Geslaagd effectbejag bij Hollandse Mr. Cinema gaf Het Nationale Ballet film culturele gestalte H 0 SWIOOESTAURANT HAARLEM KOREAANSE „ENGELTJES” TOP VAN UNICEF-FEEST V AMERIKA ZIET „LIMELIGHT" VUURWERK FRAAIE VLAKVERDELING IN DAPHNIS EN CHLOE J. G. J. BOSMAN BONDSDIRECTEUR-AF moet duidelijker Gestolen Rafael na Geza Frid musiceert met Bartoks weduwe Prof. dr. Idenburg: nota Kunstbeleid Josephine Baker als beschermvrouw Onderscheiding voor Mariette Nijsten twee jaar terug 1972 V R U D A G 15 DECEMBER Poëtisch Stimuleren Superman Conflicten Belasting Enthousiast publiek ORGELCONCERT door KLAAS J. MULDER GIEBELS SCHALKWIJK IN AMERIKA zouden ze hem „Mr. Cinema” of „Mr. Movies” genoemd hebben, als aanduiding dat hij als de personificatie van het bioscoop- of filmbedrijf kon gelden, maar in ons land zijn ze iets vormelijker en iets minder uitbundig. Mijnheer Bosman is mijnheer Bosman blijven heten, al liet zijn naaste omgeving mis schien het mijnheer wel eens vallen en noemden zijn vrienden hem Jan. AMSTERDAM Donderdag avond gingen er twee premières bij Het Nationale Ballet in Amsterdam, een speelse bravour-pas de deux van Brian MacDonald onder de titel „Canto Indio” en een nieuw werk van Hans van Manen op de tweede suite uit Daphnis en Chloë van Maurice Ravel. VLOTTE - GEZêUIöB f 6FEER- t (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG Josephine Baker, in een hip pak gestoken en kort ge knipte bekende adoptiemoeder, hield de door de ontroering voch tige ogen verborgen achter twee enorme zonnebrilglazen. Een lange rij (belangeloze) artiesten, een vlekkeloos verlopen TV-show, een uitverkocht huis en in de zaal ko ninklijke gasten; zij was gelukkig. In ruim vier uur tijds kwam don derdagavond in het Congresgebouw in Den Haag de jongste aflevering tot stand van de bijna traditionele jaarlijkse UNESCÓ-artiestenpara- de. Met als eregast ditmaal niet Danny Kaye, die elders op de we reld de UNESCO vertegenwoordig de, maar een ontroerde Josephine Baker. Niet als zangeres, maar als ambassadrice van het kinderland. De show was nog niet ten einde toen zij op het podium verscheen, de zaal in trok (voor zover de microfoon dat toeliet) en in Frans en Engels alle aanwezigen namens de honderdduizenden kinderen in de ontwikkelingslanden bedankte. aan ADVERTENTIE CONRAD VAN DE WEETERING Nachtvoorstellingen -w.M~ CHARLES BOOST andere recensenten voor hen Zoals 4 Enig logisch verband tussen al deze ingrediënten heb ik niet kunnen ontdek ken, maar het was plezierig om naar te Op het tijdstip waarop Chaplins film in Los Angeles in première had moeten gaan, was er een hetze tegen hem ont ketend vanwege zijn politieke opvattin gen en vermeende gemakkelijke zedelij ke opvattingen. onder druk van het American Legion, de grootste Amerikaanse oudstrijdersvereni- ging, werd geschrapt. Chaplin keerde vorig jaar op 82-jarige leeftijd voor het eerst weer naar Ameri ka terug om er een speciale Oscar voor zijn bijdragen aan de filmindustrie in ontvangst te nemen. Met Limelight zou hij er vier Oscars bij kunnen krijgen hij speelt er de hoofdrol in. is er de regisseur van. heeft het draaiboek geschreven en componeer de er de muziek voor Zo werd in 1946 de Culturele Advies Commissie geïnstalleerd met als taak „het hoofdbestuur van de Bond van voorlichting te dienen met betrekking tot al hetgeen dat kan strekken tot culturele verheffing van het bedrijf.” ..De nacht” („La Moreau, Monica Mastroianni. LOS ANGELES. (Reuter) Amerika heeft dezer dagen voor het eerst kennis kunnen maken met Charles Chaplins Limelight. De film werd zoals bekend 20 jaar geleden gemaakt en werd voor de rest van de wereld al snel