Europese commissie slaat alarm - „Ultimatief plan” opgesteld
Goudprijs in
99
Parijs even
99
naar top
Ambassade Chili bezet
Kohoutek is
verdwenen
Chili profiteert van
recordprijs koper
l
rugzakken
Geen jerry-cans maar
achtergrond
NA VO achter plan- Vredeling
over taakverdeling
GEEN NEDERLANDSE DEELNAME IN LANCE-PROJECT
REDDING ECONOMIE IN ZICHT
SPAANSE PATER
NA HONGER
STAKING IN COMA
Procedures doorbroken
bij decoratie KLM’ers
411
DECEMBER
1973
Na bericht
(Van onze redactie buitenland)
(Van onze redacteur in Brussel,
Henk Kolb)
In gruizels
kATÏ'RDAO 8
BRUSSEL De Europese Com
missie, het dagelijks bestuur van de
EEG, vindt dat de Europese ge
meenschap op weg is naar een tota
le ontwrichting. Tijdens de komen
de topconferentie in Kopenhagen
van de regeringsleiders der EEG-
landen zal de commissie dan ook
komen met wat in Brussel wordt
aangeduid als „een ultimatief plan”
om de gemeenschappelijke markt te
redden. Dit plan schrijft enerzijds
solidariteit voor in het zicht van de
oliecrisis, maar het omvat daarnaast
ook een aanbod aan het hele Mid-
den-Oosten, Arabieren, Palestijnen
en joden, voor ontwikkelingshulp
van de gemeenschap.
boden is”. Ook de minister van Buitenlandse Zaken Van der Stoel
is het daarmee wel eens, maar hij wil met een aantal Westerse landen
gelijktijdig tot erkenning overgaan.
„Nixon dood”
BRUSSEL (ANP) De veertien
NAVO-ministers van Defensie (be
halve Frankrijk) hebben gisteren in
Brussel het in beginsel ingediende
plan van Nederland over de taak
verdeling van de NAVO-landen
aanvaard. Nu zal met de uitwer
king van de plannen een begin wor
den gemaakt. Dit heeft minister
Vredeling gisteravond na afloop van
de conferentie van de Defence Plan
ning Committee meegedeeld.
Nederland zal de republiek Guinee-Bissau niet op korte termijn
erkennen. Voorlopig blijft dit Afrikaanse landje, even groot als ons
land, wat de regering betreft een Portugese kolonie. Wel heeft de
Tweede Kamer bij motie, ingediend door de heer Ter Beek (PvdA),
gezegd dat een zo „spoedig mogelijke verwezenlijking van het zelf
beschikkingsrecht van de bevolking van de Portugese koloniën ge-
Onmogelijk
Defensielasten
Rugzakken
RUGZAKKEN en fietsen. Zelfs
voor degenen die zich door de ener
giecrisis getroffen voelen, zullen deze
zaken als uitermate eenvoudig opge
vat kunnen worden. Radio’s ais com
municatiemiddel dat is nog wat
anders dan een kleurentévé
op weg naar ontwrichting
n
B»
ce
n
ting in Amsterdam (1.884.800) openge
steld.
De Commissie hoopt voor haar bedoe
lingen steun te krijgen van de Bondsre
publiek en de vijf kleinere landen van
Europa geen groter aandeel neemt in de
kosten van hun verblijf op Europese
bodem.
De Amerikaanse bewindsman zei ech
ter bij het verlaten van de vergaderzaal
De motie-Ter Beek werd aangeno
men met een grote meerderheid van
de Kamer: alleen de VVD en wat
rechtse splinterpartijtjes stemden te
gen. Teleurstelling onder degenen die
in vier pagina’s grote advertenties
opriepen Guinee-Bissau te erkennen.
Teleurstelling ook bij de Mondlane-
Stichting en het Angola-comité.
De mijnwerkers in Chili zijn altijd al
een elitegroep geweest, die zich hevig
heeft verzet tegen Allende’s plannen om
lonen gelijk te schakelen.
