1
r
rw5.
Ve
t-
3
r lp?
Al
vragen
‘Vakmanschap is Meesterschap
en de
Schoonheid van het Eigen Land
Wc
Bii
PU
Ra
St'.
Ki
Ec
Be
Sp
Fronts
bij Pe
Do’
inl
om1
om te leven, de natuur schenden en bederven.
Uit vrees voor een tekort aan turf, verbieden
Grolsch bier, vers bier,
in beugelflessen,
iw pijpjes
en in tinnetjes.
MA-
ffejrg no 2
Kedactie en
Postgiro 27
Bijkant H’l
Schalkwijk
Klachten be
Zaterdags i
EEN ITALIAANSE VLAMING
IN 1567 OVER FRIESLAND
(zeer vrij vertaald)
Ludovico Guicciardini, Florentijns Edelman,
geschiedkundig verslaggever, interviewer van veel
autoriteiten en geleerden, Antwerpenaar sinds
zijn twintigste, beschreef in 1567 Noord- en
droog en fleurig.
Een loflied op de turf
De Friezen verbouwen geen granen en geen wijn.
Anno 516 werd Friesland geheel door de zee brandhout. Maar in het gemis van dat laatste
overspoeld, 6000 mensen 1
stenen van 1 bij F2 voet in 517; watersnood
in 533 met een storm die bij het Rode Klif En dan schrijf ik niet over de flodderige,magere
de lucht in sleurde; terpen sinds 650; in 793
weer een stormvloed; in 1230 eveneens, waarbij
- als pleister op de wonde - veel wolven ver
dronken, wolven die graven plunderden, reden gerief
waarom men in de dorpen adel en rjkdom onder en het brouwen van bier. Er wordt beweerd dat
zerken begroef; toen het land na de vloed van deze turf in mijnen wordt gedolven, dan wel
van Brederode, van Holland uit, de kans de
uitgeputte Friezen te overweldigen; meer ram
pen in 1313,1421,1426,1476.
Wilt u een reproductie van de bovenste kaart, perfect gedrukt op luxe-vergé-papier? (40,5 x 25 cm).
Doe dan in een envelop een briefje met uw naam en adres en leeftijd, en denaam van de kaart ’Friesland-Zuid’. Voeg daarbij
5 stukken van Grolsch-etiketten, waaropde G van Grolsch voorkomt. Van hetetiket van een beugelfles kunt u de Gzo afecheuren,
van een pijpje (waarin precies hetzelfde verse Grolsch) zult u het etiket eerst moeten afweken. Met de G van Grolsch op tinnetjes
kunt u niets doen.Bent u geen Grolschdrinker en niet van plan dat te worden, sluit dan in plaats van stukjes etiket 5 geldige niet-
vastgeplakte postzegels van 35 cent in. Plak de envelop dicht, frankeer met een postzegel van 35 cent en adresseer aan Grolsch,
Postbus 55, Enschede. De kaart wordt u dan in een kartonnen kokertje franco thuis gestuurd. De eerder uitgegeven repro
ducties zijn voorlopig niet meer verkrijgbaar.
Wilt u alles weten over Wat Grolsch nog meer dan bier te bieden heeft’ (waaronder kaarten op extra-groot formaat), vraag dan per briefkaart de folder 'Nog meer dan bier aan bij Grolsch, Postbus 55, Enschede.
Een juweel van een boekje 'Over Cartografie'
Een boekje, klein van omvang maar groot van reikwijdte, omvattende op 48 pagina’s in een stijve band van groen boek-
binderslinnen met goudstempeling, formaat 18x18 cm, een inleiding door F. W. Michels en G.E.K.Brummer tot de
veelzijdige kunde en kunst van het kaartenmaken (geschiedenis, werkwijzen, kaartsoorten etc.) met een groot aantal
illustraties en reproducties in zwart-wit en kleur van delen van oude kaarten. Het wordt u franco thuis gestuurd na
overmaking van f 6.25 (kostprijs plus verzendkosten en B.T.W.) op giro 853546 van de Grolsche Bierbrouwerij B.V,
Enschede, onder vermelding ’cart’. Zij die geregeld de Grolsche panoramakaarten bestellen zullen van die kaarten door
dit boekje nog meer plezier hebben.
Het zuidelijk deel van Friesland, land van
contrasten, met - in Nederland - een eigen taal.
