Vier gewonden OERLEMANS IN DE KENNEMERLAAN bij aanrijding Geen flatgebouw op terrein aan Wüstelaan-Hoofdstraat o wat vertel je me nou? feil Over IJmuiden gesproken ■■■KI ml 0A ff RECLASSERINGSAMBTENAAR: WAT IS EIGENLIJK „ABNORMAAL” „Stichting Santpoort” heeft een zorg minder iO i. s MAANDAG 2 5 APRIL 1977 8 STAD POLITIE ZOEKT GETUIGEN r Woningbouw Beter contact Karakter Privileges Bewezenverklaring mond MTS het motto zorg”. SANTPOORT Er komt geen flatgebouw aan de Wüstelaan, vlakbij de Hoofdstraat. Deze mede deling ontlokte een spontaan ap plaus op de voorlichtingsavond van de Stichting Santpoort die in de goed bezette grote zaal van de IJ- werd gehouden onder „Santpoort ons een Tante Jaan - 2 Tante Jaan-3 Tante Jaan - 4 HSL Vrouw hamsterde textielvoorraad op zolder van haar woning (Van onze rechtbankverslaggeefster) deze bijeenkomst uitge- om 1 1 Bij de vele vragen die na de toelich tingen werden gesteld kwam de sugge- gebeuren. Recidive op korte termijn leek de heer Koetsenruyter dan ook niet voor de hand te liggen. De officier van justitie kwam tot de juridische kwalificatie van bewezen”, en deed dat op basis van getuigenverkla ringen en de eigen verklaring van de vrouw bij de politie. Toen had ze name lijk bekend een deel gestolen te hebben. Later trok ze dat weer in, omdat, zoals ze zei, ze maar wat gezegd had om naar huis te mogen. Met de reclasseringsambtenaar dacht GEEN TERUGKEER naar IJmui- den dus; het zat er niet in. Toch denkt kapper Oerlemans vaak terug aan de nederzetting waar hij zoveel Zijn signatuur ontbrak eraan maar hij herkende vele malen het werk van zijn handen. v T C 1 e i 1 1 1 1 i 1 1 i 1 k D Z si 9' v< Z ÓA h. di Vl N u P h a.' T> b De heer Ebbinge stelde in zijn toelich ting met voldoening vast dat de plannen voor uitbreiding van de winkelgalerij aan de Hagelingerweg in Santpoort - Noord blijkens een mededeling van de gemeente „Ver achter in de ijskast” zijn gstopt, al heeft de gemeente hieraan toegevoegd machteloos te zijn als een of HET WAS IN DEZE kapperszaak van Henk Kroonsberg, op de hoek van de Bloemstraat en de keizer Wilhelmstraat, dat Cornelis Johannes Oerlemans, geboren in 1898, IJmuiden leerde kennen. Hij kwam uit Bra bant, waar zijn vader barbier was, naar Haarlem. Toen hij in 1917 met duizenden anderen een kijkje had genomen bij het oorlogsschip V 69 dat zwaar gehavend naar IJmuiden was gevlucht boeide deze plaats hem zo dat hij besloot er een baantje te zoeken. Hij werd jongste bediende bij Kroonsberg, die tevens begrafenison dernemer was. Daarom hing er aan de kant van de winkel in de Bloem straat een keurig kastje, zwart met witte randjes, waarin een krans met wat takken de aandacht op dit deel van de zaak vestigde. De conclusie van „gestolen waar” lijkt makkelijk te trekken, maar los van die kwalificatie kun je je verdiepen in het gedrag van de vrouw. Die overigens pertinent ontkende dat dit gestolen spul was: het is allemaal eerlijk gekocht, en het werd zoveel doordat ze gekochte spullen vaak weer inruilde voor twee of drie andere koopjes. Abnormaal gedrag? TOEN OERLEMANS er een paar maanden werkte vroeg iemand die IJmuiden helemaal niet kende hem: „Wat is dat IJmuiden nou eigenlijk?”