BELANGWEKKEND WERKSTUK
FRED ZINNEMANN’S
film
amsterdam
haarkm
filmhuizen
I CARAVAN SJ
begrijp die voor
keur' voor fa zanker
was-kombinatie
„JULIA”
B -
R'
hun zorg?
VASTEMAKTiE
GIRO UTRECHT
5850
armoede
CENTER
ZANKER
Vrijgevochten vrouw
H.J
ga naar’ll
21
FILM
20
19 7 8
FEBRUARI
2 4
VRIJ D A G
^□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□üooüoooooDdouaooooDaooaoaaDDaDaaDoaDonQQDODaQoooaDDDonDüDaaoooooooDoaaoQoaaoDOOoaQaooaDaoD
Charles Boost
A
KNAUS
EIFELLAND
WOLF
zonder meer
de aantrekkelijkste kollektie
ROODENBERG BV IJMUIDEN
mdustriestr 50 (hoek haringkade) tel 02550-14441
□□□□□□□□□QaOODODOQDDOOOaQDOOOaDOOOQOaDOOQOODaD
inruil - financiering
accessoires - alle reparaties
verhuur Iff*
DEEL HUN ZORQ
DEEL MEE!
Zoals de lezers van de roman
van Mr. A. Roothaert zich onge
twijfeld zullen herinneren, lag
destijds, kort voor de oorlog de
attractie van zijn boek „Dr. Vlim-
men” voornamelijk in het feit dat
het voor katholieken verboden
was vanwege zijn anti-clericale
tendens. Hoofdpersoon Doctor
Vlimmen, de robuuste dierenarts
met zijn verlegen natuur wilde n.l.
niets meer of minder dan dat de
katholieke kerk zijn in alle eer en
deugd gesloten huwelijk zou ont
binden. En dat kon in die jaren
natuurlijk helemaal niet, hoewel
Vlimmen kon aantonen dat zijn
lichtelijk hysterische vrouw in de
huwelijksnacht het echtelijk bed
al ontvlucht was en het huwelijk
zogezegd niet „geconsumeerd”
was.
WM w
7
5
3
3
5
5
2
:N
i
legt een
(AD VFR TENTIES)
(ADVERTENTIE)
15
org
Een Haarlemse filmpremière is deze
wek te vinden in Palace waar „The Killer
Whale” in roulatie is gegaan, een nogal
goedkope aanhaking op het succes van
Jaws”. Een nieuw element is echter dat
ie zwaardwalvis waar het in deze film om
gaat over menselijke eigenschappen be
schikt, zoals een zekere intelligentie en
zelfs wraakgevoelens. Die blijken als een
Wlvisjager per ongeluk een zwanger wijf
ie doodt en het machtige mannetje een
seeks wraakoefeningen begint zowel op
lee als gericht tegen het vissersdorp.
Als er tenslotte een expeditie wordt uit
gerust om het gevaarlijke dier te doden,
weet de „Killer Whale” zijn tegenstanders
naar het poolijs te lokken en daar met hen
af te rekenen. De spanningen, hoewel van
gelijke orde, liggen dus iets anders dan bij
Jaws”. Hoofdrollen spelen Richard Har
ris, Charlotte Rampling („The Nightpor
ter”) en Keenan Wynn en de regie was in
handen van Michael Ander Anderson die
met films als „The Quiller Memorandum”,
„The Shoes of the Fisherman en „Tai-
Pan" bewees zowel het spannende als het
groots opgezette soort films wel aan te
kunnen.
Een tweede première deze week brengt
Luxor, een van de 35 theaters waar de
Nederlandse film „Doctor Vlimmen” is
ingezet, waarover elders op deze pagina
meer.
Al zijn pogingen om de plaatselijke lage
re en landelijke hogere geestelijkheid voor
zijn geval geïnteresseerd te krijgen zodat
het voorgelegd kan worden aan de Rota,
ie hoogste kerkelijke rechtbank in Rome,
mislukken. Er wordt dus geen kerkelijke
echtscheiding verkregen en dat betekent
dat Vlimmen getrouwd moet blijven. Hij
kan wel wettelijk scheiden en wettelijk
hertrouwen maar voor de katholieke ge
meenschap waarin hij zich bevindt - de
roman speelt ergens in Brabant - zou dat
betekenen dat hij „in zonde” leefde.
Overigens zijn de programma’s ongewij
zigd gebleven. Alleen in de nachtvoorstel-
lingen zijn er wat nieuwe reprises bijgeko
men. Zoals in Palace dat een van Sam
Peckinpah’s meest bloedige films, „Breng
mij het Hoofd van Alfredo Garcia”, op het
nachtelijke programma heeft geplaatst.
