate worden
geplaatst, niet uit de weg gaan”.
Adviseur Scholten en formateur Bies
heuvel gaven gisteren samen een perscon
ferentie. Daarin lichtte Scholten zijn eind
advies over de mislukte lijmpoging toe.
De adviseur heeft een stuk over het loon-
en prijsbeleid aan de vijf gegeven, waarin
de formulering op de manier van Boers-
ma en de rest van het kabinet minus
de twee DS’70-ministers stond. „Ik wil
de op die formule alleen een snel en
bondig ja hebben. Daaruit, zou ik de
politieke wil om samen te willen blijven
werken, opmaken. Ik geloofde dat we na
een akkoord over het loonbeleid het over
de rest (onder andere Defensie) wel eens
zouden zijn geworden”, aldus Scholten.
OP 8 AUGUSTUS 1966 hield Richard
Nixon, toen nog ex-vice-president en
nog geen president, een toespraak op
het Tansonnhut-vliegvelfl van Saigon.
De New York Times berichtte: „Met
betrekking tot de luchtoorlog in het
noorden zei Nixon dat Amerikaanse
vliegtuigen zich moeten richten op mi
litaire doeleinden die „geen belangrijk
risico van burgerslachtoffers” als ge
volg hebben, pij plaatste de mogelijk
heid van luchtaanvallen op irrigatiedij-
ken in de delta van de Rode Rivier in
een „grijze categorie”, omdat ze gevol
gen zouden kunnen hebben voor de
burger-economie.
Met deze voorgeschiedenis van een
aantal feitelijke gegevens over gebom
bardeerde dijken in Noord-Vietnam en
de systematisch daarop gevolgde halve
waarheden van Amerikaanse zijde, ko
men de recente verbale salto’s van de
regering-Nixon in een speciaal licht te
staan.
Op zijn persconferentie van 30 juni
zei president Nixon: „Zij (de berichten
over het bombarderen van dijken) zijn
onjuist gebleken. De VS heeft grote
terughoudendheid betracht in zijn
bombardementspolitiek en naar mijn
mening terecht. We hebben geprobeerd
alleen militaire doelwitten te treffen
en we hébben militaire doelwitten ge
troffen.
hongersnood (misschien wel meer dan
één miljoen?), tenzij voedsel wordt
verstrekt - dat zouden we dan kunnen
doen aan de conferentietafel”.
Britse paspoorten in Oeganda zijn en dat
er „geen plaats voor hen is”. Hoewel er
geen statistieken over bestaan is tot dus
ver aangenomen dat er in totaal een
80.000 Aziaten in Oeganda zijn, van wi«
ongeveer de helft met een Brits paspoort.
Tot dusver bestond een regeling met En
geland, die inhield dat deze laatste groep
geleidelijk uit Oeganda zou vertrekken
naargelang Engeland inreisvergunningen
voor hen beschikbaar stelde. Het is nog
niet duidelijk of Amins maatregelen in
houden dat de Aziaten nu onmiddellijk
Oeganda moeten verlaten.
De presedent zei ook dat het leger van
Oeganda gereed moet zijn om het land
tegen saboteurs te beschermen „de strijd-
te arresteren die probeert de economie te
saboteren en het volk in verwarring te
brngen”.
Later werd gemeld dat het Oegandese
ministerie van Buitenlandse Zaken aan
alle diplomatieke vertegenwoordigingen
heeft verzocht volledige lijsten aan te
leggen van al hun landslieden in Oeganda,
zo hebben diplomatieke kringen in Oegan
da gisteren meegedeeld.
Tevoren had president Amin bij een
onderhoud vorige maand van de Ameri
kaanse ambassadeur, dr. Clyde Ferguson,
tot zijn grote verrassing vernomen dat er
naar schatting 1.500 Amerikaanse staats
burgers in Oeganda waren.
Toen de opvolger van dr. Ferguson, dr.
Thomas Medlady, vorig weekeinde zijn
geloofsbrieven overhandigde, zei generaal
Amin dat hij wilde weten „hoeveel Ame
rikanen er precies in Oeganda zijn en wat
zij er doen”.