. De kappersbediende had het intussen begrepen: „IJmuiden is geen gewone plaats, het is een soort internationale nederzetting die uit het niets tot. stand is gekomen; de mensen zijn er van alle kanten heengetrokken”. Het wonderlijke IJmuiden dat iedere dag andere verrassingen had bleef hem fascineren. Daarom kwam hij er na mr. Remmerts de Vries dat je misschien inderdaad niet zo diep in de privacy van mensen moet gaan ingrijpen als ze dat niet willen. Een mens moet, aldus de officier, een keer in z’n leven de kans hebben over de schreef te gaan zonder dat hem dat voor de volle honderd procent wordt aangerekend. „Ik praat natuurlijk niet over een moord of zo iets”. Juist om de verdachte te laten functioneren moet de strafwet dan vol gens hem niet te diep ingrijpen. „Hoewel het mooier zou zijn geloof ik, als deze vrouw van binnenuit zegt het niet meer te zullen doen”. Hij vroeg 750 boete en twee weken voorwaardelijk. „Dat zeg ik niet om de kwalificatie van verduisteren of zo af te zwakken, alleen om dat „abonormale” aspect te bena drukken”. De vrouw heeft geen wezenlijk inzicht in het opvallende van haar gedrag, dus heeft therapie in de toekomst weinig zin. Daarvoor ontbreekt de motivatie. Haar huidige sociale situatie is rustig, en de vraag is dus of je daar nu met reclasse- ringstoezicht iets in wilt gaan „bereiken” terwijl er weinig te bereiken valt. Er zal misschien een stuk preventie uitgaan van de strafzaak die nu is geweest, van de man ook die nu weet wat er kan DE PERMANENT kwam, een sensa tie in de vrouwenwereld. Een toestel van het merk Eugène kostte echter zo’n zevenhonderd vijf tig gulden, een kapitale uitgave in die tijd. Vandaar dat de kappersorganisatie er een had uitgeloofd als hoofdprijs van een lo terij ten behoeve van het sanatori- umfonds. Oerlemans kocht vijf loten. Als hij er een bepaald lot bij had kunnen krijgen zou hij zes opeenvol gende nummers hebben gehad. Maar dat lot was al eerder verkocht. En juist op dit nummer viel de hoofd prijs. DE KAPPERSBEDIENDE keek al gauw uit naar een kans om voor zichzelf te beginnen. In 1921 kon hij een winkel huren in de Huijgens- straat, over de brug, voor een bedrag van vijfenvijftig gulden per maand, het bovenhuis inbegrepen. Hij was - terecht - trots op Zijn nieuwe heren kapsalon waar ook de kinderen graag kwamen omdat ze, wanneer ze hun vijftien cent voor het knippen hadden betaald, een chocoladereepje kregen. En chocola was nog een weeldearti kel in die jaren. HAARLEM. Bij een ongeval, waar van de toedracht niet precies bekend is, raakten zaterdagmiddag twee autobe stuurders en hun echtgenotes gewond. Daartoe is in een aantal dringende gevallen contact met het gemeentebe stuur opgenomen. De stichting is wat teleurgesteld over de weinige vorderin gen die het streven naar inspraak tot dusver bij het gemeentebestuur heeft gemaakt, ondanks daarop ook in de raad gedane aandrang. De heer De Groot hoopt op een beter contact nu wethou der Meijer zojuist heeft meegedeeld op 29 april met enige vertegenwoordigers te willen praten, dit naar aanleiding van een hiertoe in de herfst van vorig jaar gedaan verzoek. Om tien minuten over half drie botste een 65-jarige Haarlemmer, die met zijn auto vermoedelijk door het rode licht op de Westelijke Randweg reed, tegen een auto die van de Vlaamseweg kwam. Deze werd bestuurd door een 69-jarige Haarlemmer. Bij de botsing raakten de auto’s total loss. De bestuurders en hun echtgenotes^ respectievelijk 69 en 66 jaar oud, werden naar het ziekenhuis overge bracht. De 69-jarige autobestuurder moest daar blijven met een schedelbasis- fractuur, de echtgenote van de 65-jarige bestuurder werd opgenomen met een hersenschudding. De twee andere bij het ongeval betrokken personen konden naar huis terugkeren. De verkeerspolitie verzoekt eventuele getuigen van het on geluk Zich bij haar te melden onder telefoonnummer 129111. In het op brachte jaarverslag werd nog gewezen op het gevaar van een dergelijk bouw werk op het terrein van Van der Vel den, waardoor het „Gezicht van Sant poort” volgens de stichting op onherstel bare wjjze zou worden bedorven. By de Rijksdienst voor de