een begrip. Alles voor de Doe Het Zelver. WINKELCENTRUM Rivièradreef 30 op het electronirch ,'ohannus Kerkorgel in de Koningskerk aan de Kloppersingel te Haarlem op 20 december, aanvang 20.15 u. Kaarten gratis ai te halen bij Muziekhandel ALPHES AAR Kruisweg 47-49 Haarlem tel 32003? Alleen vertegenwocrdiging Johannus Orgelbouw Maar het feit bleef dat wie na 1945 met het bioscoop- of filmbedrijf in welk onderdeel ook te maken kreeg, bijna zeker was, de heer Bosmaan op z\jn weg te zullen vinden. Ontelbaar zijn de activiteiten die Bosman buiten zijn oorspronkelijke functie als direc teur van de Nederlandse Bioscoop bond (waar hij al sinds 1935 in func tie was) ontplooid heeft. Maar ze haden alle gemeen dat ze iets met film in eigen land te maken haden en dat ze steeds bedoeld waren om iets op dat gebied te stimuleren, het aanzien van de film als cultureel medium, bijvoorbeeld of de nationale filmbedrijvigheid of de status van het bedrijf of van onze filmers. De meisjes dragen pakjes in regen boogkleuren en de jongens hebben het bovenlijf bloot. Er is een niet zo boeien de pas de deux en een solo van Alexan dra Radius waar ik ook niet erg warm voor kan lopen (wat overigens bepaald niet aan de uitvoering ligt) maar dan volgt er een solo van Han Ebbelaar, als een soort superman met hoge en brede vertraagde bewegingen, die hij uitvoert met behulp van vier andere dansers, die hem letterlijk op handen dragen. Zeer indrukwekkend Ook bijzonder mooi is het fragment tegne het slot, waar Daphnis en Chloë zich samen parallel over het toneel be wegen en het finalethema in het orkest opeens doorbreekt. Aan het eind ontstaat er een algemeen toegeven aan de liefde, wat op de meest directe wijze getoond wordt. Het resultaat: een door zijn muziek indrukwekkend fraai ballet, dat sterker werkt door zijn vlakverdeling dan door een persoonlijke interpretatie, waarbij de corps de ballet-bewegingen, vooral bij herhaald zien, enigszins als vulling gaan werken. Het Nederlands Balletorkest onder lei ding van André Presser had kennelijk gezworen, zich te revancheren voor zijn afschuwelijke begeleiding van Giselle de vorige keer en kwam speciaal bij de beide premières tot verrassende resulta ten. kijken en het publiek ontving het met veel bravo’s. De begeleiding was een ritmische, Spaans-getinte circusmuziek van Carlos Chavez (Sinfonia India) en er werd vooral door Maria Aradi zeer pun tig en met een over het voetlicht spat tend plezier gedanst. Haar partner Luis Fuente verdedigde het werk krachtig en met veel bravour, maar ook in hoge mate slordig. De opnamen voor de Unicef-show zijn in den lande vrij onopgemerkt gepas seerd. Ook Den Haag stond allerminst op zijn kop. Slechts hier en daar affi ches op aanplakzuilen hadden het eve nement aangekondigd, desondanks was de Prins Willem Alexanderzaal, de trots van het Congresgebouw, volkomen uit verkocht. Met als motto: „Voor alle smaken wat” verschenen onderanderen popgrootheden als Labi Siffre, Linsey de Paul, Demis Roussos, Alexander Harvey (met 7-jarige zoon) en The Real Thing. Voor de chanson-liefhebbers traden Fri da Boccara, Mari Trini, Martine Bijl en Liesbeth List aan, en de operette was vertegenwoordigd door John van Keste- ren en Ingeborg Hallstein. alles gebracht door een staand publiek. De 30 engeltjes met poppengezichtjes, die zich in de pauze mochten verheugen in een langdurige belangstelling van prinses Beatrix en prins Claus, hadden het verdiend. Brian MacDonald weet wat het pu bliek lekker vindt en kent alle ballet- trucs. Deze keer kregen we een mengsel van hem voorgeschoteld van Zuidameri- kaanse volksdanspasjes en klassiek