voor Flamin’ Groovies
Engelse componist was vooral bekend door opera’s
Veldslagen en dierengeluiden
geestig muzikaal weergegeven
Muziek met doedelzak, lepels en braadpan
Kips
Entebbe-film op 6 januari
in Nederlandse bioscopen
JACQUELINE ALS JACKV
Rock ’n roll uit jaren ’60 geliefd bij fans
Certificaat van echtheid
Fl
Gepeperde noten in Teylers Museum
Speelgoed
Warner Brothers wint de race
Herman van Veen
naar de Antillen
Boycot NCRV
Kips L tip "TT)
specialiteiten
i
19 7 6
DECEMBER
KUNST
MAANDAG 6
RW
(Van onze correspondent)
VLAARDINGEN. „Fungus”
is nog altijd Nederlands meest
succesvolle folkrock-groep. De
eerste twee elpees („Fungus” en
„Lief ende Leid”) werden flink
verkocht. Kort geleden verscheen
de derde langspeelplaat. „Van de
kiel naar Vlaring”. Vlaring is
Vlaardingen, de thuishaven van
Fungus.
„Fryske I Kips”
Daar in Vlaardingen kwam de
folkgroep in 1972 tot stand. Een
Amerikaans meisje, dat kort deel
uitmaakte van de groep, verzon
de naam. Fred Piek, de zanger
met de karakteristieke stem: „Je
moet er niet zo zwaar aan tillen.
Fungus betekent giftige zwam.
We moesten gewoon een naam
hebben. Toen we in Engeland
optraden hebben ze de naam in
een muziekblad wel mooi
gebruikt. „Fungus is growing
over Holland”, schreven ze. De
zwam verbreidt zich over Neder
land.”
Dekenga.
JAAP STORK
Niveau Brittens werk zeer divers
(Van onze kunstredactie)
BEN JAMIN BRITTEN
Fungus spit in oude archieven
De manier waarop Fungus aan zijn
repertoire komt is uniek te noemen. Vaak
zijn de heren te vinden in oude archieven
(zoals het NOS-archief in Hilversum) en in
musea, op zoek naar oude liedjes.
Het titelnummer „Van de kiel naar Vla
ring” werd aangetroffen in het Visserij-
museum in Vlaardingen. De tekst dan;
want niemand had er een idee van hoe het
lied gezongen zou moeten worden. „Van
de kiel naar Vlaring” is een losliedje. Het
werd vroeger gezongen in de haven tij
dens het lossen van een schip. De oude
buurman van Fred Piek bleek het nog te
kennen. Na veel aandringen wilde hij het
voorzingen.
Het opnemen van „Van de kiel naar
Vlaring” ging bepaald niet onder ideale
omstandigheden. Er waren precies negen
dagen voor uitgetrokken in de studio, de
allerheetste van dit jaar, en tijdens het
opnemen ging ook de airconditioning-
installatie kapot.
Louis: „Er is daar toen een temperatuur
gemeten van 32 graden. De drumstokken
dreven m’n handen uit. Koos kon zijn bas
haast niet meer vasthouden”. „Maar dat is
weleens anders geweest”, zegt Koos Pak-
vis. „Bij de opname van de eerste elpee
was het erg koud. Toen heb ik met m’n jas
aan staan spelen”.
Fungus gebruikt in zijn liedjes geen
hoogdravende taal. Het mag niet onecht
zijn. Luxe of romantiek worden uit de
teksten geweerd. Het af en toe wat pikante
woordgebruik wordt niet overal geto-
leerd. De NCRV wil de nieuwe single „Het
Haagse Garnalenmeisje” niet in haar pro
gramma’s draaien omdat dit meisje in het
lied wordt uitgemaakt voor „ritsige teef’.
Benjamin Britten, op 22 november 1913,
de feestdag van st. Cecilia, patrones van
de musici, in Lowestoft geboren als zoon
Fungus gebruikt voor de typische volk
se muziek nogal wat instrumenten. Accor
deon, doedelzak en lepels (niet alledaagse
instrumenten) waren op vorige platen te
beluisteren. Op de nieuwe schijf komen er
ook nog een blokfluit en een trombone
aan te pas. Wat kunnen we op volgende
elpees verwachten?
