Peter Dekker
ETALAGES ALS EXPOSITIERUIMTEN
masseur
nu ook fysiotherapeut
in
Santpoorts Hoofdstraat
NIEUWS
Rtv-elftal speelt op terrein
Cruquiushoeve in Vijfhuizen
Met de sloep
Umuiden
naar
renata
jeugd schoenen
gezonde voeten
Vragen over
fietsenstalling
stationsplein
„Kunst zonder poespas”
i
Strand
OVER UMUIDEN GESPROKEN..
Kapper
In 1926
handgemaakte
boerenmeubelen
/gezonde weten
DONDERDAG
2
SEPTEMBER
STAD
19 7 6
fr
Superstore Oma in Kongropand
RIJWIELEN
OPBRENGST TEN BATE VAN ,.DE MACHT VAN HET KLEINE"
T'-.x
F
door Jan
van Baarsel
Oude Groenmarkt 10
Haarlem 025-524673
DE FRISTHO
WANDKAST
v.a. 5,- p.w.
DE FRISTHO
EETHOEK
L gezond houden
ze zijn ’t waard
L -
De mannen van Zwartewaal,
Pernis en Middelharnis kenden
de Noordzee als hun broekzak. Ze
wisten waar de schelvis, de ka
beljauw en de haring zat, in
iedere periode van het seizoen.
De plaatsen waar het vissen door
ondiepten of wrakken gevaarlijk
kon zijn hadden ze niet op een
kaart aangetekend staan, maar
ze kenden alle details uit hun
hoofd. Van vader op zoon was
eeuwenlang allerhande kennis
overgedragen, die steeds weer
door de zoons aan de hand van
hun ervaringen en waarnemin
gen waren aangevuld. In feite
waren de mannen wandelende
encyclopedieën op visserijgebied,
of ze nu steevast witte klompen
droegen zoals die van Pernis of
altijd alleen maar zwarte klom
pen zoals die van Middelharnis.
(ADVERTENTIE)
(Van onze stadsredactie)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(Van onze stadsredactie)
(ADVERTENTIE)
een
Het rtv-elftal zoals het een vorige keer poseerde voor een statie-foto.
men
BeBeel l
eerlijk in eiken
Met de sloepen kwam de „goudmij-
ne”, zoals de visserij al in de zeven
tiende eeuw werd genoemd, naar IJ-
De actie zal zaterdag 4 september des
morgens om elf uur worden geopend door
wethouder H. Scheeper.
dagen werken, de zondag inbegrepen
dus, want dat was de topdag.”
Kapper Pieter Kuyn was afkomstig
uit Oosthuizen. Hij werkte achtereen
volgens in Arnhem, Scheveningen en
Leeuwarden, waar hij zijn aanstaan-
beschouwden. Dan keken de vrouwen
van de vissers hun ogen uit op de
prachtige zijden stoffen uit Engeland.
Dan wachtten de kinderen vol span-
toegepast. De uitrusting is een stuk uit-
gebreider dan het ziekenfonds als mini
mumeis stelt, licht Dekker toe. De pa
tiënten voor deze afdeling worden door
verwezen door artsen. Naar het idee van
Peter Dekker zal het vooral voor zie-
kenfonds-verzekerden van belang zijn
dat er nog een fysiotherapeut bij komt.
„Er bestaan lange wachtlijsten en je zal
maar een paar maanden met een pijn
lijk gewricht moeten rondlopen. Voor
zover mogelijk zal Dekker ook de sauna
bij zijn therapie betrekken.
Rijwielhuis WILHELMINA
Krocht 6 Haarlem. Tel. 310385
bij
ENISTA
Meubel Tapijt Gordijn.