stuntwerk. Er werd bij geflirt en af en toe kwam er ook een bruidnageltje pan tomime doorheen, alsof de tweedansers elkaar ondeugende dingen vertelden. vonden de critici in Los Angeles Lime light een „meesterwerk”, dat ze zeer wel zouden kunnen voordragen voor een Oscar in 1973. Vrijdag 22 december wordt de show in kleur voor de TROS-televisie vertoond. Het programma wordt door negen ande re landen overgenomen. De zodoende noodzakelijk aanwezige cameraploeg met allen die daarbij horen, vormden naast artiesten en publiek een zeer belangrijke derde partij in het evenement. Tijdens het programma werden de duizenden aanwezigen herhaaldelijk met de neus op het accent van het televisie- gebeuren gedrukt: door de zaal zwiepen de camera’s en vooral artiesten die „play-back” zongen. Een vreemde ge waarwording, vooral omdat tevens de „instrumentale” begeleiding van een bandje komt en het zichtbare orkest (in dit geval het Metropole-orkest onder leiding van gast-dirigent Robert Farnon) op non-actief over de rand van het podium gluurt. Het publiek was toch tevreden toen diep in de nacht de Koreaanse engeltjes met een tweede optreden en een enorme toegift de rij van artiesten hadden afge sloten. Daphnis en Cloë is het zeer poëtische verhaal (van de Griek Longus) over twee herderskinderen, die samen op groeien in alle naaktheid en dan opeens ontdekken, dat het feit, dat de een een meisje is en de ander een jongen, veruk- kelijke mogelijkheden biedt. De muziek werd in 1912 door Maurice Ravel speci aal voor het ballet geschreven en is één van de mooiste danspartituren, vol prachtige nuances, geheimzinnige fluiste- ieder geval van een volstrekte domi- nering van de Amerikaanse film in onze bioscopen, zoals die voor de oorlog bestond, geen sprake meer. Eén conclusie was in ieder geval duidelijk uit deze affaire te trekken (en ze zou in de loop der jaren alleen maar bevestigd worden): de Bioscoop bond (en ook de Rijksoverheid) be schouwden film niet langer meer uitsluitend als handelsobject en gin gen de neiging vertonen ook geïnte resseerd te zijn in de artistieke en culturele aspecten van het medium. Alexandra Radius en Han Ebbelaar van Het Nationale Ballet in Daphnis en Chloë van Ravel. „DR. STRANGELOVE” is ge makshalve ook maar aangehouden voor de nachtvoorstellingen van Kri- terion, maar als men die film al kent kan men beter op het late uur naar Rembrandtplein Theater waar alleen vrijdagnacht een voorpremière plaats vindt van „V D” de onfatsoenlijke, niet gesubisieerde film van Wim Ver stappen en Pirn de la Parra. Nieuw op de nachtelijke bioscoopagenda is verder „John and Mary” van Peter Yates in Ceintuur met Dustin Hof man en Mia Farrow en ..Erotissimo” van Gerard Pirès met Annie Girardot en Jean Yanne in De Uitkijk. In Victoria tenslotte een reprise van de in lange tijd niet meer vertoonde en meest beroemde film van Antoniono, notte”) met Jeanne Vitti en Marcello Maar ook het probleem van de Nederlandse speelfilm is onmiddellijk na de oorlog door de Bond aan de orde gesteld. Op 6 april 1948 werd de Stichting Nederlandse Filmstudio op gericht en kon het door de Duitsers leeggeroofde Cinetone-complex in ge bruik genomen worden. Een logische volgende stap was een Produktie- fonds voor de subsidiëring van de Nederlandse speelfilm en een Filma cademie in het leven te roepen. Dat eerste gebeurde op initiatief van Bos man in 1956 in samenwerking met de overheid, vertegenwoordigd door dr. J. Huiskerk, hoofd filmzaken van het toenmalige ministerie van O., K. en W., de Filmacademie, ook weer met VOORZITTER VAN DE commissie werd de filmcriticus A- van Domburg die allerlei plannen ontwikkelde