Louis doet er een beetje geheimzinnig
over: „Het is mijn bedoeling om in één
liedje een braadpan te gaan gebruiken als
slaginstrument. Ik heb er al mee geëxperi
menteerd. Maar als het nou niet lukt dan
komen er straks mensen bij een concert
vragen waar die braadpan is. Mijn doch
tertje heeft ook een heel mooi stukje
speelgoed. Dat maakt een geluid alsof een
specht op een boom tikt. Misschien mag ik
het wel lenen”.
Kos Pakvis ten slotte: „Wij denken niet
in poptermen. Wij maken muziek. En we
willen alle middelen aanwenden om dat zo
mooi mogelijk te laten klinken”. Na een
tournee door Nederland zijn er plannen
voor optredens in België, Zwitserland en
Zweden
DELFT. Stride objectiviteit is voor
een recensent een onhaalbare zaak. Bij
het waarderen van een podiumprestatie
is het echter mogelijk aan de hand van
een aantal op stijl en intentie van de
desbetreffende artiest/en betrekking heb
bende criteria tot een gefundeerde
mening te komen. Het wordt alleen moei-
lijker als je je betrokken weet met de een
of andere groep of artiest. Zoals zaterda
gavond toen de roemruchte Flamin’
Groovies hun Nederlandse debuut maak
ten voor slechts 180 bezoekers in de Delft-
se Stadsdoelen.
van een tandarts en een muzikaal begaaf
de moeder, begon al op vijfjarige leeftijd
te componeren. Nog geen tien jaar oud
had hij al veel werken op zijn naam staan,
waaronder een oratorium, tien pianosona
tes en zes strijkkwartetten.
Zijn eerste uitgegeven werk, „Sinfoniet-
ta” voor kamerorkest, verscheen voordat
hij in 1933 het conservatorium verliet.
Muziek voor films en hoorspelen vloeide
uit zijn pen, evenals de gebruikelijke com
posities. Zijn Mozart-achtige vaardigheid
was sommigen in zijn eigen land al opge
vallen. In 1937 kreeg hij internationaal
naam als componist toen zijn „variaties
op een thema van Frank Bridge” op het
muziekfestival van Salzburg voor het
eerst werden uitgevoerd.
Britten kan beschouwd worden als een
typische eclecticus. Als componist heeft
hij elementen uit verschillende stijlperio
den weten te verwerken Zo zijn er duide
lijk invloeden waarneembaar uit de Elisa-
bethaanse tijd, maar ook van bijvoor
beeld Stravinsky
Een kleine, toegwijde schare van hard
nekkige volgelingen is in staat voor een
„doorbraak” te zorgen. We hebben in het
verleden kunnen constateren hoe Ameri
kaanse bands als de Eagles, Little Feat en
Zappa’s Mothers door hun populariteit
hier ook thuis erkenning kregen. Een pro
feet wordt in eigen stad vaak niet geëerd.
Een actueler voorbeeld in Van der Graaf
Generator; als de massa ooit tot inzicht
komt dat Hammill en consorten unieke
muziek creëren, dan kan hij dat op het
conto van zijn fans van het eerste uur
schrijven.
Cyril Jordan (gitaar, zang), Chris Wil
son (zang, gitaar), James Farrell (gitaar),
George Alexander (bas, zang) en James
Wright (drums) stoomden zaterdagavond
energiek het podium op in kledij, die
weinig verschilt van dat wat de Beatles
ooit droegen. Vijftien minuten later staat
de zaal op zijn kop, ruikt het naar 1964 en
loopt Jordan grijnzend het podium af. De
Groovies hanteren nog immer de zeer
snelle ritmiek en de schelle, meerstemmi
ge koortjes die we zo lang niet meer heb
ben gehoord. Opwindend en pakkend.