Momumentenzorg waren al informaties ingewonnen over de mogelijkheden van een actie. Op de dag van de voorlichtingsavond had het bestuur echter avn B. en W. bericht ontvangen dat „het ingediende schets- plan met betrekking tot de onderhavige bouw door ons is afgewezen” DE OPKOMST van de radio gaf Oerlemans een prima mogelijkheid om meer klanten te lokken. Op woensdagmiddag - de middag voor de kinderen - liet hij de jongens door koptelefoons luisteren naar het nieuwe wonder: stemmen en muziek van verre. Later, toen er luidsprekers kwamen, zette hij zo’n attribuut op een plank in de winkel vlakbij een zinken wasteil die met water was gevuld; zo werd het geluid prachtig weerkaatst. Niet alleen de kinderen genoten ervan, ook volwassenen luis terden graag naar de uitzendingen van wat eigenlijk „Radio IJmuiden” was, de programma’s van radiopionier Middelraad op het Sluiseiland met medewerking van de muziekvereni ging Wilhelmina uit Patrimonium on der leiding van Klut, die trouwens zelf klant van Oerlemans was, even als zijn zoon. Santpoort heeft hierdoor een zorg minder. Al op 27 januari had de stich ting in een brief aan het gemeentebe stuur plannen voor een dergelijk flatge bouw met een hoogte van dertien meter gesignaleerd. B. en W. hebben nu geant woord dat „niet mogelijke initiatieven tot bebouwing van het terrein dezerzijds een afwachtende houding wordt aange nomen”. Dat er vele zorgen voor Santpoort zijn gebleven kwam duidelijk naar voren in het openingswoord van mr. L. P. de Groot, algemeen adviseur en waarne mend voorzitter van de Stichting Sant- Als dat gebeurd was en de melkboer de terugreis naar zijn winkel had aanvaard keek Kroonsberg de zojuist gebruikte stoel even na. Het was altijd hetzelfde liedje: de spie ver toonde sinds het jongste bezoek een afwijking van ll/a a 2 centimeter. De stoel moest met de hamer weer in fatsoen worden gebracht. Mr. De Groot vroeg zich hierna in zijn kritiek op de nieuwbouw aan de Duin weg af of de welstandscommissie zich niet tev eel met de bouwtekening en te weinig met de bouw in een dergelijke omgeving bezig heeft gehouden. Hij sprak van „Afschuwelijke huizen” en noemde de gehele woonomgeving onher stelbaar bedorven. WAT WAS HET TARIEF dat de kapper moest berekenen om uit de kosten te komen! Niet mis voor een tijd waarin de cent nog van de straat werd opgeraapt: ƒ17,50. Maar de da mes van IJmuiden hadden dat gewel dige bedrag er graag voor over. En zo kwamen velen naar de Kennemer- laan voor een stoompermanent met mysterieuze metalen buisjes waarin een of andere vloeistof zat. Uit een kooktoestel geleidden slangetjes de stoom door het kapsel heen. OP 10 APRIL 1940 opende Oerle mans een ultramoderne zaak in de Kennemerlaan met als verlichting TL-buizen,' iets nieuws en daarom een grote attractie. De toekomst leek vol perspectief. Precies een maand later brak de oorlog uit. In 1942 moest de zaak op last van de bezetters worden gesloten; IJmuiden evacueer de. Het pand werd niet lang daarna afgebroken. Oerlemans begon een poort en in de toelichtingen op dia’s door mevrouw C. S. Lindeman-Meyerink en de heer G. Ebbinge. De stichting heeft als doel, zoals mr. De Groot het uitdrukte, het dorp Santpoort met het omringend landschap en natuurschoon voor iedereen die er woont of komt mooi en aantrekkelijk te houden en het dorpskarakter en landelijk milieu te helpen beschermen tegen de steeds meer opdringende verstedelijking. OERLEMANS faam als man die uitstekend kon knippen verspreidde zich ook onder de dames van IJmui den. Dat leidde er toe dat de heren kapper in 1924 les in onduleren ging nemen in een bovenhuis aan de Zijl straat te Haarlem. Watergolf was toen