Zadeldaktorens en klokkenstoelen, eeuwenoud,
maar ook een toren voor de telefoon. Brede,
strakke, nieuwe wegen, maar ook kronkelweg-
getjes, één auto smal, met een bestrating door
roosters onderbroken, opdat het vee niet zal
verhuizen, met links de zeedijk, groen van
geurend gras, en rechts een vaart, met koeien
onverstoorbaar grazend op en naast de weg, en
op de dijk herkauwend, met uitzicht op het
scheve torentje van Hindeloopen.
1287weer droog begon te worden, benutte Dirck afkomstig is van hout ten tijde van de Zondvloed,
maar naar mijn mening is het zeker dat ze
gestoken wordt uit de natuurlijke aarde van de
drabbige, vette, doorkookte Friese grond. En ik
Van eigen bodem hebben zij timmer- noch
verdronken; hagel- voorziet de natuur, door turf te schenken, zo
1 overvloedig dat er zelfs kan worden uitgevoerd.
vjfendertig machtige bomen met wortels en al turf van schadden en van heideplaggen, waar
mee de armen zich behelpen, maar over de
oprechte harde turf waarvan de kolen beter zijn
dan die van hout, waardoor het volk er groot
'van heeft, zoals bij het zieden van zout
die een schipper opdracht gaf in Dantzig het
beste te laden wat daar te koop was. Toen hij
ten hare spijse ende van de met boekweit en tarwe terug kwam, beval zij
/J. 1..L.J." ovef Sfuurgoor^ fg werp£n wat hij ovef
bakboord ingenomen had. En terstond welde er
mirakelijk een hoog zand voor de haven op,
'waardoor volgeladen schepen niet meer konden
binnenvaren. Dat zand heet nu nog Vrouwen
zand.
Tot zover oude wetenswaardigheden over een
land, juwelenkist
op bodem-aard
Zuidnederland. Willem Jansz. Blaeu, carto
graaf en uitgever te Amsterdam, verzorgde in
1612 de Nederlandse editie.
De Friezen
De Friezen zijn van oudsher sterk en strijd
baar, en dat weten ze. Tacitus vermeldt in zijn
Annalen hoe - ten tijde van Keizer Nero -
twee gezanten van Friesland, in Rome aan
gekomen, een Senaatszitting mochten bijwonen.
Zij zagen vreemd geklede personages en vroegen
wie dat waren. Op het antwoord:'Ambassadeurs
van naties die in kracht en trouw voor de Ro
meinen alle andere te boven gaan namen zij
onmiddellijk in dat gezelschap plaats, luid
zeggende dat er geen volk ter wereld is dat de
Friezen daarin overtreft. Nero - dit horende -
benoemde hen terstond tot Burger van Rome.
Fries celibaat
Dit volck vergrouwelt ende vervloeckt wonder- onderhouden en verzorgd. In de voorzomer doet
lijck seer het over:
geestelijeken mannen hethouwelijck toeghelaten; onder water staat, dat het
om dat zü heuren huysvrouwen niet befcruypen
te bekennen niet en mochten leven’. Paus Pius II
heeft hoogstpersoonlijk
lege gemaakt.
Ontworsteld aan de elementen
nodig - voorzien
Na al die ellende
Ook zijn hier overal brede kanalen, vernuftig
gegraven, voor het vervoer van koopmansgoe
deren van plaats naar plaats en voor afwatering,
want het land is vlak en nat. Het is niet geschikt
voor de verbouw van hoogwaardige granen, maar
niettemin zo kundtg bewerkt en zo goed ver
zorgd, dat op de mooie beemden prachtig vee
kan worden geweid. De runderen zijn groot, ja,
de beste van alle in dit boek beschreven landen,
tnogelijk van heel Europa. Zij kalven dikwijls
in één dracht twee kalveren. Men fokt ook
mooie paarden, vaak voor het krjgsbedrijf.
Vooral aan de zeekant ligt het land deels zo
laag dat men het van het begin van de herfst
tol aan de lente niet anders dan te water kan
’bewandelen’. Steden en dorpen zijn kunstig op
verhogingen gebouwd en - waar nodig - voorzien
van eigenaardige sterke djken en wallen, vlijtig
rspel: hebben deshalve den het wonderlijk aan, te zien dat er zo veel land
l een zee-arm schijnt
i te zijn, waarin men dan steden, dorpen en boer
en souden: want hun docht dat zij sonder vrouwen der jen ontdekt, door de behendigheid der mensen
een eind aan dat privi-
heb tot getuige de voortreffelijke auteur Plinius,
die bijkans 1500jaar geleden over de Friezen
schreef: ’Zij verwarmt
Noordsche koude verstijfde lichamen met aerde.