Teneinde hun plannen te ondersteunen
gaan de leden van de Europese Commis
sie in de laatste dagen voor de topconfe-
Amilcar Cabral werd tenslotte dit
jaar vermoord, maar zijn ideeënle
ven voort en zijn werk werd door
anderen overgenomen.
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
LEIDEN Het is mogelijk dat ook
de opzienbarende komeet Kohoutek last
heeft gekregen van een energietekort.
Maar dan met name een tekort aan gas.
Sinds gisteren is de komeet niet meer
waargenomen- Ook niet door telescopen
die hem lange tijd als een steeds helder
der wordend hemelverschijnsel hebben
gevolgd. Dit bericht althans de Volks-
sterrenwacht Simon Stevin in Hoeven,
die bij wijze van spreken als de bok op
de haverkist zit om hemelverschijnselen
te volgen die voor het lekenpubliek ook
interessant zijn of worden. Het plotse
ling uit het gezicht verdwijnen van een
komeet is een sporadisch voorkomende
gebeurtenis.
er
ile
in-
>ek
aar
der
ent
ad-
idt,
be
zet
74
/V
on
de
im
lat
en
de
en
1.
ïel
en
on
eel
iet
ele
en
zer
!X-
in
ou,
lan
ton
liet
via
is
:en
tiet
!e
it
>r
ie
ie
iir
.it
if.
i-
m
ie
it,
le.
in
sn
ve
;n>
.ot
„VERKONDIG geen gemakkelijke
overwinning”. Dat zei PAIGC-Ieider
Amilcar Cabral acht jaar geleden
in een aantal richtlijnen, waarin hij
zijn partijleden tot grotere prestaties
aanzette.
„Elk verantwoordelijk lid moet de
moed hebben zijn verantwoordelijk
heden te dragen, daarmee van ande
ren respect voor zijn werk af te
dwingen, en zelf het werk van ande
ren op juiste wijze te respecteren.
Verberg niets voor de massa van ons
volk. Vertel geen leugens. Breng leu
gens aan het licht als ze verteld
worden. Maskeer moeilijkheden, ver
gissingen en feiten niet.
rentie op -reis naar hun nationale hoofd
steden, teneinde daar nog eens duidelijk
te maken hoezeer een voortdurende Eu
ropese verdeeldheid het schitterende
vooruitzicht van een verenigd en mach
tig Europa in gruizels slaat.
Dit allesomvattende plan, aldus goede
bronnen, is naar de smaak van de Euro
pese Commissie werkelijk de allerlaatste
kans voor de gemeenschap. Als de top in
gebreke zou blijven, valt de EEG uit
elkaar en zou een zelfde chaotische
toestand ontstaan zoals die na de laatste
wereldoorlog in Europa heerste totdat in
1958 de EEG tot stand kwam.
MADRID (UPI) Een van de zes
priesters die in de gevangenis van Za
mora in hongerstaking gingen is in een
coma en zal mogelijk spoedig sterven.
Zo is gisteren meegedeeld. Het is Fran
cisco Garcia Salve, een 45-jarige jezuïet,
die meer dan een jaar in de gevangenis
zit op beschuldiging van overtreding van
een verbod van vereniging. In regerings
kringen noemde men de toestand van
Garcia zwak, maar zei men dat niet van
een coma kon worden gesproken.
Het nieuws werd trouwens op ge
zag van de beurstelex ook door een
groot commercieel Frans radiostation
uitgezonden. Pas enkele ueren later,
toen in Washington het Witte Huis
bekend had gemaakt dat de Ameri
kaanse president zich nog altijd in
een blakende gezondheid mocht ver
heugen, werd de mededeling van zijn
overlijden ook in Parijs pas officieel
weer tegengesproken. Maar toen had
het goud al een duizelingwekkende
hoogte bereikt waardoor de speculan
ten grote winsten in de schoot kon
den worden geworpen.