Hij zei dat zijn regering bijzonderheden
wilde hebben over alle buitenlanders in
Oeganda omdat zij „verantwoordelijk is
voor hun leven en bezittingen”.
stantie de niet-blanken benadelen, daarna
de geboycotte firma’s en pas in het laatste
stadium de Zuidafrikaanse regering,
De gelden die de banken eventueel uit
Zuid-Afrika zouden terugtreken, zullen
zonder enige moeite direct door andere
banken worden aangevuld.
AMSTERDAM De Amsterdamse ze
denpolitie heeft gisteren vier projectoren
en enkele pornografische films van een
filmclub in de hoofdstad in beslag geno
men, omdat het karakter van de club niet
besloten genoeg was. Tegen de 31-jarige
voorzitter van de club is proces-verbaal
opgemaakt. H(j beheert nog twee filmclubs
in Amsterdam.
Zoals wij berichtten treedt de politie in
Rotterdam ook op tegen sexclubs, waar
sexfilms worden vertoond.
EMMELOORD. Gisteravond Is op het
Usselmeer bij de Rotterdamse Hoek van
de Noordoostpolder het motorschip „Hiljo”
(650 ton) door nog onbekende oorzaak
gezonken. Het met hoogovenslakken gela
den schip ligt dwars in de koers Amster-
dam-Lemmer. De opvarenden van de
„Hiljo” zijn aan boord genomen van het
binnenschip „Noordster”.
Het was niet waarschijnlijk dat gistera
vond nog een boei bij het gezonken schip
gelegd zou worden. Het is daarom voor
het overige scheepvaartverkeer op deze
route uitkijken geblazen, aldus de rijkspo
litie te water.
ROTTERDAM De Amsterdamse Flo
riade is een van de oorzaken dat het
aantal bezoekers van de Euromast in
Rotterdam ten achter blijft bjj dat van
vorig jaar. Volgens de directie van Euro
mast NV moet de toren aan de Maas het
vooral hebben van klaverjasclubs
vrouwenverenigingen die een dagje op
stap gaan. „Deze gezelschappen gaan nu
naar de Floriade, omdat het een eenmalig
evenement is”, aldus directeur Van Raal-
te.
DEN HAAG. Jarenlang hebben vele
duizenden Nederlanders portvrij kunnen
corresponderen met leden van het Ko
ninklijk Huis. Aan deze vrijheid van port
is met ingang van 1 januari een einde
gekomen, maar, aldus een mededeling van
de rjjksvoorlichtingdienst, nog weinig
mensen blijken van deze nieuwe regeling
op de hoogte te zijn.
Hoewel het memorandum van de
onderminister geen bewijs oplevert
voor een beslissing over het bombarde
ren van dijken- maar wel een in Ame
rikaanse regeringskringen gepropageer
de gedachtengang weergeeft, rappor
teerde de Japanse professor Makato
Kandachi, die lid was van een speciale
commissie van onderzoek, dat er al
vanaf oktober 1965 dijken in Noord-
Vietnam werden gebombardeerd.
Hij getuigde: „Op 13 augustus 1966
werd de djffk van de Rode Rivier in de
buurt van Hanoi getroffen met een
bom van 1350 kg, die een krater pro
duceerde van twaalf meter in omtrek
en negen meter diep. Van 2 oktober
1965 tot juni 1967 werd de omgeving
van Bac Giang in de Ha Bac-provincie
77 keer gebombardeerd. Bac Giang
werd zelf totaal verwoest. In die perio
de werd de dijk in de Thuond-rivier
door honderd bommen getroffen en
verwoest”.
Toen deze feiten door Noord-Viet
nam bekend werden gemaakt, luidde
het antwoord van het Amerikaanse
ministerie van Defensie dat „dit per
ongeluk was gedaan door Amerikaanse
piloten en niet uitgelegd moest worden
als een vooropgezet plan
Toch blijkt uit het verslag van een
andere Japanner, Tsetsure Tsurishima,
lid van een eerdere onderzoekcommis
sie, dat er wél van een plan sprake
geweest moet zijn. Hij schreef in zijn
rapport: ,De kaart van het dijkensy-
steem van de Democratische Republiek
van Vietnam, getekend door de water-
conserveringscommissie met betrekking
tot de dijken die van maart tot 31
december 1966 werden gebombardeerd
en beschoten, toont zonder meer aan
dat het bevloeiingssysteem een van de
belangrijkste doelwitten is van de
bombardementen”.
En, uiteraard, worden onze piloten in
de gelegenheid gesteld - die mogelijk
heid moeten ze ook hebben - om die
stellingen te vernietigen, waar en hoe
dan ook”.