om het maken van films in eigen land te stimuleren en de vertoningsmogelijk- heden van de korte Nederlandse film te bevorderen. Twee jaar later werd onder voorzitterschap van oud-minis- ter prof. dr. G. van der Leeuw het Nederlands Filminstituut opgericht (met Bosman als secretaris-penning- meester) dat als voornaamste taak zag „aan verenigingen met een cultu reel, sociaal, opvoedkundig of ander maatschappelijk doel films te ver schaffen die buiten de normale bio scoopvoorstellingen vielen”- In het algemeen wilde de nieuwe stichting de belangstelling voor cultu reel filmwerk bevorderen en de op komst van de Nederlandse documen taire (Haanstra, Van der Horst en anderen) is voor een niet gering deel aan deze bemoeienissen te danken geweest. HET IS DE WEEK dat de biosco pen stil gaan 'iggen in afwachting van de komende feestdagen teneinde danlaten we hopen met veel voetzoekers en gillende keukenmei den het oude jaar uit te luiden. Alleen City is vast begonnen aan zijn kerstprogramma en wie anders dan Walt Disney, al moeten we in dit geval spreken van de erven Disney, kan voor het feestelijk familiepro- gramma zorgen dat zich alle biosco pen in deze weken wensen. „Heksen en bezemstelen” heet het sprookje voor alle leeftijden dat de Disney- studio’s ditmaal voor elkaar getoverd hebben. Applaus was hun beloning, af en toe zelfs al bij de vooraankondiging en soms ook als „open doekje” tussendoor, maar geen van de bovengenoemden kon tippen aan de ovaties voor de hier totaal onbe kende „30 Little Angels from Korea”. „De mensen breken de zaal af”, riep een van de organisatoren opgetogen. In een zaal vol „Tout la Haye” betekende dat een langdurig applaus, gejuich en dat DEN HAAG. Prof. dr. Ph. J. Iden burg heeft donderdag bij zi.jtn afscheid als voorzitter van de Raad voor de Kunst gepleit voor verduidelijking van de status van de nota over het kunstbe leid. Hij vond de inhoud en strekking van de nota belangrijk. Uit de jaren van zijn voorzitterschap kende hij geen do cument, dat zo fundamenteel op de vra gen van het kunstbeleid ingaat. De nota gaf hem in, dat ambtenaren toch reëler zijn dan hem vroeger als onomstotelijke waarheid is voorgehou den: „Ambtenaren bestaan niet, er is alleen maar een minister”. De nota zou niet zozeer een beleidsstuk, alswel een discussiestuk, niet zozeer een nota van de minister alswel een werkstuk van ambtenaren zijn. Prof. Idenburg verklaarde, dat de ge dachte achter de hoofdregel voor een kunstbeleid juist is. Deze is: dat kunst slechts de steun van een samenleving kan krijgen als en voorzover daar een •amenlevingsbelang mee is gemoeid, en verder: dat kunstbeleid niet in dienst staat van de kunst maar van de samen leving. De minister van CRM acht zich volle dig verantwoordelijk voor de algemene strekking van de discussienota kunstbe leid. Minister Engels zei dit met nadruk, als antwoord op de opmerkingen van prof. Idenburg. AMSTERDAM. De Titia Buning- Brongersprijs 1972 is toegekend aan de Amsterdamse schilderes Mariette Nijsten en aan Bert Jonkers in Zuidbroek. De prijs groot 1250 gulden wordt door de gelijknamige stichting in Am sterdam jaarlijks toegekend uit de nala tenschap van de schilder Johan Buning om het werk van jonge schilders te stimuleren. 