Zonnewacht paraat voor
beveiliging astronauten
Alleen toplaag profiteert van groeiende
Tourist menu
Spanje bevriest
horeca-prijzen
Airtourona doet
nu ook in bloot
ABN Spaarbiljet
1972/79
gulden duurder
f ioo,- groeit naar f150,-
in zes jaar en vier maanden
voor de
slanke lijn
I
Boek van de maand:
(zolang de voorraad strekt)
daarna 17,50
welvaart in Indonesië
Algemene Bank Nederland
SPECALE RADIOTELESCOOP IN WALTHAM
tijdelijk van 106 voor
GROTE MASSA LIJDT HONGER DOOR GEBREK EN PRIJSSTIJGINGEN
Geen kerstbomen
in Betuwe
SPECIAAL-SINAS
Ê1O
SHAG WORDT
GOEDKOPER
VRIJDAG 15 DECEMBER 1972
Voorbereid
Minder inflatie
i
dorre jaartallen of schoolse feiten. Maar met
472 gevoelige-en soms kleurige-platen.
Verdeeld over 224 pagina’s van 19 bij 28 cm.
Dit unieke kijkboek is uitgegeven ter
gelegenheid van het 40-jarige bestaan van de
Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten.
Tijdelijk kost het slechts een tientje.
Als u vandaag naar uw boekhandelaar gaat,
kunt u waarschijnlijk nog nét een
exemplaar bemachtigen.
Palingoproer in de Jordaan. Juliana wordt
gekroond. Provo-rellen rond het
Lieverdje. De heer Luns scheurt zijn broek.
Springvloed in Zeeland.
De meest spannende, schokkende en
curieuze momenten uit ons lieve leven
van de laatste 100 jaar,op heterdaad betrapt
door de vaderlandse persfotografen.
U ziet ze allemaal in het nieuwste Boek van
de Maand. Een buitengewoon boek zonder
dank zij de samengestelde interest van 6,6% per jaar!
bovendien verschuift uw inkomstenbelasting,
wat fiscaal voordeel kan opleveren
en u krijgt, als u meedoet met het Algemeen Premie
Spaarplan.een extra premie
elk kantoor van de ABN kan u alle inlichtingen
verstrekken over de financiële voordelen van het ABN
Spaarbiljet 1972/79.
Rijstprijzen
DEN HAAG Indonesië lijkt zijn ergste economische moeilijkheden
te boven. Dat beeld dringt zich op voor wie met eigen ogen de situatie van
1968 kan vergelijken met die van 1972. In 1968 verkeerde het land in
grote economische wanorde. Nu ziet alles er veel fleuriger uit. In de steden
ziet men weinig daklozen, er zijn veel meer auto’s, de mensen zien er beter
gekleed en gevoed uit, de verbindingen zijn stukken beter, overal worden
wegen verbreed en nieuwe aangelegd, veel Indonesiërs knappen hun hui
zen op. Het land is in die vijf jaar duidelijk welvarender geworden. Al
thans, zo lijkt het op het eerste gezicht.
Regenval
loojaar/ -r
Nederlandse' J
krantefoto's
O
ADVERTENTIE
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
ADVERTENTIE
de straling kan
■ijn de Apollo-
in
▼astgelegd.
ADVERTENTIE
Tot 13 januari 10,
j
MADRID. De Spaanse regering
heeft landgenoten en miljoenen bui
tenlandse toeristen een kerstpresentje
gegeven in de vorm van een prijsstop
voor het horeca-bedrijf.
De prijzen moeten worden terugge
bracht naar het peil van 27 oktober
van dit jaar, aldus een regeringsde-
creet dat staatshoofd generaal Franco
heeft ondertekend.
De gouverneurs van de provincies
zijn gemachtigd de prijzen nog verder
te verlagen, als hun dit noodzakelijk
voorkomt.
Dit jaar zijn de kosten van levens
onderhoud in Spanje gestegen met
lO'/o tegen een gemiddelde van 8’/o in
de rest van Europa.
In de beste hotels aan de zuidkust
bedraagt de prijs voor volledig pensi
on thans ongeveer 35 per persoon
per dag.
De hotels hebben verzocht per 1
januari hun kamerprijzen met 5 tot
17*/« te mogen verhogen, maar het is
niet zeker of de regering daarmee
akkoord zal gaan.
Dit jaar hebben zo’n 34 miljoen
toeristen Spanje bezocht.
dat van werkelijk onvoorziene omstan
digheden nauwelijks sprake kan zijn.