Watersporters opgelet
Er heerst verschil van mening over het ontstaan
van nieuwe j
plaatsen die nu vol water staan, na verloop
een
honderd jaar zijn, of nog langer, weer vol worden
van
tijd veranderen in nieuwe materie voor het gra
ven van turf.
Tips voor de Club van Rome
Het ligt immers voor de hand dat de goeder
tieren natuur door Gods gratie dagelijks turf
doet ontstaan om in het gebrek aan hout te
voorzien. 1500jaar geleden was dat al zo (zie
Plituus over de natuurlijke historie, boek 16,
hoofdstuk 1) en waar het in den beginne zo
was, zo zal het in der eeuwigheid blijven, tenzij w anmanscnap, samenspel van denken en er-
wij zelf door grote gierigheid en ongeschiktheid varing, van zien en doen. Vakmanschap is
Grolsch, het ambachtelijk gebrouwen verse
smaak en frisheid, bereikt door een volkomen
rijpingsproces, waarmee
turf, maar volgens mij zullen de
i van
zekere tijd, laat het vjftig of zestig of
slijm en slijk, die door de zon en door de merkwaardig landsdeel, wei-, woud- en water
land, juwelenkist van vakmanschap, gegrond
turf. op bodem-aard en volkskarakter, traditie en
beslotenheid, leidend tot stamboekvee en pure
zuivel, tot schepen, elegant en nuttig, tot tegels
en tot aardewerk van VZorkum en van Makkum,
voor huisgebruik en sier, blank en gedecoreerd,
en groen en bruin, al af niet geringeloord, tot
staart- en sloeltjesklokken, tot rijkbeschilderd
Hindelooper houtwerk.
’as, zo zal het in der eeuwigheid blijven, tenzij Vakmanschap, samenspel van denken
meesterschap, die eenvoudige waarheid geldt ook
voor Grolsch, het ambachtelijk gebrouwen verse
sommigen de uitvoer, maar dit gebrek komt niet bier, met zijn eigen karakter en zijn bijzondere
van de natuur, maar van de mensen die daarmee smaak en frisheid, bereikt door een volkomen
groffelijk, onwijselijk te werk gaan. natuurlijk brouw- en rijpingsproces, waarmee
n, u l l j bijna vier maanden gemoeid zijn.
Petrus Montanus, bewerker van de J o j
Amsterdamse uitgave, over Staveren
Deze stad, gesticht in het jaar 1 na Chr., dat
is in het 3970-stejaar der Wereld, is tot 1199
een mooie, machtige, vermaarde, grote en volk
rijke stad geweest, de stapel (verplichte markt
plaats) van heel Friesland, ’zij leefden over
sulcks in alle weelde ende voorspoedt I soo datse
uyt dertelheijdt schier niet wisten watse deden I DlCPKCntlCTS
zij lieten haer stoepe ende lenen voor de deuren
vergulden. In somma deden alles wat haer be-
haeghlijckheijdt op ghaf I waeromme zij oock bij
velen I de verwende kindere van Staveren ghe-
noemt werden. Aan die weelde kwam een eind
door de ’dertelheijdt’ van een rijke redersweduwe,
p
gag
e»
-
X-
OS”
X'.*-
Hoofdredacti
G
L;
Ve:
dir
te
Vc
lai
Se
01)
m
lei
to
ze
Vi
Pi
wi
aa
M
ge
ro
ie
Ao
■■W
RIJSS
vijf Ne
zaterdai
Parijs e
om het
Nederlai
Wiltink
drie ki
overleef
toestand
Het zest
De fai
richting
reed in
der van
jaard w
manoeu1
kwijt, v
op de a
de fam
Spanja?
wagen
terzijde
chauffe,
de Wede
De andi
ra
(Vai
DEN l
sloten ht
niet te v
rikaanse
koppen I
dag gen
heimzinn
komt do
sie voor
ter Vred
De Ka
beslissin;
van de
problems
rein zou
VO-verb
terwijl r
de orde
gordel tr
digingsta
raketten
1
- - - -
fhu<4 4
'rr>su/n
(auw.
pnQR^CHr'^ERBROUWEMJB.VZt/SCHE.DEWi^ICHLLSjhiL.
MsTH973
I
«I
leerama1
W Cu R
I Jl
u
jWieuwertv
o
fcQF MO inqa.- ^’<^‘51
Ter kop/
'Ai<tnarjt'p
'‘^/-wierwn
<31
o