KONINGSTRAAT 19-21
Haarlem. Tel. 326063
Als de mannen weer thuis kwamen
legden ze de wereld op tafel voor
hun huisgenoten die een treinreis je
naar Amsterdam al als iets bijzonders
In de tijd zonder radiocontact wa
ren de schippers inderdaad schipper
naast God zo gauw ze de pieren van
IJmuiden hadden verlaten. Zij be
paalden in hun eentje welke visgron
den ze gingen opzoeken. Voor alle
voorspoed en alle tegenslag waren zij,
uitsluitend zij, verantwoordelijk. Als
het beter was niet in IJmuiden te
markten, hoewel dat gewoonlijk ge
beurde, zochten ze zelf de plaats uit
waar ze het beste terecht konden: in
Grimsby of Hull, in Fleetwood of
Aberdeen.
originele bijdrage leveren aan de feeste
lijkheden bij het honderdjarig bestaan
van het Noordzeekanaal. In samenwer
king met de stichting Beeldende Kunst
Kennemerland te Haarlem is een ten
toonstelling /Kunst te huur” voorbereid,
die zaterdag 4 september van start zal
gaan. De e talages in de Hoofdstraat
zullen dienst doen als evenzoveel exposi
tieruimten.
Mslai
De samenstelling van de elftallen was
nog niet helemaal bekend, maar vast
staat dat in ieder geval de volgende
mensen in het rtv-elftal spelenHein
Nievelt (presentator TROS), Hans Sleeu-
wenhoek (Hier en Nu NCRV), Huub
Matron (AVRO), IJff Blokker (Barend
Servetshow VPRO), Rob Pach (TROS-
sport), Tom Blom (Langs de Lijn NOS)
en Jos en Ben Peek. De aftrap wordt
verricht door Elles Berger, niet alleen
Een lezer gaf ons enige adverten
ties uit het Dagblad voor IJmuiden
van 28 oktober 1926 ter inzage. We
citeren
„Ik herinner me dat er veel Am
sterdamse gezinnen naar het strand
kwamen,” aldus de heer Ros. „Ik
hielp in die tijd met het uitzetten van
de badstoelen en het in zee rijden
van de badkoetsjes. En ik liep met
een bak vol koeken en andere lek
kernijen, afgewisseld door het rond
lopen met een emmer vol augurken;
die waren toen drie cent per stuk. Ik
weet nog dat ik er een tientje per
week mee verdiende- Dat was zeven
ning op het moment dat een lekker
nij tevoorschijn kwam die in IJmui
den nergens te koop was: grote, heel
dikke rollen pepermunt. In die peper
munt waren rode lettertjes verwerkt,
fascinerende lettertjes omdat er, hoe
veel je er ook verorberde, altijd nieu
we te zien waren.
Die rode lettertjes waren erin ge
daan op de Shetland eilanden. Ze
vormden, haast eindeloos, steeds weer
het woord „Lerwick”, de naam van
een vissersplaats, zoals IJmuiden er
een was, maar veel ouder. Al in 1780,
toen iedereen dacht dat de Breesaap
altijd de Breesaap zou blijven met
zijn schapen en zijn konijnen, was
Lerwick als vissèrplaats flink ont
wikkeld. Geen prettige p laats. Inte
gendeel: „Lerwick”, schreef iemand
toen, „is de miserabelste stad die ik
ooit heb gezien.”
Ook toen de IJmuider vissers er
kwamen was er nog niet veel gezel
ligheid aan. Maar de pepermunt was
heel erg lekker. Het waren slechte
dagen voor IJmuidens vele snoepwin
kels met hun rijke sortering voor een
„cent van het blad” als er een paar
trawlers uit den vreemde terugkwa
men. Geen duimdrop en geen ko
ningsbrood.! e kon er tegenop.
En de vissersvrouwen vonden het
leuk om een straatje om te gaan. In
hun nieuwe bloes. Van de zijde uit
Engeland. (Reacties op deze rubriek:
schriftelijk bureau van dit blad met
vermelding „Van Gat tot Stad”, tele
fonisch: 023-378601).
de vrouw leerde kennen. Toen Kuyn
op zijn negenentwintigste trouwde nam
hij de zaak op de Bik en Arnoldkade
over. Na de Tweede Wereldoorlog
vestigde hij zich in de Kanaalstraat;
hij bleef zijn beroep tot zijn tachtig
ste jaar uitoefenen. De heer Kuyn is
in 1975, op 94-jarige leeftijd, overle
den.