Meer dan ooit worden de Flamin’
Groovies en naar mijn smaak wat te
veel bepaald door Lennon en McCart
ney en minder dan voorheen door Stones
en Yardbirds. Maar liefst vier Beatle-
outjes (I feel fine, Hold me tight, Please
please me en From me to you) krijgen een
overigens overtuigende „cover”. Dat is
meer dan genoeg om te laten zien dat de
groep het genre beheerst. Aan soortgelij
ke, eigen liedjes ontbreekt het evenmin:
Shake some Action (een potentiële hit),
Please please Girl en I’ll Cry Alone. Het
geheel wordt goed gecomplementeerd
door een Lovin’ Spoonful-compositie (Let
the Boy rock roll) en enige Berry-
Desondatnks wist Britten een eigen stijl
te scheppen waarvoor als basis diende de
Engelse vokale muziek Bepalend daarbij
was zowel het volkslied als de wijze waar
op de 17de-eeuwer Henry Purcell de tekst-
declamatie behandelde en dit zowel voor
wat betreft de melodische lijn als de rit
men. Omdat Britten al vroeg een sterke
HAARLEM. Het concert, gistermid
dag in een bomvolle aula van Teylers
Museum, had als aankondiging „Surpri
seconcert”. Zoals violist Bouw Lemkes in
zijn inleiding meedeelde: „Dat houdt
voor u geen eetbare verrassing in, als u
daar soms voor gekomen mocht zijn”.
Geen pepernoten of suikergoed dus, maar
wel degelijk „gepeperde" noten, want de
ingrediënten van het extravagante pro
gramma waren niet bepaald zoet of melig
te noemen.
Het was aanvankelijk de bedoeling dat
Van Veen ook op zou treden in Suriname
maar de voorstellingen daar zijn geannu
leerd. Een woordvoerder van „Harlekijn
Holland” deelde desgevraagd mee dat het
optreden in Suriname financieel niet aan
trekkelijk was.
(Van onze correspondent)
UTRECHT. Iedere week wordt er
nog wel ergens een plan bekendgemaakt
voor een film over de Israëlische actie op
Entebbe, iedere week wordt er ook wel
ergens bekendgemaakt dat een eerder
aangekondigd Entebbe-Project is afge
last. Vele producenten is de moed in de
schoenen gezonken na het bericht dat
Israel zelf een Entebbe-film zou gaan
maken, met optredens van talrijke perso
nen die in het historische gebeuren een
rol hebben gespeeld. Naar verluidt zou
zelfs Rabin genegen zijn voor deze film,
die „Operation Thunderbolt” gaat heten,
voor de camera’s te verschijnen. Onder
dit soort omstandigheden gaat het er
Ook als reproductief kunstenaar heeft
Britten naam gemaakt, ais dirigent van
eigen werk en als pianist. Lange tijd heeft
hij een bekend duo gevormd met de tenor
Peter Pears die ook bij zijn sterfbed heeft
gezeten.
Op dit concert was al)-en het openings
stuk „ernstig”, een fraaie Sonate van
Gabrieli, die door het voltallige msemble
kemachtig en met mooie nuances werd
weergegeven.
Wat denkt u b.v. van een orgeltje met
een jengelende tremulant en bespeeld
door een voortdurend ernaast timmeren
de organist, of vechtende katten, blaffen
de honden en een haan, die nadrukkelijk
zijn gezag doet gelden? Geen zee ging deze
kwajongen van een componist kennelijk
te hoog.
Enfin, al waren de beesten geen suiker
beesten en de tinnen soldaatjes niet in
concrete aanwezig, we zijn er in elk geval
op deze gedenkwaardige middag in sym
bolische zin mee overladen. De enigen die
echt konden snoepen waren de concertge-
vers zelf: ze kregen na afloop een taai-
taaipop.
ALDEBURGH. Benjamin Britten,
die zaterdagmorgen op 63-jarige leeftijd
in zijn woning in het Engelse stadje Alde-
burgh (Suffolk) in het bijzijn van zijn
beste vrienden is overleden, wordt door
zijn vele bewonderaars de grootste Britse
componist na Henry Purcell genoemd.