De Franse recherche heeft intussen
een onderzoek ingesteld om het nest
waarin deze „canard” geboren werd,
op te sporen.
De besprekingen met Arabische afge
zanten zouden hebben aangetoond, dat
de Arabieren er tegen gekant zijn om
het zij onder Amerikaanse, hetzij onder
In de zienswijze van de Commissie, zo
verluidt te Brussel, zal het niet noodza
kelijk zijn opheffing van de Arabische
olieboycot tegen Nederland te eisen al
vorens dit plan nader wordt uitgewerkt.
Het is wel duidelijk dat Europa slechts
dan ten bate van het Midden-Oosten
kan optreden als het niet eerst in econo
mische zin de nek wordt gebroken.
Guinee-Bissau is dan ook een arm
stukje van de wereld. Het ligt net als
ons land aan de zee, aan de westkust
van Afrika. Maar daar houdt dan ook
de vergelijking op. Men heeft er geen
jerrycans nodig om benzine te ham
steren, maar veldflessen voor de dra
gers. Zelfs de president Louis Cabral
lóópt door zijn land. Tientallen, hon
derden kilometers om met mensen te
praten.
Vijfhonderd jaar geleden bezetten
Portugezen het gebied. Het resultaat
na die vijf eeuwen was dat 98 per-
x cent van de mensen noch kon schrij
ven noch kon lezen. De vrijheidsstrij-
gisteravond: „Laat niemand zich illusies
maken over het voortbestaan van dit
bondgenootschap, als wij dat wil zeg
gen de Amerikanen er onze schou
ders niet onder zetten”.
Deze toespraak van Cabral, één fel
protest tegen de Portugese bezetting
en dictatuur, staat volledig afgedrukt
in het boek over de bevrijdingsstrijd
in Guinee-Bissau. De toepasselijke ti
tel luidt: „Verkondig geen gemakke
lijke overwinning” (uitgegeven door
Van Gennep in Amsterdam). Het
geeft in de vorm van intelligente
redevoeringen, richtlijnen en analyses
een inzicht in de problemen waarmee
de PAIGC-leiding in de afgelopen
twaalf jaar worstelde.
Minister Vredeling heeft een half jaar
geleden het initiatief genomen om over
de taakverdeling binnen de NAVO-lan-
den ’n uitvoerige studie te maken. Giste
ren is 't rapport van de Nederlandse sub
groepen land- en luchtmacht door de
NAVO-ministers besproken en goedge
keurd. „Het is mij erg meegevallen, dat
dit punt van de agenda zonder verdere
weerstanden is aangenomen, want op de
vorige vergadering in juni waren er nog
bedenkingen”, zo zei minister Vredeling-
Hij verklaarde dat deze aanvaarding in
houdt dat is reeds in de studie om
schreven dat de NAVO-bondgenoten
de taken die Nederland in de toekomst
nu niet meer zal kunnen vervullen,
zullen overnemen.
Verder is besloten dat Nederland niet
nl deelnemen in het Lance-project.
West-Duitsland heeft zich in eerste in
stantie bereid verklaard met Nederland
een bilaterale overeenkomst te sluiten,
naarbij de Duitsers met hun Lance-
projectielen ook het Nederlandse verde-
digingsvak in de Bondsrepubliek (Noord-
Duitsland) zullen bestrijken.
Tenslotte zijn de NAVO-ministers er
mee akkoord gegaan dat ons land zijn
huidige Starfighter niet zal hoeven te
vervangen. Tussen 1978 en 1982 zal Ne
derland een nieuw vliegtuigtype aan
schaffen, dat speciaal steun kan verle
nen aan grondtroepen. Behalve deze tak-
tische luchtsteun zal dit vliegtuig ook
zelf luchtgevechten moeten kunnen aan
gaan en bovendien zal het atoomwapens
over het verdedigingsgebied van Neder
land mee moeten kunnen voeren.
In een klein warm land, waar de
dorpen worden gebombardeerd en
waar men het woord energiecrisis
niet zal begrijpen, maar waar men
wel erg blij is met rugzakken, schoe
nen en rubberboten om het contact
te kunnen onderhouden.