WINKELCENTRUM SCHALKWIJK
RIVIERADREEF 3
HAARLEM. Sinds zaterdag is het
aantal fysiotherapeuten in Haarlem met
één uitgebreid. Op die dag opende Peter
Dekker zijn instituut voor fysiotherapie
aan de Santpoorterstraat, na daar sinds
1967 al te zijn gevestigd als sportmas
seur. Hoewel Dekker tal van interessan
te figuren uit de sportwereld onder han
den nam, zoals autocoureurs Nici Lauda
en Gijs van Lennep, bevredigde dit werk
hem toch niet meer helemaal. Hij had
het idee dat hij meer kon doen en begon
aan de studie fysiotherapie: eerst
niet eenvoudig karwei omdat hij dit
naast zijn werk deed. Dat omvat ook de
exploitatie van de sauna, de oudste van
Haarlem die wel gemoderniseerd is.
Later zou de verkoop per zoveel
stuks gebeuren. In die tijd kon men
ook „dode vis” aanvoeren, welke di
rect naar de afslag werd gebracht om
per kist te worden verkocht. De le
vende vis werd stuk voor stuk geteld,
in manden gedaan en dan in de
karren gestopt die zich bij de kop
van de haven bevonden. Tot om
streeks 1914 kon deze methode zonder
bezwaar worden toegepast. Daarna
was het water zo vervuild dat
andere wegen moest zoeken.
n kwestie van
voetje voor voetje meten en n
uitgekiend matensysteem
pels” ook veel Engelse vissers kwa
men, niet alleen om zich te laten
knippen en scheren, maar vooral ook
om een keus te doen in de afdeling
souventers. Een zeer geliefd aanden
ken aan IJmuiden dat graag mee
naar huis werd genomen was ’n fraai
lampje gevuld met eau de cologne.
De heer D. Ros te Santpoort: „Het
in uw rubriek afgebeelde strandpavil
joen van Kosylek kan ik me goed
herinneren. Het stond op het „eerste”
strand, tussen de pieren dus. Van
enige drukte op het „tweede” strand
was toen nog geen sprake. Die zaak is
later overgenomen doof Piet en Cor
Goedhart. Op den duur werd deze
eigendom van Piet Goedhart.” (Hier
de tekst van een advertentie in 1927:
„Bezoekt aan het IJmuider Strand
met zijn mooie pieren en drukke
Scheepvaart de Consumptietent van
P. v.h. Gebr. Goedhart. Prima Con
sumptie. Billijke tarieven.” - JvB).
HAARLEM.- Het VVD-raadslid Riet
veld zegt in een brief aan het college
van B en W ongerust te zijn over het
uitblijven van maatregelen voor
fietsenstalling op het Stationsplein
HAARLEM.- In het complex Sant
poorterstraat 49 waarin tot voor kort de
Kongro zaken deed en waarvoor Codi
gezinsmarkt belangstelling toonde, is nu
een superstore gevestigd. Het bedrijf is
donderdag geopend. Oma’s superstore
verkoopt levensmiddelen en huishoude
lijke artkikelen.
Het vermelden van de naam Kuyn
in deze rubriek deed enige lezers
herinneringen ophalen aan een voor
de oorlog welbekende kapperszaak op
de Bik en Arnoldkade te IJmuiden,
waar in de glorietijd van de „kop-
De stichting Beeldende Kunst Kenne-
merland had in 1971 218 deelnemers. Er
werden toen veertig werken verkocht
met een gezamenlijke waarde van
11.700. In 1975 bedroeg het aantal deel
nemers reeds 950 en werden er niet
minder dan 420 werken verkocht met
een totale waarde van 150.000. Intussen
beschikt de stichting over ruimschoots
duizend deelnemers.
Het is de bedoeling van de Hoofd-
straat-winkeliers dat het publiek van
Santpoort en wijde omgeving niet alleen
van de tentoongestelde werken kenwis
neemt maar vooral ook een idee krijgt
van de vele mogelijkheden die de „bruik-
leentarieven met kooptegoed” van de
stichting Beeldende Kunst Kennemer
land bieden. Hiermee hopen ze een goed
stuk werk te leveren voor een uitste
kend initiatief dat in de afgelopen jaren
zijn levensvatbaarheid volop heeft bewe
zen.
VIJFHUIZEN. Op het terrein van
het instituut voor epilepsiebestrijding
„De Cruquiushoeve" aan de Spieringweg
in Vijfhuizen wordt zaterdag 4 septem
ber een bijzondere voetbalwedstrijd ge
speeld. Een elftal van bekende mede
werkers van radio en tv zal het om half
drie opnemen tegen een team dat is
samengesteld uit personeelsleden van
„Meer en Bosch” en „De Cruquiushoe
ve”.