Britten zelf heeft dat predikaat altijd
met de opmerking „absurd” van de hand
gewezen, maar feit blijft dat zijn vele
werk overal voortdurend de aandacht
wist te trekken en internationale erken
ning verwierf
natuurlijk al lang niet meer om wie
uitelndelijk met de beste Entebbe-film
voor de dag zal komen, maar wie zijn
Entebbe-film het eerst in de bioscopen
zal krijgen.
(ADVERTENTIE)
voorkeur voor het theater bezat, lag het op
zijn weg dat hij opera’s ging schrijven. De
volksopera Peter Grimes uit 1945 was
daarvan het eerste voorbeeld.
Later verwerkte Britten nieuwe motie
ven in zijn werk. In 1946 schreef hij The
Rape of Lucretia waarin de commentaren
door twee solisten in plaats van het koor
worden gezongen. Andere opera’s als Bil
ly Budd, The Beggar’s Opera, The Turn of
the Screw, A Midsummernights Dream en
Albert Herring zouden volgen. Voor de
jeugd schreef Britten Young Persons Gui
de tot the Orchestra, bestemd voor een
filmdocumentaire over de bezetting van
een symfonie-orkest. Hoogtepunt in het
vokale oeuvre is het in 1948 geschreven
War Requiem waarin gedichten zijn ver
werkt van de in de Eerste Wereldoorlog
gesneuvelde Wilfred Owen. Een bekend
„mystery play” is Noyes Fludde. Zijn oeu
vre is zo groot dat het niveau heel verschil
lend is. Toch valt de balans positief uit,
Britten’s beste werken hebben hem tot
een dei belangrijkste hedendaagse com
ponisten gemaakt.
„De derde elpee lijkt veel op de tweede”,
geeft zanger Fred Piek toe. ,Maar hij is
uitgebalanceerder”. „We zijn op een heel
moeilijk punt gekomen”, vindt ook drum
mer Louis Debij. „Een vierde plaat kun
nen we niet meer in dit kader doen. We
zijn hard aan veranderingen bezig. We
willen wat meer heavy-geluiden gaan
gebruiken. We zullen natuurlijk nooit een
echte rockband worden. Onze muziek en
persoonlijkheid lenen zich niet voor show-
maken in de stijl van Status Quo. Wel
hebben we gedacht aan een live-elpee of
een plaat met alleen maar instrumentale
nummers”.
Opmerkelijk genoeg beschikken de Fla-
min’s Groovies afkomstig uit San Fran-
sisco, maar daar genegeerd ook over
een kleine, maar harde internationale
kern van bewonderaars. Hun pleidooi
klinkt aannemelijk: Jagger is een oude
man, disco-funk is een doodlopende weg
en een groot deel van de pop wordt steeds
meer vercommercialiseerd. Waar is het
echte, eerlijke geluid van snelle, ritmische
rock a la Chunck Berry gebleven? Er
wordt vervolgens betoogd dat de Flamin’
Groovies al een jaar of elf bezig met de
muziek die de Stones en de prille Beatles
beïnvloedde adequaat in de behoeft
kunnen voorzien.
De opgelopen achterstand bij de opna
men van Victory at Entebbe is inmiddels
weer ingehaald. De film heeft op papier
een indrukwekkende cast. Burt Lancaster
gaat de rol spelen van de Israëlische
minister van defensie, Simon Peres.
Richard Dreyfuss (de oceanograaf uit
„Jaws”) speelt de commandant van de
gevechtseenheid die de reddingsactie uit
voerde; de man dus die sneuvelde op het
vliegveld. Liz Taylor en Kirk Douglas
spelen een echtpaar wier 16-jarig dochter
tje (Linda Blaire, het van de duivel beze
ten meisje uit The Exorcist) zich bevindt
in de boven Griekenland gekaapte Jumbo
Jet. Helmut Berger (bekend Visconti-
acteur) is een Duitse terrorist, die de door
Christian Marquand geacteerde Franse
piloot van het vliegtuig het pistool tegen
de slaap drukt. De rol van eerste minister
van Israel Rabin zal vertolkt worden door
Anthony Hopkins.