Wanneer zich een onvoorziene gebeurte
nis voordoet, kunnen de gevolgen daar
van zo ingrijpend en ingewikkeld zijn,
dat mensen ze niet meer op korte ter
mijn kunnen overzien. Juist dan zijn
beslissingen op korte termijn nodig.
Mission Control in Houston beschikt
daarvoor over een uitgebreide computer
apparatuur die bliksemsnel berekeningen
uit kan voeren waarop de vluchtleiders
hun beslissingen kunnen nemen.
i
Maar als men door Java en enkele
buitengewesten reist, ontmoet men ook
veel mensen die ontkennen dat de mas
sa er beter op geworden is. Wel groeit er
onder de Indonesiërs een kleine toplaag
van rijken, als gevolg van de grotere
economische bedrijvigheid en de investe
ringen uit het buitenland. Ook de han
deldrijvende Chinezen gaat het goed. De
overgrote meerderheid van de bevolking
is echter arm en de werkloosheid in de
steden neemt alleen maar toe.
Volgens de laatste economische gege
vens bedraagt het gemiddelde inkomen
van de Indonesiër ongeveer 300 per
jaar. Dat is iets hoger dan in landen als
India en Pakistan, maar in andere, even
min rijke landen in het Verre Oosten,
zoals Zuid-Korea en de Filippijnen, ligt
het gemiddelde inkomen zo’n 60 percent
hoger. In het dichtbij gelegen Maleisië is
het gemiddelde inkomen bijna drie maal
zo hoog als in Indonesië.
In Indonesië wordt niet veel wegge
gooid en het weinige dat als overbodig
valt, wordt wel weer opgeraapt. In de
grote steden is een legertje peukjesra-
pers en glasschervenzoekers actief. Siga
rettenpeuken hebben waarde: Een kilo
brengt 65 rupiah op en als een jongen
geluk heeft, raapt hij in een nacht een
(Van onze redactie in Amsterdam)
E1O
het elektromagnetisch spectrum, bijvoor
beeld ais gammastraling.
De gevaarlijke zonnestraling wordt
door de aardse dampkring en de Van
Allengordels om de aarde al geschermd
waardoor de mensheid er geen last van
heeft. Astronauten vallen buiten die be
scherming.
ARNHEM. In de Betuwse dorpen
Driel, Heteren en Randwijk komen dit
jaar geen kerstbomen op straat. Het
gemeentebestuur vindt het niet langer
verantwoord hiervoor gemeenschapsgel
den uit te trekken, omdat de laatste
jaren de versierde en verlichte bomen
Door de droogte en het rijsttekort
stijgen de prijzen van dit volksvoedsel
snel. De rijstprijs is reeds van 45 tot
tegen de 70 rupiah per kg gestegen. „En
het ergste komt nog”, zo verzekert men
in Djakarta. Voor één pakje sigaretten
kan men een kilo rijst kopen.
Over het algemeen
missies so goed voorbereid, doordacht en
computer- programma’s
HOUSTON. Computers leveren een
belangrijke bijdrage van de veiligheid
van astronauten, ook in ander opzicht
dan het berekenen van juiste banen en
koerscorrecties. Eén van de grootste ge
varen die de mens in de ruimte, dus ook
op de maan, bedreigen, vormt de zonne
straling. Niet langer beschermd door de
aardse dampkring staan ruimtevoertuig
en bemanning bloot aan de .maakte”
zon, die naast zichtbaar licht ook veel
energie uitstraalt in andere delen van
DEN HAAG. De reisorganisatie Air-
tours Nespanda heeft met ingang van
heden haar naam veranderd en heet
Airtouropa. Nespanda was een afkorting
van Nederland, Spanje en Andalusië. De
naamsverandering is doorgevoerd om
aan te duiden dat het reizenpakket meer
bestemmingen herbergt dan alleen Span
je en Andalusië. Zo zijn er bijvoorbeeld
ook reizen naar Joego-Slavië en Oosten
rijk. Als nieuwste in het pakket zijn
speciale naturistenreizen opgenomen
naar nudistenbungalowparken en -cam
pings op Corsica en Joego-Slavië.
Sinds 1971 maakt de organisatie deel
uit van de Nederlandse Scheepvaart Unie.