Laird suggereerde verder dat
dijkdoorbraken het gevolg zijn van de
zware regenval in het afgelopen jaar.
Laird, op de zo langzamerhand geëikte
rookgordijn-methode van het Penta
gon, gaf dus toe dat er wel eens een
dijk werd gebombardeerd.
Op 17 juli werd hij opnieuw onder
vraagd. Hij herhaalde dat alleen dijken
werden aangevallen die ook toevoer-
wegen waren, of waarop zich luchtaf
weergeschut bevond (Hanoi heeft in
middels ontkend dat er zulke dijkposi-
ties zijn) en meldde tussen neus en
lippen door dat er ook een brug was
gebombardeerd, waaronder zich een
sluis had bevonden. De brug. aldus
Laird, was een belangrijke militaire
verbinding.
Enkele dagen later, nadat minister
van Buitenlandse Zaken William Ro
gers de secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Kurt Waldheim, had be
schuldigd zich te laten lenen voor de
Noordvietnamese propaganda, ver
klaarde president Nixon (Waldheim
nogmaals aanvallend) dat er inderdaad
omstreeks tien dijken waren getroffen,
dat dit per ongeluk was gebeurd en
dat er geen sprake was van een voor
opgezette strategie.
Op 18 JANUARI 1966 schreef de
toenmalige onderminister van defensie,
John McNaughton, in een memoran
dum, getiteld „Enkele opmerkingen
over het bombarderen van Noord-Viet-
lam”: „De vernietiging van de sluizen
•n dammen, mits op de juiste wijze
titgevoerd (wellicht na de volgende
>auze), is veelbelovend. Dit moet be
studeerd worden. Een dergelijke ver
nietiging doodt geen mensen of laat ze
verdrinken. Het met weinig water doen
onderlopen van de rijstvelden leidt na
verloop van tijd tot een uitgebreide
DEN HAAG. De Lutherse Wereld
bond zal aan de twaalf banken die finan
ciële transacties voor deze bond uitvoeren,
schrijven dat de bond zich verzet tegen
het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika, en
dat de bond de relaties met deze banken
direct zal verbreken wanneer blijkt dat
zij door hun publiek of zakeljjk beleid
meewerken aan een verslechtering van de
positie van de niet-blanken in Zuid-Afri
ka.
Het uitvoerend comité van de bond
heeft dat op zijn vergadering in Parapat,
Sumatra, besloten. Dit meldt de persdienst
van de Lutherse kerken in 40 landen, die
samen 54 van de 75 miljoen Lutheranen
In de wereld omvatten. De Lutherse We
reldbond en de daarbij aangesloten ker
ken besteden jaarlijks grote bedragen
voor hulp aan ontwikkelingslanden.
Vorig jaar had het uitvoerend comité in
Oslo reeds opdracht gegeven aan de fi
nanciële afdeling van de Lutherse We
reldbond, om een onderzoek naar de kapi
taalinvesteringen in Zuid-Afrika in te
stellen. De financiële directeur van de
wereldbond, Hans Andreas Krogman, ver
telde in Parapat, dat de twaalf banken
hem op twee zaken hadden gewezen:
Het terugtreken van buitenlandse ka
pitaal uit Zuid-Afrika zal In eerste In-
KAMPALA. (Reuter) President Idi
Amin van Oeganda heeft maatregelen
aangekondigd tegen Aziatische inwoners
van Oeganda die een Brits paspoort heb
ben. „Ik zal Engeland vragen de verant
woordelijkheid over te nemen voor alle
Aziaten in Oeganda die Britse paspoorten
hebben, omdat ze de economie van het
land saboteren en de corruptie bevorde
ren", zo heeft Amin volgens radio-Kam-
pala gezegd in een toespraak tot het leger.
Amin zei dat er 80.000 Aziaten met
voeren loon- en prijsbeleid. „Ik moet”,
aldus Biesheuvel, „dinsdagochtend om tien
uur van de vier fractieleiders een duide
lijk antwoord hebben op de vraag wan
neer er vervroegde verkiezingen moeten
komen”. Biesheuvel liet blijken dat hij
liever niet weer voor verrassingen als
vorige week (de twee lijmbrieven
WD en CHU) wil komen te staan.
»?,X Ax W
&■-: x' fc