1 steun van de Rijksoverheid, werd in ’59 een feit- Een dergelijke vluchtige opsomming van gebeurtenissen en feiten waarin nog Bosmans functies in de Raad voor de Kunst (afd. film) onvermeld zijn gebleven, gaat natuurlijk op onver antwoordelijke manier voorbij alle energie, moeizame onderhande- lingen, interne conflicten, slapeloze nachten die aan de totstandkoming van dit soort projecten voorafgegaan zijn en aanwezig blijven als de zaken eenmaal zogenaamd voor elkaar zijn. Voor de Bondsdirecteur en Bonds voorzitter (sinds 1969) die in eerste instantie de zakelijke belangen van zijn leden, dat zijn filmverhuurders, filmimporteurs en bioscoopexploitan ten moet behartigen, belangen die vaak niet corresponderen met cultu rele neven-activiteiten of met het moeizaam en kostbaar instandhouden van een nationale filmindustrie, moet het realiseren van al die min of meer ideële projecten dikwijls hard knok ken binnenskamers betekend hebben. Zoals ook niet alle onderhandelingen met de overheid altijd zo geölied verlopen zullen zijn, als wel gewenst was. Maar het uiteindelijk resultaat moet toch voldoening gegeven heb ben- Het filmklimaat in orrs land is. alle kritiek van buitenaf ten spijt sinds 1945 grondig veranderd. Nie mand met enige realiteitszin tan dat ontkennen. Ook al blijft er nog veel te wensen over en waren er mis schien andere beleidslijnen denkbaar. Maar er is intussen zoveel waardevols tot stand gekomen dat minstens ge sproken kan worden van een hechte basis voor verdere ontwikkelingen naar een eigen filmproduktie en van een bedrijf dat de filmliefhebber met zijn gevarieerde voorkeuren niet al te dikwijls in de kou laat staan. Bosman zal de laatste zijn om zichzelf als enige stuwende kracht achter die ontwikkelingen te beschouwen, maar dat hij van een sterke inspirerende invloed is geweest en samen met dr. J- Hulsker van CRM als de grote reorganisator van de Nederlandse filmsituatie gezien kan worden, is aan geen twijfel onderhevig. Wat Bosman als Bondsdirecteur, later ook als bondsvoorzitter voor het bedrijf gedaan heeft, valt voor de buitenstaander slechts te vermoeden. Dat hij zich tot het uiterste voor een goed en efficiënt werkende organisa tie heeft ingespannen is echter zonder meer ook tot de buitenwereld doorge drongen. Over zijn jarenlange ge vecht tegen de onrechtvaardige ver makelijkheidsbelasting die een discri minatie inhield voor het bioscoopbe drijf, kon men in ieder jaarverslag van de Nederlandse Bioscoopbond in goed geargumenteerde beschouwingen lezen die feller van toon werden naarmate de aan alle kanten bevoor deelde televisie terrein won en het bestaan van het bedrijf aantastte. Maar Bosmans strijdbaarheid was al van veel oudere datum. Al dade lijk na zijn benoeming tot Bondsdi recteur in 1945 kreeg hij te maken met de in de MPEA verenigde Ame rikaanse filmmaatschappijen die zich niet wilden verenigen met een door de omstandigheden afgedwongen „screenquotering”, waarbij bepaald was dat per bioscoop niet meer dan 28 weken in het jaar een Amerikaan se film op het programma mocht voorkomen. Tijdelijk werd zelfs als tegenmaat regel de import van Amerikaanse film stopgezet (waardoor de bioscoop bezoekers gelegenheid kregen kennis te nemen van het werk uit andere landen), maar toen in september 1946 een akkoord bereikt werd, was in ringen maar ook met geweldige uitbar stingen, vooral in het laatste deel, dat als een wilde stroom met moeite binnen een vijfkwartsmaat gekanaliseerd wordt Bij de versie van Hans van Ma nen viel in de eerste plaats een fraaie vlakverdeling op, waarbij de meeste be wegingen zich evenwijdig aan het voet licht afspelen. Steeds weer zien we men sen achter elkaar van rechts naar links of van links naar rechts over het toneel lopen, hollen, springen of gedragen wor den en daar tussendoor ontstaat dan zoiets als een bewustwordingsproces tus sen de beide hoofdfiguren, die uitstekend vertolkt werden door Alexandra Radius en Han Ebbelaar. Op de achtergrond, als decor (van Jean Paul Vroom) staat een stuk (van navel tot