Het plan van de commissie gaat uit
van een evenredige verdeling van de
schaarste die straks zal ontstaan en die
het voornaamste kenmerk is van wat
wordt genoemd een rantsoeneringseco-
nomie. Persoonlijk welzijn moet voor de
burgers der lidstaten op gelijke wijze
worden verminderd en er dient een
rigoureuze prijsbeheersing te komen om
de koopkracht in stand te houden.
Vóór alles zal echter een systeem van
energietoewijzing moeten worden ont
worpen, waarvoor de regering de priori
teiten moet vaststellen in overleg met
het bedrijfsleven, de industrie, de instel
lingen voor collectieve voorzieningen als
ziekenhuizen en scholen, en de oliemaat
schappijen. Juist deze laatste zijn tot nu
toe in hoge mate autonoom gebleven bij
het bepalen van de bestemmingen van
i de olie.
Bovendien werd bekend dat binnen
kort een nieuwe kopermijn in gebruik
zal worden genomen. El Habra, die naar
men aanneemt te zijner tijd meer zal
opleveren dan de huidige grootste koper
mijn van Chili, Chuquicamata. Die le
vert momenteel rond 1800 ton koper per
dag, meer dan tijdens de afgelopen drie
jaren het geval is geweest. Oorzaak
daarvan is gedeeltelijk het nieuwe regi
me, en de verscherpte militaire controle
op de mijn.
Een verklaring voor het plotseling
verdwijnen van de komeet Kohoutek,
wanneer dit althans bevestigd zou wor
den, zou kunnen zijn dat de gassen bij
de nadering van de zon alle zijn ver
dampt en uitgeworpen, zodat er niets
meer over is gebleven om de staart
te laten oplichten. De komeet zou dan
wel als een onsamenhangende troep
rotsblokken verder zijn baan vervolgen,
maar niet meer vanaf de aarde waar
neembaar zijn.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. Het bericht dat presi
dent Richard Nixon zelfmoord had
gepleegd, dat plotseling op de telex
van de Parijse beurs verscheen, heeft
een aantal speculanten ettelijke mil
joenen franken opgeleverd. Het be
richt, dat door de speculanten ver
moedelijk zelf werd gelanceerd, kon
die dag ten gevolge van de algemene
stakingen waardoor ook alle Fran
se kranten en persbureaus werden
getroffen zonder verdere controle
de telex-apparaten van de beurs be
reiken.
de EEG met andere woorden: Groot-
Brittanië, Frankrijk en Italië vormen
momenteel de grootste struikelblokken
voor de eensgezindheid die de energie
crisis vereist en die met het oog op de
daarmee samenhangende rampzalige
verschijnselen van de economie van de
EEG-Ianden zo dringend tot stand moet
worden gebracht.
De „zes van Zamora” begonnen hun
actie uit protest tegen hun gevangenzet
ting in de speciale priestergevangenis die
werd ingesteld ingevolge het concordaat.
Zij noemden dit een „rotte vrucht” van
de samenwerking tussen kerk en staat
en vroegen overplaatsing naar andere
gevangenissen.
Garcia is een priesterarbeider die
woont in een krottenwijk in Madrid. Hij
werkt als bouwvakker en behoort tot
tien beklaagden tegen wie een proces
wegens ondergrondse vakbondsactiviteit
zal worden gevoerd. Hij werd in juli
1972 gearresteerd.
DE DR. EDUARDO Mondlane
Stichting heeft besloten om de sym
pathie in Nederland voor de nieuwe
staat (drie maanden geleden werd de
onafhankelijkheid uitgeroepen) op an
dere wijze te laten blijken. Vóór 20
januari wil de stichting een ton bij
eenbrengen om aan te bieden aan het
PAIGC. Met dit geld kan de bevrij
dingsbeweging van Guinee-Bissau het
communicatie- en transportsysteem
in het Afrikaanse land verbeteren.