Uitgangspunt van deze gewelddadige film
is de prijs die een Mexicaanse grootgrond
bezitter over heeft voor het hoofd van de
man die zijn dochter verkracht heeft. De
hoge beloning brengt allerlei beroeps
moordenaars, huurlingen en kleine geld
wolven op de been en eindigt, zoals gebrui
kelijk bij Peckinpah in een overdadig
bloedbad.
Dan heeft Roxy een aardiger film voor
de nacht in petto, n.l. „The Graduate” de
prachtige satire op het volwassen worden
(in Amerika) van een pas afgestudeerde
student zonder veel levenservaring (Dus
tin Hoffman) die een onhandige affaire
begint met een getrouwde vrouw (Ann
Bancroft). De film is gemaakt door Mike
Nichols die daarvóór „Who’s afraid of Vir
ginia Woolf” en daarna o.a. de oorlogssati-
re „Catch 22” en verder „Carnal Knowled
ge” maakte.
Lillian Hellman en Dashiell Hammett
komen beiden onder eigen naam voor in
Zinnemanns film. Ze worden gespeeld
door Jane Fonda en Jason Robards en hun
aanwezigheid verhoogt de realiteit van het
geheel dat nu als „zo is het gebeurd”
Ook in Amsterdam „Doctor Vlimmen”
en wel in Tuschinski 1. Calypso heeft
gekozen voor „Julia" van Fred Zinne-
mann naar gegevens van Lillian Hellman,
een uitzonderlijke film waarover elders op
deze pagina meer. En dan is er voor sensa-
tieliefhebbers in Cineac Damrak en het
Rembrandtplein Theater „The Gauntlet,
geregisseerd en gespeeld door Clint East
wood. De opzet van de film, hier „De
Doorzetter” geheten, is veelbelovend.
Agent Clint Eastwood wordt door zijn
baas in Phoenix naar Las Vegas gestuurd
om daar een prostituée die als getuige
nodig is, op te halen. Een routine-opdracht
lijkt het. Maar in het verdere verloop van
de gebeurtenissen blijkt dat het betrokken
meisje van de vlakte (Sondra Locke) wat te
veel weet van de sexuele uitspattingen van
Clints chef en dus uit de weg moet worden
geruimd.
Wat betekent dat van het ogenblik af dat
Clint in Las Vegas komt hijzelf ook betrok
ken raakt in een reeks moorddadige intri
ges die al zijn vindingrijkheid in het ge
weer roepen om met het hoertje Gus Mally
behouden terug te komen in Phoenix. Er
wordt van de grond en vanuit de lucht
overdadig geschoten op de twee vluchte
lingen die voortdurend van voertuig wisse
len en eindigen in een in allerhaast gepant
serde autobus, waarmee Clint naar zijn
superieur wil rijden om deze ter verant
woording te roepen.
Dat komt er op neer dat hij minutenlang
door de straten van Phoenix moet rijden
onder de salvo’s van het complete poli
tiekorps, dat langs de trottoirs en op de
daken staat opgesteld. Een volkomen ab
surde situatie, die eerder lachlust dan
spanning oproept. Jammer dat een bruik
baar gegeven door een behoefte in Holly
wood elkaar in gewelddadigheid te over
treffen in de meest letterlijke zin kapot
wordt gemaakt.
EMA
EUR
Filmhuis het Melkwoud (Zijlstraat 63,
Haarlem) vertoont van vrijdag t/m zon
dag „The Glass House”, of in het Neder
lands „Cel 121” waarin regisseur Tom
Gries in de vorm van een speelfilm het
Amerikaanse gevangenissysteem als ver
ouderd en corrupt onthult. Wegens een
onopzettelijke moord komt prof. Jona
than Paige (Vic Morrow) voor een jaar in
de gevangenis en maakte alle misstanden
van omkoperij, machtsmisbruik, sexuele
wantoestanden en afpersing mee. Veel
hoop op verbetering kan de film niet ge
ven, maar het serieus signaleren van mis
standen kan vaak een zaak aan het rollen
brengen. En dat signaleren gebeurt hier
realistisch en geloofwaardig.