Nog drie kwartier voor de landing
kan de computer zelfs nog koerscorrec
ties en snelheidsveranderingen verstrek
ken voor een optimale landingsbaan. Deze
gegevens worden gecombineerd met me
teorologische omstandigheden, zoals
windsnelheid, luchttemperatuur etc. De
computer kent de massa en het volume
van de cabine nauwkeurig en berekent
haar gedrag onder de heersende omstan
digheden. Het resultaat zijn de coördina
ten van het punt in zee, waar de cabine
terecht zal komen.
Ondanks de harde feiten van armoede
en aanhoudende werkloosheid, vooral in
de steden, blijft de indruk dat het met
Indonesië in economisch opzicht beter
gaat. De inflatie is sinds 1968 aanzienlijk
ingedamd en er valt veel meer bedrij
vigheid te bespeuren.
De komende maanden zullen voor de
Indonesiërs overigens moeilijk worden.
Door lang uitgebleven regenval liggen
grote delen van het vruchtbare land er
verschroeid en opengescheurd bij. In
Oost-Java ziet men uit de trein op het
traject van Soerabaja naar Semarang
alleen maar droog en verschroeid sa-
wah-land.
In de verschrikkelijke hitte (het is in
vijftig jaar niet zo heet geweest als in
oktober/november van dit jaar) zoeken
magere koeien en geiten naar wat ver
droogd gras, en als de trein ergens stopt,
verdringen zich mensen om de wagens,
kloppen tegen de ramen, vragen om eten
of geld. Het is een spookachtig gezicht,
vooral ’s avonds, als uit de duisternis
steeds mensen hun gezichten tegen de
ruiten drukken wanneer de trein voor
de zoveelste maal stopt.
Niemand kan er overigens in of uit.
De trein is hermetisch gesloten. Pas na 7
uur rijden gaan in Semarang de deuren
van het slot. Ook de ramen van de air
conditioned trein kunnen niet open. Die
voorzorgsmaatregelen lijken niet overbo
dig, want er worden nog wel eens trei
nen op Java overvallen. Het is een
lugubere gewaarwording als men in de
restauratiewagen hoofdzakelijk uit Chi
nezen bestaande passagiers ziet rijsttafe
len en vlakbij de borden hongerige ge
zichten tegen de ruit worden gedrukt,
zonder dat men iets voor deze mensen
kan doen. De afgesloten trein vormt een
totaal andere wereld.
SPEQAAL
AMSTERDAM. Het tourist menu
wordt 1 januari een gulden duurder. Het
mag dan 8,50 kosten. In overleg met
overheid en bedrijfsleven heeft het Nati
onaal Bureau voor Toerisme (NBT)
daartoe besloten. Het menu staat in 540
Nederlandse horeca-bedrijven op de
kaart.
De buitenlandse investeringen nemen
toe, ook vanuit Nederland. De Neder
landse ambassadeur in Djakarta, de heer
Scheltema, vertelt dat Nederland van
alle Europese landen sinds 1967 de
grootste investeerder is. Meer dan 25
Nederlandse bedrijven zijn weer in In
donesië werkzaam, meestal in een joint
venture met Indonesische partners. Het
totale bedrag aan Nederlandse investe
ringen beloopt thans meer dan 37 mil
joen dollar, zonder de belangen van
Nederlandse internationals als Shell en
Unilever.
Uit recente cijfers in Djakarta blijkt
echter ook dat Nederland als Europa’s
grootste investeerder maar een heel
kleintje is vergeleken bij hand elsreuzen
als Amerika en Japan. Juist deze twee
landen hebben zich de laatste jaren met
kracht op de Indonesische markt gewor
pen. De Amerikanen hebben al voor 425
miljoen dollar in Indonesië geïnvesteerd,
de Japanners voor 323 miljoen dollar.
Dan volgt Hongkong met 121 miljoen
dollar en Australië is vierde met een
investering van 92 miljoen dollar.
Nederland staat met zijn investering
van 37 miljoen dollar dus niet zo hoog,
maar ons land geeft ook nog financiële
bijstand aan Indonesië: In 1972/’73 tot
een bedrag van 44 miljoen dollar.
Bovendien werken ongeveer 80 Neder
landse deskundigen thans in Indonesië
aan verscheidene projecten, zoals het
herstellen van scheepsverbindingen tus
sen de eilanden en het weer in werking
stellen van de zeehavens.