Op de eerste zeer primitieve traw
lers, waar zelfs de stuurhut nog open
en bloot op dek stond, waar van enig
„comfort” beslist geen sprake was,
hebben deze mannen geholpen de ba
sis te leggen voor een zich onstuimig
ontwikkelend, sterk Umuiden. Er
waren in die begintijd schippers die -
zoals het in Umuiden werd uitge
drukt - geen letter konden lezen zo
groot als een koe. Maar op zee waren
het keien. Er waren schippers die als
jongen van een jaar of twaalf, zo van
de lagere school, op een bom of een
sloep terecht waren gekomen en die
zich opwerkten tot de beste schippers
van de hele vloot, wat ze vele jaren,
bij alle moderne ontwikkelingen, nog
bleven ook.
UTRECHT Rijksuniversiteit. Ge
slaagd voor het kandidaatsexamen op
voedkunde: mevr. E. E. M. de Greef,
Haarlem.
voorzien van de handtekeningen van de
spelers van het rtv-elftal. De toegangs
prijs bedraagt twee gulden voor vol
wassenen en voor kinderen tot tien jaar
een gulden.
„Deze tentoonstelling beoogt het pu
bliek vrijelijk vanaf de straat kennis te
laten nemen van de beeldende kunst
van vandaag en te attenderen op de
huurmogelijkheden tegen een geringe
vergoeding en de koopmogeli j kheden
met subsidie van het rijk”, aldus voor
zitter M. H. Pardoen van de winkeliers
vereniging Hoofdstraate In totaal zullen
er een kleine zestig werken worden
geëxposeerd, waarmee het publiek drie
weken lang zal kunnen kennismaken.
De selectie is gemaakt door de stich
ting Beeldende Kunst Kennemerland, die
in 1971 - nadat in Amsterdam succesvol
le activiteiten waren ontwikkeld - als
tweede in ons land begon met „kunstuit
leen”. Opzet was en is een breed publiek
door een aantrekkelijker spaar- en ab-
onnementssysteem met beeldende kunst
vertrouwd te maken- Zoals D. H. Cou-
vee, directeur van het Frans Halsmu
seum, het omschreef: ,.Deze ongedwon
gen omgang met kunst wordt bereikt
door de vanzelfsprekendheid die kunst
krijgt als zij wordt ontdaan van alle
poespas. Want dat doet de SBK-uitleen:
alle poespas wegnemen. D? deelnemers
kiezen uit zichzelf en voo- zichzelf en
hun dagelijkse omgeving”.
JCiiW SCHOENENHUIS
De eerste sloepen die Umuiden
binnenvoeren vonden er geen visaf-
slag. Zo gauw een vletterman de sloep
had vastgemaakt stapte er altijd wel
een viskoper aan boord die wilde
weten hoe groot de vangst was.
„Geen dooie vissies”, zei hij er met
een bij. Hij pakte een stok waaraan
een haak was bevestigd, stak deze in
de bun tot hij de bodem raakte,
schudde de vis met de stok wat heen
en weer en noemde dan zijn prijs,
voor de hele lading. De schipper of
de stuurman van de sloep gooide
daar het nodige op, deed daar vervol
gens het nodige af en uiteindelijk
kwam men altijd wel tot overeen
stemming.
twintig stoomtrawlers. Zwartewaal
had toen nog slechts een sloep inge
schreven staan. Pernis vijftien, Mid-
delharnis zestien.
pauze van de wedstrijd treedt slangen
mens Maurice Delmonte op. Dan kunnen
er ook loten worden gekocht voor de
verloting van de bal waar de wedstrijd
mee wordt gespeeld. Deze bal wordt
muiden. En van die sloepen kreeg
Umuiden uitstekende opvarenden
voor zijn snel groeiende trawlervloot,
zoals het ook eerste klas vissers haal
de van de in onbruik geraakte Eg-
monder bommen.