Het Nederlands Filmmuseum Vondel
park 3, Amsterdam, zet op dinsdag 28
februari, woensdag 1 en donderdag 2
maart zijn serie over de Meshrabpom-
Studio in Moskou voort met als belangrijk
ste film „De Moeder” van Pudovkin (op
woensdagavond), een klassiek meester
werk waarvan grote invloed op het filmen
in west-Europa is uitgegaan. Men kan de
film nu nog genieten in een prachtige
zwart-wit kopie die grote diepte en gevari
eerde tinten geeft aan interieur-opnamen
en massascènes. De film is van 1926, en
gemaakt naar een roman van Gorki. De
beeldende fotografie is van Anatoli Golov
nia en de rol van Vera Baranovskaja als de
moeder is onvergetelijk.
In de onlangs in Rotterdam gehouden
Film International is een retrospectief ge
geven van het werk van de belangrijkste
Indiase filmer Satyajit Ray. Van hem ver
toont Filmhuis Velsen (Kanaalstraat 257,
IJmuiden) aanstaande dinsdag en woens
dag „Onweer in de Verte” („Distant Thun
der”), een titel die slaat op het veraf gedon
der van de tweede wereldoorlog die het
land slechts indirect beïnvloedt. Er vliegen
bommenwerpers over, er ontstaat langza
merhand hongersnood door ernstige rijst-
tekorten, de vrouwen gaan in de bossen
andersoortig voedsel zoeken, ze prostitue
ren zich ook voor een handvol rijst. Een
samenleving wordt moreel en structureel
aangetast door een oorlog waarvan alleen
het gerommel in de verte hoorbaar is.
De Amerikaanse film „Julia” van Fred
Zinnemann, de andere belangrijke lande
lijke première, is een uiterst gecompli
ceerd en veelzijdig werkstuk dat talrijke
belangwekkende aspecten vertoont en al
lerlei elementen bevat als jeugdliefde, poli
tieke geëngageerdheid, trouw aan bepaal
de beginselen en loyaliteit zodat de film in
verschillende genres zou kunnen worden
ondergebracht. Bovendien is de hoofdper
soon een bekende Amerikaanse schrijfster
en zijn de gebeurtenissen min of meer
authentiek.
Hoewel de film „Julia” heet, is de hoofd
persoon van de soms haast ongelooflijke
avonturenfilm de schrijfster Lillian Hell
man, hier o.m. bekend door haar in 1934
geschreven toneelstuk „The Children’s
Hour” waarin het toen nog geheel in ta
boes verpakte onderwerp van een lesbi
sche verhouding aan de orde kwam.
overkomt. Want ook Julia heeft echt be
staan. In Hellmans „Pentimento” (1974)
komt ze voor als een van de dierbaarste
personen in het leven van Lillian die om
begrijpelijke redenen niet in de memoires
voorkomt.
Julia is een jeugdvriendin van Lillian tot
wie zij zich meer dan gewoon voelde aan-
Lido brengt in de nachtelijke uren een
van de drie filmversies die binnen korte
tijd na de gebeurtenissen gemaakt zijn van
„De Overval op Entebbe”. Op de matinees
van Palace is er een tekenfilmcarrousel,
een verzameling leuke films met Bugs
Bunny, Popeye en andere getekende ko
mieken. Studio vertoont voor de jeugd een
film met Stan Laurel en Oliver Hardy, „De
Zeebonken” geheten. En natuurlijk blij
ven in Lido nog altijd „De Reddertjes”.
land moet zien te smokkelen. De opzet lukt
perfect, Lillian en Julia hebben een kort
gesprek in een café bij een der Berlijnse
stations en dan reist Lillian door naar
Moskou. Ze zal haar vriendin niet meer
terugzien. Julia wordt kort daarop door de
nazis vermoord. Het geheel is een span
nend en gruwelijk intermezzo in een film
die begint met nostalgische beelden uit de
tijd dat de vriendinnen op school waren,
bij elkaar logeerden, gezamelijk gingen
kamperen en bezig waren onvergetelijke
herinneringen aan een gelukkige jeugd op
te bouwen.
De hele onderneming is uiteindelijk een
„test-case” voor de vriendschap van Lilli
an voor Julia. Lillian is doodsbang en
hoewel ze politiek aan de kant van haar
vriendin staat, kost het haar de grootste
moeite om mee te doen aan een gevaarlijk
avontuur ten behoeve van mensen die ze
zelfs van aangezicht niet kent. De overwe
ging uiteindelijk dat Julia haar vraagt dit
te doen en zij van kindsbeen af zich ge
voegd heeft naar de leiding van Julia die in
alle opzichten haar meerdere was, doet
haar besluiten naar Berlijn te gaan.