knie) van een op haar zij liggende vrouwenfiguur, die echter ook best gezien kan worden als beige heu vels in een zandwoestijn. Het begin van de dageraad wordt gesuggereerd door een lijn van zwart licht aan de boven rand van dat decor. Alle dansers liggen op de grond en terwijl het langzaam lichter wordt, staan ze allemaal op de zelfde manier traag op, wat eindigt in het naar boven richten van armen en ogen bij wijze van het aanbidden van de zon. AMSTERDAM. Pianist-componist Geza Frid uit Amsterdam is naar Hon garije vertrokken waar hij deelneemt aan het Kodaly-congres. In Boedapest zal hij enkele concerten geven waarvan één voor twee piano’s met Ditta Bartók, de weduwe van de componist Bartók. De film, gemaakt door de huis- regisseur Robert Stevenson bevat alle elementen die vroegere speelfilms met dieren („Een hoogst merkwaardi ge tekkel”) of technische rariteiten als „Mr. Vlubber, de vliegende school meester” en „Mary Poppins” tot naïef, maar uiterst populair amuse ment maakten. Ditmaal gaat het over een Engelse provinciejuffrouw (Ange la Lansbury) die een schriftelijke cursus „heksen” volgt en net als zij een bezemsteel krijgt toegestuurd als bewijs van haar vorderingen, enige kinderen uit het uitgebombardeerde Londen van 1940 als tijdelijke gasten krijgt toegewezen. De kinderen komen al gauw achter de mysterieuze krachten van hun gastvrouw waarmee deze tegen het einde zelfs een kleine Duitse invasie weet te verhinderen. De intrige is op zichzelf niet onaardig, maar de pro ducenten hebben ook hun tekenafde ling bij de film willen betrekken en zo krijgen we een amusant, maar weinig ter zake doend fragment on der water, waarbij getekende en ge- Volgens een woordvoerder van Co lumbia Pictures die Limelight in de Amerikaanse bioscopen brengt, is het de eerste keer dat voor een oudere film aan een Oscar wordt gedacht. Kevin Thomas van de Los Angeles Times schreef dat films die 20 jaar oud zijn, doorgaans al vernietigd of uit de roulatie genomen zijn. „Dat dit met Li melight niet is gebeurd, onderstreept te meer de tijdloosheid van dit meester werk”. Chaplin had de Verenigde Staten al verlaten toen de op het programma genomen première van Limelight in 1953 fotografeerde figuren meedoen aan een buiten het eigenlijk verhaal val lend intermezzo. Het eindresultaat is daardoor wat rommelig en verward geworden, wat kinderen intussen niet verhinderen zal om zich uitbundig te amuseren met vliegende heksen en vliegende bedden (waarop de Engelse titel ,Bed- knops and broomsteels’ slaat) en met de overwinning van een tot le ven geroepen leger van harnassen en historische kostuums die de Duitsers van de Engelse kusten weet te ver drijven. Als „tussendoor”-film heeft Cinerama „Zadeltuig” een wat trieste western van Stuart Miller met Ri chard Widmark in de hoofdrol, ter wijl Tuschinski helemaal vervalt in de routine van een reprise-theater door „Dr No”, de eerste James Bond uit ’62 nog eens op het programma te nemen. Kriterion dat Sluizers film „Joao en het mes” niet goed genoeg meer vond voor reprise, heeft Stanley Kubricks „Dr Stangelove” opgehaald. Een slechte beurt voor dit vroegere avont-garde theater! LOS ANGELES. (Reuter) Een schilderij van Rafael ter waarde van ruim 3.5 miljoen gulden, voorstellend „Madonna met kind”, dat twee jaar geleden uit het huis van een inwoner in Los Angeles werd gestolen, is in deze stad teruggevonnden. De politie heefl meevedeeld dat drie mannen zijn gearresteerd nadat twee van hen' het doek woensdag aan een kunst handelaar trachtten te verkopen voor circa anderhalf miljoen gulden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1972 | | pagina 27