De muziekfestivals die hij sinds 1948 in
zijn woonplaats Aldeburgh organiseerde
waren voor de muziekliefhebbers een
jaarlijks terugkerend hoogtepunt. De
omgeving van deze plaats, eens door de
romanschrijver E. M. Forster beschreven
als „een droefgeestig vlak landschap
kale stukken met modder en zout
water en daarboven krijsende moerasvo
gels' was volgens Britten en zijn leerlin
gen de enige plek ter wereld waar zij tot
het schrijven van muziek konden worden
geïnspireerd
en meer mogelijkheden paté,
cervelaat, kook worst enz.
Een geinige dialoog tussen een kip en
een koekoek, muzikaal geredigeerd door
Marco Uccellini en plastisch vertolkt door
het duo Lemkes-Vos onderbrak het oor
logsgewoel, maar niet voor lang, want
Anton de Beer hees zich weer in zijn
maliënkolder om na „fluit”- en
„doedelzak”-klanken nu eindelijk A. kor
te metten te maken met de vijand, B. de
eigen doden muzikaal te gedenken, C.
victorie te kraaien om de pas behaalde
zege en D. het clavecimbel heel te houden.
Welnu hij loste al deze beloften stuk voor
stuk in en zag daarna bovendien kans om
Bouw Lemkes, Jeanne Vos, Ruud Stoffer
en Nelly Duin weer geheel verfrist terzijde
te staan in de verbluffende uitvoering van
.een nog veel ongebruikelijker stuk:
„Capriccio Stravagante”, van Carlo Fari
na (1600-1640). Want veldslagen waren in
die tijd ook als compositie-genre zeer
geliefkoosd (de vele Spaanse „Batalhas”
voor orgel b.v.), maar wat Farina allemaal
bedenkt om de tijd voor muziekminnen-
den te doden tart elke beschrijving.
Technisch is het niet honderd percent,
maar de Groovies zijn verbijsterend pril,
energiek en vuurvast. Farell en Jordan
bewegen zich weliswaar klungelig over
het podium, maar als zij aktief zijn dan
komt dat vanuit hun muziek. Heel wat
collega-misici ontbreekt het momenteel
juist aan dét certificaat van echtheid.
JOHN OOMKES
rockers. Klassiekers als Slow Death of
Teenage Head ontbreken helaas.
Het is ook zeker geen alledaagse zaak,
als je een heuse veldslag in negen episodes
uitgevochten op een clavecimbel, krijgt
voorgeschoteld. En wat te denken van een
compositie berstensvol nabootsingen van
o.a. fluiten, trompetten, clarino’s, maar
ook van kippen, katten en honden en dat
alles op een.viool. Een soort voorloper
van zowel „Carnaval des animaux” van
Saint Saëns als „Schilderijententoonstel
ling” van Moessorgski zou je haast zeg
gen. En toch gebeurde dat gistermiddag
allemaal in een programma, waarbij je
van de ene verbazing in de andere viel om
de instrumentale heksentoeren die wer-
Naast zijn liefde voor Engeland was
Britten internationaal ingesteld. Hij
schreef een cantate, „Voices voor Today”,
ter viering van de 20ste verjaardag van
het Handvest der Verenigde Naties.
Ook uit het provinciaal archief van
Leeuwarden haalde Fungus mooie
muziek. Dat ging niet zonder moeite, want
de medewerking van deze instelling was
nogal gering. Sido Martens (ex-gitarist
van Fungus) wist er illegaal toch wat te
kopiëren. De drie instrumentale nummers
op de laatste Fungus-elpee komen uit
Leeuwarden.
DEN HAAG (ANP). Kleinkunstenaar
Herman van Veen vertrekt op 9 december
naar de Nederlandse Antillen. Hij zal
voorstellingen geven in Willemstad op
Curacao en in Oranjestad op Aruba.
den verricht terwille van al die gekke
imitaties waarmee de concertgevers
Bouw Lemkes en Jeanne Vos, viool, Ruud
Stoffer, altviool, Nelly Duin, cello en
Anton de Beer, clavecimbel zich zo heer
lijk hebben kunnen uitleven. En waarom
ook niet, zo’n zorgeloze uitschieter temid
den van alle andere hier gehouden
muziekmiddagen, die merendeels een
uiterst serieus karakter dragen.