Als het in het weekeinde mooi weel
was stuurde Peter zijn vrouw Joke met
de kinderen op pad. Zelf zat hij over
zijn studieboeken gebogen, met als uit
eindélijk resultaat dat hij het fel be
geerde diploma behaalde. De bovenver
dieping van het instituut is nu geheel
ingericht voor de fysiotherapie, de
nieuwste technieken kunnen worden
Het werk aan boord van de sloepen
was hard. Men denke bij „sloep” niet
aan een eenvoudig bootje maar aan
een tweemaster die als hij de wind in
de zeilen had prima voortgang maak
te. Vooral op de „versvaart” was het
beulen voor de opvarenden. De paar
dagen dat ze op zee waren kwamen
ze praktisch niet aan slaap toe. Een
maal in de haven gingen ze ’s nachts
zelf de vis lossen. Diezelfde dag voe
ren ze alweer uit; ze moesten nu
eenmaal vele uren maken om een
behoorlijke boterham te verdienen.
Toen het jonge, nog primitieve U-
muiden als veilige en willige haven
was ontdekt kwam de ene sloep na
de andere er regelmatig de vangst
verkopen. Alleen levende vis; dode
was in die tijd niets waard. In de
sloepen werd de vis in goede staat
gehouden door een bun te gebruiken,
een ruimte met gaatjes in de wanden
en in de bodem, waardoor het zeewa
ter in en uit kon spoelen.
In 1895 was het aantal in Middel
harnis, Pernis en Zwartewaal thuis
horende sloepen dat de beugvisserij
uitoefende, niet minder dan vijftig.
Ook Vlaardingen en Maassluis had
den er een behoorlijk aantal in de
vaart. Alleen al in Umuiden kwam
in 1896 263 maal zo’n zeilbeuger bin
nen. In 1897 was dat aantal toegeno
men tot 838. De klad raakte er echter
al gauw in door de komst van de
stoomschepen, waartegen op den duur
niet met alleen maar windkracht kon
worden geconcurreerd. Vooral het in
gebruik nemen van stoomtrawlers,
die al jarenlang in Engeland en ook
Duitsland furore hadden gemaakt en
waarvan in 1895 Nederlands eerste
ling ter visserij ging, zou radicaal een
einde aan het bestaan van de sloepen
maken. IJmuidén bezat in 1900 al
„Overtuigd van de hoge prioriteit die
u de fietsers volgens uw programma
wilt geven”, zo schrijft het VVD-raads
lid, verzoek ik u mij mede te delen of u
op korte termijn maatregelen voor de
fietsenstalling denkt te nemen en zo ja,
welke”.
Indien dit niet het geval is, wil me
vrouw Rietveld van B en W weten
„welke zwaar wegende motieven het
college tot het afzien van geeigende
maatregelen hiervoor hebben gebracht.”
„DEUTSCHES MADCHEN. Im
kleinen ruhigen 3. Pers. Haushalt
wird tüchtiges nettes Alleinmadchen
per 1 Dtc. gesucht. Angenehme Stel-
lung, gute Behandl.”
..WIE HEEFT er voor een gezin
van 12 kinderen voor den winter
warm Beddengoed te missen. Zelf
pers, af te halen. Br. no.' D 24675.”
„NETTE WERKSTER met alle
werkz. bekend b-z.a., 2,- per dag.”
SANTPOORT. De winkeliers van
de Hoofdstraat in Santpoort gaan een
presentatrice van VARA-programma’s,
maar ook de echtgenote van Haarlem-
trainer Barry Hughes.
Voor de organisatie tekent mevrouw
Van Brummelen uit Haarlem, die vrij
wel iedere week zorgt dat ergens in het
land een dergelijke wedstrijd plaats
vindt. De baten komen altijd ten goede
aan instellingen met een charitatief doel.
Ook deze keer. De wedstrijd van zater
dag is ten bate van „De Macht van het
Kleine,’, het fonds voor epilepsiebestrij-
ding. Dit fonds financiert projecten op
het gebied van de epilepsiebestrijding die
niet op andere wijze kunnen worden
bekostigd. Onder meer worden belang
rijke bedragen beschikbaar gesteld voor
wetenschappelijk onderzoek, maar ook
voor recreatieve en andere voorzieningen
voor hen die in „De Cruquiushoeve” en
„Meer en Bosch” zijn opgenomen.
Voordat de wedstrijd begint geeft de
jeugddrumband „Prins Willem Alexan
der” vanaf twee uur een show. In de
--.'•o