nog niet mogelijk omdat er geen droogkappen waren. Bij het ondule ren werd het haar met behulp van Mevrouw Lindeman ging nader in op het gevaar van steeds toenemende ver stedelijking in Santpoort-zuid, zoals door hoogbouw in de Van Dalenlaan en om geving. Zij wees op gebouwen als Prin senbos en Longwood, het complex van De Kijkgrijp en het plan om tegen Prinsenbos aan een nog hoger flatge bouw te plaatsen, waardoor men van de Wüstelaan af één grote blinde muur te zien, zou krijgen. stie naar voren bij de komende gemeen teraadsverkiezingen meer op mensen uit Santpoort te stemmen als tegenwicht voor degenen die uitsluitend of vooral de economische belangen van IJmuiden en Hoogovens behartigen. Een andere bezoeker keerde zich tegen deze sugges tie. We moeten de juiste verhoudingen in het oog houden, merkte hij op en dus niet vergeten dat Santpoórt met zijn twaalfduizend mensen een bescheiden rol speelt. Santpoort is al sterk verte genwoordigd in de raad. Het wordt ge zien als „het meest gepriviligeerde woongebied van de geeemnte”. Wij zijn erg gelukkig dat we in Santpoort wonen, voegde hij eraan toe; loopt u maar eens langs het Noordzeekanaal en kijkt u ook in IJmuiden rond dan weet u wat het verschil is. Naar aanleiding van wat een lezer schreef in „Over IJmuiden gespro ken”: Tante Jaan Langbroek was niet in Pernis geboren maar in Middel- harnis. Het was een zuster van mijn vader (C. Langbroek, IJmuiden). Tante Jaan heette officieel Adria na, maar werd op Middelharnis vol gens de gewoonte daar Arjan ge noemd. Ze ging in betrekking bij een arts in Middelharnis, daarna bij ie mand in Rijswijk. In 1918 kwam ze naar IJmuiden waar men haar tante Jaan ging noemen. Ze was al 42 jaar toen ze met de kraamverzorging be gon. Aanvankelijk ging ze ook nog uit werken maar daar had ze op den duur geen tijd meer voor. Hoewel ze daarvoor geen opleiding had gehad werd ze steeds meer voor de kraam verzorging gevraagd. In IJmuiden werd algemeen gezegd: tante Jaan neemt de tijd voor het kind. Beter compliment kon kon men haar niet geven.Toen ze al 72 was vertelde ze me: „Iemand vroeg me of ik op een bepaald bepaald adres wil komen ba keren: ik kan het zelf niet, vertelde ze, want ik ben al zestig”. Tante Jaan heeft ook toen geholpen, maar langer dan een jaar heeft ze haar werk niet meer voortgezet. Twintig jaar geleden is ze gestorven na op haar ziekbed veel te hebben geleden. Hoe bekend mijn tante was blijkt ook uit het feit dat er eens een ansichtkaart werd verstuurd met als adres uitsluitend' „Aan Tante Jaan, IJmuiden”. Die kaart werd prompt bij haar gebracht. (Mevr. A. Langbroek, Leeuwarden). Na de bevrijding kwam ik Tante Arjan (mej. Langbroek) eens huilend op straat tegen. Ze kreeg haar wo ning in de Burgemeester Rambon- netlaan niet terug, vertelde ze. omdat daar te veel woonruimte was. Ze moest maar naar een zolderkamertje uitzien, was haar gezegd. Jij komt overal bij de weg, zei ze me (ik was bijvoorbeeld in Santpoort het meest bekend als „Het visvrouwtje”), als je wat geschiktst voor my weet denk dan eens aan me. Nu had ik zelf een groot huis in de Kompasstraat no. 20. waarvan ik een deel verhuurde. Ik zei: ga naar het bureau in Bloemen- daal en vertel dat je een zit- en slaapkamer van mij krijgt, maar zeg er vooral bij dat er geen aparte we is, zodat ik er geen heel gezin bij kan hebben. Z is ze dan bij me gekomen en tot haar dood gebleven. Het huis in de Kompasstraat is inmiddels ver kocht. Sinds zeven jaar woon ik nu in de Reggestraat no. 11, in een duplex maar met uitzicht op een plantsoen (Mej. A. Krijger, IJmui den). Reacties op deze rubriek: schrifte lijk bureau van dit blad, telefonisch 