Lillian leert erdoor geen angst voor de
angst meer te hebben en deze zelfoverwin
ning werkt door tot ze in 1952 gedaagd
wordt te verschijnen voor de „House Un-
American Activities Committee”, waarin
„scoundrels” als senator McCarthy en Ri
chard M. Nixon zaten en de eerste stappen
gezet werden in de richting Vietnam en
Watergate. Men kan dat lezen in haar
„Scoundrel Time” en hoewel de film „Ju
lia” op zichzelf staat en een eigen „ding” is,
helpt de lectuur over Lillian Hellman mee
om iets te begrijpen van de tijd dat links
Amerika een eiland was in een zee van
reactionaire gangsters.
Cineclub in Amsterdam organiseert in
het kader van de herdenking van de fe-
bruari-staking vanavond om 20.30 uur in
de Boomspijker, Rechtboomsloot 52 (bij
de Nieuwmarkt) de première van de Ar
gentijnse film „De Verraders” (Los Trai-
dores”). De film gaat over het leven van de
fictieve figuur Roberto Barrera die zijn
herverkiezing als vakbondsleider veilig
wil stellen door steun bij zijn bazen te
zoeken. Bij de vakbondsverkiezingen van
1972 en 1973 is er voor het eerst sprake van
een goed georganiseerde linkse oppositie
die ter ondersteuning van haar eisen wilde
stakingen uitroept en verschillende fa
brieken laat bezetten.
Als Barrero ondekt dat niet naar hem
geluisterd wordt, enscèneert hij zijn eigen
kidnapping om daarmee de linkse opposi
tie in discrediet te brengen. In eerste in
stantie lijkt zijn opzet te lukken. Een sterk
verhaal, boeiend in beeld gebracht door de
Grupo Cine de la Base, levert een voortref
felijke vrijheidsfilm op waarin macht, cor
ruptie en verraad als belangrijkste compo
nenten van de onderdrukking aan de kaak
worden gesteld.
t Moment uit Fred Zinnemann’s uitstekende film „Julia". Lilian (Jane Fondajbezoekt
Julia (Vanessa Redgrave) in een Weens ziekenhuis. (Calypso, Amsterdam).
Zijn praktijk van veearts zou hij dan wel
kunnen opgeven. Dat Vlimmen er in deze
omstandigheden niet godsdienstiger op
wordt, laat zich begrijpen. In machteloze
woede valt hij de kerk en zijn bedienaren
aan, zegt binnenskamers dat de kardina
len hem door hun uitspraken naar de
hoeren jagen, dat het geloof in God hem
ontnomen is door de mensen die gods
dienst als beroep hebben gekozen en dat
de politieke kerk de onverdraagzaamheid
predikt als een voortreffelijke deugd.
In het boek „Doctor Vlimmen” vecht de
hoofdpersoon tegen de domheid van de
Brabantse boerenbevolking en tegen de
achterlijkheid van de kerk en het feit dat
de roman geïnspireerd was op een authen
tieke gebeurtenis waarbij Rome wèl dis
pensatie had gegeven omdat er geld en
hooggeplaatste personen aan te pas waren
gekomen verhoogde destijds alleen maar
de leesdichtheid.
Hoe men verder ook over het boek wil
denken en oordelen, de verteller Roothaert
boeiend en in de vooroorlogse
getrokken, eerst op school, later in steeds
spaarzamer ontmoetingen en in talloze
vertrouwelijke brieven. Lillian was een
geëngageerde vrouw, Julia (in de film ge
speeld door Vanessa Redgrave) was dat
ook maar veel emotioneler en meer gericht
op de praktijk. Als zij in Wenen gaat
studeren bij Freud, bemoeit zij zich zeer
intens met de politiek. Het is de tijd van
Dollfusz en het opkomend fascisme en de
naderende annexatie van Oostenrijk door
nazi-Duitsland.
Bij arbeidsonlusten die bloedig onder
drukt worden, wordt Julia zwaar gewond
en als Lillian langs een omweg daarvan
hoort, zoekt ze haar vriendin op in een
door politie en soldaten bewaakt Weens
ziekenhuis. Er kan nauwelijks een woord
gewisseld worden, Julia heeft zwaar
hoofdletsel en haar rechterbeen is geam
puteerd. In een briefje kan ze Lillian alleen
meedelen dat deze de stad zo vlug mogelijk
moet verlaten en in Parijs op nadere be
richten moet wachten. Als die berichten
niet komen, verlaat Lillian Hellman in
grote angst en onzekerheid Europa.
Pas een paar jaar later als ze opnieuw op
doorreis is, krijgt ze telefonisch contact
met Julia die in haar mededelingen uiterst
vaag en geheimzinnig is. Zij kondigt een
contactman aan die in Parijs nadere mede
delingen zal doen. Het blijkt uiteindelijk te
gaan over Lillians bereidheid een groot
bedrag aan geld over de Frans-Duitse
grens te smokkelen en in Berlijn af te
leveren voor de kas van een anti-nazi groe
pering.