Op 20 januari is het namelijk een
jaar geleden dat Amilcar Cabral, de
leider van de PAIGC werd vermoord.
Het bijeengebrachte geld zal worden
gebruikt om rugzakken, radio’s, fiet
sen etc. te kopen. Voor dit doel is het
gironummer van de Mondlane-stich-
DEN HAAG (ANP). Bij de decora
tie van het personeel van het gekaapte
KLM-vliegtuig Mississippi zijn alle pro
cedures doorbroken. Met medewerking
van velen, zelfs van de hoogste autori
teit in het land, was het mogelijk de
bemanning, onmiddellijk na aankomst
van het toestel op Schiphol, koninklijk
te onderscheiden. Aldus heeft minister
Westerterp van Verkeer en Waterstaat
donderdagavond in de tweede kamer
gezegd tijdens de interpellatie De
Beer (VVD) over de veiligheidsmaatrege
len rond Schiphol en de KLM-toestellen.
Het kamerlid Van Zeil (KVP) had
enige kritiek op het feit, dat bij het
onderscheiden van de bemanningsleden
onderscheid was gemaakt, en niet ieder
een dezelfde onderscheiding kreeg.
De minister zei „verdrietig te zijn over
de opmerking van zijn partijgenoot”.
„Niet de gehele bemanning heeft de
gehele Odyssee meegemaakt. Maar daar
bij komt, dat geen onderscheid gemaakt
is tussen het personeel van de cockpit
en dat van de kabine”, aldus minister
Westerterp.
Bij het uitreiken van de onderschei
dingen lette de bewindsman op de ge
laatsuitdrukkingen. „Ik heb geen gevoel
van onrechtvaardigheid gemerkt. Allen
hebben getoond vliegende hollanders te
zijn”.
Russische voogdij te worden gesteld en
dat zij zich dan ook tot Europa willen
wenden. Bij een voortdurende energie
crisis zal dit Europa evenwel totaal
verarmen en geen rol van enige beteke
nis meer kunnen spelen. Met andere
woorden: de commissie zegt dat de olie
boycot op den duur de Arabieren eigen
lijk alleen maar nadeel en geen voordeel
kan opleveren.
m-
UiO I
Daarnaast wil de Commissie dat de
EEG zich ten opzichte van het Midden-
Oosten, Israël inbegrepen, op een positie
ve wijze manifesteert. Solidariteit, zo
werd gezegd, moet niet blijken uit geza
menlijke frontvorming tegen de Arabi
sche landen. Daarentegen moet aan de
Arabische landen en tegelijkertijd aan
Israël een soort ontwikkelingsplan voor
het gehele Midden-Oosten worden voor
gesteld, dat wordt gekenmerkt door sa
menwerking met de EEG en dat gepaard
zou moeten gaan met het vinden van
een vreedzame oplossing voor joden,
Arabieren en Palestijnen in het gebied
waar zij leven.
ders, die sinds 1962 met toenemend
succes proberen hun land onafhanke
lijk te maken, worden met de meest
moderne wapens bestreden. Deson
danks hebben zij inmiddels grote de
len van Guinee-Bissau bevrijd.
ARP-Kamerlid Jan Scholten die in
de zomer een bezoek bracht aan de
bevrijde gebieden noemde de bevrij
dingsbeweging PAIGC „een goed
doordachte, hechte organisatie met
wijze mannen aan de top.” Europa, zo
verklaarde Scholten compromitteert
zich onvoorstelbaar door de aanhou
dende wapenleveranties aan Portugal,
in weerwil van een VN-embargo.
Het Anti-Revolutionaire Kamerlid
heeft Portugese bombardementen
meegemaakt „een vorm van bru
taal koloniaal banditisme” en sa
men met zijn reisgenoot Relus ter
Beek tientallen kilometers door be
vrijd gebied gelopen.