023-378601. „LEG DE HAMER maar vast klaar, jongens”, zei kapper Kroonsberg te gen zijn bedienden wanneer Elis de Bie aanstalten maakte naar binnen te komen. Elis de Bie was de dikste man van IJmuiden, meer dan drie honderd pond; hij had een melkzaak even verderop op de hoek van de Keizer Wilhelmstraat en de President Krugerstraat. Wanneer De Bie een maal gezeten was had deze weinig woorden nodig. Hij wees naar zijn haardos en zei alleen maar „kaal”. HAARLEM. Wat is normaal in on ze maatschappij? Mogen wij onze maat staven daaromtrent zomaar aan een an der opleggen? Moeten we ons niet eerst realiseren dat ieder andere regels en normen heeft, zonder hem meteen abnor maal te noemen? Deze vragen legde de reclasseringsambtenaar W. Koet senruyter vrijdag aan de Haarlemse po litierechter mr. Vink en officier van justitie mr. Remmerts de Vries voor. Hij deed dat naar aanleiding van een recht zaak rond een vrouw die ervan beschul digd wordt als cheffin van een grote Haarlemse kledingzaak grote hoeveelhe den textiel verduisterd te hebben. Op de zolder van haar woning trof men hon derden truien, spencers, pullies, en wat dies meer zij, alles nog ingepakt en met de prijskaartjes er nog aan. op zolder, de manier waarop dat daar lag, geïntrigeerd. Maar hij wilde niet oordelen vanuit een eigen situatie: „Het kan” hield hij de rechter en officier voor. Hij schetste de vrouw ais een hamste rende, zichzelf zeker stellende vrouw die op deze manier haar onzekerhied wilde opvullen. Dan zeg je: dat is te gek, met deze hoeveelheden. Maar, aldus de re classeringsambtenaar: waar ligt in zo’n proces het moment van stoppen? Het was een vrouw die niet wist wat haar te wachten stond,, die maar doorging en van dit hamsteren een gewoonte maakt. zaak Santpoort maar opnieuw volgde een evacuatie. In een paar jaar verhuisde hij noodgedwongen ze ven keer. Na de bevrijding richtte hij aan de Ramplaan in Haarlem op eenvoudige wijze een „shop” in voor de Canadese militairen. Een jaar la ter kon hij zich eindelijk weer ont plooien, toen hij een damessalon in de Haarlemse Gierstraat opende. Deze groeide uit tot een grote zaak, met twaalf cabines. Daar is Oerlemans tot zijn vijfenzestigste blijven werken. kleine gaspitjes ingekruld. Ook op dit gebied kreeg Oerlemans een goede naam. Het leidde er mede toe dat hij zijn zaak in 1927 verplaatste naar de gunstiger gelegen Kennemerlaan waar hij een werkruimte met een diepte van dertien meter kreeg plus een kleine damessalon. De laatste moest al gauw worden uitgebreid. Oerlemans ontruimde daartoe zijn slaapkamer. NA EEN PAAR WEKEN had de bezitter van het triomferende lot zich nog steeds niet aangemeld. Toch moest hij in de omgeving wonen omdat jongens van kapper Nooij het hadden verkocht. Er kwam een be richtje in de IJmuider Courant. De volgende dag nam herenkapper Ger rit van der Pijl contact met Oer lemans op: „Zeg, ik heb dat nummer, maar ik ben nou net met de zaak gestopt. Wil je het kopen voor een redelijke prijs?” En zo werd Oerle mans een van de eersten in Neder land die een permanenttoestel van Eugène in zijn zaak kon zetten, een gebeurtenis van de eerste rang. De heren van de apparatuur kwamen speciaal van Den Haag naar de Ken nemerlaan om de nodige lessen te geven. lange maar tegelijk goede dagen heeft meegemaakt. Met topdrukte als de dames naar een toneelavond van Varia moesten, in Thalia. Oerlemans ging er ook. zelf heen, al stond hij nog tot acht uur, een kwartier voor het begin van de voorstelling, in de zaak. Onder zijn kappersjas had hij dan al sinds een paar uur z’n beste pak aan zodat hij geen minuut be hoefde te verliezen. En in Thalia genoot hij niet alleen van het kijken