Pas na lang aarzelen verandert zij haar
reisroute door over Berlijn naar Moskou te
gaan en ze krijgt op ingewikkelde manier
het geld overhandigd dat ze door Duits-
Op basis van dit stuk en de tijd waarin
het geschreven werd mag men aannemen
dat Lillian Hellman zeker voor Ameri
kaanse begrippen een vrijgevochten
vrouw was die voor haar mening uitkwam,
ook haar politieke mening wat nog al eens
tot moeilijkheden aanleiding gaf.
wassen in de grote 5-kilo-wastrommel
drogen in de 2800-toeren-centrifuge
wastrommel, kuip, centrifugekorf en
deksels: alles onverwoestbaar roestvrij edelstaal
géén wasmiddelverspilling (TNO-rapport
2027 van 29 dec. 1977)
USH nuf miklr I honderdduizenden tevreden huisvrouwerï~^^9
MrvvS ZCKtfl Vuil UlHr ZddK qemeten van een ZANKER Intunat. vaak al méér dan tien /aar
Speciale folder Zanker Nederland BVAntwoordnr 97. Woerden Te! 0348046741
j Doctor Vlimmen
„Doctor Vlimmen" is de eerste grote speelfilm van Guido Pieters, maar het script
sluit helaas niet helemaal aan bij de gelijknamige roman van Mr. A. Roothaert.
(Tuschinski, Amsterdam)
dansprekende thematiek zwak verfilmd in
jaren sterk aansprekend probleem op tafel
dat mogelijk aanleiding had kunnen wor
den tót een interessante film over het Rijke
Roomse Leven van veertig jaar geleden.
Maar wat doen nu scenarioschrijvers Gui
do Pieters (die tegelijk regisseur is) en Ben
Verbong? Ze laten mevrouw Vlimmen
eenvoudigweg weglopen van haar man
met een ander en natuurlijk naar Parijs,
waardoor de hele problematiek van Vlim-
mens gevecht om zijn huwelijk kerkelijk
ontbonden te krijgen uit het script is ver
dwenen. Zijn stille hoop, zo staat er in de
korte inhoudsopgave te lezen, dat ze een
keer zal terugkomen, weerhoudt hem er
vooralsnog van een echtscheidingsproce
dure tegen z’n vrouw te beginnen.
Of de makers het eigenlijke thema van
de roman niet aangedurfd hebben, of ver
ouderd en achterhaald vonden of mis
schien moeilijk uitlegbaar voor een heden
daagse publiek, kan verder in het midden
blijven. Ze hebben de kern uit het boek
gehaald en wat overblijft van de eens zo
sensationele geschiedenis is het magere
verhaal van een veearts die het wat moei
lijk heeft met zijn Brabantse klantjes die
niet zo erg hygiënisch met hun beesten
omgaan, vooral bij het slachten nog wel
eens een steekje laten vallen en bezwaar
hebben tegen een centraal slachthuis
waarvan Vlimmen tenslotte directeur
dreigt te worden.
Peter Faber speelt Vlimmen en hij doet
dat op zijn manier wel resoluut en doel
treffend al ziet hij er uiterlijk iets anders
uit dan Roothaert hem beschrijft: groot,
grofgebouwd en geen raad wetend met
zijn lichaam. Maar goed, het hele boek is
ontkracht, waarom ook niet de hoofdper
soon. Regisseur Guido Pieters slaagde eni
ge jaren geleden cum laude op de Neder
landse Filmacademie, had in die tijd al
twee korte „zuidelijke” films gemaakt,
„Carnaval” en „Allerzielen” en droeg in
1975 „De smalle oude Man” met Lex
Goudsmit bij aan het vierluik „Zwaarmoe
dige Verhalen voor bij de Centrale Ver
warming”.
Hij blijkt bij zijn eerste grote speelfilm
die nu in een 35-tal bioscopen tegelijk
uitgebracht is (Tuschinski-Amsterdam;
Luxor, Haarlem) een beter regisseur dan
scenarioschrijver. De wat loshangende be
levenissen van Vlimmen worden goed in
beeld gebracht, het spel staat in het alge
meen op een acceptabel peil, maar het is
allemaal wat braafjes gedaan (in dubbel
opzicht!), zonder veel vervoering of ver
nieuwende regievondsten en zonder echte
belangstelling te kunnen wekken voor de
handelende personen.