Het gevaar van overmatige zonne
straling wordt in de ruimte accuut wan
neer zich op dit hemellichaam uitbar
stingen voordoen waarbij langgerekte
zonnevlammen of protuberansen ont
staan en grote hoeveelheden materie
deeltjes en energie de ruimte in worden
geslingerd. Onder deze omstandigheden
ontsnappen levensgevaarlijke protonen
stromen aan de zon, die met snelheden
van ongeveer die van het licht door de
ruimte snellen. Zij kunnen mensen in de
ruimte binnen tien minuten bereiken.
De kracht van zo’n protonen-uitbar-
sting kan overeenkomen met die van
een kernexplosie van 100 megaton. Om
astronauten tegen deze gevaren te be
schermen is het Solar Early Warning
System ontwikkeld, dat gebruik maakt
van de radiotelescoop van Prospect Hill
in Waltham in Massachusset» en een
IBM-1800 computer.
De telescoop houdt de zon voortdu
rend in het oog door temperatuurmetin-
gen te verrichten in de 250 gebieden
waarin men deze ster heeft ingedeeld.
Wanneer de temperatuur in één gebied
een verdachte waarde bereikt, bestaat er
kans op zo’n gevaarlijke zonnestorm. De
computer reageert op deze waarneming
door alle meetapparatuur op het ver
dachte punt te concentreren waardoor
nauwkeurige voorspellingen kunnen
worden gedaan.
Wanneer zij tijdig worden gewaar
schuwd, kunnen de astronauten nog in
allerijl maatregelen nemen om zich te
beschermen. Het is de vraag of die in
een ernstig geval afdoende zullen zijn,
maar iets is beter dan niets. Maanver-
kenners zouden zich snel kunnen terug
trekken in de maanlander of in een
diepere kloof of krater, waarin het zon
licht evenmin doordringt als de rechtlij
nig verlopende gevaarlijke zonnestraling.
In de ruimte zouden de astronauten hun
ruimteschip zo kunnen wentelen, dat
zij het grote dienstcompartiment tussen
zichzelf en de zon hebben, waardoor
althans een deel van
worden opgevangen.
Hoe goed die computers hun werk
doen blijkt wel uit het feit, dat de
landing na terugkeer van de maan zel
den meer dan enkele seconcen te vroeg
of te laat heeft plaatsgevonden en dat
na een vlucht van ongeveer 1 miljoen
kilometer de landing nooit meer dan
enkele kilometers van het berekende
punt geschiedde.
kilo bijeen. Er worden nieuwe sigaretten
van gemaakt.
In Semarang zegt een Javaan die een
installatiebedrijf heeft met 150 werkne
mers, dat men zich niet moet verkijken
op de betere wegen en het groeiend
aantal auto’s: „Dat is welvaart voor
enkelen”.
Als illustratie noemt hij de lonen van
zijn arbeiders: 50 tot 150 rupiah per dag;
dat is ongeveer 40 cent tot 1,15. De
laagstbetaalden krijgen per dag ook rijst
uitgekeerd. Volgens hem verdienen de
arbeiders onder het gemeentepersoneel
per halve dag werk ongeveer een kwart
je plus een kilo rijst
Maar de mensen zijn al blij als ze
werk hebben, ook al zijn de verdiensten
ontoereikend. Het aantal mensen groeit
namelijk ontstellend hard op Java en
het aantal arbeidsplaatsen niet.
Het tourist menu is enige jaren gele
den ingevoerd op initiatief van het Nati
onaal Bureau voor Toerisme. De bedoe
ling ervan is het publiek, de toerist een
goede, complete maaltijd te verstrekken
tegen een lage prijs. De horeca-bedrij
ven mogen zelf een samenstelling voor
het menu bedenken. Het menu waar ze
mee komen, behoeft echter de goedkeu
ring van het NBT, wil men het schild
„tourist menu” mogen voeren.
Eén van de overwegingen die tot de
prijsverhoging op 1 januari leiden, is dat
„de kwalitiet van het menu onder geen
beding in gevaar mag komen door een
te lage prijs”.
DEN HAAG. Shag-tabak zal vanaf
1 januari 5 cent per pakje van 50 gram
goedkoper zijn. Deze prijsverlaging is
mogelijk geworden door een verlaging
van de accijns op kerftabak, waartoe in
het kader van de unificatie van de
accijns in de Benelux is besloten. De
industrie heeft tot de prijsverlaging be
sloten onder druk van het ministerie
van Economische Zaken, aldus een
woordvoerder van het ministerie.
3