naar het toneel maar ook van het kijken naar de kapsels van de dames. Mr. De Groot legde er in Zijn slot woord de nadruk op dat de Stichting Santpoort beslist niet tegen het bouwen van woningen in het algemeen is. Zij heeft al eerder gepleit voor het tot stand komen van betaalbare woningen aan het Burgermeester Weertplantsoen. Overal in het land wint echter de overtuiging veld dat de groei van het nieuwe niet mag worden verworven op volledige on dergang van het oude. We mogen ver langen, aldus de heer De Groot, dat de bestemmingsplannen waarin daarmee geen rekening gehouden, doordat ze van lang geleden dateren, worden ge wijzigd. Het is mede daarom dat de Stichting Santpoort zoveel prijs stelt op een goed, positief contact met het ge meentebestuur. Mr. Vink was een en al verbazing, sprak over „genoeg kleding voor een wees huis”, en „genoeg wol om kleding voor een reus te breien”. De vrouw, tranen in de ogen, vertelde dat ze gewoon spaar zaam was, dingen verzamelde als het koopjes waren. En als dat dan abnor maal was: ,,dan is het toch nog geen reden om aan te nemen dat ik het gestolen had andere kapitaalkrachtige zou komen op dagen die kans zou zien alle er nu staande karakteristieke pandjes te ko pen. De raadsman mr. R. van Wijk sloot zich in grote lijnen bij de reclassering aan, al vond hij dat men daar toch te veel uitging van een bewezen zijn van verduistering. Hij bestreed dit juist om dat er onvoldoende bewijzen zouden zijn volgens hem. Mr. Vink kwam wel tot een bewezenverklaring, op dezelfde gronden als de officier, maar daarin betrok hij alleen de goederen waarvan zé in eerste instantie toegegeven had dat die gestolen waren. Hij begreep dat de vrouw en haar man lange tijd dit met zich mee hebben gedragen als een zware last, en wilde geen voorwaardelijke ge vangenisstraf opleggen, alleen een boete: 500,-. De heer Koetsenruyter ging er niet op in of het nou wel of niet gestolen waar was: hij had zich in het gedrag en karakter van de vrouw verdiept en van af het eerste moment had hem de om vang van de aanwezige textielvoorraad Haar echtgenoot wist van niets. Hij had wel eens opgemerkt dat ze veel kocht, maar wist niet dat er zoveel op zolder lag. Mr. Remmerts de Vries hield haar nog een norm uit zijn eigen bestaan voor: als mijn vrouw wat koopt wil ik het altijd zien al is het maar om te zien of het staat”. Mr. Vink tegen de echtgenoot van verdachte: „u bent dus een man die zich van het huishouden afsluit. Maar dan sluit u zich af, en u moet samen verantwoordelijk zijn”. znij negen maanden diensttijd in 1918 terug. Kroonsberg bleek de zaak intussen, met hamer en al, te hebben overgedragen aan Jan Musch. De klanten waren nog bekenden: Elis de Bie, IJmuidens eerste slager Leen- dert de Beurs, Piet Visman van het café Czaar Peter aan de overkant en vele anderen. De heer Ebbinge wees ook op het bestemmingsplan voor het terrein aan de Kieftendellaan, waar woningen van het type „drive in” zijn geprojecteerd. Op het verderop gelegen bollenland van Nijssen dreigt wat hij „sociale woning bouw” noemde. Op de plaats waar de Hoofdstraat uitkomt op de parallelweg van de Rijksweg wil men een groot viaduct maken naar de Velserbroekpol- der, zo vervolgde de heer Ebbinge zijn toelichting. Blijkens zojuist ingewonnen informaties is het zelfs de bedoeling nog een tweede viaduct aan te brengen, en kele honderden meters ten zuiden van het eerste. De Stichting Santpoort heeft als alternatief het maken van een tun nel ter plaatse. Hierdoor wil zij voorko men dat het nageslacht blijvend met de viaducten wordt geconfronteerd. ijmuid€n,~s? x

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1977 | | pagina 8