De Franse politie heeft gisteren met een bulldozer de deur van de Chileense ambas
sade in Parijs ingeramd om de rond vijftig betogers te verwijderen die het ambas
sadegebouw bezet hadden. De bezetters boden geen verzet toen ze gearresteerd
werden. De bezetting heeft anderhalf uur geduurd.
De demonstranten waren de ambassade binnengedrongen om de vrijlating te
verkrijgen van de gearresteerde Chileense communistenleider Luis Corvalan en
andere politieke gevangenen in Chili.
Op de bovenste foto: de bezetters hangen een spandoek op aan het balkon van
de ambassade. Op de onderste foto: de bezetters verlaten met gebalde vuist het
gebouw.
ju
in
Ti
me
de
>n-
en
jr-
De Nederlandse bewindsman zei erg
blij te zijn met deze situatie. Hij heeft
gisteren nog eens benadrukt dat Neder
land als klein land onmogelijk een
vliegtuig kan kopen dat op dezelfde
wijze de veelzijdige taak van de huidige
Starfighter, die zowel technisch als tac
tisch is verouderd, kan vervullen. Minis
ter Vredeling zal het kabinet binnenkort
verslag uitbrengen over deze kwestie en
voorstellen tot de aanschaf van het
nieuwe type vliegtuig over te gaan. Hij
verwacht zijn plannen er zonder veel
moeilijkheden „door te krijgen”. Neder
land zal in totaal circa 100 vliegtuigen
van het nieuwe type aanschaffen.
Over de prijs en het type aan te
schaffen vliegtuig wilde de minister
geen nadere mededelingen doen. Wel is
het zo, zei hij, dat er nu meer gegadig
den zijn dan de tot nu toe veel bespro
ken Mirage, Cobra en Viggen.
Onze redacteur in Brussel meldt ver
der dat het gevoelige onderwerp van een
evenwichtige verdeling van de defensie-
lasten met name over de Europese
bondgenoten, teneinde Amerika te ver
lossen van de betalingsbalansproblemen
die het verblijf van VS-troepen in Euro
pa meebrengt, nog geen stap verder naar
een oplossing is gebracht. De VS-minis-
ter Schlesinger kan naar huis terugke
ren met de toezegging dat tegen februa
ri, als de zaak in het Amerikaanse
congres urgent wordt, van Europese
kant meer definitieve mededelingen zul
len worden gedaan.
Het is een kwestie die in Europese
kring niet kon worden opgelost voor
al de Engelsen willen voor hun defensie
niet meer gaan betalen maar waar
bij toch tijdens de discussies veel begrip
bleek voor het Amerikaanse standpunt.
Zoals bekend heeft Amerika aangekon-
digd een deel van zijn troepenbestand in
Europa te zullen terugtrekken, wanneer
(Van onze redacteur in Santiago).
SANTIAGO. De tot een record
hoogte gestegen koperprijs van ruim
2500 dollar per ton kan voor de Chileen
se economie de reddende engel worden.
De directeur van de Chileense koper-
maatschappij Codelco, Andres Zausque-
vich, verklaarde dit onlangs, toen hij
bekend maakte, dat Codelco tienduizend
ton koper op de wereldmarkt had ver
kocht.
Direct na de machtsovername heeft de
Chileense junta laten weten geen struc
turele veranderingen in de koperindus-
trie te wensen. Met de genationaliseerde
Amerikaanse bedrijven, Anaconda, Ken-
necott en Cerro wordt nu wel onderhan
deld over de toegezegde vergoeding voor
de nationalisatie van hun vroegere mij
nen.
De situatie in de meeste mijnen is
normaal te noemen, afgezien van het
feit dat ze onder scherpe militaire con
trole staan. De mijnwerkers hebben aan
geboden per maand een weekloon ter
beschikking van de regering te stellen
voor „de wederopbouw van het land”.
Bovendien werken ze elke tweede zon
dag van de maand vrijwillig én gratis,
om de produktie op te voeren.
0 km~IOO~
AFRIKA-^
'PORTUGEES
GUINEA