Voor Fred Piek was deze boycot geen
verrassing: „Dat hebben we al eerder
meegemaakt. Van „Lief ende Leid” zou
den wij iets voor de NCRV-televisie doen.
Er stond op de plaat maar één nummer
dat bij hen door de beugel kon. Dat was
dan „De Ploegtrekker”. En dat is toch
beslist niet een net, christelijk bedje, want
het gaat over een man die zijn vrouw
slaat”.
snee roggebrood dik besmeren met
Kips’ leverworst. Omgekeerd hierop
een met boter besmeerde beschuit.
uit serie inzendingen op
onze advertentie
Ook op het gebied van de belichting
tijdens de zaalconc'erten, is Fungus met
wat nieuws bezig. Via een diaprojector
worden oude houtgravures vertoond. Dit
alles om nog meer die oude sfeer te bena
deren. Een sfeer, die Fungus een grote
reputatie bezorgde, „de mensen moeten
dansen, klappen, zingen en praten als wij
spelen”, vindt Louis. „Doe maar waar je
zin in hebt. Ik kan me voorstellen dat zo’n
concert voor de toeschouwer dodelijk ver
moeiend is. Dan ga je er toch gewoon even
uit”.
O fhet te maken heeft gehad met het
koortsachtige tempo waarin de ploeg van
ABC de reconstructie ter hand genomen
heeft valt niet te zeggen, maar Geoffry
Cambridge de acteur die het Oegande-
se staatshoofd Idi Arnin gestalte moest
geven is deze week op de set van de
film aan een hartaanval overleden. De
opnamen zijn toen een dag gestaakt, maar
vlug had men een vervanger gevonden iri
de persoon van Jules Harris, een acteur
die rollen gespeeld heeft in „Come back
Charleston Blue” en de in aantocht zijnde
herverfilming van „King Kong”.
„Maar een prachtige ballade, „De Groe-
nelandstraatjes” kon niet, omdat het gaa*
over het uitgaan van een relatie. Voor mij
zijn dat waanzinnige ideeën, want dit bed
komt uit een heel gesloten, christebjke
dorpsgemeenschap. Het is besbst niet zo
dat wij speciaal naar dergebjke bedjes op
zoek zijn. Het komt waarschijnhjk omdat
wij Nederlands zingen, want schunnige
Engelse bedjes worden niet op hun tekst
beoordeeld”.
Maar in „The Battell” van William Byrd
was het gedaan met de waardigheid en
ontvouwde zich een boeiend strijdtoneel
onder de vingers van Anton de Beer, die
het clavecimbel volgens voorschrift zwaar
teisterde met de uitbeelding van enkele
„warming-ups” zoals het drinkgelag van
de soldaten en aberlei marsen van voet
volk van diverse pluimage.
Het ziet er naar uit dat de race gewon
nen gaat worden door Warner Brothers.
Warner heeft eerder een ambitieus plan
om de reddingsactie te laten verfilmen
door Franklin Schaffner, met Steve
McQueen in de hoofdrol, laten vallen.
Maar daarna heeft men de bioscooprech-
ten buiten Amerika verworven van een
film die de Amerikaanse TV-
maatschappij ABC in de maak had. Die
film, „Victory at Entebbe”, is in een onge
looflijk hoog tempo van de grond getild.
Op het ogenblik is men nog met de laatste
opnamen bezig, maar het is nu al zeker
dat over een goede maand „Victory at
Entebbe” in wereldpremière gaat en dan
ook meteen in Nederland op 6 januari in
twintigvoud zal worden uitgebracht.
De groep Fungus. V.l.n.r. Koos Pakvis, Fred Piek, Louis Debij, Flens van der Zalm en Bob
De filmactrice Jac
queline Bisset zal
de rol van Jacky
Onassis spelen in
de film „The Greek
M Tycoon”. Momen
ts teel is zij aan de
kust van Bermuda
bezig met opnamen
voor de film „The
E Deep", die over een
gezonken schat
H gaat. Het is de ver-
filming van een
H bestseller van Peter
M Benchley, die
wereldberoemd
S werd door zijn boek
jê) „Jaws”.
